450 stron

Copyright © Patrycja Gryciuk, 2015

Copyright © by Wydawnictwo Poznańskie sp. z o.o., 2015

Redaktor prowadząca: Magdalena Genow-Jopek

Redakcja: Kinga Gąska

Korekta: Magdalena Owczarzak

Projekt typograficzny, skład i łamanie: Maciej Majchrzak

Projekt okładki: Mariusz Banachowicz

Wydanie elektroniczne 2015

ISBN 978-83-7976-316-0

Konwersja publikacji do wersji elektronicznej

Dariusz Nowacki

CZWARTA STRONA

Grupa Wydawnictwa Poznańskiego sp. z o.o.

ul. Fredry 8, 61-701 Poznań

tel.: 61 853-99-10

fax: 61 853-80-75

redakcja@czwartastrona.pl

www.czwartastrona.pl

Dla mojego Magika. Jak zawsze i na wieki wieków.

Kto ma siłę w rękach,

ma świat u nóg.

Bolesław Prus, Lalka

Część pierwsza

druga

trzecia

1.

Zesztywniała masa uderzyła o gładkie kamienie na brzegu rzeki Hudson. Na jednym z nich szarawa mewa dygotała z zimna, strosząc piórka powiewające na wietrze. Tego roku nowojorski listopad przerażał swoją zawziętością. Ptak zerwał się i podfrunął dwa metry dalej, znoszony przez wicher w kierunku zamarzniętego, dryfującego przy brzegu ciała. Twarz zdeformowana od grymasu walczącego o ostatni oddech człowieka przerażała otwartymi szeroko ustami, które w pośpiechu opuszczał wodny pająk. Ptak zapolował na niego, jednak dał się zdekoncentrować zbliżającemu się znienacka przechodniowi. Teraz jedynym łatwym kąskiem okazało się otwarte oko denata, które mimo utraconego już blasku wyglądało bardzo smakowicie, połyskując na tle matowej twarzy z siną skórą. Korzystając z ostatniej szansy, ostry dziób momentalnie zanurzył się w nieznanym przysmaku, wyzwalając dźwięk wilgotnego mlaśnięcia. Po dwóch nieudanych próbach ptaszysko zrezygnowało jednak z uczty. Spłoszone przez gapiącego się na kuriozalną scenę mężczyznę, wzbiło się ku poszarzałemu niebu, głośno trzepocząc skrzydłami. Chwilę później blask lampy fotograficznej odbijał się w nieruchomych poszarzałych trupich źrenicach, niczym błyski piorunów w brudnej tafli wzburzonej rzeki.

Popołudniowa burza zaskoczyła mieszkańców Manhattanu i zepsuła humor detektyw Ortedze, która z niezadowoloną miną wychodziła właśnie z policyjnego auta, zatrzymanego nieopodal grupki ludzi. Policjantka niedbale przejechała błyszczykiem po swoich pulchnych wargach i udała się w kierunku zebranego tłumu. Jej wąskie szpilki zatopiły się w mokrym mule. Wielkie krople deszczu dudniły w jej służbowy parasol, kiedy zbliżała się do gapiów. Smród ciała dopadł ją wreszcie, gdy z grymasem niezadowolenia syknęła do jednego z policjantów:

– Zabierzcie ich stąd. Niech zrobią mi miejsce do pracy!

2.

Tak nie można zacząć książki, pomyślała Wiktoria i podniosła wzrok znad laptopa. Zbyt oklepane, zbyt oczywiste. Zbyt „od razu”. Nigdy nie utrzyma czytelnika przy takim początku, nie ma mocnych. Napięcie ma rosnąć, a nie spadać. Nikt tego nie kupi. W dodatku za dużo przymiotników. A jeszcze gdy to Ira przeczyta, to już w ogóle lepiej nie myśleć… Może choć raz nie zaczynać od trupów…? Zdjęła okulary i zaczęła nerwowo stukać nimi w policzek, przybierając przy tym zamyślony wyraz twarzy. Mężczyzna, który na początku lotu zniknął gdzieś za kotarą, oddzielającą pasażerów od załogi samolotu, stanął właśnie nad nią i rzucając wymowne spojrzenie w stronę jej stóp wygodnie rozłożonych na jego fotelu, zapytał:

– Można?

– Przepraszam – odpowiedziała lekko speszona i pospiesznie zabrała nogi, spoglądając na niego ukradkiem. Był całkiem przystojny i już wiedziała, że będzie jej jeszcze trudniej się skupić. W ogóle co to za pomysł: zaczynać nową książkę w samolocie?! Z drugiej strony spędzała w nich tyle czasu, że była wręcz zmuszona do pracy w polowych warunkach. W przeciwnym razie nie miałaby szans na wywiązywanie się z obietnic złożonych w kontrakcie z wydawcą. Ale istniały też dobre strony – na pokładzie panował spokój. Telefon nie dzwonił. Brak dostępu do Internetu pozwalał uwolnić się od e-maili, którymi stale zasypywał ją Ira. Mogła się wreszcie wyciszyć. Skupienie stało się jednak zupełnie nieosiągalne, kiedy okazało się, że interesujący sąsiad trzyma w ręku jej książkę. Teraz już nie było mowy o pisaniu. Nie pierwszy raz Wiktoria zobaczyła nieznaną osobę czytającą jej debiut, ale nigdy nie był to tak atrakcyjny mężczyzna, i to w dodatku siedzący tuż obok! Cholera. Zerknęła na niego ukradkiem, żeby sprawdzić jego reakcję na lekturę. Ani drgnął. Był pochłonięty książką do reszty. W pewnym momencie oparł głowę na zagłówku fotela i zaczął coś mamrotać z zamkniętymi oczami.

Skóra – na tę myśl Wiktorię przeszył przyjemny dreszczyk. Uśmiechnęła się mimowolnie, myśląc o tych wszystkich bzdurach, jakie tam amatorsko wypisywała… Teraz już całkowicie porzuciła pracę nad tekstem wyświetlonym na laptopie i z zaciekawieniem obserwowała mężczyznę. Która to może być strona? Wpatrywała się w książkę, próbując przypomnieć sobie rozkład tekstu w znanym jej na pamięć sześćsetstronicowym tomie. Mężczyzna nagle otworzył oczy i skierował wzrok na Wiktorię. Szybko powróciła do ekranu komputera, ale było już za późno.

– Praca… – rzucił, widząc jej zmieszany wyraz twarzy, i wskazał na książkę.

– Praca? – powtórzyła Wiki.

– Muszę się z tym zapoznać do jutra – wyjaśnił i pomachał jej lekturą przed oczami. Wiktoria nie zrozumiała, o co chodzi mężczyźnie. Zauważył jej konsternację i uśmiechnął się, nie spuszczając z niej oczu.

Wtem wszystko się zatrzęsło i oboje zaczęli rozglądać się dookoła z niepokojem. Samolot poruszał się gwałtownie, w dziwny sposób, wywołując nagłą panikę w sercu Wiktorii. Jej dłoń pospiesznie chwyciła się podłokietnika, na którym ręka sąsiada była już mocno zaciśnięta, po czym odsunęła się energicznie, jakby poraził ją prąd. Facet wydawał się tego nie zauważyć. Samolot trząsł się na wszystkie strony, powodując nieznośne zachowanie żołądka Wiki, a kabinę wypełniły nerwowe głosy wystraszonych pasażerów. Ze strachem rozejrzała się dookoła, w ostatnim momencie łapiąc ześlizgującego się z jej kolan laptopa, ale nie zauważyła żadnej stewardesy. Niestety, nikogo oprócz innych pasażerów nie było teraz w pobliżu.

– W porządku – wycedził przystojniak, zerkając na odsuwającą się w pośpiechu rękę Wiktorii.

Nagle wszystko się uspokoiło.

– Cholerne turbulencje. Logan Flytland – dodał i wyciągnął do niej dłoń z nieskazitelnym manikiurem. Nieśmiało podała mu swoją. Mocny uścisk.

Logan Flytland! Jak można nie rozpoznać Logana Flytlanda?! Jak można zrobić z siebie idiotkę przed światowej sławy aktorem?! Tym samym, który ma zagrać główną rolę w ekranizacji jej własnej książki! No jak?! Zaciskając powieki, powoli, niemal ostrożnie wypuściła powietrze z płuc. Cholera, kurwa, cholera! Wielkie piwne oczy bożyszcza kobiet wpatrywały się w nią z zaciekawieniem, a chwila, która jej pozostała na wymyślenie zgrabnej odpowiedzi, właśnie minęła.

– WiktoriaMoreau. – Dzielnie pokonała zaschnięte gardło.

Pan Przystojny zmrużył oczy, po czym uśmiechnął się niewinnie, podnosząc książkę po raz drugi.

– Niemożliwe…

– A jednak… Tak mi przykro – odpowiedziała grobowym tonem.

– Przykro?

– Że pana nie rozpoznałam. Pana twarz wydała mi się znajoma, ale…

– Wzajemnie. Co za zbieg okoliczności – rzucił pospiesznie mężczyzna i odwrócił książkę na tył okładki. Zerknął na małe zdjęcie Wiktorii, pod którym można było przeczytać krótką notatkę o niej, stworzoną przez amerykańskiego wydawcę. Notkę, znaną Wiktorii na pamięć i w której nienawidziła dwóch słów: „polskiego pochodzenia”. Miała wrażenie, że za pomocą tego niewinnego sformułowania została skutecznie wynarodowiona.

„WiktoriaMoreau, pisarka polskiego pochodzenia, autorka bestsellerowych powieści, europejska królowa kryminału. Skóra, jej literacki debiut, przez 16 miesięcy nie opuścił listy bestsellerów »New York Timesa« i poruszył serca czytelników na całym świecie. Wszystko przez ciebie i Uciekaj! potwierdziły talent autorki, która zdobyła liczne nagrody literackie i tym samym utrwaliła swoją silną pozycję w świecie fikcji. Jej kolejne propozycje cechuje lekkie pióro i genialna intryga, która za każdym razem wywołuje zachwyt zarówno czytelników, jak i krytyków literackich. Moreau jest mrocznie doskonała!”

Wiktoria była Polką i tylko Polką, ale dziwnym trafem nikt jej za taką nie uważał. Fakt, że przez siedem lat była żoną Francuza i od lat mieszkała w Stanach, wydawał się odbierać jej narodowość w oczach całego świata. A szczególnie w oczach Iry, jej amerykańskiego agenta, autora notatki, pracującego dla niej w Little Black Book, nowojorskim wydawnictwie, z którym Moreau podpisała kontrakt trzy lata wcześniej. Dla Iry Wiki była française[1]… No bo te buty na cienkim obcasie! Te zwiewne sukienki, znajomość win i zamiłowanie do owoców morza… Rodowita paryżanka, chciałoby się rzec. No i jeszcze to francuskie nazwisko, które zdecydowała się zatrzymać po rozwodzie, żeby nie robić przykrości Jacques’owi, a które dobiło ostatni gwóźdź do jej trumny niepolskości. Putain![2]

Jej czwarta z kolei książka nosiła tytuł Na dnie. Miała się ukazać za dwa miesiące, ale już wskoczyła z lekkością na pierwsze miejsce w rankingu przedsprzedaży literackiej.

Logan Flytland siedział teraz obok niej, trzymał w ręku jej debiutancki prywatny manifest wolności i gapił się na nią, czekając pewnie, aż coś powie. Wiktoria postanowiła nawiązać do pracy, jaka czekała na nich w Los Angeles, ale nie wiedziała jak. Pani Wygadana o wewnętrznie niewyparzonym języku nagle nie mogła sobie przypomnieć, czy Logan Flytland został już zatrudniony do roli Rolanda, czy leciał dopiero na casting? Hmm… Rozczarowana wstydliwym początkiem ich znajomości, za który brała całkowitą odpowiedzialność (jak można nie rozpoznać Flytlanda?!), nie chciała popełnić kolejnej gafy. Starała się więc odnaleźć w myślach tę niefortunnie zagubioną, ale jak się okazało ważną informację. Widząc jej dezorientację, aktor przemówił wreszcie, najwyraźniej jak i ona speszony całą sytuacją:

– Fajne zdjęcie.

Wiktoria otworzyła szerzej oczy i bezskutecznie próbowała się uśmiechnąć, co jeszcze bardziej zbiło z tropu jej rozmówcę:

– To znaczy, chciałem powiedzieć – fajna książka. Dobra… – dukał.

– Dziękuję. Film też – rzuciła bez zastanowienia kobieta, na co aktor od razu zareagował, niespodziewanie odzyskując całkowitą pewność siebie:

– Który?

Cholera!

– Ten, w którym pan grał…

– Tak, ale który konkretnie ma pani na myśli? Trochę ich już było… – powtórzył z zaciekawieniem przystojniak, wpatrując się w poruszające się coraz szybciej gałki oczne Wiktorii, próbującej przypomnieć sobie choć jeden tytuł filmu z Flytlandem. Było ich kilkanaście. Jako wierna fanka jego talentu i urody widziała je wszystkie, ale za skarby świata nie przypominała sobie żadnego tytułu. Słowa nieubłaganie pozostawały zagadką w jej skołowanym umyśle. Chyba powinna poważnie zacząć myśleć o ćwiczeniu pamięci, bo ta najwyraźniej droczyła się z nią coraz częściej. Pieprzone tytuły…

– No ten… Ten, w którym grał pan… Tego, no… Nie pamiętam… – poddała się wreszcie, przewracając oczami.

– Wszystko dla ciebie – przywołał nazwę swojej ostatniej produkcji, nie kryjąc dumy.

– Wszystko dla ciebie! No właśnie! Bardzo dobry! Bardzo mi się podobał…

– Cieszę się… – oznajmił Logan i najprawdopodobniej z braku pomysłu na dalszy dialog powrócił do czytania książki, wertując jej strony w poszukiwaniu miejsca, gdzie skończył. Zapadła niewygodna cisza, którą na szczęście przerwał piskliwy głos stewardesy wydobywający się z głośników. Zbliżali się do lotniska w Los Angeles. Wreszcie trochę lata w środku zimy!

[1]française (franc.)– Francuzka

[2]Putain! (franc.) – Kurwa!

3.

Wiktoria lubiła Kalifornię i jej słońce. Wcześniej mieszkała przez pięć lat w San Francisco, gdy była żoną Jacques’a Moreau, ówczesnego konsula Francji w Stanach. Z Jakiem poznali się w Polsce, na jednej z nudnych imprez organizowanych przez ambasadę Francji w Warszawie. Młodziutką studentkę dziennikarstwa zauroczył starszy mężczyzna z falującymi włosami i kolorowym fularem, zabawnie komentujący scenę polityczną w kraju nad Wisłą. Po dwóch latach spędzonych na wspólnym odwiedzaniu się to w Wilnie, to w Warszawie, kiedy Jacques’owi skończył się jego mandat na Litwie, a Wiktoria ukończyła studia dziennikarskie w Polsce, pojechali do San Francisco, nowego miejsca pracy Francuza. Tam wzięli ślub i zamieszkali w wielkim domu z widokiem na Golden Gate Bridge, w Pacific Heights, eleganckiej dzielnicy miasta.

Jacques był mężczyzną, którego pasjonowała polityka i długie o niej rozmowy przy winie. Lubił podróże, książki oraz haute cuisine[3]. Dobiegał sześćdziesiątki i był dwukrotnym rozwodnikiem. Jego pierwsza żona, Maria, Hiszpanka z pochodzenia, porzuciła go zaledwie po czterech miesiącach małżeństwa, uciekając któregoś ranka z ich wspólnego domu w Grenoble z właścicielem małego baru na przedmieściach. Z drugiego małżeństwa, z Christine, piękną aktorką Comédie-Française, Jacques miał dziewiętnastoletniego syna, Georges’a. Ku rozpaczy swego ojca Georges zaczynał studia aktorskie w stolicy Francji, najwyraźniej zamierzając pójść w ślady matki. Jacques widywał go dosyć często, podczas regularnych wizyt w kraju, jak również zapraszając go do domu, w którym razem z Wiktorią wiedli spokojne i nudnawe życie.

Małżeństwo Wiki i Jacques’a było dość specyficzne. Jedno i drugie lubiło własną prywatność, ceniło swego rodzaju niezależność, traktując ten związek jako przyjemną umowę, gdzie przy minimalnym wkładzie własnym można było sporo zyskać. Wiktoria wnosiła do życia męża powiew świeżości i młodości, a Jacques był dla żony portem, do którego zawsze mogła bezpiecznie wracać i liczyć na pełne wsparcie męża. Taki układ zapewniał przywileje, ale też i obowiązki. Byli ze sobą blisko, ufali sobie, ale nie stanowili typowego małżeństwa spędzającego cały czas razem i wspólnie wybierającego meble do salonu. W tym związku każdy miał swoją rolę i swoje powinności. I tak Jacques był odpowiedzialny za finanse i dokumenty oraz zatrudnianie sprzątaczki. Wiktoria starała się utrzymać męża na zaleconej przez lekarzy diecie, organizować wakacje i urządzać wykwintne kolacje dla przyjaciół w ich domu przy alei Presidio. Jacques rzadko bywał w tej ogromnej willi, gustownie urządzonej przez zatrudnionego jeszcze przez poprzedniego właściciela dekoratora wnętrz. Był człowiekiem niezmiernie zajętym, w ciągłych rozjazdach i na spotkaniach związanych z pełnioną funkcją. Wiktoria imała się przeróżnych zajęć, mniej lub bardziej interesujących, w celu rozwijania swoich pasji, nauki, szukania odpowiedzi na dręczące ją pytania, poznania jak największej liczby ludzi, w tym siebie, nazywając to wszystko zgrabnie i modnie: rozwojem osobistym. Do owych „czynności” należało między innymi tworzenie ankiet dla Klubu Polskich Matek w San Francisco, kursy gotowania i pieczenia we wszystkich możliwych kuchniach świata, spisywanie wspomnień weteranów wojennych z Klubu Weteranów Wojennych, poszukiwania wolontariuszy jako kadry pedagogicznej w Polskiej Szkole Sobotniej, udzielanie się w Polskim Klubie Książki Seniora, pisanie nieczytanych przez nikogo artykułów do lokalnej darmowej prasy, uzyskiwanie kolejnych do niczego niepotrzebnych dyplomów, zaliczanie kursów wieczorowych, weekendowych, korespondencyjnych i internetowych różnej maści, organizowanie akcji społecznościowych na rzecz miasta, uchodźców z Ugandy i bezpańskich psów.

Pracowała w kilku miejscach, na różnych stanowiskach, najczęściej jako szefowa zamieszania: w bibliotece, w gazecie, w biurze adwokackim i w agencji artystycznej. W domu kultury, w polskiej ambasadzie, schronisku dla zwierząt i zakładzie pogrzebowym. Żadna z tych prac nie dawała jej ani satysfakcji, ani dużych pieniędzy. Kolejne etapy stawały się tylko dodatkowym szczebelkiem w drabinie poszukiwań czegoś lepszego, czegoś interesującego, co odpowiadałoby jej temperamentowi i zainteresowaniom. Na próżno. Wszystko było za zwyczajne, za proste, za krótkie lub za długie, złe i niefajne. Wiktoria nudziła się ciągle i nieprzerwanie, pomimo natłoku zajęć, które wypełniały jej dni i noce.

Ostatni rok małżeństwa państwa Moreau był istnym piekłem. Wszystko przez tragiczny wypadek, który na zawsze zmienił jej męża i ich wspólne życie. Georges, syn Jacques’a, świeżo upieczony student szkoły teatralnej, odebrał sobie życie. Powiesił się w sali balowej podparyskiego pałacyku, w której wcześniej imprezował z grupką znajomych. Poczekał, aż wszyscy biesiadnicy opuszczą miejsce zabawy, a potem w ciszy i alkoholowym upojeniu dał upust swojej desperacji spowodowanej niespełnioną miłością.

Lilly, dziewczyna, którą nieszczęśliwie kochał, skończyła w zamkniętym ośrodku dla uzależnionych, zawieziona tam w stanie zupełnej nieświadomości przez swoją matkę, cztery miesiące po śmierci Georges’a. Dołączyła do młodzieńca sześć tygodni później, po ucieczce z zakładu i przedawkowaniu narkotyków.

Po śmierci syna Jacques nie mógł dojść do siebie. Zmienił się nie do poznania. Odmawiał jedzenia, robienia czegokolwiek: pracy, wyjść, spotkań. Całymi dniami zamykał się w sypialni przy alei Presidio, gdzie patrząc na ocean, płakał w samotności. Wył. Łkał. Cichł i słabł. Wiktoria próbowała wszystkiego, ale Jacques nie miał już na nic ochoty. Nic go nie cieszyło, nic nie interesowało, jakby nic już nie miało sensu. Nie chciało mu się żyć. Stał się wrakiem człowieka, cichym, zgorzkniałym starcem, którego oczy ślepo patrzyły w martwy punkt na ścianie, a dłonie bezwiednie opierały się na podłokietnikach ulubionego fotela. Czasami starał się dla Wiktorii i udawał, że jest głodny, a ona udawała, że się na to nabiera. Nie opuszczał domu, spał w dzień, czuwał w nocy. Stał się kimś innym. Po roku zrezygnował ze stanowiska konsula i postanowił wrócić do Paryża. Wiktoria wtedy poprosiła o rozwód, na który zgodził się bez mrugnięcia okiem. To była trudna decyzja, ale nie potrafiła dalej tego tak ciągnąć. Nie wiedziała jak. Rozstali się na koniec roku, w zgodzie, prawie bez emocji, jak para znajomych, którym skończyły się tematy do rozmowy. Od tego czasu ich kontakty były sporadyczne i sprowadzały się do rzadkich telefonów na linii Paryż – Nowy Jork, zawsze dla jednego z nich w środku nocy, kiedy było już tak źle, że nie wiadomo było, do kogo się odezwać i co zrobić, żeby dotrwać do rana.

[3]haute cuisine (franc.) – wielka, wspaniała kuchnia. Gra słów oparta na francuskiej nazwie haute couture, którym nazywa się najlepsze, luksusowe krawiectwo francuskich projektantów mody.

4.

Po rozwodzie Wiktoria przeprowadziła się do Nowego Jorku, gdzie wynajęła małe mieszkanie na Brooklynie i zaczęła pracować jako sekretarka w jednym z początkujących wydawnictw, które specjalizowało się w książkach z dziedziny medycyny i farmakologii. Siedziała przy ogromnym biurku w recepcji i odbierała telefony, odpowiadała na e-maile, roznosiła pocztę i robiła kawę.

Mieszkanie na Brooklynie było maleńkie, ale przytulne. Mieściło się w jednym z tych starych domów z czerwonej cegły, uwielbianych przez Wiki, które nowi właściciele dzielili na mniejsze lokale i wynajmowali. Żadne luksusy, ale też nie wielka bieda. Poza tym tylko na takie było ją stać po tym, jak pieniądze, które dostała od Jacques’a po rozwodzie, przewidziane przez intercyzę, ulokowała na koncie w banku, przeczuwając, że mogą się przydać później, na coś ważnego.

Mieszkanie składało się z salonu, kuchni, łazienki i sypialni, skąd wychodziło się na mały balkonik od podwórka, na którym lokatorka zagościła raz, latem, żeby sprawdzić widok dookoła. Kilka starych, używanych mebli kupionych w sklepie z antykami przy Bowery stanowiło skromny wystrój czterech kątów, nadając im w oczach właścicielki bardzo osobisty wygląd. I tak poza nią nikt tu nie przychodził, Wiktoria nawet nie znała swoich sąsiadów. Stojący na kuchennym stole nowiutki ekspres do kawy mielący ziarna oraz laptop Wiktorii, który leżał najczęściej na podłodze koło łóżka, stanowiły najbardziej ekskluzywne sprzęty tego lokum.

W wydawnictwie Med Publishing pracowało szesnaście osób. Dyrektorem i założycielem firmy był profesor William Troy, wykładający niegdyś chemię na wydziale farmakologii molekularnej Uniwersytetu Nowojorskiego. Szefostwo i współpracownicy szybko zaszufladkowali Wiktorię jako byłą żonę konsula i wyniosłą samotniczkę, niebędącą w stanie zapamiętać ich imion. To prawda, Moreau miała wielki problem z zapamiętywaniem nazwisk, tytułów i innych szczegółowych informacji, jak na przykład numerów telefonów. Nie robiła tego specjalnie, taka po prostu była – zapominalska. Do tego stopnia, że w pewnym momencie nawet przestała się starać i każdy mężczyzna stał się Steve’em, a kobieta Kasią. „Hej, ty!” było na porządku dziennym i logicznie rzecz biorąc, spotykało się z brakiem sympatii innych, którzy błędnie odczytywali słabą pamięć kobiety jako przejaw prostackiego wywyższania się.

W tej pracy, jak we wszystkich wcześniejszych, nie wymagano od niej dużo. Robienie kawy i odpowiadanie na liczne telefony nie były intelektualnym wyzwaniem dla Wiktorii, a że nie nawiązała żadnej bliższej znajomości z kimkolwiek pracującym w firmie, szybko zaczęła się nudzić. Jedyną ciekawą stroną tego, co robiła, były rękopisy przysyłane do wydawnictwa przez debiutujących pisarzy. Problem w tym, że Med Publishing zajmowało się publikowaniem tylko prac naukowych. Żadne powieści, kryminalne czy romanse, nie wchodziły w grę i szefostwo kazało wyrzucać je od razu do kosza. Jednak raz na jakiś czas Wiktoria znajdowała w poczcie rękopis kogoś, kto zapewniał, że główny wątek zahacza o farmakologię lub że fabuła dzieje się w kręgu medycznym. To bawiło Wiktorię i jednocześnie ciekawiło. Na stronie internetowej czarno na białym widniało ostrzeżenie, że wydawca nie publikuje literatury innej niż naukowa. Najwyraźniej nie zniechęcało to najgorliwszych debiutantów. Ich determinacja była godna podziwu. Wiktoria sporządziła więc standardową notkę, którą wysyłała w odpowiedzi, ale rękopisy dziwnym trafem napływały systematycznie do redakcji i zamiast w koszu, lądowały coraz częściej w jej torebce.

Wieczorami, w zaciszu własnej sypialni Wiki pożerała wszystkie nadesłane dzieła z wielką ciekawością i swego rodzaju satysfakcją, że może jako pierwszej jest jej dane poznanie następnej książki – bestsellera… Nadsyłane teksty były bardzo różne. Jedne czytało się bardzo szybko, inne ciągnęły się w nieskończoność. Wiktoria jednak zawsze tkwiła w lekturze do końca. Chociaż tyle im się należało, myślała, wiedząc, że i tak wylądują w koszu na śmieci. Starała się ich nie oceniać, ale szybko stało się to niemożliwe, ponieważ niektóre z nadesłanych historii wydawały jej się bardzo dobre, podczas gdy inne były po prostu złe i męczyła się, żeby dobrnąć do końca.

Jednym z najciekawszych był rękopis zatytułowany Pod ich mikroskopem, opowiadający historię rozgrywającą się w laboratorium testującym leki dla dzieci. Autor przesłał do wydawnictwa tylko pierwsze czterdzieści stron, które zaledwie rozpoczynały fabułę, ale w tak wspaniały sposób porywając czytelnika, że Wiktoria umierała z ciekawości na myśl, co będzie dalej. Do tego stopnia, że aż chciała napisać do autora, iż jego rękopis został wstępnie zatwierdzony i prosi się go o dosłanie reszty. Zastanawiała się parę dni, aż w końcu stwierdziła, że byłoby to nie fair wobec początkującego pisarza, niejakiego Stewarta Gilsona, któremu taka odpowiedź dałaby pewnie tylko złudne nadzieje. Postanowiła jednak dopisać jedno, nieprzepisowe zdanie do swojej szablonowej notatki odmowy, wysyłanej autorom powieściowych rękopisów:

„Szanowny Panie, z wielkim żalem muszę odrzucić Pana wspaniale zapowiadającą się powieść, nie ukrywając zaciekawienia, jakie wzbudził we mnie fragment, który Pan do nas przesłał”.

Gilson nie odpowiedział na jej wiadomość i nigdy nie usłyszała już jego nazwiska. Miała jednak cichą nadzieję, że któregoś dnia książka zostanie wydana i będzie mogła przeczytać ją do końca, odkrywając losy bohaterów, którzy zdołali ją zaintrygować przez zaledwie czterdzieści stron.

5.

I wtedy Wiktoria zaczęła pisać. Nie wiadomo skąd, nie wiadomo dlaczego, po co i dla kogo. Prawdopodobnie z nudów. To było jak miłość od pierwszego wejrzenia, jak strzał w dziesiątkę, jak nieoczekiwane, nagłe objawienie. Jej powołanie, jej azyl, miłość i cały świat. Nie mogła się oderwać od swojego nowego obiektu pożądania: pisania. Obojętnie, ile czasu nań przeznaczała, zawsze było go za mało. Wreszcie znalazła coś, co kochała i w czym była sobą, co pochłaniało ją w całości, wtapiało ją w swoją przestrzeń i zamykało tam na klucz. Czas przestawał się liczyć. Pisała szybko, niemal niedbale bębniąc w klawiaturę komputera, wyrzucając z siebie treści, dusząc się nimi i jednocześnie od nich uwalniając. Planowała z chorobliwą dokładnością lub pisała na ślepo. Tworzyła. Zapisywała litery na lśniącym ekranie, układając je w linijki czarnych, równiutkich znaków, niczym zgrabne i przemyślane nuty na pięciolinii. Była wirtuozem zatracającym się w melodii słów, a jej długie palce zgrabnie stukały w czarne klawisze fortepianu – magicznego instrumentu do pisania muzyki zdań, akapitów i rozdziałów. Pauzy, staccata, puenty, wielokropki, odstępy. Za pomocą podświetlanej klawiatury płynnie tworzyła następujące po sobie utwory. Rozdziały gładko przechodzące jeden w drugi, obrazy smutne i wesołe, spokojne i pełne wartkiej akcji… Wiktoria zapisywała pełnię koncertu na orkiestrę, idealną całość drobnymi nutami, literkami z haczykami, kropkami, ogonkami i przecinkami. Pisała książkę. Jej książkę, którą potem mieli przeczytać inni. Inni znajomi i inni nieznajomi. Wszyscy inni. Ale teraz nikt nie zadawał żadnych pytań, nikt nie mówił jej, co ma robić i jak. Przymykana przez tę manię w mieszkaniu, niby trochę na siłę, ale chyba bardziej z własnej woli, była panią swego losu, nie po raz pierwszy, ale za to pełną gębą. W końcu czuła się spełniona. Nie potrzebowała niczego więcej. Była szczęśliwa. Po pracy zamykała się w swoim klaustrofobicznym pokoju, siadała do komputera i po prostu pisała jakieś zdanie lub dwa i potem wymyślała następne. Te składały się w logiczną całość, aż do powstania historii, której autorka nie planowała. Książka jakby pisała się sama… Powieść o miłości, o czymś, o czym ona sama nie miała zielonego pojęcia.

Miała tyle pomysłów, że musiała wybierać. Postaci, wątki, intrygi nie opuszczały już jej głowy, dwoiły się, troiły, mnożyły się w nieskończoność, dając poczucie urozmaiconego wyboru. Składała puzzle, wymyślała zagadki, które potem z przyjemnością rozwiązywała. Zakochała się w słowach, w ich znaczeniu i brzmieniu. Odkrywała je na nowo. Bawiła się nimi, uwodziła je. Analizowała sposoby myślenia bohaterów, ich wady, zalety, przeszłość i przyszłość. Tworzyła ich od początku, kochała, nie mogła o nich zapomnieć. Żyła razem z nimi. Historia i jej postaci powoli stawały się częścią jej życia i chwilami nie wiedziała już, co jest prawdą, a co wytworem jej wyobraźni. Były momenty, kiedy fikcja brała górę nad rzeczywistością. Skrycie uwielbiała ten stan rzeczy.

Pracowała nad tekstem osiem miesięcy, o mało nie tracąc przez to pracy. Zupełnie straciła kontakt ze światem zewnętrznym, stając się w firmie robotem. Nie pozostały jej nawet resztki i tak z trudem zyskanej sympatii innych. Jednak rachunki trzeba było płacić, musiała więc zastosować swego rodzaju samodyscyplinę, zabraniając sobie otwierania pliku z tekstem w biurze i śpiąc przynajmniej cztery godziny na dobę, co w niektórych, bardzo twórczych tygodniach bywało prawdziwym wyzwaniem. Pisała, chodziła do pracy, jadła, i znów pisała. W pracy myślała o fabule. To było piekło i raj jednocześnie. To był jej żywioł. Kiedy postawiła ostatnią kropkę, płakała jak dziecko. Nie chciała skończyć tej książki, nie chciała się z nią rozstawać. Ona była jej częścią, jakby drugą skórą Wiktorii. Tak też postanowiła ją zatytułować: Skóra, choć nie miało to wiele wspólnego z treścią powieści. Skończyła i czekała. Czekała, aż książka z niej wyjdzie, opuści ją i da jej wreszcie spokój. Aż którejś nocy, bez dłuższego zastanowienia wysłała skończony tekst jednym naciśnięciem klawisza do Jacques’a, z którym nie miała kontaktu od prawie sześciu miesięcy. Nie była do końca pewna, dlaczego to zrobiła i dlaczego właśnie do niego. Może dlatego, że mimo wszystko to on był jej najbliższy i znał ją najlepiej… A może był jedyną osobą, której krytykę Wiktoria była w stanie znieść? Odpowiedź nie przyszła szybko, dopiero po paru tygodniach, kiedy w sumie zdążyła już zapomnieć i pisała coś zupełnie nowego. Któregoś dnia Jacques zadzwonił, gdy Wiki była w pracy, i zostawił wiadomość na automatycznej sekretarce:

„Cześć. To ja. Powinnaś to wydać. To najlepsza powieść, jaką czytałem od lat… Dziękuję. Dzięki niej udało mi się na chwilę zapomnieć. Trzymaj się”.

Po tym telefonie Wiktoria po raz pierwszy wzięła pod uwagę wydanie swojej twórczości, którą bała się jeszcze nazwać powieściopisarstwem. Dzięki pracy miała coraz większe pojęcie o świecie wydawniczym i od razu wiedziała, że nie ma szans ani odwagi kroczyć tradycyjną drogą. To było nie dla niej. Już pierwszy etap – wysyłanie rękopisu do wydawców – wydał jej się nie do przejścia, zważywszy na to, co sama robiła w pracy. Pomyśleć, że ktoś, za jakimś biurkiem między jednym a drugim ziewnięciem, w deszczowy śpiący poranek, marząc o przedwcześnie opuszczonym ciepłym łóżku, zacznie mechanicznie, z przymusu, bez żadnego podniecenia czytać jej książkę! Wyjście na kawę może stać się cudownie wyczekaną przerwą od lektury, osądzonej przez kogoś jako nudna i ciągnąca się jak flaki z olejem. Kto wie, może nawet nie doczyta do końca pierwszego rozdziału… Ta wizja wywołała u Wiktorii dreszcz przerażenia i utwierdzała w przekonaniu, że musi znaleźć inne rozwiązanie. Rzekomo cierpliwość popłaca, ale nie wszyscy są na nią gotowi. Niektórym życie ucieka tak szybko, jak droga spod kół rozpędzonego na autostradzie auta. Nie chcą tracić ani minuty więcej… Wiktoria postanowiła wydać swoją debiutancką powieść sama, pozbywając się większości pieniędzy, jakie dostała od Jacques’a i tak przezornie trzymała na koncie od dłuższego czasu. Zrobiła to po swojemu…

6.

Przy pisaniu czas biegnie szybciej. Dzień, noc, dzień, noc, tygodnie, miesiące… W końcu nadszedł grudzień i pierwsze samotne święta Bożego Narodzenia. Wiktoria nie czuła ich atmosfery tak jak wcześniej, kiedy mieszkała jeszcze w Polsce, z rodzicami, czy nawet później, spędzając je z Jakiem w najdziwniejszych miejscach i okolicznościach na świecie. Te miały być specjalne, bo pierwsze samotne. To ją cieszyło i przerażało jednocześnie. Starała się o tym nie myśleć, jednak wychowanie robi swoje. Kilkakrotnie odrzuciła pomysł wyjazdu do Polski, żeby nie narazić się na te wszystkie rodzinne nasiadówy z lawiną nieznośnych pytań: „Dlaczego się z nim rozwiodłaś?”, „Jesteś pewna, że to był dobry pomysł?”, „Co ty w ogóle masz zamiar ze sobą zrobić, dziewczyno?”. I apogeum pytań nie do wytrzymania: „A kiedy masz zamiar mieć dzieci?”. Nie zniosłaby tego. Lepiej już było siedzieć w samotności w Nowym Jorku. Zamknąć się w domu, zgasić światło i udawać, że się nie istnieje. Albo przynajmniej, że nie ma świąt. I pisać. W spokoju.

Po dłuższym zastanowieniu Wiktoria podjęła decyzję o zakupieniu na tę okoliczność telewizora. Sprzęt, który wcześniej wydawał się jej bezużyteczny, teraz okazał się niezbędny. Odbiornik grający w jej salonie, emitujący kolorowe obrazy i jednostajnie szumiący, nagle stał się obowiązkowym elementem samotnie spędzanych świąt w Nowym Jorku. Towarzysz niezawodny, nie do zajechania, pomrukujący w rytm stukających klawiszy jej komputera. Takie wierne, oddane tło. W końcu udało jej się przynieść z komisu mikroskopijnego grata, któremu postanowiła podarować drugie życie. Dumnie postawiła kupę złomu na półce pod oknem i po dwugodzinnej walce z kablami, anteną i całym światem poddała się i z drinkiem w ręce wpatrywała się w zimowy, prószący monotonnie tym samym śniegiem, obraz. Dupa. Trudno. W sumie nawet pasowało. Święta, zima, śnieg na wizji… Nastrój, jak trzeba. Nawet rozstrojony szum posiadał swój urok.

Przygoda telewizyjna znalazła swój nieoczekiwany koniec w Paryżu, po tym jak Jacques cierpliwie wysłuchawszy przez telefon rozterek pijanej Wiktorii, namówił ją na wizytę u siebie. Tak naprawdę nie wiedziała, po co tam leci. Podczas podróży kilkakrotnie żałowała tej decyzji. Niczym wściekły furman, tak jak tylko ona potrafiła, przeklinała siebie, Jacques’a i samolot. Żaden szanujący się margines społeczny nie powstydziłby się tak ciętego języka. Ale z samolotu nie dało się wysiąść, więc w końcu przybyła na miejsce.

Paryż przywitał ją szarym niebem, topniejącym, rozciapanym wszędzie brudnym śniegiem i obrażonym personelem lotniska. Francja… Na szczęście Jacques w swoim długim czarnym płaszczu czekał na nią przy wyjściu z terminalu. Schudł jeszcze bardziej i postarzał się. Pomarszczona twarz pozostawała jednak urokliwa, mimo pogniecionej, przesuszonej skóry, z której gdzieniegdzie przebijały zalążki siwego zarostu. Uśmiechnęła się na jego widok, a całe napięcie, jakie rosło w niej od momentu, kiedy zgodziła się na tę podróż, spłynęło z niej teraz, kiedy wyciągnął do niej swoją wielką dłoń i lekko przytulił, mówiąc czule do ucha:

– Cześć, Wiwi. Dobrze, że jesteś.

Cholerne łzy spłynęły po policzkach i zrobiło jej się głupio na myśl, że Jacques je zobaczy. On też się wzruszył, jednak zdołał wydobyć z siebie coś w rodzaju uśmiechu. Wziął energicznie od Wiktorii walizkę, chwycił ją za rękę i zaprowadził do auta. Ciepło jego dłoni niespodziewanie przywołało miłe wspomnienia. Może ta podróż nie była jednak najgorszym pomysłem.

– Jak lot? – zapytał.

– Zwyczajnie. Cholernie długi, nudny i męczący.

W samochodzie Wiktoria obserwowała Jacques’a, który klnąc po francusku na kierowców, jechał z szaleńczą szybkością środkiem drogi, trąbiąc na wszystko i wszystkich dookoła.

– To co tam porabiasz na tym Brooklynie? – zadał pytanie, nie odwracając oczu od drogi.

– Piszę – odpowiedziała, wzdychając.

Rzucił jej szybkie spojrzenie.

– Co piszesz?

– Takie tam… – Odwróciła twarz do okna, żeby uniknąć jego wzroku.

– Takie, jak te, co mi przysłałaś wtedy?

– Ta…

– To dobrze. Nie przestawaj w takim razie. Dobrze ci idzie.

Mieszkanie Jacques’a mieściło się w szesnastej dzielnicy, przy burżujskiej alei Focha, jednej z najbardziej znanych w Paryżu, i pachniało starym meblami à la były konsul. Ciemna zieleń kanap pomieszana z brązem ręcznie tkanych dywanów i brudnym beżem na ścianach nie dawały szansy światłu. Przestrzenny korytarz z drewnianą podłogą, kryształowe żyrandole, no i ten kurz ciągle wyczuwalny w powietrzu. Wypisz wymaluj meta starego pryka, pomyślała, śmiejąc się w duchu Wiki, gdy przechodziła przez próg kuchni z matową mozaiką biało-czarnych kafelków na podłodze. Jacques zauważył jej minę i bąknął pod nosem, spuszczając wzrok:

– Wiem, wiem. Nic nie mów.

Po wypiciu butelki czerwonego wina przy kominku Wiktoria i Jacques niespodziewanie wylądowali w swych ramionach, próbując odnaleźć cielesną zażyłość, jaka łączyła ich przez długi czas, ale już jej między nimi nie było. Nie byli małżeństwem, nie byli już kochankami. Okazało się, że stali się tylko przyjaciółmi. Aż czy tylko? Oboje stwierdzili, że „aż”, i to wydawało się pasować im najbardziej.

To były ostatnie dobre święta bez świąt. Spędzili je, chodząc po mieście, unikali udekorowanych witryn sklepowych, a najczęściej przesiadywali w kawiarniach, restauracjach i barach, skubiąc zamawiane potrawy i popijając je pysznymi winami, udając, że nie słyszą świątecznych piosenek wygrywanych przez radio. Kiedy z braku laku trafił im się stolik przy oknie, niechętnie obserwowali świąteczny pośpiech, zaaferowane dzieci, przechodniów z torbami pełnymi prezentów. Nie dotyczyło to ich. Byli zupełnie odcięci od bożonarodzeniowego szału, którym żyło całe miasto. Trwali razem, odseparowani od wszystkich pozostałych, i było im tak dobrze.

W wigilijny wieczór Wiktoria drżącą ręką i z bijącym mocno sercem podarowała Jacques’owi pierwsze wydanie, które otrzymała dwa dni przed wylotem do Paryża. Mężczyzna długo obracał książkę w dłoniach, sprawdzając gładkość papieru okładki i przyglądając się jej uważnie. Delikatny naskórek na opuszkach jego palców jeździł po powierzchni książki Wiktorii, odciskając na niej swe zawiłe linie papilarne.

– Jesteś niesamowita, wiesz… – szepnął w końcu z podziwem.

– Dlaczego? – zapytała ciepło, tuląc się do niego na miękkiej kanapie, kiedy wertował białe kartki.

– Odważna… – odpowiedział. – Ja niczego dla ciebie nie mam – dodał po chwili.

Niczego nie chciała. Przytuliła się do niego jeszcze bardziej, a on pocałował ją w czoło, i siedzieli tak razem do późnego wieczora, wspominając dawne dzieje. Szczęśliwi na swój sposób, pierwszy raz od dawna.

Nazajutrz rano Jacques obudził Wiktorię i zapytał, czy chce wyjść z domu. Skrzywiła się. Co, na litość, kurwa, boską, nie może poczekać w sobotę o 8.30 rano w zasypanym śniegiem Paryżu?

– Chodź ze mną. Sama się przekonasz.

Jeszcze tego brakowało – dobrowolnie ugrząźć w lodowatym puchu, gdzieś w połowie chodnika i drogi! Nie ma mowy. Pierzyna bezapelacyjnie wygrała ten nierówny pojedynek.

– Umieram z ciekawości, co jest tak bardzo ważne, żeby wyciągnąć cię z domu o tej porze w taki ziąb! Ale jakoś chyba nie ulegnę pokusie i zostanę – oświadczyła Wiki.

– Chodź i nie marudź – zawołał.

Zwariował na starość, pomyślała, i niechętnie zebrała się do wyjścia. Po chwili oboje opatuleni w palta i grube szaliki stanęli w progu drzwi kamienicy. Świeży śnieg przykrył ulice, trawniki i samochody. Wiktoria pierwszy raz widziała tak biały Paryż. Mróz zaszczypał w policzki, a na nieoczekiwanie niebieskim niebie zaświeciło słońce. Przeszli zaledwie dwa domy dalej, rozglądając się dookoła i podziwiając symetryczny widok nieskazitelnie białych powierzchni wygładzonych przez świeżutki puch, kiedy Jacques zatrzymał się przed imponującą furtką. Nacisnął guzik dzwonka, po czym nie czekając, otworzył ją i ruchem ręki zaprosił Wiktorię do środka. Mała alejka prowadziła do niewielkiego starego domu, którego drzwi zdobił zielono-czerwony wieniec ze świerku z okazałymi bombkami złotego koloru. „Znowu i ciągle święta, do wyrzygania…” – żachnęła się w myślach. Z kuchennego okna wyglądała na nich okrągła buzia małego chłopca, niecierpliwie machającego ręką. Wiktoria pokręciła głową. Gdzie są i kim jest to dziecko? Jacques zabierał się właśnie za stukanie do drzwi, kiedy te otworzyły się same i w progu pojawiła się sylwetka młodej kobiety, z zapadniętymi policzkami i zmęczonym uśmiechem na twarzy.

– Czeka na pana już od pół godziny. Mówiłam mu, że będzie pan, jak zawsze. Ale bał się, że może, skoro są święta, mógł pan zapomnieć.

– Gdzie tam! To przecież moja cotygodniowa rozrywka. Jak mógłbym zapomnieć? – zapytał Jacques, po czym odwracając się w kierunku Wiktor