Strona główna » Poradniki » Cukrzyca. Jak z nią żyć

Cukrzyca. Jak z nią żyć

4.00 / 5.00
  • ISBN:
  • 978-83-7773-846-7

Jeżeli nie widzisz powyżej porównywarki cenowej, oznacza to, że nie posiadamy informacji gdzie można zakupić tę publikację. Znalazłeś błąd w serwisie? Skontaktuj się z nami i przekaż swoje uwagi (zakładka kontakt).

Kilka słów o książce pt. “Cukrzyca. Jak z nią żyć

Czym jest cukrzyca? Jak wygląda życie diabetyka? Kiedy mierzyć poziom cukru? Jakie insuliny są dostępne na polskim rynku? Na te i wiele innych pytań odpowiada doświadczona edukatorka i pielęgniarka diabetologiczna.
Jeśli u Ciebie lub kogoś z Twoich bliskich zdiagnozowano cukrzycę, ta książka pomoże Ci oswoić chorobę i nauczy Cię, jak z nią żyć na co dzień: pracować, uprawiać hobby, podróżować. Wystarczy bowiem zdobyć dostateczną wiedzę o cukrzycy, aby zapewnić sobie odpowiednią samoopiekę i cieszyć się niezależnością. Pamiętaj jednak, że nic nie zastąpi porady profesjonalnego personelu medycznego. 

Z tego poradnika dowiesz się m.in.:

- na czym polega samokontrola w cukrzycy,

- jaki wybrać system do pomiaru glikemii,

- jak wyliczyć wymienniki węglowodanowe i białkowo-tłuszczowe,

- w jaki sposób wstrzykiwać insulinę,

- jakich potraw unikać,

- jakie prawa i obowiązki ma diabetyk.

Poznasz także niekonwencjonalne metody wspomagające leczenie chorób przewlekłych. W książce znajdziesz również przykładowy tygodniowy jadłospis diabetyka.

O Autorce:

Dorota Drozd, pielęgniarka posiadającą specjalizację diabetologiczną, edukator diabetologiczny i psychodietetyk, członkini Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego i Europejskiej Fundacji Pielęgniarek Diabetologicznych (European Fundation Nurses in Diabetes. Praktykuje i opiekuje się osobami chorymi na cukrzycę w Poradni Diabetologicznej Samodzielnego Publicznego Szpitala Klinicznego Nr 1 w Lublinie. Jest autorką książek Kuchnia polska dla diabetyków oraz Kuchnia świata dla diabetyków wydanych przez Wydawnictwo RM oraz licznych artykułów popularnonaukowych. Bierze udział w wielu konferencjach w kraju i za granicą.

Polecane książki

Wywiad rzeka z Andrzejem Sewerynem. Z jednym z najwybitniejszych polskich aktorów rozmawiają Arkadiusz Bartosiak i Łukasz Klinke. Wśród poruszanych tematów znajdują się zarówno zagadnienia dotyczące świata teatru i filmu, polityki, a także życia prywatnego. Aktor opowiada między innymi o wspomni...
Wojna na Ukrainie zaskoczyła Europę, która przywykła do „odwiecznego” pokoju w pobliżu swoich granic. Jak się okazało, niesłusznie. Po dramatycznych wydarzeniach na kijowskim Majdanie i rosyjskiej aneksji Krymu akcja przeniosła się do Donbasu, gdzie prorosyjscy separatyści zamarzyli o nowym regionie...
E-book zawiera praktyczne wskazówki i porady pomocne przy planowaniu i wykonawstwie modernizacji instalacji elektrycznych niezbędnych po przebudowie lub zmianie przeznaczenia budynku. W dokumencie znajdziemy wiadomości pozwalające ustalić moc zapotrzebowaną dla nowych pomieszczeń, przykładowe schema...
Istnieją co najmniej dwa niejawne cele reformy Uniwersytetu. Pierwszym jest odciągnięcie młodych, zdolnych ludzi od pracy intelektualnej – od czytania książek, pisania, wykładania – na rzecz quasi-biznesowej działalności sprowadzającej się do pozyskiwania pieniędzy dla przedsiębiorstwa zwanego dawni...
Zbiór „Kodeks spółek handlowych. Orzecznictwo” zawiera ponad 440 orzeczeń polskich sądów powszechnych, a zwłaszcza SN oraz sądów administracyjnych, a także TK.W publikacji przedstawiono poszczególne judykaty zgodnie z systematyką tej ustawy. Niniejszy Zbiór zawiera starannie opracowane stanowiska są...
W pracy przedstawiono wybrane zagadnienia badań operacyjnych, dotyczących problemów decyzyjnych w obszarze zarządzania przedsiębiorstwem, ekonomiki i organizacji produkcji. Są to: - programowanie liniowe, - zagadnienia transportowe, - modele gospodarki zapasami, - gry decyzyjne i analiza decyzji, - ...

Poniżej prezentujemy fragment książki autorstwa Dorota Drozd

Książkę dedykuję moim mentorom zawodu – pracownikom Poradni Diabetologicznej Samodzielnego Publicznego Szpitala Klinicznego Nr 1 w Lublinie

Od Au­tor­ki

Od­da­ję w ręce czy­tel­ni­ków po­rad­nik, któ­ry jest owo­cem mo­je­go wie­lo­let­nie­go do­świad­cze­nia za­wo­do­we­go w opie­ce nad oso­ba­mi cho­ry­mi na cu­krzy­cę. Mam na­dzie­ję, że bę­dzie po­moc­ny nie tyl­ko „słod­kim” lu­dziom, ale też ich bli­skim.

Cu­krzy­ca jest bar­dzo spe­cy­ficz­ną cho­ro­bą, nie boli, ale też nie daje od sie­bie od­po­cząć, nie moż­na się z nią roz­stać na­wet na mi­nu­tę. Nie­mniej jed­nak wcze­sne roz­po­zna­nie i duża wie­dza o niej dają do­bre ro­ko­wa­nia. Wy­edu­ko­wa­ny dia­be­tyk, za­an­ga­żo­wa­ny w pro­ces le­cze­nia, może wieść nor­mal­ne ży­cie.

Dziś dia­be­to­lo­gia ofe­ru­je wie­le me­tod le­cze­nia. Prze­strze­ga­nie właś­ci­wej die­ty, sto­so­wa­nie się do za­le­ceń te­ra­peu­tycz­nych, otwar­tość na nowe roz­wią­za­nia tech­nicz­ne typu no­wo­cze­sne glu­ko­me­try i apli­ka­cje do mo­ni­to­ro­wa­nia gli­ke­mii spra­wia­ją, że trze­ba mieć za­ufa­nie do spec­ja­li­sty zaj­mu­ją­ce­go się le­cze­niem cu­krzy­cy.

W książ­ce sta­ra­łam się w przy­stęp­ny spo­sób wy­ja­śnić, czym jest cu­krzy­ca i co współ­cze­sna dia­be­to­lo­gia może za­ofe­ro­wać dia­be­ty­kom. Duży na­cisk po­ło­ży­łam na spo­sób od­ży­wia­nia się, któ­ry sta­no­wi for­mę te­ra­pii. Na koń­cu po­rad­ni­ka za­mie­ści­łam słow­ni­czek trud­niej­szych ter­mi­nów me­dycz­nych po­trzeb­nych w dia­lo­gu z ze­spo­łem le­czą­cym. Czy­tel­nik po­rad­ni­ka bę­dzie mógł tak­że za­po­znać się z prze­pi­sa­mi pra­wa do­ty­czą­cy­mi dia­be­ty­ków, przy­dat­ny­mi w szko­le, pra­cy i po­dró­ży.

Książ­kę de­dy­ku­ję wszyst­kim oso­bom cho­rym na cu­krzy­cę.

Dorota Drozd

Spis treści

Od Autorki

Czym jest cukrzyca?

Po co nam trzustka?

Glukoza i insulina

Czynniki sprzyjające rozwojowi cukrzycy i grupy ryzyka

Kryteria rozpoznania cukrzycy

Rodzaje cukrzycy

Remisja choroby

Żywienie – lek bez recepty

O czym świadczy BMI?

Węglowodany w diecie diabetyka

Tłuszcze w diecie diabetyka

Białka w diecie diabetyka

Wymienniki białkowo-tłuszczowe

Zamienniki cukru

Samokontrola

Glukometry

Systemy do ciągłego monitorowania glikemii

Stany hipo- i hiperglikemii

Oznaczanie poziomu glukozy i ciał ketonowych w moczu

Oznaczenie hemoglobiny glikowanej

Zespół stopy cukrzycowej

Sposoby leczenia cukrzycy

Insulinoterapia

Chirurgia metaboliczna

Przeszczep

Życie z cukrzycą – aspekty prawne

Cukrzyca w przedszkolu i szkole

Słodka” podróż

Cukrzyca a prawo jazdy

Diabetyk w pracy

Zabiegi niekonwencjonalne w leczeniu cukrzycy

Automasaż

Masaż bańką chińską

Taniec terapeutyczny

Joga i medytacja

Dodatek

Tygodniowy jadłospis diabetyka

Ważne adresy i numery telefonów

Polecane książki i czasopisma

Słownik terminów diabetologicznych

Czym jest cu­krzy­ca?

Je­śli dia­be­to­log (spe­cja­li­sta zaj­mu­ją­cy się le­cze­niem cu­krzy­cy) wła­śnie stwier­dził, że je­steś peł­no­praw­nym dia­be­ty­kiem, za­pew­ne twój świat sta­nął na gło­wie. Wy­par­cie cho­ro­by jest naj­częst­szą re­ak­cją na dia­gno­zę. Jed­nak war­to pa­mię­tać, że im wcze­śniej cho­ro­ba zo­sta­nie wy­kry­ta, tym mniej spu­sto­szeń do­ko­na w or­ga­ni­zmie. W za­ak­cep­to­wa­niu no­we­go sta­nu po­mo­gą ci in­te­rak­tyw­ne ze­spo­ły edu­ka­cyj­ne z po­rad­ni dia­be­to­lo­gicz­nych. Za­tem po roz­po­zna­niu cu­krzy­cy na­le­ży udać się do edu­ka­to­ra dia­be­to­lo­gicz­ne­go, któ­ry bę­dzie two­im ży­cio­wym prze­wod­ni­kiem – udzie­li wska­zó­wek na te­mat die­ty, ak­tyw­no­ści fi­zycz­nej i sa­mo­kon­tro­li. Mo­żesz też za­się­gnąć po­ra­dy u psy­cho­lo­ga, psy­chia­try i po­do­lo­ga (spe­cja­li­sty, któ­ry zaj­mu­je się pro­fi­lak­ty­ką i pie­lę­gna­cją sto­py cu­krzy­co­wej).

Cu­krzy­ca to cho­ro­ba, któ­ra to­wa­rzy­szy ludz­ko­ści od cza­sów pra­daw­nych. Jako scho­rze­nie o na­zwie Dia­be­tes mel­li­tus zo­sta­ła zdia­gno­zo­wa­na przez me­dy­ków egip­skich i per­skich – mó­wią o niej np. za­cho­wa­ne pa­pi­ru­sy i księ­gi.

Dziś cu­krzy­ca w świe­tle naj­now­szych ba­dań to gru­pa cho­rób me­ta­bo­licz­nych cha­rak­te­ry­zu­ją­ca się hi­per­gli­ke­mią (czy­li pod­wyż­szo­nym po­zio­mem cu­kru we krwi na czczo lub po po­sił­ku), wy­ni­ka­ją­cą z de­fek­tu wy­dzie­la­nia i/lub dzia­ła­nia in­su­li­ny. Prze­wle­kła hi­per­gli­ke­mia wią­że się z uszko­dze­niem, za­bu­rze­niem czyn­no­ści i nie­wy­dol­no­ścią róż­nych na­rzą­dów, zwłasz­cza oczu, ne­rek, ner­wów, ser­ca i na­czyń krwio­no­śnych.

O hi­per­gli­ke­mii mó­wi­my wte­dy, kie­dy po­ziom cu­kru (ina­czej gli­ke­mia) we krwi ba­da­ny na czczo wy­no­si 126 mg/dl i wię­cej. Z ko­lei z hi­per­gli­ke­mią po­po­sił­ko­wą mamy do czy­nie­nia wte­dy, kie­dy po­ziom cu­kru ba­da­ny po go­dzi­nie od roz­po­czę­cia przyj­mo­wa­nia po­sił­ku wy­no­si co naj­mniej 160 mg/dl i kie­dy dwie go­dzi­ny po po­sił­ku jest więk­szy niż 140 mg/dl.

Po co nam trzust­ka?

O ty­pie cu­krzy­cy, ro­ko­wa­niach, ob­ra­zie scho­rze­nia i po­stę­po­wa­niu te­ra­peu­tycz­nym de­cy­du­je głów­nie stan trzust­ki.

Trzust­ka jest na­rzą­dem gru­czo­ło­wym, znaj­du­ją­cym się w gór­nej czę­ści jamy brzusz­nej. Skła­da się z dwóch ro­dza­jów tka­nek: pę­che­rzy­ko­wej oraz wy­spo­wej. Pę­che­rzy­ki trzust­ko­we peł­nią funk­cję ze­wną­trz­wy­dziel­ni­czą (pro­du­ku­ją en­zy­my tra­wien­ne), z ko­lei wy­sep­ki trzust­ko­we (zwa­ne tak­że wy­sep­ka­mi Lan­ger­han­sa) peł­nią funk­cję we­wnątrz­wy­dziel­ni­czą (pro­du­ku­ją hor­mo­ny, m.in. glu­ka­gon i in­su­li­nę).

Trzust­ka to gru­czoł za­rzą­dza­ją­cy po­zio­mem cu­kru w or­ga­ni­zmie. Je­śli w krwio­bie­gu po­ziom cu­kru spad­nie, trzust­ka wy­dzie­la glu­ka­gon, któ­ry in­for­mu­je wą­tro­bę, aby ta uwol­ni­ła za­pa­sy glu­ko­zy. Je­śli zaś po­ziom glu­ko­zy we krwi wzro­śnie, trzust­ka wy­dzie­la in­su­li­nę, a ta trans­por­tu­je nad­miar glu­ko­zy w głąb ko­mó­rek.

Więk­szość wy­se­pek Lan­ger­han­sa, bo aż 60%, skła­da się z ko­mó­rek beta wy­twa­rza­ją­cych in­su­li­nę. Oko­ło 25% sta­no­wią ko­mór­ki alfa pro­du­ku­ją­ce glu­ka­gon. Po­zo­sta­łe ko­mór­ki – D i F – to 15% wysp trzust­ki.

W przy­pad­ku cu­krzy­cy klu­czo­we są ko­mór­ki alfa i beta. Je­śli w krwio­bie­gu po­ziom cu­kru spad­nie, trzust­ka wy­dzie­la glu­ka­gon, któ­ry in­for­mu­je wą­tro­bę, aby ta uwol­ni­ła za­pa­sy glu­ko­zy. Je­śli zaś po­ziom glu­ko­zy we krwi wzro­śnie, trzust­ka wy­dzie­la in­su­li­nę, a ta trans­por­tu­je nad­miar glu­ko­zy w głąb ko­mó­rek.

W cu­krzy­cy typu 1 oraz LADA ko­mór­ki beta pro­du­ku­ją­ce in­su­li­nę ule­ga­ją uszko­dze­niu i trzust­ka tra­ci zdol­ność wy­twa­rza­nia in­su­li­ny. Jest to cho­ro­ba au­to­im­mu­no­lo­gicz­na – sys­tem od­por­no­ścio­wy trak­tu­je trzust­kę jak cia­ło obce ko­mór­ki i ją nisz­czy.

W przy­pad­ku cu­krzy­cy typu 2 trzust­ka na­dal pro­du­ku­je in­su­li­nę, ale nie w ta­kiej ilo­ści, aby za­spo­ko­ić po­trze­by ca­łe­go or­ga­ni­zmu. Głów­ną przy­czy­ną tego sta­nu jest zbyt duża masa cia­ła oso­by cho­rej – trzust­ka nie na­dą­ża z pro­duk­cją wzglę­dem zwięk­szo­nych po­trzeb. W dłu­go to­czą­cym się pro­ce­sie cho­ro­bo­wym cu­krzy­cy typu 2 trzust­ka może ulec uszko­dze­niu i cał­ko­wi­cie za­prze­stać wy­twa­rza­nia in­su­li­ny.

Glu­ko­za i in­su­li­na

Glu­ko­za to cu­kier pro­sty bę­dą­cy pod­sta­wo­wym pa­li­wem dla or­ga­ni­zmu czło­wie­ka. Jest nie­zbęd­na do pra­wi­dło­we­go me­ta­bo­li­zmu ko­mór­ko­we­go. Na jej brak są szcze­gól­nie wraż­li­we ko­mór­ki ner­wo­we – wszel­kie za­bu­rze­nia w do­star­cza­niu glu­ko­zy do mó­zgu wy­wo­łu­ją jego dys­funk­cje, któ­re okre­śla­ne są mia­nem neu­ro­gli­ko­pe­nii. Prze­wle­kłe i na­wra­ca­ją­ce sta­ny hi­po­gli­ke­micz­ne pro­wa­dzą do po­wsta­wa­nia ogni­sko­wych uszko­dzeń mó­zgu, a te są przy­czy­ną zmian oso­bo­wo­ści, ubyt­ków pa­mię­ci, de­men­cji. Wa­ha­nia po­zio­mów glu­ko­zy we krwi stwa­rza­ją ry­zy­ko za­cho­ro­wa­nia na cho­ro­bę Al­zhe­ime­ra.

Glu­ko­za od­ży­wia ko­mór­ki ludz­kie­go or­ga­ni­zmu. Do tego, by mo­gła się do nich prze­do­stać, ko­niecz­na jest in­su­li­na.

Czym jest wła­ści­wie in­su­li­na? To hor­mon nie­zbęd­ny do pra­wi­dło­wej go­spo­dar­ki wę­glo­wo­da­no­wej. Jak już wspo­mnia­no, wy­dzie­la­ją ją wy­spy trzust­ko­we Lan­ger­han­sa, któ­re mają rów­nież wpływ na prze­mia­nę bia­łek i tłusz­czów. W sy­tu­acji gdy w or­ga­ni­zmie bra­ku­je in­su­li­ny, glu­ko­za nie może prze­do­stać się do ko­mó­rek i gro­ma­dzi się we krwi. Wów­czas re­ak­cją obron­ną or­ga­ni­zmu jest usu­nię­cie nad­mia­ru cu­kru przez roz­cień­cze­nie go wodą i wy­da­le­nie wraz z mo­czem.

Nie­do­ży­wio­ny or­ga­nizm (mózg, ser­ce, płu­ca, ner­ki) jest osła­bio­ny i za­czy­na spa­lać wła­sny tłuszcz. Ko­mór­ki po­zba­wio­ne pa­li­wa glu­ko­zo­we­go nie mogą pro­wa­dzić żad­nych pro­ce­sów ży­cio­wych. Przy dłuż­szym bra­ku in­su­li­ny do­cho­dzi do roz­wo­ju kwa­si­cy ke­to­no­wej , któ­ra ob­ja­wia się:

bó­la­mi brzu­cha,

nud­no­ścia­mi i wy­mio­ta­mi,

za­bu­rze­nia­mi świa­do­mo­ści,

śpiącz­ką cu­krzy­co­wą.

W or­ga­ni­zmie ist­nie­ją dwa źró­dła glu­ko­zy i dwa źró­dła na­pły­wu in­su­li­ny. In­su­li­na ba­zo­wa słu­ży do pod­sta­wo­we­go za­opa­trze­nia or­ga­ni­zmu, czy­li od­po­wia­da za utrzy­ma­nie pra­cy ser­ca, płuc i pra­wi­dło­wej cie­pło­ty cia­ła (tem­pe­ra­tu­ry). Źró­dłem in­su­li­ny ba­zo­wej jest glu­ko­za wą­tro­bo­wa po­cho­dzą­ca z za­pa­sów gli­ko­ge­nu zma­ga­zy­no­wa­nych w wą­tro­bie. Zu­ży­cie in­su­li­ny ba­zo­wej sza­cu­je się na oko­ło 50% ca­łe­go do­bo­we­go za­po­trze­bo­wa­nia or­ga­ni­zmu. Czyn­ni­ka­mi przy­spie­sza­ją­cy­mi wy­rzut glu­ko­zy wą­tro­bo­wej, a za­tem i pod­wyż­sze­nia gli­ke­mii, są hor­mo­ny (ad­re­na­li­na, kor­ty­zol, hor­mon wzro­stu, glu­ka­gon). Zu­ży­cie in­su­li­ny ba­zo­wej nie ma nic wspól­ne­go z po­sił­ka­mi.

Z ko­lei in­su­li­na po­sił­ko­wa zu­ży­wa­na jest na re­gu­la­cję po­zio­mu cu­kru, któ­ry do­star­cza­my or­ga­ni­zmo­wi wraz z po­kar­mem.

U oso­by zdro­wej me­cha­ni­zmy re­gu­la­cyj­ne dzia­ła­ją tak, że oby­dwa źró­dła in­su­li­ny pra­cu­ją nad od­ży­wie­niem ko­mó­rek po po­sił­kach i w prze­rwach po­mię­dzy nimi.

Czyn­ni­ki sprzy­ja­ją­ce roz­wo­jo­wi cu­krzy­cy i gru­py ry­zy­ka

Na­ukow­cy de­ba­tu­ją na te­mat przy­czyn za­cho­ro­wal­no­ści na cu­krzy­cę. Kon­cen­tru­ją się na zna­le­zie­niu czyn­ni­ków spraw­czych cho­ro­by i ich eli­mi­na­cji. Udo­wod­nio­no, że skłon­ność do cho­ro­by nie jest tyl­ko „winą” ro­dzin­nych ob­cią­żeń ge­ne­tycz­nych. Mimo że skła­da się na nią cała gama pre­dys­po­zy­cji dzie­dzi­czo­nych po przod­kach, to jed­nak czyn­ni­ki śro­do­wi­sko­we są „star­te­rem” cho­ro­by.

Jed­nym z pierw­szych czyn­ni­ków śro­do­wi­sko­wych sprzy­ja­ją­cych roz­wo­jo­wi cu­krzy­cy są in­fek­cje wi­ru­so­we. Ob­ser­wa­cje po­ka­zu­ją se­zo­no­wość roz­po­znań za­cho­ro­wań na cu­krzy­cę, zwią­za­ną z ak­tyw­no­ścią wi­ru­sów. Mogą one dzia­łać, ak­ty­wu­jąc układ od­por­no­ścio­wy lub bez­po­śred­nio nisz­czyć ko­mór­ki beta trzust­ki. Szcze­gól­nie groź­ne wy­da­ją się en­te­ro­wi­ru­sy, do któ­rych na­le­żą np. wi­ru­sy po­lio, co­xsac­kie. Za­ka­że­nia nimi sze­rzą się głów­nie przez prze­wód po­kar­mo­wy, a cza­sa­mi dro­gą kro­pel­ko­wą. Więk­szość in­fek­cji spo­wo­do­wa­na przez te wi­ru­sy prze­bie­ga bez­ob­ja­wo­wo.

O sprzy­ja­nie za­pa­dal­no­ści na cho­ro­bę „słod­kich” lu­dzi po­dej­rze­wa­na jest tak­że… nad­mier­na hi­gie­na. Układ im­mu­no­lo­gicz­ny nie może być cał­ko­wi­cie izo­lo­wa­ny od bak­te­rii, po­nie­waż wów­czas nie wy­two­rzy od­po­wied­nich prze­ciw­ciał. Z ko­lei duża daw­ka drob­no­ustro­jów może spa­ra­li­żo­wać sys­tem obron­ny, któ­ry sta­je się wraż­liw­szy na bodź­ce, a to pro­wa­dzi do au­to­agre­sji i cho­rób au­to­im­mu­no­lo­gicz­nych (or­ga­nizm za­czy­na trak­to­wać swo­je ko­mór­ki jako wro­gie).

Za­ob­ser­wo­wa­no rów­nież, że w śro­do­wi­skach, w któ­rych pod­sta­wą die­ty jest mle­ko kro­wie i jego prze­two­ry, od­se­tek lu­dzi cho­rych na cu­krzy­cę jest więk­szy. Po­nad­to je­śli w die­cie bo­ga­tej w mle­ko kro­wie przyj­mu­je się ogrom­ne ilo­ści glu­te­nu, trzust­ka jest bar­dziej ob­cią­żo­na, co może wpły­wać na wraż­li­wość or­ga­ni­zmu na in­su­li­nę.

Czyn­ni­ki ge­ne­tycz­ne od­gry­wa­ją więk­­­szą rolę w za­cho­ro­wa­niach na cu­krzy­cę typu 2. Je­że­li w li­nii wstęp­nych (ro­dzi­ce, dziad­ko­wie) od­no­to­wa­no jej wy­­stę­po­wa­nie, moż­na się spo­­­dzie­wać cu­krzy­cy typu 2 u zstęp­nych. We­dług nie­któ­rych źró­deł ist­nie­je 50-pro­cen­to­we praw­do­po­do­bień­stwo odzie­dzi­cze­nia tego scho­rze­nia po ro­dzi­cach. Je­śli jed­no z bliź­niąt jed­no­ja­jo­wych cho­ru­je na cu­krzy­cę typu 2, dru­gie na pew­no do­tknie ten sam los.

Dane epi­de­mio­lo­gicz­ne wy­ka­zu­ją, że ry­zy­ko za­cho­ro­wa­nia na cu­krzy­cę typu 1 wy­no­si 2–3%, je­że­li na ten typ cu­krzy­cy cho­ru­je mat­ka, i 5–9%, gdy cho­ry jest oj­ciec. Je­że­li oby­dwo­je ro­dzi­ce mają cu­krzy­cę typu 1, ry­zy­ko za­cho­ro­wa­nia dziec­ka wzra­sta aż do 20%. Je­śli cho­ro­ba ujaw­ni się u jed­ne­go z bliź­niąt jed­no­ja­jo­wych, praw­do­po­do­bień­stwo po­ja­wie­nia się jej u dru­gie­go wy­no­si 35%.

Geny, któ­re mogą być od­po­wie­dzial­ne za za­cho­ro­wal­ność na cu­krzy­cę wśród dzie­ci, za­zwy­czaj uak­tyw­nia­ją się, gdy or­ga­nizm za­czy­na wy­twa­rzać biał­ko, zwa­ne in­ter­fe­ro­nem typu 1 (biał­ko to pro­du­ku­ją ko­mór­ki ata­ko­wa­ne przez wi­rus). Nie moż­na nie­ste­ty dzi­siaj za­po­bie­gać de­struk­cji wysp trzust­ko­wych.

Cu­krzy­ca jest cho­ro­bą zło­żo­ną i nie ma jed­nej przy­czy­ny jej po­ja­wie­nia się. Zwy­kle mówi się o trzech czyn­ni­kach, któ­re łącz­nie mogą zwięk­szać ry­zy­ko za­cho­ro­wa­nia. Są to: stres, geny i styl ży­cia. Na geny nie mamy wpły­wu, ale zmia­na sty­lu ży­cia po­zwa­la znacz­nie zmniej­szyć praw­do­po­do­bień­stwo za­cho­ro­wa­nia na cu­krzy­cę typu 2. Z ko­lei w cu­krzy­cy typu 1 od­po­wied­ni spo­sób po­stę­po­wa­nia spra­wia, że nie wy­stą­pią po­wi­kła­nia, a cho­ry może ko­rzy­stać z peł­ni ży­cia. Pod­su­mo­wu­jąc: ba­da­niu prze­sie­wo­we­mu co trzy lata po­win­ny pod­da­wać się oso­by, któ­re ukoń­czy­ły 45. rok ży­cia.

Nie­za­leż­nie od wie­ku na cu­krzy­cę na­ra­żo­ne są:

oso­by z nad­wa­gą i oty­ło­ścią (ma­ją­ce pa­to­lo­gicz­ny cię­żar cia­ła oraz ob­wód w ta­lii: ko­bie­ty powyżej 80 cm, męż­czyź­ni powyżej 94 cm),

oso­by mało ak­tyw­ne fi­zycz­nie,

oso­by

ze

stwier­dzo­nym sta­nem przed­cu­krzy­co­wym,

oso­by z wy­wia­dem cu­krzy­cy w ro­dzi­nie,

ko­bie­ty z prze­by­tą cu­krzy­cą cią­żo­wą,

ko­bie­ty, któ­re uro­dzi­ły dziec­ko o ma­sie cia­ła wyż­szej niż 4 kg,

oso­by z roz­po­zna­nym nad­ci­śnie­niem,

oso­by z pod­wyż­szo­nym cho­le­ste­ro­lem,

ko­bie­ty z cho­ro­ba­mi en­do­kry­no­lo­gicz­ny­mi.

Cu­krzy­ca a śmier­tel­ność

Cu­krzy­ca jest cho­ro­bą, któ­ra nie boli. Po­wi­kła­nia ro­dzą się w uta­je­niu, a cho­ro­ba sie­je w or­ga­ni­zmie gwał­tow­ne spu­sto­sze­nie.

Pierw­szym po­wi­kła­niem w cu­krzy­cy są za­bu­rze­nia ser­co­wo-na­czy­nio­we. Na za­wał ser­ca umie­ra co dzie­wią­ty dia­be­tyk z cu­krzy­cą typu 1 i co 12 z cu­krzy­cą typu 2.

Sza­cu­je się, że śred­nia dłu­gość ży­cia dia­be­ty­ka w po­rów­na­niu do po­pu­la­cji ogól­nej jest krót­sza o 8–12 lat. Pa­ra­dok­sal­nie sta­ty­sty­ka ta do­ty­czy kra­jów wy­so­ko roz­wi­nię­tych. W kra­jach ubo­gich przed­sta­wia się nie­co le­piej. Cu­krzy­cę uzna­je się za pią­tą przy­czy­nę zgo­nów w Eu­ro­pie.

Kryteria rozpoznania cukrzycy

Przede wszyst­kim trze­ba pa­mię­tać o tym, że cho­ro­bę roz­po­zna­je le­karz na pod­sta­wie ba­dań la­bo­ra­to­ryj­nych i su­biek­tyw­nych ob­ja­wów pa­cjen­ta.

Do ob­ja­wów zwia­stu­ją­cych cho­ro­bę na­le­żą:

wzmo­żo­ne pra­gnie­nie,

wie­lo­mocz,

osła­bie­nie i wzmo­żo­na sen­ność,

zmia­ny

na

skó­rze,

sta­ny za­pal­ne dróg mo­czo­wych.

Pierw­szym kro­kiem do zdia­gno­zo­wa­nia peł­no­obja­wo­wej cu­krzy­cy lub pre­dia­be­tes (sta­nu przed­cu­krzy­co­we­go) jest wy­ko­na­nie