Gospodarka i społeczeństwo w europejskiej perspektywie

Współczesne organizacje sektora prywatnego i publicznego funkcjonują w warunkach globalizacji, wysokiej dynamiki zmian otoczenia, nasilonej konkurencji, powodującej m.in. wzrost oczekiwań klientów w zakresie jakości oferowanych produktów i usług. Muszą więc zwielokrotnić swój wysiłek w celu osiągnięcia określonego poziomu rozwoju, zwiększenia satysfakcji klientów i zbudowania przewagi konkurencyjnej. Tę przewagę może zapewnić m.in.: dogodny dostęp do zasobów naturalnych, infrastruktura techniczna, korzystne położenie geograficznie i geopolityczne, jakość zasobów ludzkich, innowacje produktowe, nowe technologie. Zestaw przemyślanych działań, umożliwiających optymalne wykorzystanie wymienionych zasobów w istniejących uwarunkowaniach, określa się jako zarządzanie.

Zarządzający organizacjami dążą do ich rozwoju i w konsekwencji wzrostu gospodarczego. Działania te polegają na podejmowaniu decyzji ukierunkowanych na sterowanie zasobami, procesami, informacjami w celu osiągnięcia zakładanych efektów. Sterowanie to winno prowadzić do wzrostu wydajności i oszczędności, zgodnie z zasadą racjonalności działań. Zarządzanie jest sztuką koordynacji działań w organizacji, która w XXI wieku musi być szczególnie podatna na zmiany, elastyczna i „zwinna”, nastawiona na globalną konkurencję i potrzeby klienta. Kluczem do sukcesu w obecnych uwarunkowaniach stało się maksymalne skrócenie czasu między odczuciem potrzeby przez klienta a jej zaspokojeniem, przy zachowaniu indywidualnego podejścia do tych potrzeb. Między innymi stąd wynika wzrost znaczenia innowacji, przedsiębiorczego myślenia i działania oraz konieczność monitorowania oczekiwań odbiorców, sprawnego komunikowania się wewnątrz i na zewnątrz organizacji.

Współczesne zarządzanie, nazywane niekiedy „zarządzaniem na krawędzi”, oznacza zdolność do szybkiego reagowania, przewodzenia zmianie, antycypowania przyszłości, właściwego wykorzystania ekspansji informacji i nowych technologii. Od organizacyjnych liderów wymaga ono wszechstronnej wiedzy, umiejętności społecznych i autorytetu. Często jest to zarządzanie o charakterze wielokulturowym, integrujące to, co złożone i zróżnicowane, bazujące na szybkim przepływie informacji i coraz sprawniejszej komunikacji międzyludzkiej, bo tylko wtedy jest możliwa koordynacja wysiłków wszystkich uczestników organizacji, prowadząca do optymalnego wykorzystania posiadanych przez nią zasobów.

Umiejętne wykorzystanie posiadanych zasobów oraz pojawiających się szans w otoczeniu może wpływać na tempo rozwoju przedsiębiorstwa czy też organizacji o charakterze publicznym. Aby tak się stało, konieczna jest znajomość zasad zarządzania strategicznego, rozumianego jako proces planowania zorientowany na przyszłość, sposób porządkowania i projektowania rzeczywistości zgodny z przyjętymi celami i prowadzący do wzmocnienia konkurencyjności danej organizacji.