Ogród Susanny

Debbie MacomberOgród Susanny

Tłumaczyła
Monika

WSTĘP

Drodzy przyjaciele,

Moja mama kochała kwiaty. Kiedy dorastałam, sąsiedzi zazdrościli nam ogrodu. Wygląda na to, że odziedziczyłam po niej zamiłowania, chociaż nie poświęcam pielęgnacji roślin tyle czasu, co ona. Niemniej zachowałam w pamięci z dzieciństwa grządki róż, peonii, lilii i mieczyków, które plewiłam i podlewałam.

Dedykuję tę książkę przyjaciołom z dzieciństwa. Każdy z nich odegrał w moim życiu szczególną rolę. Z Diane i Kathy przez dwanaście lat chodziłam do szkoły. Do dziś utrzymujemy kontakt. Carol dołączyła do nas w piątej klasie. Do tej pory nasze spotkania przebiegają w serdecznej atmosferze. Cheryl wkroczyła w moje życie w siódmej klasie. Później poznałam Jane, najlepszą przyjaciółkę ze szkoły średniej, wreszcie Judy, Cindy, Bev i Yvette. Po raz pierwszy zetknęłam się z nimi w liceum.

Zmieniają się czasy i życie, lecz przyjaźnie pozostają, określają w pewien sposób naszą osobowość. Choć trudno w to uwierzyć, w tym roku świętowałyśmy czterdziestą rocznicę rozpoczęcia wspólnej nauki. Dlatego też uznałam za stosowne wspomnieć przyjaciółki ze szkolnej ławy.

Przy okazji pragnę jeszcze coś wyznać. Z powodu ostatniego rocznicowego zjazdu Jane i ja postanowiłyśmy zobaczyć nasze dawne sympatie. Nie dopisało nam szczęście. Obydwaj zmienili miejsce zamieszkania, ale same poszukiwania dały nam sporo radości.

Podobnie jak bohaterka powieści, Susanna, żadna z nas nie wiedziała, co powiedzieć byłemu chłopakowi, poza: „Cześć, czy mnie sobie przypominasz?”. Swoją drogą wątpiłyśmy, czy nas pamiętają.

Mam nadzieję, że polubicie „Ogród Susanny”, opowieść o pielęgnowaniu dawnych przyjaźni oraz o radości płynącej z ogrodnictwa. Przy okazji stwierdzicie, że dorastanie niesie ze sobą trudne wyzwania, konieczność podejmowania niełatwych decyzji. W średnim wieku może dojść, podobnie jak w wypadku Susanny oraz moim własnym, do zrewidowania poglądów na stosunki z rodzicami.

A teraz usiądźcie i prześledźcie historię Susanny i jej ogrodu. Chętnie posłucham waszych komentarzy. Możecie nawiązać ze mną kontakt za pośrednictwem strony internetowej: www.debbiemacomber.com, albo też napiszcie pod adresem: P.O. Box1458 Port Orchard WA 98366

Przyjaciołom z lat szkolnych, ku pamięci dróg,
którymi podążaliśmy, oraz tych, których nie dane
nam

ROZDZIAŁ PIERWSZY

Vivian Leary stała bez ruchu na rogu ulicy z rozbieganymi na wszystkie strony oczami. Nie miała pojęcia, gdzie jest ani dlaczego pomyliła drogę, mimo że mieszkała w Colville przez całe życie. Powinna przecież znać każdy zaułek miasta. Nie pamiętała nic prócz tego, że wyszła kilka godzin temu odebrać pocztę.

Budynków również nie rozpoznawała. Nigdzie w zasięgu wzroku nie dostrzegała domu Hendersonów na rogu ulic Chesnut Avenue i Elm, który stanowił doskonały znak rozpoznawczy ze względu na ciemnozielone okiennice na tle białych ścian. Gdzież on może być? – myślała w popłochu. George będzie się martwił.

O nie! Przecież George zmarł. Ogarnął ją wielki smutek, przygniatał, ciążył, dręczył. Ukochany mąż odszedł zaledwie kilka miesięcy wcześniej, tuż przed sześćdziesiątą rocznicą ślubu. To wszystko nastąpiło tak niespodziewanie. W ubiegłym roku w listopadzie wyszedł, żeby rozgrzać silnik samochodu przed wyjazdem do kościoła. Kilka minut później znalazła go martwego na podjeździe. Zabił go rozległy zawał serca. Młody lekarz z pogotowia wyjaśnił, że zmarł, zanim upadł na chodnik. Chyba próbował ją w ten sposób pocieszyć. Daremnie. Tego ranka nic nie mogło jej przynieść ukojenia po straszliwym szoku.

Vivian zamrugała powiekami. Chociaż maj we wschodniej części stanu Waszyngton na ogół bywa ciepły, chłodny powiew wiatru owiał jej nagie ramiona. Za wszelką cenę usiłowała zapanować nad lękiem. Nadal nie potrafiła odnaleźć drogi do domu.

Susanna z całą pewnością by jej pomogła. Dopiero po chwili uprzytomniła sobie, że córka od dawna nie mieszka w Colville. No tak, powinna pamiętać, że posiada własny dom, bodajże w Seattle. Tak, z całą pewnością. Jej mąż ma na imię Joe. A dzieci? Widziała ich twarze tak dokładnie, jakby oglądała fotografie. Czemu więc nie mogła sobie przypomnieć imion wnuków, swej radości i dumy?

Nagle doznała olśnienia. Wnuczka, Chrissie, pierwsza przyszła na świat. Trzy lata później urodził się jej brat, Brian. A może cztery? Nieważne. Grunt, że przypomniała sobie imiona. Potrzebowała już tylko chwili koncentracji, żeby ustalić swoje położenie i trasę powrotu. Zapadał zmierzch. Nie mogła błąkać się w nieskończoność po ciemnych ulicach. Gdyby spotkała jakiegoś przechodnia, zapytałaby o drogę na Woods Road. Nie, tam mieszkała w dzieciństwie, jeszcze przed wojną. A teraz? Do wszystkich diabłów, powinna znać własny adres!

Coś jej nie pasowało. Szukała domu, który kupili z George’em czterdzieści pięć lat temu, gdzie wychowała dzieci. Ogarnął ją strach, zmieszany ze wstydem. Gdyby George wiedział, że jego osiemdziesięcioletnia żona nie umie trafić do domu, wpadłby w gniew. Tylko że nigdy się o tym nie dowie, co jeszcze bardziej ją przygnębiało. Zabrakło go akurat wtedy, kiedy najbardziej potrzebowała jego pomocy. Załamała ręce z rozpaczy. Ruszyła na oślep przed siebie, w nadziei że podczas wędrówki wróci jej pamięć. Szybko jednak opadła z sił. Dlatego też ucieszył ją widok ładnej drewnianej ławeczki przy alejce. Nie rozumiała, po co władze miejskie kazały ustawić ją w przypadkowym miejscu, z dala nawet od przystanku autobusowego. George nazwałby taką rozrzutność trwonieniem pieniędzy podatników. Ten człowiek z zasadami i charakterem spędził całe dorosłe życie w służbie publicznej jako sędzia, co napawało ją dumą. Często rzucał gromy na władze miejskie za marnowanie środków, lecz ona nie zawsze podzielała jego poglądy. Doświadczenie nauczyło ją jednak, że lepiej nie wyrażać przy nim głośno odmiennych opinii. Ilekroć na początku małżeństwa sprzeciwiła mu się, argumentował niestrudzenie, póki nie dała za wygraną, znużona trwającą w nieskończoność dyskusją. Lecz teraz, kiedy nie groziła jej utarczka z upartym mężem, otwarcie podziwiała przenikliwość projektanta, który zapewnił jej wygodne miejsce wypoczynku.

Usiadłszy, rozejrzała się dookoła w poszukiwaniu jakiegoś charakterystycznego punktu odniesienia. Ulica była wyjątkowo ruchliwa. Mimo że ogłuszał ją hałas, oślepiały reflektory licznych samochodów, chwila odpoczynku przyniosła jej nieco ukojenia. Potrzebowała spokoju, by zebrać myśli. Od dnia śmierci George’a niepokoiło ją, że zapomina tak podstawowych danych jak własny adres, numer telefonu, nazwiska znajomych. Przymknęła oczy, żeby odświeżyć pamięć, zanim strach uniemożliwi myślenie. Słońce już zaszło. Na dworze zapanował chłód. Żałowała, że nie wzięła swetra, ale kiedy pracowała w ogrodzie, dokuczał jej upał. Irysy pięknie rozkwitły tej wiosny, nawet jeżeli reszta przedstawiała smutny widok. Przez całe lata ogród przynosił jej chlubę. Teraz też z oddaniem pielęgnowała rośliny, ale mimo wszelkich wysiłków niewiele zdołała zdziałać. Grządki wymagały odchwaszczenia, należało skopać i posadzić rośliny jednoroczne. Po obiedzie, podczas podlewania, uświadomiła sobie, że nie odebrała poczty. Przerwała pracę, wyszła do pobliskiej skrzynki. A potem zginęła. Siedziała teraz na ławce przy obcej ulicy, zdezorientowana i przerażona.

Nagle wyczuła czyjąś obecność w pobliżu. Otworzyła oczy. Serce podskoczyło jej z radości, chociaż nie była pewna, czy wzrok jej nie myli.

– George!

Obok, w cieniu pobliskiej latarni, stał jej mąż. Wyglądał na pięćdziesiąt kilka lat. Jego ciepły uśmiech rozgrzał jej duszę. Wyprostowała plecy. Chłonęła jego widok szeroko otwartymi oczami w obawie, że zaraz zniknie. George pospieszył z zaświatów na ratunek!

– To ty, prawda?

Mimo że nie odpowiedział, rozpoznała go bez trudu. Podziwiała szerokie ramiona, imponującą postawę. Zawsze był przystojny. Znała go całe życie. Zostali parą już w liceum. Gdy poprosił ją o rękę, uważała się za najszczęśliwszą dziewczynę na świecie. Wojna w Europie rozdzieliła ich na trzy lata. Później wrócił na uniwersytet, żeby uzyskać dyplom na wydziale prawa. Jego żołnierskie zasługi zostały docenione. Po kilku latach prywatnej praktyki zaproponowano mu stanowisko w sądzie. Był jedyną miłością jej życia. Gdy zmarł, tęskniła za nim rozpaczliwie. Teraz pospieszył z pomocą w potrzebie.

– Zgubiłam drogę – wyznała. – Nie gniewaj się, ale nie umiem trafić do domu.

Na widok jego serdecznego uśmiechu odetchnęła z ulgą, że nie ma do niej pretensji. Za życia złościło go, gdy czegoś zapominała. Chociaż starannie ukrywał zniecierpliwienie, wyczuwała jego zdenerwowanie. Przestała gotować, ponieważ nie pamiętała przepisów. Te z książek kucharskich uznała za zbyt skomplikowane. Przyrządzenie jakiejkolwiek potrawy na ich podstawie przekraczało jej możliwości. George nigdy nie narzekał. Sam zaczął gotować zupy.

Vivian doszła do wniosku, że najwyższy czas wyjaśnić, w jaki sposób zgubiła drogę. Zrobiła to natychmiast.

– Mógłbyś mnie odprowadzić? – szepnęła na koniec, okropnie zawstydzona własną bezradnością.

George bez słowa wyciągnął do niej rękę. Pomógł wstać. Z początku zdziwiło ją jego milczenie, ale nie znała zwyczajów zmarłych. Przypuszczała, że z jakichś powodów nie mogą rozmawiać z żywymi. Nie miało to zresztą większego znaczenia, póki przy niej był. Choć od jego śmierci minęło zaledwie pół roku, dla niej stanowiło to wieczność.

– Tak się cieszę, że mnie odwiedziłeś, George. Bardzo za tobą tęsknię – wyznała drżącym ze wzruszenia głosem.

Później opowiedziała o ogrodzie. George zwykle ganił ją za nadmierne gadulstwo, lecz Vivian, niepomna jego kąśliwych uwag, przeskakiwała z tematu na temat w obawie, że zaraz odejdzie.

– Wiesz, podejrzewam, że Martha kradnie. Mimo że depczę jej po piętach, ciągle mi coś ginie po każdym sprzątaniu. Sama nie wiem, jak postąpić. Szkoda mi ją zwolnić po tylu latach, ale z drugiej strony, nie zamierzam pozwolić się oszukiwać. Powiedz, co robić? – spytała bezradnie, chociaż nie oczekiwała odpowiedzi.

Zgodnie z przewidywaniami nie otrzymała jej.

Wtem ujrzała swój dom na Chesnut Avenue. Mieszkała tam od 1961 roku. Mozolnie, krok za krokiem, weszła po schodach, trzymając się poręczy. Gdy odwróciła głowę, żeby podziękować mężowi, już go nie było.

– Wróć do mnie, George – załkała. – Bardzo cię proszę, wróć.

ROZDZIAŁ DRUGI

Susanna Nelson schowała resztę sałatki z brokułów do lodówki. Następnie z zupełnie niepotrzebnym rozmachem zatrzasnęła drzwiczki. Jej siedemnastoletni syn w równie tajemniczy jak irytujący sposób zniknął tuż po kolacji, zostawiając ją ze stertą naczyń do zmywania. Właściwie nie powinno jej to dziwić. Co wieczór znajdował jakąś wygodną wymówkę, żeby wykręcić się od obowiązków. Mąż, siedzący obok, w salonie, opuścił nieco gazetę tak, że widziała ciemne brwi ponad okularami do czytania. Popatrzył na nią z troską.

– Coś cię trapi?

– Brian już trzeci dzień z rzędu nie umył naczyń.

– Ja to zrobię – zaproponował Joe.

– To ani mój, ani twój obowiązek.

– Odnoszę wrażenie, że nie tylko zachowanie Briana cię martwi.

– To prawda. Inne rzeczy też mnie denerwują – przyznała, chociaż nie potrafiła dokładnie określić ich natury.

Od paru tygodni odczuwała nieokreślony niepokój. Na domiar złego ostatniej nocy po raz kolejny przyśnił jej się Jake, jej chłopak ze szkoły średniej, co do reszty wyprowadziło ją z równowagi. Od wielu lat była szczęśliwą mężatką. Przetrwali wzloty i upadki, jakie przeżywa każde udane stadło. Dzieci dorastały. Córka studiowała, Brian dostał pracę na lato w firmie budowlanej. Obiecano mu na tyle wysoką pensję, że mógł bez trudu opłacić ubezpieczenie własnego samochodu. Następnego dnia kończył się rok szkolny. Susannę czekało siedem tygodni wolnego. Wszystko układało się jak najlepiej. Nie istniał żaden powód, by wracać pamięcią do miłości ze szkolnej ławy. Tymczasem, z niewiadomych powodów, od trzech tygodni ukochany sprzed lat nawiedzał ją we snach każdej nocy, przypominając o nagłym, niespodziewanym rozstaniu.

– Od jutra wakacje. To powinno cię pocieszyć – przypomniał Joe.

Rzeczywiście powinno, tylko że wcale nie poprawiło jej nastroju. Po ostatnich lekcjach cała piąta klasa szalała z radości. Susanna z równą niecierpliwością oczekiwała zasłużonego odpoczynku. Potrzebowała zmiany, lecz nie potrafiła określić, jakiego rodzaju. Postanowiła odłożyć rozważenie tej kwestii na bliżej nieokreśloną przyszłość, nie później jednak niż pojutrze po południu, po rozdaniu świadectw, gdy zakończy uzupełnianie dokumentacji.

Joe popatrzył na nią badawczo znad gazety.

– Od śmierci ojca nie odzyskałaś równowagi. Może powinnaś zasięgnąć porady?

– Psychologa? – odburknęła z niechęcią.

Prawdę mówiąc, nie brakowało jej ojca, chociaż fakt, że odszedł na zawsze, napawał ją smutkiem. Przeżyła wstrząs, ale nie nazwałaby swego stanu żałobą. Nigdy nie znalazła z nim wspólnego języka. Z trudem tolerowali się nawzajem. Susanna uważała go za aroganckiego despotę. Ledwie osiągnęła pełnoletność, wyprowadziła się z domu najdalej, jak mogła.

– Przypuszczam, że najbardziej martwi cię to, że straciłaś raz na zawsze możliwość osiągnięcia porozumienia – zasugerował Joe taktownie.

– Nie, moje zdenerwowanie nie ma z nim żadnego związku. – Nie przeczyła, że wzajemne stosunki były mocno skomplikowane, ale dawno się z tym pogodziła.

Joe już otwierał usta, żeby zaprotestować, ale nie dała mu dojść do słowa.

– Zmarł wprawdzie nagle, lecz miał osiemdziesiąt trzy lata. Dorosły człowiek zdaje sobie sprawę, że nikt nie żyje wiecznie – oświadczyła zdecydowanym tonem.

W gruncie rzeczy dawno straciła kontakt z ojcem. Rzadko rozmawiali ze sobą, co mu wcale nie przeszkadzało. Susanna od czasu do czasu próbowała zasypać tę przepaść, lecz jej wysiłki spełzały na niczym. Podczas każdej wizyty w rodzinnym domu rozmawiała wyłącznie z matką. Mimo wszelkich pretensji musiała przyznać, że George Leary był wspaniałym dziadkiem. Chrissie i Brian świata za nim nie widzieli. Wolała nie wspominać, jak namieszał w jej życiu, zwłaszcza we wczesnej młodości. Oczywiście żałowała go, jak każdego zmarłego, ale przede wszystkim natrętne myśli o Jake’u nie dawały jej spokoju, czego z oczywistych względów nie mogła wyznać swemu dobremu mężowi. Przy całej jego tolerancji wiadomość, że myśli o innym, sprawiłaby mu wielką przykrość. Jak na złość zatroskany Joe za wszelką cenę usiłował postawić diagnozę.

– Trudno uwierzyć. Pamiętasz, jak cierpiałaś, gdy odeszli moi rodzice – nie dawał za wygraną.

Oczywiście, pamiętała. Boleśnie przeżyła śmierć teścia, a dziesięć miesięcy później teściowej. Bardzo jej ich brakowało. Zawsze zazdrościła Joemu silnych więzi rodzinnych.

– Przeżyłam wstrząs, ale nie załamanie – sprostowała z ociąganiem.

– Ja określiłbym twój stan jako depresję – poprawił Joe.

– Nieprawda – zaprotestowała wbrew własnym odczuciom.

– W takim razie co? – zapytał, unosząc wysoko brwi.

Nie umiała odpowiedzieć. Nie rozumiała, czemu zasypia przy mężu każdej nocy, wspominając byłego chłopaka. Joe był silnym, odpowiedzialnym mężczyzną z poczuciem honoru. Po dwudziestu czterech latach małżeństwa tworzyli tak zgodny duet, że wybierali te same dania w restauracji, czytali te same książki, głosowali na tych samych kandydatów. Do tej pory ani razu nawet nie spojrzała na innego. Popełniłaby szaleństwo, gdyby spróbowała odszukać człowieka, którego w wieku siedemnastu lat obdarzyła młodzieńczym uczuciem. Nie widziała go od ponad trzydziestu trzech lat.

Joe przetarł szkła okularów o koszulę. Gdy założył je na nos, ponownie skupił wzrok na żonie.

– Wiele przeszłaś w ciągu ostatnich sześciu miesięcy. Straciłaś ojca, skończyłaś pięćdziesiąt lat, ciężko pracowałaś – przypomniał to, co i bez niego wiedziała.

Prawdopodobnie częściowo miał rację. Przywołane przez niego wydarzenia ożywiły wspomnienia z młodości. Tyle że w normalnych warunkach wystarczyłoby popracować w ogrodzie, żeby o nich zapomnieć. Tymczasem nawet ulubione zajęcie nie przynosiło jej ukojenia. Nic jej nie cieszyło. Odczuwała przemożną potrzebę wyjaśnienia dawnych niedopowiedzeń, zbadania ścieżki, na którą niegdyś nie dano jej wkroczyć w celu dopisania ostatnich stron do niedokończonego rozdziału księgi własnej młodości. Albowiem nikt inny jak tylko George Leary, jej rodzony ojciec, doprowadził do rozpadu związku z Jakiem. Zamknął jej drogę do szczęścia z typowym dla siebie przekonaniem o własnej nieomylności. Za dnia pracował w sądzie, a wieczorem rozciągał swą władzę na domowników. Ferował wyroki zgodnie z własnym sumieniem, nie pytając nikogo o zdanie. Mimo że Susanna przez cały dzień usiłowała przegnać smutne wspomnienia, wciąż powracały jak wyrzucony bumerang.

– Może jeśli spędzisz kilka tygodni z mamą, uporządkujesz myśli, łatwiej dojdziesz do równowagi – zasugerował Joe.

– Może – powtórzyła bez przekonania.

Już wcześniej ustalili, że odwiedzi ją po zakończeniu roku szkolnego.

Zadzwonił telefon. Żadne z małżonków nie pospieszyło odebrać. Nie musieli. Mieli przecież nastolatka w domu. Brian wystawił głowę przez drzwi sypialni.

– Mamo, do ciebie! – ryknął tak głośno, że mury zadrżały.

Zanim Susanna zdążyła zapytać, kto dzwoni, zamknął za sobą drzwi. Podniosła słuchawkę w kuchni, odczekała, aż syn odłoży swoją. Po drugiej stronie powitał ją znajomy kobiecy głos. Nie od razu skojarzyła czyj.

– Tu Martha West – przedstawiła się rozmówczyni. – Przepraszam, jeśli przeszkodziłam.

– Nie, wcale nie – zapewniła Susanna ze ściśniętym sercem. Ogarnął ją lęk o matkę. Ostatni raz jej gosposia zatelefonowała, żeby poinformować o śmierci ojca. – Co z mamą?

– Ze zdrowiem nie najgorzej, ale od śmierci męża ma kłopoty z psychiką. Czasami jej nie poznaję. Niełatwo mi o tym mówić, ale dziś po południu oskarżyła mnie o kradzież łyżeczek do herbaty – oznajmiła Martha, ogromnie zażenowana. – Wyobraża pani to sobie?! Gdybym miała coś wziąć, to przecież nie pojedyncze łyżeczki z kompletu! Przekopałam cały dom. Nie znalazłam ich, ale słowo honoru, że ich nie zabrałam.

– Ależ to oczywiste! – wykrzyknęła Susanna.

Ufała Marcie bezgranicznie. Doskonale znała jej uczciwość.

– Później narzekała, że schowałam jej torebkę – ciągnęła rozżalona gosposia. – Gdy po godzinie poszukiwań wygrzebałam ją spod poduszek na sofie, oskarżyła mnie, że sama ją tam włożyłam. Wspominała coś o swoich podejrzeniach?

– Nie – odrzekła Susanna, tylko częściowo zgodnie z prawdą.

Podczas ostatniej rozmowy telefonicznej Vivian zapowiedziała, że przy najbliższej okazji muszą porozmawiać o Marcie. Susanna niczego wtedy nie podejrzewała. Sądziła, że niemłoda już gosposia pragnie przejść na emeryturę. W ostatnich czasach przychodziła sprzątać zaledwie dwa razy w tygodniu.

– Jeżeli jej pani nie przekona o mojej uczciwości, poszukam sobie nowej posady.

– Proszę nie podejmować pochopnej decyzji. Spróbuję doprowadzić do porozumienia. Gdy tylko przyjadę, skontaktuję się z panią.

– Zgoda – odrzekła Martha już znacznie spokojniej. Po kilkakrotnych zapewnieniach o swojej niewinności odłożyła słuchawkę.

– O co chodzi? – spytał Joe, składając gazetę, gdy Susanna odeszła od telefonu.

Przedstawiła mu problem.

– Dzwonię do niej prawie codziennie. Zauważyłam, że wielokrotnie powtarza to samo, ale nie sądziłam, że aż tak źle z jej pamięcią. Sprawa wygląda naprawdę poważnie – zakończyła z troską.

– Może zasięgnęłabyś jeszcze informacji u sąsiadów? – poradził Joe.

Podszedł do żony, stanął naprzeciwko, położył jej ręce na ramionach i poważnie zajrzał w oczy.

– Dobra myśl. Zadzwonię do pani Henderson. Mieszka obok mamy od lat. – Natychmiast wprowadziła swój zamiar w czyn. Zapytała sąsiadkę o stan matki.

– Nie powinnam wtykać nosa w nie swoje sprawy, ale moim zdaniem, coś z nią ostatnio nie tak. Przekonałam się o tym wczoraj wieczorem – odrzekła sąsiadka z wahaniem. – Chyba nie doszła do siebie po śmierci George’a. Widuję ją przecież codziennie w ogrodzie, aczkolwiek efekty jej starań określiłabym jako mizerne.

– Tak, wiem – przyznała Susanna.

Już wcześniej dostrzegła niepokojące zmiany w psychice Vivian. Nagła śmierć męża kompletnie ją załamała. Bardzo go jej brakowało. Nieustannie go wspominała. Podczas ferii wiosennych Susanna pokonała długą drogę przez góry, żeby dotrzymać jej towarzystwa. Vivian przylgnęła do niej, nie chciała wypuścić, nalegała, żeby została dłużej. Niestety, ponieważ podróż w obie strony zajęła jej dwa dni, pozostały jedynie cztery na pobyt w Colville i jeden na przygotowanie lekcji. Usiłowała namówić matkę na przeprowadzkę do Seattle, lecz ta uparcie odmawiała opuszczenia rodzinnego miasteczka, sto kilometrów na północ od Spokane. Teraz wszystko wskazywało na to, że Susanna zastanie ją w jeszcze gorszym stanie. Nie wiedziała, co robić. Niezbyt konkretna wzmianka o wydarzeniach poprzedniego wieczoru obudziła jej czujność.

– Co zaszło wczoraj wieczorem? – spytała z duszą na ramieniu.

Joe podszedł bliżej. Nalał sobie kawy, nie spuszczając z żony zatroskanego spojrzenia.

– Pewnie przeżyje pani wstrząs, ale Vivian poprosiła, żebym pomogła jej odszukać męża – wyznała pani Henderson po chwili wahania.

– Co takiego? Nie pamięta, że zmarł?! – wykrzyknęła Susanna, rzucając mężowi znaczące spojrzenie.

– Przysięga, że go widziała. Zauważyłam, że wędruje po ulicy kompletnie zagubiona, więc podążyłam za nią. Poczęstowała mnie nieprawdopodobną historią o tym, jak George odprowadził ją pod dom, a potem zniknął. Zastanawiające, prawda? Kiedy pani ją ostatnio widziała?

– W marcu – wyznała Susanna ze wstydem.

Dręczyły ją wyrzuty sumienia, że częściej nie bywa w Colville. Praca w szkole, działalność społeczna, odległość oraz treningi Briana uniemożliwiały częstsze wizyty. Od wiosny nie wygospodarowała ani jednego wolnego weekendu. – Planuję wyjazd do Colville zaraz po zakończeniu roku szkolnego. Zostanę z nią kilka tygodni.

– Mądra decyzja – pochwaliła pani Henderson. – Ostatnio bardzo schudła. Chyba w ogóle nie gotuje.

Ostatnia wiadomość bardzo zmartwiła Susannę. W marcu Vivian ważyła zaledwie pięćdziesiąt pięć kilo. Wtedy codziennie prosiła córkę o gotowanie obiadu, co jej bardzo odpowiadało. Ponieważ zastała pełną spiżarnię, niczego nie podejrzewała. Zwróciła tylko uwagę na pewien nadmiar towarów delikatesowych, jakich Vivian wcześniej nie kupowała, jak kilka gatunków musztardy ziołowej czy pesto z suszonymi pomidorami, które Susanna wykorzystała na sos do makaronu. Wyglądało na to, że matka nie radzi sobie z podstawowymi zadaniami domowymi.

– Sądzi pani, że nie dojada? – spytała dla pewności.

– Nie zaglądam nikomu w garnki, ale przypuszczam, że straciła apetyt. Często zapraszam ją na kolację. Zawsze odmawia. Prawie nie opuszcza domu. Wychodzi tylko do ogrodu.

– Ale dlaczego? Z tego, co mówi, wynika, że widuje sąsiadów – zaprotestowała Susanna. Vivian zawsze lubiła towarzystwo, zapraszała gości, wydawała przyjęcia.

– Owszem, przez płot, ale przysięgłabym… – Urwała. – Nie mam pewności, czy w ogóle mnie poznaje – dokończyła po chwili wahania.

– O nie! – jęknęła Susanna.

Pani Henderson potwierdziła jej najgorsze obawy. Vivian w zastraszającym tempie traciła pamięć, najwyraźniej nie tylko z powodu związanej z wiekiem sklerozy.

– Jeszcze jedno – dodała pani Henderson niepewnie. – Któregoś dnia wpadłam, żeby zobaczyć, jak się miewa. Siedziała w domu w całkowitych ciemnościach. Z wielkim zażenowaniem przyznała, że zapomniała zapłacić za prąd. Pomogłam jej uregulować dług. Ponownie włączyli jej światło. Prosiła, żebym jej przed panią nie zdradziła, ale uznałam za swój obowiązek poinformować panią o jej kłopotach. Zamierzałam zaczekać do pani przyjazdu, ale te urojenia na temat ducha zaniepokoiły mnie w najwyższym stopniu.

Susanna cierpiała męki. Tego się właśnie najbardziej obawiała: niezapłaconych rachunków, niewyłączonego gazu. Żałowała, że sąsiadka nie zaalarmowała jej natychmiast, gdy wynikły kłopoty z elektrownią.

– Próbowałam namówić mamę na przeprowadzkę do domu opieki, ale zdecydowanie odmówiła.

– Okropnie narzekała, że proponowała jej pani opuszczenie rodzinnego domu. Do tej pory żywi urazę. Ja jednak przyznaję pani rację. Zdecydowanie nie powinna pozostawać bez opieki – dodała pani Henderson.

– Naprawdę uważa mnie za potwora? – jęknęła Susanna przerażona, że matka psuje jej opinię w rodzinnym mieście.

Zarzucała sobie, że w marcu nie zadziałała w bardziej zdecydowany sposób. Wtedy jednak nie miała sumienia narażać jej na kolejny wstrząs zaraz po utracie męża.

– Najlepiej, żeby przyjechała pani jak najszybciej. Zawiadomiłabym panią wcześniej, ale Al zabronił mi się wtrącać w cudze sprawy. Chyba jednak dobrze, że powiedziałam prawdę? – spytała z wyraźnym niepokojem.

– Oczywiście. Przyjadę najszybciej, jak to możliwe. Jestem pani bardzo wdzięczna.

Joe przez cały czas stał naprzeciwko z kubkiem kawy w ręku, nie odrywając oczu od twarzy żony. Gdy odłożyła słuchawkę, powtórzyła mu relację sąsiadki. Joe aż gwizdnął ze zdumienia przy wzmiance o spotkaniu z duchem.

– Czy to znaczy, że zamierzasz zaraz wyjechać?

– Tak. Planowałam zaczekać do końca tygodnia, ale nie mam wyjścia. Muszę umieścić ją jak najszybciej w domu opieki – westchnęła, w pełni świadoma, że czeka ją ciężka batalia.

– Racja. Chcesz, żebym ci towarzyszył? We dwoje łatwiej byśmy ją przekonali.

Susanna pokręciła głową.

– Jesteś pewna? Chciałbym jakoś pomóc. Wspierałaś mnie z wielkim oddaniem po śmierci rodziców. Byłaś dla mnie bardzo dobra.

– Nie, poradzę sobie sama – odrzekła, bliska płaczu. – Zostanę trochę dłużej w Colville.

Przemilczała, że dojrzała do odnalezienia byłego ukochanego. Chciała go zapytać o przyczynę rozstania, chociaż dałaby głowę, że doprowadził do niego jej ojciec. Nie znała tylko szczegółów. Liczyła na to, że gdy pozna całą prawdę, zamknie raz na zawsze niedokończony rozdział młodości, co pozwoli jej odzyskać spokój.

– No dobrze – westchnął ciężko Joe. – Weź tylko pod uwagę, że gdy już ją namówisz, musisz podjąć decyzje dotyczące domu. Jak długo tam zostaniesz?

– Trzy tygodnie chyba wystarczą. No, może miesiąc – mruknęła niepewnie jak winowajczyni, unikając kontaktu wzrokowego. Dopiero teraz w pełni uświadomiła sobie, jak wiele trudnych zadań ją czeka.

– Czemu tak długo?

– Podejrzewam, że nieprędko przełamię jej opory. Potrzebuję też trochę czasu na znalezienie dla niej odpowiedniego miejsca, wysprzątanie domu, niezależnie od tego, czy postanowię go wynająć, czy sprzedać.

– Pomógłbym ci. Brian też.

– Dziękuję, dam sobie radę. Wystarczy, że mnie odwiedzicie w weekend – dodała tylko dla pozoru, żeby nie wyglądało, że nie życzy sobie towarzystwa najbliższych.

Prawdę mówiąc, ich obecność tylko by jej przeszkodziła w zrealizowaniu przemilczanego zamysłu. Rozdarta między przeszłością a teraźniejszością, przeżywałaby jeszcze większe rozterki. Dlatego było jej na rękę, że mąż, dentysta, nie mógł z dnia na dzień odwołać umówionych pacjentów.

– Wprawdzie zaplanowaliśmy z Brianem wyjazd na ryby w przyszłym tygodniu, ale możemy zmienić plany.

– Ależ jedźcie, wy też potrzebujecie wytchnienia – zaprotestowała, zadowolona, że ojciec i syn znaleźli wreszcie czas na wspólny wypoczynek, co zwykle nie przychodziło im łatwo.

– Dobrze, odwiedzimy cię kiedy indziej. – Joe odstawił kubek na stół. Posłał jej nieśmiały uśmiech. – Przeczuwam, że podczas tych wakacji dowiesz się różnych zaskakujących rzeczy.

Zapewne miał rację.

ROZDZIAŁ TRZECI

Po zapakowaniu ostatniej sztuki odzieży Chrissie Nelson wyjrzała nerwowo przez okno akademika w Eugene, gdzie studiowała na Uniwersytecie Stanu Oregon. Jason się spóźniał. Obiecał przyjechać o dziesiątej, żeby odwieźć ją na lotnisko. Po zakończeniu roku akademickiego dom studencki opustoszał. Podczas gdy przyjaciółki niecierpliwie oczekiwały wakacji, perspektywa powrotu do rodzinnego Seattle wcale nie cieszyła Chrissie. Czekało ją rozstanie z chłopakiem, a potem długie, nudne miesiące bez żadnych rozrywek. Z ciężkim westchnieniem odrzuciła długie, jasne włosy na plecy. Jej koleżanka z pokoju, Katie Robertson, podobnie jak inne dziewczęta, wyjechała już wczoraj. Jason odwiózł ją na lotnisko. Później zabrał Chrissie po raz ostatni do kawiarni. Obiecał przyjechać po nią następnego dnia. Jej samolot odlatywał o jedenastej trzydzieści. Katie odwiózł dwie godziny wcześniej, w dodatku poczekał, aż wsiądzie, co Chrissie uznała za zbytek uprzejmości. Mimo że Jason do tej pory nie dał jej powodów do zazdrości, zirytowała ją ta nadgorliwość. Wytłumaczyła sobie, że nie zrobił nic zdrożnego, po prostu wykazał dobrą wolę.

Zamknęła walizkę. Aż jęknęła z wysiłku, przenosząc ją na podłogę. Najgorsze, że nie załatwiła sobie pracy sezonowej. Podejrzewała, że u progu lata nie znajdzie nic ciekawego. Drażniło ją, że w wieku prawie dwudziestu lat pozostanie zależna finansowo od rodziców. Wolałaby zostać w Eugene niż siedzieć w domu osiem lub dziesięć tygodni, prosząc o pieniądze na każdy wydatek. W trakcie nauki dorabiała na część etatu w miasteczku akademickim, ale teraz i tu nie byłaby potrzebna. Obiecała sobie, że w przyszłym roku zorganizuje sobie coś wcześniej. Była już przecież dorosła, tęskniła za niezależnością. Przede wszystkim na trzecim roku zamierzała wyprowadzić się z akademika. Dwie koleżanki zaproponowały, żeby zamieszkała z nimi w wynajętym domu. Postanowiła zaraz po przyjeździe przekonać rodziców, że jeśli podzielą czynsz na trzy osoby, zapłacą znacznie mniej niż za wynajem pokoju w domu studenckim. Przewidywała, że ojciec przyzna jej rację. Gorzej z mamą.

Usłyszała za oknem warkot hondy civic. Pomachała Jasonowi przez okno. Wysiadł, popatrzył w okno, uniósł rękę w powitalnym geście.

– Zaraz przyjdę! – krzyknął.

Chrissie była wdzięczna losowi, że postawił na jej drodze tego troskliwego, dobrze wychowanego młodzieńca. Od pierwszego wejrzenia zrobił na niej doskonałe wrażenie. Mimo ogromnych różnic charakteru wiele ich łączyło. Jason robił specjalizację z prawa podatkowego. Zdyscyplinowany, solidny tradycjonalista, wybrał sobie odpowiedni do osobowości zawód. Zdobywał najlepsze oceny.

Lekkomyślna, beztroska Chrissie uwielbiała dobrą zabawę. W nauce osiągała najlepsze efekty pod presją czasu. Prace semestralne pisała zwykle ostatniej nocy przed terminem. Tym, którzy krytykowali ją za brak systematyczności, tłumaczyła zwykle, że od tygodni układała w głowie plan działania i gromadziła niezbędne dane. Gdyby zaczęła wcześniej, nie uzyskałaby lepszego efektu. Nie miała poczucia winy. Jej oceny nie odbiegały na studiach od tych, które uzyskiwała w szkole. Prawdę mówiąc, oscylowały wokół dostatecznych. Nauka nie stanowiła jej pasji. Ponieważ wszyscy oczekiwali, że zdobędzie wyższe wykształcenie, poszła na studia wzorem koleżanek. Zresztą nie wymyśliła sobie żadnego lepszego zajęcia. Zamieszkała w akademiku przede wszystkim ze względu na bujne życie towarzyskie, obfitość imprez i chłopców.

Jason przeciwnie, niczego nie odkładał na ostatnią chwilę. Chociaż drażniła go jej taktyka działania na zwłokę, przynajmniej nie prawił kazań, jak rodzice. Próbował czasami wychowywać swoją dziewczynę (i vice versa), lecz mimo ogromnych różnic charakteru przepadali za sobą. Dzięki barczystej sylwetce wyglądał na piłkarza, lecz sport wcale go nie interesował. Na zajęcia wkładał oficjalne stroje, jak do biura. Zimą nosił swetry i marynarskie spodnie, latem – koszule z krótkimi rękawami. Strzygł włosy w tradycyjny sposób, po męsku, powyżej ucha. Uosabiał marzenie każdej matki panny na wydaniu. Jej też, chociaż nigdy nie sądziła, że pokocha kogoś takiego jak on. Na pierwszej randce usiłowała odnaleźć w nim chociaż odrobinę fantazji. Daremnie. Mimo wszystko nie wątpiła, że pod układną powłoką odkryje kiedyś niegrzecznego chłopca, którego chciała w nim widzieć. Jednak ceniła sobie wysoko jego niezawodność. Jemu zaś odpowiadały jej spontaniczność i beztroska. Może właśnie dlatego, że różnili się w poglądach praktycznie na wszystko, od polityki po filmy, zażarte dyskusje, zawsze zakończone bardzo miłym pojednaniem, sprawiały im wielką przyjemność.

Rodzice Chrissie wprost za nim przepadali. Nic dziwnego. Lepszej partii dla córki nie mogli sobie wymarzyć. Chrissie zaprosiła Jasona na Wielkanoc. Spędził trzy dni z jej rodziną. Natychmiast podbił serca państwa Nelsonów. Do tej pory nie rozmawiali wprawdzie jeszcze o wspólnej przyszłości, lecz Chrissie nie byłaby zaskoczona, gdyby dostała od Jasona na Gwiazdkę pierścionek zaręczynowy.

Jason wszedł do pokoju. Stękając i sapiąc, wytaszczył ciężką walizę po schodach. W akademiku nie było windy. Chrissie niosła tylko plecak i torebkę. Już na dole posłała mu zbolałe spojrzenie.

– Bardzo żałuję, że wyjeżdżam – jęknęła.

– Będzie dobrze – mruknął od niechcenia, nie patrząc na nią, może dlatego, że właśnie pakował walizkę do bagażnika.

Mimo wszystko zdawkowa uwaga sprawiła jej przykrość.

– Będę za tobą tęsknił, ale lato szybko minie – dodał na pocieszenie w swym zwykłym, szarmanckim stylu, co ją jeszcze bardziej zaniepokoiło.

Nie odnalazła w jego oczach cienia smutku, choć intensywnie szukała. Nie chciała jednak okazać, jak jej przykro. Z wysiłkiem przybrała pogodny wyraz twarzy, sprzeczny z prawdziwymi uczuciami.

– Racja. Mogę cię przecież odwiedzić Czwartego Lipca.

– Naprawdę?

– Czemu nie?

– Chociażby ze względu na koszty podróży. Nie zależy ci na tym, żeby trochę zaoszczędzić w wakacje?

Chrissie wzruszyła ramionami. Kwestie finansowe nie miały dla niej większego znaczenia. Oczekiwała szczerego entuzjazmu, jednak propozycja najwyraźniej nie zachwyciła ukochanego. Ku jej zdumieniu, wkrótce pochwycił ją w ramiona. Wycisnął na jej ustach długi, zachłanny pocałunek. Z rozkoszą chłonęła jego słodycz. Nie poznawała Jasona. Do tej pory nigdy nie okazywał uczuć w miejscach publicznych.

– Następnego lata znajdę sposób, aby zostać w Oregonie – oznajmiła.

– Doskonale – pochwalił, jakby mimochodem, umieszczając plecak obok torby. Po zamknięciu bagażnika otworzył przed nią drzwi.

– Wszystko w swoim czasie – dodała Chrissie. – Najpierw muszę przekonać mamę, że lepiej, abym zamieszkała na stancji.

– Obawiasz się jej reakcji?

– Skądże! Co ty sobie wyobrażasz? – zaprotestowała nieco zbyt gwałtownie, urażona do żywego. Nie chciała kłótni, ale ją zirytował.

– Nic, wyciągam tylko wnioski. Na pierwszy rzut oka widać, że nie cieszy cię perspektywa spotkania. Moim zdaniem to typowy konflikt pomiędzy matką a córką. O ojcu nie wspomniałaś ani razu.

– Bo z nim o wiele łatwiej dojść do porozumienia – odrzekła chłodno, zamykając za sobą drzwi auta.

Jason włożył kluczyk do stacyjki, zapalił silnik.

– Odnoszę wrażenie, że żywicie do siebie jakieś skrywane urazy – wrócił do tematu, gdy wyruszyli w drogę.

– Szukasz powodu do kłótni? – Nie chciała rozstawać się z nim w gniewie. – Wygląda na to, że nie będziesz za mną za bardzo tęsknił – dodała bez zastanowienia.

Natychmiast pożałowała tych słów. Świadczyły o niepewności, a przecież ufała mu bezgranicznie, przynajmniej do tej pory.

– Czy myślisz tak dlatego, że nie zaprosiłem cię na Dzień Niepodległości? Weź pod uwagę, że bilety lotnicze drogo kosztują. Poza tym obiecałem odwiedzić rodziców.

– Cieszysz się, że wyjeżdżam z Eugene? – drążyła dalej Chrissie mimo woli.

Nie umknęło bowiem jej uwagi, że wizyty u rodziców również nie zaproponował. Mieszkali w Grand Pass, zaledwie kilka godzin drogi od miasteczka akademickiego, gdzie Jason zostawał na całe lato. Dopisało mu szczęście. Dostał pełny etat w dużej kancelarii prawniczej. Po ostatnim zdaniu westchnął ciężko, jakby zamęczał go nieznośny brzdąc.

– Czemu jesteś ostatnio taka przewrażliwiona? – spytał, zaciskając obie ręce na kierownicy.

– Pewnie dlatego, że wolałabym zostać z tobą niż siedzieć w Seattle z mamą przez sześć tygodni. Niewiele ją obchodzę. Żyje we własnym świecie – wyjaśniła lakonicznie.

– Niemożliwe. Moim zdaniem twoi rodzice to wspaniali ludzie.

– Niby tak, ale mama zamieni moje życie w piekło, ponieważ nie znalazłam sobie zajęcia na wakacje. Oczywiście nie powie wprost, co ją naprawdę denerwuje, ale znajdzie tysiąc powodów do krytyki.

– Podobno zamierzałaś szukać pracy w okresie ferii wiosennych?

– No nie, teraz ty zaczynasz! Rzeczywiście zamierzałam, ale byłam okropnie zajęta. Czas jakoś przeciekł mi między palcami. Przestań mnie męczyć, i tak czeka mnie koszmar.

– Przesadzasz.

– Pozwól, że podam ci przykład oparty na smutnych doświadczeniach. Jeśli posprzątam łazienkę na jej prośbę, nie zarzuci mi otwarcie niedbalstwa, tylko za parę minut ponownie wyszoruje zlew, żeby mi pokazać, że nie spełniam jej wymagań. Już z pięćdziesiąt razy zdążyła mi przypomnieć, że Brian znalazł sobie wspaniałą pracę na lato w firmie budowlanej. Uważa mnie za lenia. Z całą pewnością usłyszę, że gdybym pomyślała wcześniej, znalazłabym coś ciekawego. Myśli, że to takie łatwe jak dawniej. Nawet do fast foodów nie przyjmują już zbyt chętnie. Swoją drogą wcale mnie nie pociąga sprzedawanie frytek przez całe lato – dodała na koniec z goryczą. Przewidywała, że mama poszuka dla niej posady niańki, co Chrissie uważała za szczyt okrucieństwa, zważywszy, że niedługo skończy dwadzieścia lat. – Jak znam życie, tata zaraz pospieszy z pomocą. Zaoferuje mi stanowisko rejestratorki w swoim gabinecie, za marne grosze. Tak czy inaczej czeka mnie rola posługaczki. Zgroza! – westchnęła ciężko.

– Zobaczysz, na pewno nie będzie tak źle – odparł półgębkiem Jason, najwyraźniej znudzony tematem.

W głowie Chrissie zadźwięczał dzwonek alarmowy. Zmarszczyła brwi. Zachowanie Jasona świadczyło o tym, że jej kłopoty niewiele go obchodzą. Popatrzyła na niego badawczo. Od momentu jego przyjazdu czuła, że stracił zainteresowanie jej osobą. Nigdy wcześniej nie spóźnił się na umówione spotkanie.

– Słuchaj, czy coś się zmieniło między nami?

– Skądże, co ci przyszło do głowy?

– Wczoraj odwiozłeś Katie na lotnisko.

– No to co?

Niby nic, gdyby nie to, że usłyszawszy ostatnie zdanie, zacisnął mocniej ręce na kierownicy. Chrissie miała im towarzyszyć, ale rozliczne bagaże zajęły mnóstwo miejsca w samochodzie. Teraz żałowała, że została w akademiku. Popełniła błąd. Jason pozostał z jej koleżanką aż do odlotu. Usiłowała odgadnąć, co między nimi zaszło. Z całą pewnością nic – odpowiedziała sama sobie. Jason nie zrobiłby jej świństwa, najlepsza przyjaciółka też nie. Planowały przecież razem zamieszkać.

Reszta drogi upłynęła w kłopotliwym milczeniu. Chrissie na siłę przekonywała samą siebie, że nie grozi jej porzucenie. Ledwie dojechali na lotnisko, wysiadła bez słowa z samochodu. Jason w milczeniu wystawił bagaże na chodnik.

– Wakacje szybko miną. Tylko patrzeć, jak wrócisz – rzucił od niechcenia, niemalże radośnie.

– Jasne – odrzekła równie beztrosko, choć wychwyciła w jego słowach fałszywą nutę. Podniosła z ziemi torbę.

– Zadzwonię do ciebie. Życzę udanych wakacji.

– Nawzajem.

Jason pocałował ją na pożegnanie jakoś niedbale, krócej niż zwykle. Czuła, że go traci. Ruszyła w kierunku hali odlotów.

ROZDZIAŁ CZWARTY

Susannę niespecjalnie pociągała perspektywa wyjazdu do Colville. W miarę zbliżania się do celu napięcie rosło. Gdy dotarła do przedmieść, włączyła płytę Rolling Stonesów, żeby je nieco rozładować. Nie umknęły jej uwagi zamknięte drzwi restauracji Burger King, pewnie jedynej w całej sieci, która nie pracowała. Następny lokal zachwalał jako specjalność zakładu dwa jajka, grzankę i kawę za 2,99 dolara, to samo, co w czasach jej dzieciństwa, tylko o dolara drożej. Następnie minęła kostnicę, niegdyś własność dawno zmarłego stryja Henry’ego.

Wzrastała wśród licznej gromady kuzynów. Żaden z nich nie widział powodu, by zostać w rodzinnym mieście. Podobnie jak ona, wszyscy opuścili tę zapadłą dziurę. Na głównej ulicy strach zjeżył jej włosy na głowie, przede wszystkim na myśl o nieuniknionej batalii z matką. Ale nie tylko. Wprawdzie odkąd wyjechała na studia, wracała tu czasami, jednak nigdy nie zabawiła dłużej. Każda wizyta przywoływała bolesne wspomnienia.

Brat zginął w wypadku samochodowym, gdy skończyła osiemnaście lat. Mieszkała wtedy w internacie we Francji, gdzie kończyła liceum. Ojciec zadzwonił w samym środku dnia, co zważywszy różnicę czasu, nie wróżyło nic dobrego. Trzy lata starszy brat stracił życie na niebezpiecznym zakręcie za miastem, gdzie od niepamiętnych czasów dochodziło do katastrof samochodowych. Jakby nie dość było nieszczęść, ojciec nie zezwolił jej przylecieć na pogrzeb. Nigdy mu tego nie wybaczyła. Przecież to on zmusił ją do pobierania nauk za oceanem.

Rodzice nigdy nie otrząsnęli się po śmierci Douga. Zostawił po sobie taką pustkę, jakby wraz z nim złożyli do grobu własne szczęście, a nawet zdolność do odczuwania drobnych, codziennych radości. Matka nie przyznawała tego otwarcie, ale gdyby przemocą nie stłumiła bólu, nie mogłaby chyba dłużej zostać przy mężu ze względu na jego postępowanie w obliczu życiowego dramatu. Susanna z niechęcią wróciła po maturze do rodzinnego domu. Wyjeżdżając na studia, w ogóle nie brała pod uwagę możliwości powrotu do Colville. Do tej pory ciążyły jej tamte wspomnienia. Zresztą nie tylko one. Znajome otoczenie przypominało wbrew woli o dawnym ukochanym, Jake’u Presleyu. Dawniej również często myślała, jak potoczyły się jego losy, jednak ostatnio jego obraz prześladował ją zarówno we śnie, jak i na jawie. Nie ulegało wątpliwości, że to właśnie ojciec zniszczył jej pierwszą miłość. Pragnęła wierzyć, że Jake został mężem, ojcem, wiedzie szczęśliwe życie, jakkolwiek nim pokierował. Minęło wiele lat, nim przeszła do porządku dziennego nad rozstaniem, albo raczej nim zdołała to sobie wmówić.

Potrząsnęła gwałtownie głową, żeby odpędzić złe myśli. Zwolniła do przepisowych pięćdziesięciu kilometrów na godzinę. Minęła motel Benny’ego, później supersam Safeway, gdzie matka robiła zakupy od pięćdziesięciu lat. Za nimi znajdował się park miejski, jeszcze dalej restauracja Ole King Cole, dokąd ojciec zabierał żonę w Dzień Matki, o ile nie zapraszał jej do Acorna.

Susanna zabroniła sobie wracać myślą do przeszłości. Musiała skupić uwagę na bieżącym zadaniu. Na głównej ulicy wjechała pod górę w kierunku Chesnut Avenue, przy której stał jej rodzinny dom. Zahamowała na podjeździe. Chociaż nie minęła jeszcze piąta, a słońce jasno świeciło, w oknach paliło się światło. Zastała otwarte drzwi wejściowe, jakby matka czekała tuż za progiem na jej przybycie.

Dom należał kiedyś do najokazalszych w mieście. Zbudowano go z cegieł w 1960 roku w stylu farmerskim z salonem, piwnicą, pralnią oraz czterema sypialniami, z których jedna służyła matce za pracownię. No i z ogrodem, z ukochanym ogrodem mamy. Vivian chętnie przesiadywała tam w rześkim powietrzu wieczoru z książką lub robótką w ręku. Mąż specjalnie dla niej zamontował oświetlenie w jej ulubionym zakątku.

Ledwie Susanna wysiadła, Vivian wyszła jej na spotkanie z otwartymi ramionami. Idąc po schodach, Susanna zauważyła, że matka bardzo schudła od jej ostatniej wizyty. Pani Henderson miała rację. Vivian wyglądała, jakby od marca przybyło jej dziesięć lat. Ubrania na niej wisiały. Pończochy też. Gdyby nie ścisnęła spódnicy pasem, pewnie by z niej spadła. Susannę dręczyły wyrzuty sumienia, że wcześniej nie zadbała o matkę. Postanowiła to nadrobić. Uznała, że zarówno Joe, jak i dzieci doskonale sobie bez niej poradzą przez najbliższych kilka tygodni.

– Tak się cieszę, że mnie odwiedziłaś! – wykrzyknęła Vivian na powitanie.

– Ja też – szepnęła.

– Wejdź do środka. Zrobiłam mrożoną herbatę.

Susanna otoczyła ramieniem szczupłą talię matki. Zanim przekroczyła próg, zwróciła uwagę na stertę czasopism na schodach. Leżały jeszcze w plastikowych torebkach, tak jak zostawił je listonosz, co ją bardzo zaskoczyło, bo Vivian zawsze bardzo dbała o porządek. W pokoju zastała wszystko na swoim miejscu, nawet szydełkową serwetkę, przypiętą do oparcia fotela, w którym ojciec oglądał telewizję.

Gdy przeszedł na emeryturę, nigdy nie włączał odbiornika przed wiadomościami o piątej. Żona nie łamała ustanowionych przez niego reguł. Susanna miała ochotę zapytać, czy teraz, gdy owdowiała, ogląda wcześniejsze programy. Stare nawyki niełatwo wykorzenić.

W kuchni zobaczyła zastawiony sztućcami i naczyniami stół.

– Nie gotowałaś obiadu? – zapytała.

– Przecież sama mi zabroniłaś – wypomniała Vivian ze zmarszczonymi brwiami.

– Postanowiłam cię zabrać do restauracji, którą sama wybierzesz.

– To dobrze. Już myślałam, że coś pokręciłam.

– Ależ skąd – zaprzeczyła zdjęta współczuciem Susanna.

Vivian robiła wrażenie kompletnie zagubionej po śmierci męża. Susanna winiła go za to, że całkowicie uzależnił ją od siebie.

– Usiądź, opowiedz trochę o dzieciach – poprosiła matka.

Odsunęła dla niej krzesło, równie staromodne jak kuchenny stół. Napełniła filiżanki przy blacie. Następnie usiadła. Posłała córce wyczekujące spojrzenie.

Susanna upiła łyk herbaty.

– Brian znalazł pracę w firmie budowlanej. Dobrze zarobi.

Vivian uśmiechnęła się z aprobatą.

– A Chrissie?

– Joe odbierze ją z lotniska dziś po południu.

– Dokąd wyjechała? – dociekała matka, najwyraźniej zbita z tropu. Uśmiech zgasł na jej ustach.

– Na studia. Wraca do domu na wakacje.

– Znalazła jakieś zajęcie na lato?

– Jeszcze nie. Pewnie coś sobie załatwi – odrzekła Susanna. Bardzo sobie tego życzyła.

– Nie wątpię. Jest taka śliczna.

Susanna zerknęła na półkę z rodzinnymi fotografiami. Jedna z nich przedstawiała Chrissie zaraz po maturze, z uśmiechem na ustach, z długimi, jasnymi włosami, odrzuconymi na plecy. Obok stało maturalne zdjęcie Susanny. Wtedy również była blondynką. Także nosiła rozpuszczone włosy, tylko trochę krótsze. Z czasem nieco ściemniały. Obecnie obcinała je krótko i modelowała. Pozowała w birecie i todze. W ręku trzymała świadectwo dojrzałości, zrolowane na jednym rogu na podobieństwo kartusza. Wszystko na pokaz.

– Jest bardzo podobna do ciebie. Zwłaszcza oczy – zauważyła matka.

Susanna ponownie zerknęła na fotografię. Z żalem stwierdziła, że nie widzi podobieństwa ani w wyglądzie, ani w usposobieniu. Przez ostatni rok oddaliły się od siebie, nie z powodu otwartego konfliktu, lecz jakoś stopniowo, niepostrzeżenie. Zdaniem Susanny w wieku dwudziestu lat Chrissie zachowała psychikę dziecka. Bardzo martwiło ją niepoważne podejście córki do obowiązków. Wkładała zbyt mało wysiłku w naukę, marnowała całe godziny przed telewizorem albo na pogawędkach z przyjaciółmi, sypiała do południa. Nie zadała sobie nawet trudu, by w czasie ferii poszukać pracy na lato. Jak zwykle liczyła na to, że manna spadnie z nieba na życzenie.

– W jej wieku miałaś takie same jasne włosy – ciągnęła Vivian.

Susanna przemilczała, że córka uzyskała swój złocisty odcień w drogim salonie fryzjerskim.

– Gdy matka Joego po raz pierwszy zobaczyła maleństwo, stwierdziła, że najbardziej przypomina jej ciocię Louise – przypomniała. (Gdy Joe to usłyszał, wywrócił oczy ze zgrozy, lecz Susanna po latach przyznawała rację teściowej).

– Chodzi jeszcze do szkoły?

– Nie, studiuje. Przyjeżdża na wakacje do domu – powtórzyła cierpliwie.

– Prawda, już to mówiłaś. Czasami zapominam pewnych rzeczy.

– Jak my wszyscy – pocieszyła Susanna. Wstała. – Przyniosę walizkę.

– Zostaniesz tym razem dłużej niż dzień czy dwa, prawda?

– Tak.

Puste oczy Vivian nagle nabrały blasku.

– O, jak dobrze. Liczyłam na to. Po śmierci George’a jestem taka zagubiona. Na domiar złego Martha też mnie opuściła. – Wyciągnęła z kieszeni chusteczkę, otarła zwilgotniałe oczy.

Ostatnie zdanie przeraziło Susannę. Gosposia spełniła swą groźbę. Idąc do samochodu po bagaż, omal nie jęknęła z rozpaczy. Przewidując dłuższy pobyt, zapakowała znacznie więcej rzeczy niż zwykle. Wniosła walizki do swej dawnej sypialni. Zastała ją niezmienioną od szkolnych czasów: te same błękitne, teraz już spłowiałe zasłony, okropnie przetarty dywan w nieco jaśniejszym odcieniu, a nawet biurko i krzesło do odrabiania lekcji. Nie rozumiała, czemu rodzice przez trzydzieści lat nie dokonali żadnych zmian, jakby usiłowali zatrzymać czas. Z całą pewnością nie brakowało im pieniędzy na remont. Vivian stanęła w drzwiach. Przez chwilę obserwowała, jak córka rozpakowuje bagaże.

– Spotkałam ostatnio twoją koleżankę.

– Którą?

Susanna nie miała wielu przyjaciół. Ostatni raz widziała ich z okazji dziesiątej rocznicy rozpoczęcia nauki w liceum. Była wtedy od trzech lat żoną Joego. Ponieważ wcześniej nie utrzymywała kontaktów z kolegami ze szkoły, czuła się obco, nie na miejscu. Nawet nie zdawała z nimi matury, gdyż ostatni rok nauki spędziła za granicą. W kolejnych zjazdach koleżeńskich już nie uczestniczyła.

– Chwileczkę, niech sobie przypomnę – wymamrotała Vivian. Zamknęła oczy. – Już wiem, Carolyn, Carolyn Bronson! – wykrzyknęła z triumfem po dość długim namyśle. – Prosiła, żebyś do niej zadzwoniła. Przyjaźniłyście się, prawda?

– Tak, ale nie widziałam jej od lat.

Carolyn, najbogatsza dziewczyna w Colville, była jej najlepszą przyjaciółką. Mieszkały razem w internacie we Francji. Jej ojciec miał tartak – największy zakład, który swojego czasu zatrudniał prawie czterdzieści procent mieszkańców miasta. Susanna nie wiedziała, jak obecnie prosperuje w obliczu powszechnych zmian w przemyśle. Przez dłuższy czas pisały do siebie, później rozdzieliła je odległość i czas. W końcu ograniczyły korespondencję do świątecznych życzeń. Wreszcie, przed dwudziestu pięciu laty, pocztówka Susanny wróciła z pieczątką: „Adresat zmienił miejsce zamieszkania. Obecny adres nieznany”. Od tamtej pory nie otrzymała od Carolyn żadnej wiadomości. Jedynie matka, która regularnie czytywała nekrologi, przekazała jej informację o śmierci obojga rodziców Carolyn. Susanna nie wiedziała, że przyjaciółka wróciła do rodzinnego miasteczka.

– Carolyn bardzo się ucieszyła, że przyjeżdżasz. Koniecznie chce cię zobaczyć.

– Nie wspomniała przypadkiem, czy ma męża?

– Nie. – Vivian z namysłem pokręciła głową. – Gdyby miała, chybaby mi powiedziała, nie sądzisz?

Carolyn wyszła za mąż zaraz po studiach. Małżeństwo przetrwało zaledwie rok. Dopóki utrzymywały kontakt, nie spróbowała ponownie szczęścia, prawdopodobnie zrażona uczuciową porażką.

– Jej matka zawsze zadzierała nosa – wycedziła Vivian przez zaciśnięte zęby.

Matka Carolyn, rodowita paryżanka, wyszła za mąż podczas wojny. Nigdy nie zaakceptowała obyczajów amerykańskiej prowincji. To ona postanowiła wysłać jedynaczkę do liceum we Francji. Carolyn i Susanna pisały do siebie, z początku często, później, w miarę zdobywania nowych przyjaciół, coraz rzadziej, nieregularnie. Aż wreszcie, gdy ojciec Susanny zdecydował wysłać córkę do tej samej szkoły, ich przyjaźń ponownie odżyła. Carolyn wspierała Susannę w najtrudniejszych chwilach, płakała razem z nią po śmierci Douga. Bez bratniej duszy nie przeżyłaby tego koszmarnego roku.

Po powrocie do Stanów Zjednoczonych utrzymywały kontakt, mimo że studiowały na różnych uczelniach. Więź między nimi przetrwała dłużej niż nieudane małżeństwo Carolyn. Później Susanna poznała Joego. Kiedy za niego wyszła, kontakty stopniowo się rozluźniły.

– Dała mi swój numer telefonu. Zastrzeżony. – Vivian przez dłuższą chwilę szukała jakiejś informacji w zakamarkach pamięci, następnie odetchnęła z ulgą. – O, przypomniałam sobie. Włożyłam do torebki, żeby nie zgubić.

– Kiedy wróciła do Colville?

– Nie wiem. Nie pamiętam nawet, czy o tym wspominała – odrzekła matka powoli, z przerwami, po dłuższym namyśle. Zupełnie nieoczekiwanie wskazała komodę, wyraźnie zakłopotana. – Chyba trzeba opróżnić szuflady, żebyś miała gdzie schować rzeczy. Twój ojciec trzymał tam różne rupiecie.

– Poradzę sobie.

Vivian skinęła głową. Wyszła do swojego pokoju, by zmienić ubranie.

Susanna rozpakowała bagaże. Następnie usiadła na brzegu łóżka i zadzwoniła do domu. Odebrał syn.

– Jak babcia?

– W porządku. Tata w domu?

– Tak. Chrissie też. Już mnie opieprzyła, że za długo wiszę na telefonie. Chyba Jason puścił ją w trąbę, bo od rana wyładowuje na mnie złość. Warczy o byle co jak wściekła suka – dokończył zdławionym głosem, jakby zakrywał słuchawkę ręką.

– Stop! – przerwała Susanna.

W ten sposób powstrzymywała uczniów, gdy używali wulgaryzmów albo robili błędy gramatyczne. Dawała dziecku możliwość ponownego sformułowania myśli w poprawnej, przyzwoitej formie. Pewnie syn i córka uważali jej metody za okropnie staroświeckie, ale nie widziała powodu, żeby je zmieniać tylko po to, by przypodobać się młodzieży.

– No doooobra, ofuknęła. Co ja poradzę, że naprawdę warczała, jak… sama wiesz co – odburknął Brian z niechęcią.

Susanna westchnęła ciężko.

– Zawołaj ojca.

– Tato! Mama dzwoni! – ryknął Brian tak głośno, że na pewno szyby w oknach zadrżały.

– Mamo! Myślałam, że zastanę cię w domu! – wrzasnęła do słuchawki Chrissie, która dopadła telefonu przed ojcem.

– Przykro mi, że cię rozczarowałam, ale babcia mnie potrzebuje.

– Ja też. Czemu mnie nie uprzedziłaś? Tata mi nie pomoże.

– Jason cię porzucił?

– Oho, mój braciszek już zdążył wypaplać – warknęła Chrissie. – Do oficjalnego zerwania nie doszło, ale sama nie wiem, na czym stoję. Czuję, że interesuje go ktoś inny. Obiecał zadzwonić i nic. Cisza.

– Daj mu trochę czasu. Ledwie zdążyłaś dojechać do domu. Wiem, że ci ciężko, ale na razie nie pozostaje ci nic innego, jak tylko cierpliwie czekać. Idź spać, odpocznij, a rano spojrzysz na sprawę w bardziej optymistyczny sposób.

– Polubiłaś go?

– Bardzo – przyznała Susanna.

Lepszego zięcia nie mogła sobie wymarzyć. Bardzo pragnęła, żeby w przyszłości poprosił o rękę Chrissie.

– Szkoda, że na mnie nie poczekałaś. Kocham babcię. Chętnie spędziłabym u niej wakacje.

– Musiałam jak najszybciej przyjechać do Colville – usprawiedliwiała się udręczona Susanna. Nie dość, że praca w szkole kompletnie ją wyczerpała, to jeszcze Chrissie obudziła w niej poczucie winy.

– Ojciec kazał mi gotować obiady. Robi ze mnie niewolnicę – burknęła niezadowolona Chrissie.

– Ależ dziecko, trudno nazwać przygotowanie jednego posiłku dziennie niewolniczą pracą.

– Miałam inne plany.

– Poproś tatę – westchnęła ciężko Susanna, wdzięczna losowi, że uciekła choć na trochę od domowych dramatów.

– Dobrze. Powiedz mu, żeby mnie nie wykorzystywał.

Pół minuty później Joe przejął słuchawkę. Na wstępie zapytał, jak minęła podróż.

– Przez całą drogę słuchałam muzyki.

– Pomogło?

– Trochę – westchnęła. – Za tydzień lub dwa dojdę do siebie – odpowiedziała bez większego przekonania na niezadane pytanie, które usłyszała między wierszami.

– Odwiedzisz grób ojca? – Zmienił temat.

– Niby po co? – odburknęła. – Przecież doskonale znasz moje uczucia.

– Tylko spokojnie. Mam nadzieję, że w Colville znajdziesz rozwiązanie wielu zagadek z przeszłości.

– Niewykluczone – mruknęła. Na szczęście nie wiedział, jakie wątpliwości ją nurtują ani jakich odpowiedzi szuka. – Muszę kończyć, mama mnie woła – powiedziała, żeby przerwać kłopotliwą rozmowę.

Vivian już stała w drzwiach w płaszczu i odświętnym kapeluszu. Z dumną miną wyciągnęła w jej kierunku jakąś kartkę.

– Znalazłam numer Carolyn.

– Będzie ci za gorąco, mamusiu. Na dworze jest dwadzieścia dziewięć stopni. Przejeżdżając przez miasto, odczytałam temperaturę z elektronicznego zegara nad budynkiem banku.

Pomogła matce zdjąć płaszcz. Zauważyła, że Vivian nie zmieniła sukienki.

– Dokąd pójdziemy na obiad?

– Dokąd chcesz.

– Może do Benny’ego – zaproponowała Vivian po dłuższym namyśle.

Wyglądało na to, że przywołanie z pamięci jakiejkolwiek nazwy kosztowało ją wiele wysiłku.

– Albo do Acorna – podsunęła Susanna. Pamiętała, że ojciec zawsze ją tam zabierał.

Twarz Vivian rozjaśnił promienny uśmiech.

– Świetnie. Podają tam doskonałe ostrygi, najlepsze w mieście. A po powrocie zadzwonisz do Carolyn.

– Oczywiście.

ROZDZIAŁ PIĄTY

Telefon od Susanny Leary, obecnie Nelson, bardzo ucieszył Carolyn Bronson. Podała wprawdzie numer jej matce, ale z bliżej nieokreślonych powodów nie miała wielkiej nadziei, że przyjaciółka ze szkolnej ławy nawiąże z nią kontakt. Ostatni raz rozmawiały przed co najmniej dwudziestu pięciu laty. Miały sobie tak wiele do powiedzenia, że po pół godzinie z wielkim ociąganiem odłożyła słuchawkę.

Wsiadła do samochodu i ruszyła w kierunku ulubionej tawerny swoich pracowników, około półtora kilometra od tartaku. Telefon od Susanny tak bardzo ją zaskoczył, że nic innego nie przyszło jej na poczekaniu do głowy. Zresztą uznała stary, przerobiony na pub zajazd za najlepsze miejsce na spotkanie po latach. Mimo że wróciła w rodzinne strony przed pięciu laty, nie przekroczyła jeszcze progu najpopularniejszego lokalu w całej okolicy. Choć jechała powoli, z emocji omal nie przeoczyła szyldu. Rozbawiła ją nowa, jej zdaniem całkiem pomysłowa nazwa: Tu Go Nie Ma.

Aczkolwiek Carolyn często odwiedzała rodziców za ich życia, nie utrzymywała kontaktów z kolegami ze szkolnej ławy. Na życzenie swej francuskiej mamy ukończyła liceum we Francji. Podejrzewała, że ją rozczarowała. Brigitte usiłowała nauczyć córkę dobrych manier, wdzięku, sztuki bycia kobietą, lecz Carolyn zawiodła pod każdym względem, z wyjątkiem doskonałych wyników w nauce. Nie urodziła się damą. Przypominała krewnych ze strony ojca, proletariuszy w każdym calu.

Nigdy nie zrozumiała, czemu tak niedobrana para jak rodzice podjęła decyzję o małżeństwie. Poznali się i pobrali podczas wojny. Carolyn przypuszczała, że matka z całego serca żałowała, że utknęła na całe życie w prowincjonalnym, amerykańskim miasteczku. Pasowała tu jak orchidea do pola buraków.

Carolyn bez trudu znalazła miejsce na parkingu. Wnętrze tawerny było słabo oświetlone. Wytężyła wzrok w obawie, że nie pozna dawno niewidzianej koleżanki. Sama nie zmieniła fryzury. Brązowe, obecnie lekko przyprószone siwizną włosy splatała nadal w długi warkocz jak w latach szkolnych. Włożyła te same dżinsy i przewiewną bluzę, które nosiła w pracy. Rzadko wkładała bardziej kobiece stroje.

Ledwie usiadła na wypolerowanej, drewnianej ławie, Susanna stanęła w drzwiach. Spostrzegła ją natychmiast. Bez wahania ruszyła w jej kierunku. Carolyn rozpoznałaby ją na końcu świata, chociaż przybyło jej parę kilo, a krótkie obecnie włosy nieco pociemniały. Poza tym w jej wyglądzie nie zaszły poważniejsze zmiany. Miała na sobie białe, lniane spodnie i letni sweterek z dużym, kwiatowym wzorem z przodu. Zajęła miejsce naprzeciwko.

– Miło cię widzieć, świetnie wyglądasz – zagadnęła na powitanie.

– Ty też – odparła Carolyn. Zawsze żałowała, że straciły kontakt. – Co z mamą?

– Gorzej, niż przypuszczałam – westchnęła ciężko Susanna. – Podczas obiadu wciąż myliła mnie ze zmarłą piętnaście lat temu ciocią Jean.

– Jakże mi przykro! – zawołała Carolyn ze współczuciem.

– Jest kochana, ale kompletnie zagubiona po śmierci ojca. Ale nie po to przyszłam, żeby zamęczać cię swoimi problemami. Lepiej powiedz, jak to się stało, że straciłyśmy kontakt.

– Sama nie wiem, chyba z powodu rodzinnych kłopotów – mruknęła Carolyn z ociąganiem, wzruszając ramionami. Nie miała najmniejszej ochoty rozpamiętywać błędów przeszłości, zwłaszcza ostatnich paru lat. – Tata ciężko chorował, potem zmarł. Interesy podupadły. Odziedziczyłam majątek w opłakanym stanie. Włożyłam mnóstwo pracy w odbudowanie rodzinnego przedsiębiorstwa. Nie starczało czasu na życie towarzyskie.

– A jak ci idzie teraz? Wiadomość, że zostałaś szefową przedsiębiorstwa, zrobiła na mnie wielkie wrażenie.

– Rozwijam interes, jestem wypłacalna – odrzekła Carolyn lakonicznie. Skromnie przemilczała, że jej firma rozkwitała, podczas gdy wiele innych bankrutowało. Dzięki mądrym inwestycjom na wielu rynkach zagranicznych wyprowadziła Bronson Mills z finansowej zapaści. Obecnie jej tartak należał do najbardziej dochodowych w całym stanie. – A co u ciebie? Często odwiedzałaś rodzinne miasto?

Zanim Susanna zdążyła odpowiedzieć, nadeszła kelnerka. Zamówiły dietetyczną colę.

– Nie. Przez ostatnich pięć lat byłam tu zaledwie dwa czy trzy razy. Na ogół to rodzice do mnie przyjeżdżali. Tata zmarł w ubiegłym roku, w listopadzie.

Mimo dość lekkiego tonu Carolyn wyczuła w jej głosie napięcie. Sama straciła ojca przed paru laty, ale nadal odczuwała boleśnie tę stratę.

– Twoja mama nie żyje, prawda? – spytała Susanna.

– Tak, zmarła na raka dwa lata temu. – Chociaż Carolyn bardzo cierpiała, zdawała sobie sprawę, że matka z niecierpliwością wyczekiwała końca. Życie ją rozczarowało, młodzieńcze marzenia pozostały niespełnione. Gdy mąż odszedł na zawsze, nic już jej nie trzymało na tym świecie. Nie zyskała wielu przyjaciół, nie rozwinęła jakichś szczególnych zainteresowań. – Tatę zabiła przewlekła niewydolność mięśnia sercowego – dodała Carolyn.

– Współczuję.

– Rzeczywiście, bardzo mi go brakuje. Ogromnie go kochałam. Podczas ostatnich miesięcy choroby jeszcze bardziej zbliżyliśmy się do siebie. Właśnie wtedy zrozumiałam, że tu jest moje miejsce, mój dom – wyznała Carolyn.

Z początku zamierzała sprzedać tartak, ale po powrocie do Colville postanowiła, że nie wolno jej zaprzepaścić dziedzictwa trzech pokoleń. Później odkryła, że pozycja właścicielki przedsiębiorstwa niesie ze sobą więcej obowiązków niż przywilejów.

– Lubisz to zajęcie?

– Uwielbiam – oświadczyła z uśmiechem zażenowania. – Studiowałam nauki humanistyczne tylko po to, by sprawić tacie przyjemność. Zaraz po uzyskaniu dyplomu podjęłam pracę w firmie Techtronics. Dawała mi wiele satysfakcji. Szybko awansowałam. Moje zaangażowanie zostało docenione. Właśnie zaproponowano mi kierownicze stanowisko, kiedy złożony chorobą ojciec wezwał mnie do domu. Przez całe życie o nic mnie nie prosił, ale wtedy naprawdę mnie potrzebował. Bez wahania złożyłam wymówienie następnego dnia, spakowałam manatki i ruszyłam w drogę – zakończyła Carolyn.

Nie wspomniała, że prośba ojca tak bardzo ją poruszyła, ponieważ kochał ją taką, jaka była, bezwarunkowo, w przeciwieństwie do matki, która wciąż stawiała wygórowane wymagania.

Kelnerka przyniosła napoje. Przyjaciółki zamilkły na chwilę.

– Chciałabym pomóc mamie, ale nie wiem, jak ją przekonać do przeprowadzki – westchnęła Susanna.

– Co zamierzasz zrobić z domem? – spytała Carolyn, w pełni świadoma, jak trudne zadanie czeka przyjaciółkę.

– Gdy już umieszczę mamę w jakimś dobrym miejscu, muszę go sprzedać, a potem jak najszybciej korzystnie zainwestować pieniądze. Przeprowadziłam kilka rozmów telefonicznych. Nie miałam pojęcia, że pobyt w domu opieki tak drogo kosztuje. Tata ją zabezpieczył, ale to nie wystarczy.

– Myślałaś o tym, żeby przenieść ją gdzieś w okolice Seattle?

– Wykluczone. Twierdzi, że nie opuści rodzinnego miasta ani przyjaciół. Poza tym po tej stronie gór ceny są znacznie rozsądniejsze.

– Najważniejsze, że żyje – usiłowała ją pocieszyć Carolyn. – Kiedy straciłam matkę, poczułam się straszliwie osamotniona, niezdolna do samodzielnego życia, chociaż wkrótce skończę pięćdziesiąt lat. Dziecinne, prawda?

– Wcale nie. Doskonale cię rozumiem. Nie mogę odżałować, że nie wspiera mnie Doug. Powinien tu ze mną być. Zginął trzydzieści dwa lata temu, a nadal mi go brakuje, jakbym straciła go wczoraj – wyznała Susanna.

Carolyn pochyliła głowę, żeby przyjaciółka nie dostrzegła bólu na jej twarzy. Śmierć Douga dotknęła ją osobiście. Nie chciała jednak kontynuować bolesnego tematu.

– Ty przynajmniej nadal jesteś mężatką. Wiem o tym od twojej mamy – powiedziała na pocieszenie.

– Tak. Od dwudziestu pięciu lat. Mamy dwoje prawie dorosłych dzieci. Joe jest dentystą, a ja uczę piątą klasę.

– Zawsze myślałam, że wyjdziesz za Jake’a – stwierdziła Carolyn.

Doskonale pamiętała, jak Susanna tęskniła za nim w internacie, jak czekała na listy. Z początku pisał, jednak po kilku miesiącach przestał. Na domiar złego w tym samym czasie Doug zginął w wypadku. Susanna przeżyła załamanie nerwowe. Wypytywała o ukochanego wszystkich znajomych, ale zniknął bez śladu. Carolyn nigdy mu nie wybaczyła, że porzucił swoją dziewczynę, kiedy go najbardziej potrzebowała.

– Ja też w to wierzyłam. – Susanna wzruszyła ramionami ze smutkiem w oczach. – Wymykałam się po kryjomu do ogrodu. Siadywaliśmy na kamiennej ławeczce za szpalerem. Pewnego wieczora Jake poprosił, żebym z nim uciekła, ale zabrakło mi odwagi. Odmówiłam. Miałam dopiero siedemnaście lat. Następnego ranka rodzice zawieźli mnie na lotnisko w Spokane, na samolot do Francji. Nigdy go więcej nie zobaczyłam. Wyprowadził się z miasta, zanim wróciłam z Francji. Nie wiem dlaczego. Szukałam go, ale nie znalazłam – zakończyła, patrząc przyjaciółce w oczy.

– Podjęłaś słuszną decyzję. Spróbuj sobie wyobrazić, co byś czuła, gdyby twoja siedemnastoletnia córka nagle znikła.

– Taaak – uśmiechnęła się Susanna. – To rzeczywiście pozwala spojrzeć na sprawę z innego punktu widzenia, zwłaszcza że Chrissie jest znacznie bardziej uparta ode mnie. Niedługo skończy dwadzieścia lat. Uważa się za dorosłą, a postępuje jak dziecko. – Susanna wyciągnęła rodzinne fotografie.

Carolyn uznała zarówno jej męża, jak i dzieci za bardzo atrakcyjne osoby. Chociaż nigdy nie poznała Joego osobiście, czuła, że przyjaciółka dobrze trafiła. Sama chciałaby założyć rodzinę, urodzić dzieci. Rozwód kompletnie ją załamał. Długo leczyła rany. Zaangażowała całą energię w pracę, żeby zapomnieć o uczuciowej porażce. W ten sposób dożyła w samotności czterdziestki. A potem zachorował ojciec. Z perspektywy czasu nie żałowała jednak obranej przez siebie drogi. Nieustanna szarpanina z niewiernym małżonkiem odebrała jej resztki wiary w siebie. Wolała nie ryzykować kolejnego zawodu. Nigdy zresztą nie przełamała nieśmiałości. Rekompensowała sobie osobiste niepowodzenia zawodowymi sukcesami. Postronny obserwator nigdy by nie odgadł, jak trudno jej nawiązać kontakt z mężczyzną.

Susanna schowała zdjęcia. Popatrzyła badawczo na Carolyn.

– Wyglądasz na szczęśliwą.

Carolyn ze zdziwieniem przyznała jej w duchu rację. Niedawno przyłapała się na śpiewaniu przed wyjściem do pracy, mimo że nie oczekiwała żadnych fascynujących wydarzeń. Po prostu cieszyła się tym, co zostało jej dane. Gdyby ojciec wiedział, do jakiego rozkwitu doprowadziła rodzinne przedsiębiorstwo, byłby z niej dumny. Tartak nadal dawał zatrudnienie większości mieszkańców Colville. Mogła bez fałszywej skromności powiedzieć, że własnymi rękami wykuła nie tylko swój sukces, ale i własną tożsamość.

– A ty? Jesteś szczęśliwa? – spytała.

– Oczywiście – odrzekła Susanna, nieco zbyt pospiesznie, sięgając po swoją colę. – Prawdę mówiąc, przez ostatnie trzy miesiące dręczyła mnie chandra. Joe twierdzi, że z powodu śmierci ojca, ale… – zerknęła niepewnie na Carolyn – w rzeczywistości zbyt często ostatnio myślę o Jake’u. Wspomnienia spadły na mnie nagle, bez powodu, jak grom z jasnego nieba. Ostatnio prawie co noc widuję go we śnie.

Carolyn dość długo rozważała w milczeniu jej słowa.

– Zdaję sobie sprawę, że igram z ogniem, ale bardzo mi zależy, by go odnaleźć.

– I co dalej?

– Trudno powiedzieć. – Susanna zmarszczyła brwi. – Pewnie zapytałabym, czemu przestał pisać po śmierci Douga, dlaczego wyjechał bez pożegnania, nie podając adresu. Ciągle mnie nurtuje, jak wyglądałoby moje życie, gdybym z nim uciekła tamtej nocy.

Prawdopodobnie nieciekawie – odpowiedziała Carolyn, jedynie w myślach. Uznała, że Susanna z pewnością sama doszła do identycznych wniosków.

– Nie słyszałaś przypadkiem, czy zamieszkał gdzieś w tych stronach? – zapytała Susanna z błyskiem nadziei w oczach.

– Nie, ale też nie znam tu zbyt wielu ludzi.

– Nie wspomniałam o tym Joemu, ponieważ dręczą mnie wyrzuty sumienia, chociaż nie zrobiłam nic niestosownego – przyznała Susanna z zażenowaniem. Odgarnęła włosy z czoła. – Wystarczyłoby mi kilka minut rozmowy telefonicznej. Nic więcej. Nie ryzykowałabym przecież małżeńskiego szczęścia dla mrzonki. Pragnę go zapewnić, że jestem szczęśliwa, czego i jemu życzę. Czy to grzech? – dodała na koniec, patrząc niepewnie na przyjaciółkę.

– Nie – odrzekła lakonicznie Carolyn.

W głębi duszy podzielała pogląd Joego, że to wstrząs po śmierci ojca wzbudził w Susannie potrzebę powrotu do przeszłości.

– Zawsze byłaś moją najlepszą przyjaciółką. Bez ciebie nie przetrwałabym pobytu we Francji, zwłaszcza tych koszmarnych ostatnich pięciu miesięcy.

– Tak. Byłyśmy ze sobą bardzo zżyte – potwierdziła Carolyn. Nie musiała dodawać, że pragnie, by tak pozostało.

Podeszła kelnerka. Zamówiły po jeszcze jednej szklaneczce napoju.

– Powinnam wracać do mamy, ale żal mi cię opuszczać. Uciszyłaś moje wyrzuty sumienia. Dziękuję z całego serca.

– Jak długo zamierzasz zostać w Colville? – zapytała Carolyn w nadziei na następne spotkanie.

Nie miała wielu przyjaciół, praktycznie nie udzielała się towarzysko. Pracowała pięćdziesiąt do sześćdziesięciu godzin w tygodniu. W wolnym czasie plewiła ogródek, karmiła dzikie zwierzęta, które odwiedzały jej posiadłość, trochę haftowała. I na tym koniec.

– Dwa do trzech tygodni – oznajmiła Susanna. – Zależy, jak pójdzie z mamą.

– Jeśli znajdziesz czas, wstąp do mnie. Chętnie oprowadzę cię po zakładzie – zaproponowała Carolyn. Miała ochotę zaprezentować zmiany, jakich dokonała w tartaku, nawet jeśli Susanna nie doceniała cudów nowoczesnej techniki.

Przez następnych piętnaście minut rozmawiały na prośbę Susanny po francusku. Chciała sprawdzić, czy nie zapomniała języka. Poszło jej zupełnie nieźle.

– Pamiętam, że im więcej wina wypiłam, tym więcej słówek sobie przypominałam – roześmiała się Susanna.

– Ja od najmłodszych lat byłam dwujęzyczna. Mama od dziecka zmuszała mnie do nauki. W ostatnich latach rozmawiała ze mną wyłącznie w ojczystym języku – powiedziała Carolyn. Chociaż obecnie nie wykorzystywała swych umiejętności, nie żałowała, że je nabyła.

– Wróciłaś jeszcze do Paryża po ukończeniu studiów? – zapytała Susanna.

– Kilka razy. Dziadkowie zmarli po wojnie. Została mi tam tylko jedna, niezamężna ciocia. Odwiedzałam ją czasami. Mamie bardzo zależało, żebym nie straciła kontaktu z dziedzictwem przodków. Nie żałuję spędzonych tam lat, ale moje miejsce jest tu, w Colville.