Wielkie ludy historii. Wikingowie

Spis treści

OBIETNICA

POBUDKA

KLUCZE

STATEK

SOKÓŁ

NAJAZD

W STRONĘ DOMU

POWRÓT

OPOWIEŚĆ

WIZYTA

NOC

WYMIANA

POLOWANIE

TING

POJEDYNEK

UMOWA

PRAWDA

Obietnica

Wy­brze­że Nor­we­gii, wio­sna 803 roku

Mię­śnie Ery­ka Czer­wo­no­okie­go są na­pię­te. Sę­ka­te dło­nie ści­ska­ją drew­nia­ny pług, któ­ry, uży­wa­ny rok po roku i siew po sie­wie, stał się gład­ki i błysz­czą­cy. Jest jar­lem, wo­dzem wio­ski Vest­korn, i mógł­by prze­ka­zać wszyst­kie te trud­ne obo­wiąz­ki ko­muś in­ne­mu. Nie robi tego jed­nak: zie­mia na­le­ży do nie­go, uwa­ża więc, że sam po­wi­nien ją upra­wiać.

In­gvar, syn Ery­ka, idzie kil­ka kro­ków przed nim, ści­ska­jąc w dło­ni uzdę wier­ne­go Gwan­na. Sta­ra się pro­wa­dzić ko­nia w li­nii pro­stej, żeby wy­żło­bie­nia w zie­mi były ide­al­nie rów­no­le­głe. Eryk jest nie­cier­pli­wy: wie­dzą o tym wszy­scy w wio­sce, ale przede wszyst­kim wie o tym In­gvar. Nie może się po­my­lić.

– Synu! – grzmi męż­czy­zna.

Kro­ple potu spły­wa­ją mu na mu­sku­lar­ną pierś. Wio­sen­na po­go­da jest ła­god­na, lecz pra­ca cięż­ka.

– Tak, oj­cze? – In­gvar po­chy­la gło­wę, pa­trząc na zie­mię roz­cią­ga­ją­cą się przed jego sto­pa­mi. Wy­obra­ża so­bie li­nię pro­stą, za któ­rą po­wi­nien po­dą­żać. Jego skó­rza­ne buty za­ta­pia­ją się w mięk­kim, błot­ni­stym grun­cie.

– Zde­cy­do­wa­łem, że gdy siew się skoń­czy, za­bio­rę cię ze sobą.

In­gvar za­trzy­mu­je się i zwra­ca w stro­nę ojca. Na jego twa­rzy po­ja­wia się wie­le róż­nych emo­cji.

– Mam po­pły­nąć z tobą na mo­rze?

Pra­we oko Ery­ka pod­bie­gło krwią: szkar­łat­na gał­ka czy­ni jego su­ro­we spoj­rze­nie nie­po­ko­ją­cym, wręcz prze­ra­ża­ją­cym. Zo­stał ra­nio­ny pod­czas na­jaz­du ja­kieś dzie­sięć lat temu. Bli­zna na czo­le i po­licz­ku jest pra­wie nie­wi­docz­na, ale oko ni­g­dy nie od­zy­ska­ło daw­ne­go wy­glą­du.

– Nie za­trzy­muj się, In­gvar. Naj­pierw skoń­czy­my orkę i siew, do­pie­ro póź­niej bę­dzie­my mo­gli wy­ru­szyć w po­dróż.

– Oczy­wi­ście, oj­cze – idzie krok za kro­kiem, pro­sto, pro­ściut­ko, cią­gnąc za sobą zwie­rzę. Ale w jego du­szy pło­nie ogień: na mo­rze! Pierw­szy raz na mo­rze!

Jarl

W spo­łe­czeń­stwie wi­kin­gów jar­lo­wie zaj­mo­wa­li naj­wyż­szą po­zy­cję, ustę­pu­jąc tyl­ko kró­lo­wi. Jar­lo­wie po­sia­da­li naj­więk­sze te­re­ny, prze­wo­dzi­li spo­łecz­no­ści, do­wo­dzi­li stat­ka­mi i żoł­nie­rza­mi. Byli gło­wa­mi wiel­kich ro­dzin, mie­li słu­żą­cych i pra­cow­ni­ków za­rów­no spo­śród lu­dzi wol­nych, jak i nie­wol­ni­ków.

Zwie­rzę­ta

Wi­kin­go­wie udo­mo­wi­li wie­le ga­tun­ków zwie­rząt, od koni, przez kro­wy, po owce. Ho­do­wa­li je głów­nie na po­trze­by rol­nic­twa, gdyż trud­no­ści zwią­za­ne z po­dró­żo­wa­niem dro­gą lą­do­wą (la­tem po­dró­że utrud­nia­ło bło­to, zimą – lód) spra­wi­ły, że prze­miesz­cza­li się głów­nie ło­dzia­mi.

Pobudka

– Po­bu­ka! – woła Kjel­l­frid.

Ko­bie­ta o dłu­gich, ja­snych pa­smach po­wie­wa­ją­cych przed dwie­ma zło­ty­mi szpil­ka­mi pod­trzy­mu­ją­cy­mi jej far­tuch zer­ka na gar­nek na ogniu. – Słoń­ce już wsta­ło!

Kaja, oko­ło pięć­dzie­się­cio­let­nia thrall, któ­rą poj­ma­no, gdy Kjel­l­frid była jesz­cze dziew­czyn­ką, i po­da­ro­wa­no jej na dzie­sią­te uro­dzi­ny, pod­sy­ca ogień, prze­su­wa­jąc drew­nia­ne bale drąż­kiem z że­la­za, na któ­rym wi­dać już śla­dy osma­le­nia.

– Mat­ko – mru­czy Øy­dis, prze­cią­ga­jąc się i wsta­jąc z drew­nia­nej ławy usta­wio­nej wzdłuż ścia­ny domu, o trzy kro­ki od ognia. – To nie­spra­wie­dli­we, że In­gvar po­pły­nie na mo­rze z na­szym oj­cem. Ma tyl­ko trzy­na­ście lat, a ja już czter­na­ście. Ja też chcę z nim pły­nąć.

– Ty zo­sta­niesz tu­taj i bę­dziesz mi po­ma­gać pod ich nie­obec­ność.

– Wal­ki­rie to ko­bie­ty-wo­jow­nicz­ki, ja też chcę być wal­ki­rią – pro­te­stu­je Øy­dis.

In­gvar nie śpi, ale leży na ła­wie nie­ru­cho­mo, z za­mknię­ty­mi ocza­mi. Spo­dzie­wa się ko­lej­nej z wie­lu kłót­ni mię­dzy mat­ką a cór­ką, a nie chce brać w niej udzia­łu.

– Øy­dis, wal­ki­rie są bo­gi­nia­mi – wy­ja­śnia Kjel­l­frid. Mówi to­nem oso­by, któ­ra po­wta­rza te same rze­czy po raz ty­sięcz­ny. – Ty zaś je­steś, a wła­ści­wie nie­dłu­go bę­dziesz, ko­bie­tą.

– Mogą co­dzien­nie roz­ma­wiać z Ody­nem – re­cy­tu­je Øy­dis. – Piją piwo i miód, i bio­rą udział w wal­kach ra­zem z bo­ha­te­ra­mi Wal­hal­li.

– Ty na­to­miast – uci­na mat­ka – zo­sta­niesz tu­taj i po­mo­żesz mi zaj­mo­wać się do­mem.

Kaja do­ty­ka ra­mie­nia Kjel­l­frid. Wska­zu­je cien­ką struż­kę czar­ne­go dymu, któ­ry uno­si się nad bo­chen­kiem chle­ba.

– Na wąsy Tho­ra! – klnie Kjel­l­frid. – Pali się! – Ry­zy­ku­jąc opa­rze­nie, zdej­mu­je gar z ognia. – Nie mo­głaś mnie wcze­śniej za­wo­łać? – wście­ka się na Kaję.

Thrall, cho­ciaż przez lata przy­wy­kła już do ta­kie­go ob­ce­so­we­go trak­to­wa­nia, od­ru­cho­wo po­chy­la gło­wę, kuli ra­mio­na, przy­my­ka oczy.

– Do ni­cze­go się nie na­da­jesz! – woła pani domu. – Idź po dwa nowe ko­szy­ki. No już, ru­szaj się! – mówi i zwra­ca się ku boch­nom chle­ba, któ­re pie­ką się na ogniu. Są już go­to­we, a ich pięk­ny za­pach czuć na­wet w dy­mie, któ­ry wy­peł­nia cały dom.

In­gvar otwie­ra oczy, uda­je, że zie­wa.

– Dzień do­bry, mat­ko.

– Wstań wresz­cie, ty prze­brzy­dły le­niu! – Kjel­l­frid krzy­czy, ale w jej gło­sie nie ma już zło­ści. – Twój oj­ciec jest już na przy­sta­ni, chcesz, żeby po­pły­nął bez cie­bie?

Thrall

Na naj­niż­szym stop­niu hie­rar­chii wi­kiń­skie­go spo­łe­czeń­stwa znaj­do­wa­li się nie­wol­ni­cy zwa­ni thrall: to oni wy­ko­ny­wa­li naj­mniej wdzięcz­ne pra­ce do­mo­we. Więk­szość z nich schwy­ta­no pod­czas na­jaz­dów, cza­sa­mi jed­nak w nie­wol­ni­ka za­mie­nia­no tak­że wi­kin­ga, któ­ry po­peł­nił ja­kąś cięż­ką zbrod­nię. Zda­rza­ło się z rzad­ka, że któ­ryś z nich od­zy­ski­wał wol­ność.

Wal­hal­la

Wal­hal­la to ogrom­na kom­na­ta w kró­le­stwie za­świa­tów. Wła­śnie do niej wal­ki­rie pro­wa­dzą du­sze bo­ha­te­rów. Ucztu­jąc i pi­jąc wy­śmie­ni­te trun­ki, zo­sta­ją tam oni na wiecz­ność, cze­ka­jąc na osta­tecz­ną bi­twę, któ­ra zwia­stu­je ko­niec świa­ta: Ra­gna­rok.

Wal­ki­rie

W zło­żo­nej mi­to­lo­gii wi­kin­gów wal­ki­rie zaj­mu­ją ho­no­ro­we miej­sce: to wo­jow­nicz­ki, któ­re za­bie­ra­ją du­sze zmar­łych na polu bi­twy bo­ha­te­rów i to­wa­rzy­szą im przed ob­li­cze naj­waż­niej­sze­go boga Ody­na. He­ro­icz­na śmierć gwa­ran­to­wa­ła wi­kiń­skim wo­jow­ni­kom wiecz­ność peł­ną roz­ko­szy i ra­do­ści.

Klucze

Wszy­scy ze­bra­li się na przy­sta­ni. Jest tam może dwie­ście męż­czyzn i ko­biet, miesz­kań­ców oko­ło dwu­dzie­stu do­mów, któ­re two­rzą małą wieś Vest­korn.

Osa­da znaj­du­je się przy brze­gu w głę­bi fior­du. Ota­cza­ją ją po­szar­pa­ne góry w ko­lo­rze chłod­nej sza­ro­ści, tu i tam na­kra­pia­ne zie­le­nią tra­wy i mchu. Dzi­siaj tur­ku­so­we mo­rze jest spo­koj­ne jak je­zio­ro. Na in­ten­syw­nie nie­bie­skim nie­bie wi­dać tyl­ko dwa czy trzy ja­sne ob­łocz­ki.

Nie­wiel­ka ni­zi­na wo­kół wio­ski, wci­śnię­ta mię­dzy mo­rze a góry, zo­sta­ła zmie­nio­na w pole upraw­ne: ob­sia­na zie­mia ma krwa­wo­brą­zo­wą bar­wę i pach­nie wil­go­cią.

Eryk Czer­wo­no­oki robi dwa ma­je­sta­tycz­ne kro­ki na­przód i sta­je po­środ­ku pla­cy­ku. Inni co­fa­ją się, by zro­bić mu miej­sce. Kjel­l­frid pod­cho­dzi do nie­go. Ma na so­bie swo­ją naj­lep­szą tu­ni­kę z bar­wio­nej na nie­bie­sko weł­ny