Właśnie dziś, właśnie teraz

Copyright © Karolina Wilczyńska, 2017

Copyright © Wydawnictwo Poznańskie sp. z o.o., 2017

Redaktor prowadząca: Sylwia Smoluch

Redakcja: Katarzyna Granops

Korekta: Dominika Pyłczewska

Projekt okładki i stron tytułowych: Izabella Marcinowska

Fotografia na okładce: Kamila i Wojtek Cyganek / shutterstock.com

Projekt typograficzny, skład i łamanie: Stanisław Tuchołka / panbook.pl

Konwersja publikacji do wersji elektronicznej: Dariusz Nowacki

Wydanie elektroniczne 2017

eISBN 978-83-7976-586-7

CZWARTA STRONA

Grupa Wydawnictwa Poznańskiego sp. z o.o.

ul. Fredry 8, 61-701 Poznań

tel.: 61 853-99-10

fax: 61 853-80-75

redakcja@czwartastrona.pl

www.czwartastrona.pl

1

Gdyby w ostatnią sobotę maja ktoś trzy kwadranse przed północą akurat przejeżdżał przez centrum miasta z pewnością pomyślałby, że ludzie tutaj bawią się niczym w największych europejskich stolicach. Rozliczne pary, trójki, a nawet większe grupki złożone z osób różnej płci i w różnym wieku zmierzały w jednym kierunku. I nie był to wcale główny deptak, dzielnica pubów, klubów i restauracji. Wszyscy ci ludzie mieli jeden cel – największa galeria handlowa, a konkretniej rzecz ujmując – mieszczący się w niej hipermarket.

Nie było bloku, domku, instytucji czy firmy, do której nie dotarłaby gazetka reklamowa. Zadbał o to prężny dział marketingu, wypuszczając w miasto dziesiątki studentów, bezrobotnych, rencistów i emerytów objuczonych siatkami, torbami i reklamówkami wypełnionymi zadrukowaną kolorowo płachtą papieru z wielgachnym napisem: WIELKAPROMOCJA! POKAŻDZIECKU, JAKJEKOCHASZ!

W takiej sytuacji nie było wyjścia – nikt nie chciał być wyrodnym rodzicem, dziadkiem czy ciocią. A że w każdej rodzinie było jakieś dziecko, to i każdy był z przynajmniej jednym maluchem spokrewniony. Każdy więc czuł się w obowiązku pokazać, że kocha, i to nie byle jak. Powstawało jednak pytanie: jak to zrobić? Odpowiedzi oczywiście udzielili usłużni specjaliści z hipermarketu, pisząc, nieco tylko mniejszą czcionką, we wspomnianej gazetce: Pamiętaj o Dniu Dziecka! Przyjdź w ostatnią sobotę maja do naszego hipermarketu. Od 23:30 zaczynamy wielką promocję! Przez dwie godziny wszystkie zabawki50% taniej!

Dlatego wielu mieszkańców miasta właśnie szło. W końcu okazja nie byle jaka. Za tę samą kwotę można pokazać dziecku, że kocha się je dwa razy bardziej. Grzechem byłoby nie skorzystać. W efekcie pół godziny przed otwarciem hipermarketu przed szklanymi drzwiami stał kilkusetosobowy tłum. Pracownicy działu marketingu mogli już właściwie otwierać szampana. Nie zrobili tego tylko dlatego, że spokojnie spali we własnych łóżkach. Nie musieli martwić się o prezenty dla swoich pociech, bo odłożyli je sobie wcześniej, a miłe koleżanki pracujące w kasach obiecały załatwić resztę w godzinach promocji.

Ci, którzy nie mieli tyle szczęścia i nie byli pracownikami hipermarketu, musieli osobiście zawalczyć o swoje. Z każdą minutą tłum gęstniał, każdy chciał być bliżej wejścia. Ludzie przepychali się, napięcie narastało. Ci, którzy przyszli później, stawali się coraz bardziej natarczywi, nie wahali się używać łokci, byle tylko znaleźć się bliżej drzwi i zwiększyć swoje szanse na zdobycie plastikowego dowodu miłości. Z kolei ci, którzy zapobiegliwie przyszli wcześniej i zajęli uprzywilejowane pozycje, nie chcieli łatwo dać za wygraną. Kolorowa masa wyglądała jak dziwaczny stwór, poruszała się, zmieniała kształty i wydawała coraz głośniejsze pomruki. Przysłuchując się uważnie, można było usłyszeć coraz ostrzejsze słowa, a w miarę upływu kolejnych minut przybywało też pokrzykiwań i przekleństw. Ludzie coraz mocniej parli do przodu, ktoś krzyczał, że się dusi, inny, że kobieta mdleje – nie odniosło to jednak żadnego skutku. Nikt nie zamierzał ustąpić, nawet o krok.

Wreszcie nadeszła oczekiwana chwila. Pracownik ochrony pojawił się za szklaną taflą i fachowym spojrzeniem ocenił sytuację. Zsunął czapkę na tył głowy i podrapał się po wydatnym brzuchu. Na zewnątrz emocje osiągnęły temperaturę wrzenia.

– Otwieraj, pajacu! – Komuś puściły nerwy. Reszta ludzkiej masy wydała pomruk aprobaty. Ochroniarz uspokajająco uniósł dłoń i bez pośpiechu zaczął grzebać w kieszeni czarnych bojówek. Wreszcie wyciągnął plik kluczy. Tłum poruszył się gwałtownie i jeszcze mocniej naparł na szkło. Mężczyzna po drugiej stronie podszedł do czerwonej skrzynki umieszczonej obok drzwi, otworzył metalowe zabezpieczenie i z namaszczeniem wcisnął znajdujący się wewnątrz guzik. Po czym natychmiast, ze zręcznością, o którą nikt by go chyba nie podejrzewał, uskoczył jak najdalej, chowając się za betonową kolumną. Widać było, że przeżył już niejedną akcję promocyjną.

Ludzie ruszyli zanim jeszcze drzwi rozsunęły się do końca. Potok ciał przeciskał się przez szczelinę i natychmiast rozlewał w rwącą rzekę kończyn i głów. Pierwsi biegli, bo choć z pozoru zwycięscy, to czuli na plecach setki oddechów innych, gotowych na wszystko, byle osiągnąć zamierzony cel. Jeden nieuważny ruch, potknięcie czy przystanięcie dla złapania oddechu groziły przewróceniem i stratowaniem przez kolejnych kochających swoje pociechy uczestników nocnej promocji. Tu nie było miejsca na miłość bliźniego, chociaż podobno właśnie to uczucie miało być powodem pojawienia się w hipermarkecie w środku nocy. Kto dobiegł do wejścia na halę sprzedażową, chwycił koszyk i minął błyszczące metalowe bramki, mógł odetchnąć z ulgą. Oznaczało to bowiem wygranie pierwszego etapu bitwy. Nie każdy będzie miał to szczęście. Dla słabszych, spóźnionych czy mniej przebojowych nie starczy koszyków i będą musieli czekać z drżeniem serca i nadzieją, że zabawki, którą wybrał syn lub wnuczka, nie zabraknie.

Kasjerki obserwowały szturm klientów z obojętnością. Zajęły już swoje miejsca w plastikowych boksach, w których przez najbliższych kilka godzin będą musiały bezustannie przesuwać pudełka nad czytnikiem, znosić pikanie kasy i bez mrugnięcia okiem przyjmować złośliwości klientów, z uśmiechem wypluwając grzecznościowe formułki. Na razie celebrowały ostatnie minuty wypoczynku. Niechby się wszyscy pozabijali – pomyślała złośliwie jedna z nich. – Przynajmniej mogłabym się wyspać. Grosza więcej nie zarobię, a pół nocy muszę tu siedzieć. Sądząc po minach, koleżanki podzielały jej punkt widzenia. Jednak nikogo nie interesowało ich zdanie, a już zwłaszcza pracowników działu marketingu.

Pierwsi szczęśliwcy dotarli do promocyjnych półek. I chociaż pozornie należeli do grupy uprzywilejowanej, wiedzieli, że to nie koniec zmagań z konkurencją. Teraz jak najszybciej należało odnaleźć to, czego zażyczyły sobie dzieci. Niektórzy, drepcząc wzdłuż półek, bez wahania wkładali do koszyków kolorowe pudełka. Jednak takich, którzy znali na pamięć dziecięcą listę życzeń, było niewielu. Większość dzierżyła w dłoniach gazetkę promocyjną, w której zaznaczone były upragnione lalki czy samochody i, kierując się obrazkami niczym mapą, uważnie porównywała je z towarem na półkach.

Była i spora grupa klientów, którzy postanowili kierować się własnymi wyborami. Można przypuszczać, że należeli do niej ci, którzy mieli zamiar obdarować dziecko, z którym widywali się sporadycznie, a na dodatek z żadnym innym małym człowiekiem nie mieli od dawna bliższych kontaktów. Gdyby było inaczej, wiedzieliby, że przemysł zabawkarski dba o dostarczanie swoim odbiorcom nowości bardziej niż jakakolwiek inna gałąź gospodarki i że kierowanie się gustem dorosłego to gwarancja nieudanego prezentu dla dziecka. Ci z pewnością wybiorą gry edukacyjne albo zabawki, uczące, równie cennych w dorosłym życiu, co obojętnych dzieciom, umiejętności jak szycie, tworzenie preparatów biologicznych czy logiczne myślenie.

Ta grupa miała przynajmniej komfort, że regały, na których wyłożono interesujące ich zabawki i gry, nie cieszyły się zainteresowaniem pozostałych uczestników promocji. Na osobników z namaszczeniem oglądających mikroskopy, szachy czy zestawy Małego chemika patrzono z politowaniem pomieszanym z ironią. Co prawda zwolennicy edukacji i rozwoju od najmłodszych lat nie zauważali tych spojrzeń, gdyż w głębi duszy pogardzali tłumem, kupującym reklamowane w telewizji siusiające lalki czy mówiące pieski. Nie zdawali sobie sprawy, że ich dobre samopoczucie minie natychmiast w chwili konfrontacji z rzeczywistością i okrutnie szczerą opinią obdarowanych dzieci. Na razie jednak dumni ze swojej niezwykle poprawnej wychowawczo postawy, nieco oddaleni od reszty kupujących, kontemplowali zabawki, które tak naprawdę sami chcieliby posiadać.

Ostatnim odłamem klientów nocnej akcji byli ludzie zupełnie niezorientowani ani w prawach rządzących promocjami, ani w asortymencie, dla którego odwiedzili hipermarket. Dopisało im szczęście. Zostali porwani przez tłum i wyrzuceni na środek hali sprzedażowej. Nie mieli pojęcia, co mają kupić, nie bardzo rozumieli dlaczego pozostali nerwowo i w pośpiechu przemierzają ścieżki między regałami. Trudno im było się zorientować gdzie wyłożono zabawki dla dziewczynek, gdzie dla chłopców i czy w stertach pudeł ułożonych między półkami jest jakaś logika. Stali więc rozglądając się, a w ich oczach widoczna była dezorientacja połączona z lekkim przerażeniem.

Jedna z takich osób, starsza kobieta, którą zaskoczenie unieruchomiło zbyt blisko metalowych bramek, stała się celem do wyładowania frustracji dla oczekujących na wejście do wymarzonej strefy oznaczonej napisami „–50%”.

– Proszę nie blokować koszyków! – pisnęła szczupła brunetka w jaskrawoczerwonej kurtce.

– Właśnie, nie blokować – zgodził się młody mężczyzna ze sporą nadwagą. – Każdy chce kupić, a czas ucieka! I gorąco tutaj jak w piekle – dodał nieco ciszej, ocierając spocony kark.

– Co za ludzie, przychodzą i sami nie wiedzą po co – pełnym irytacji tonem skomentowała kobieta w średnim wieku i pogardliwie wydęła usta.

– Może to sprawka tego Niemca, który wszystko chowa? Mówi coś pani nazwisko Alzhaimer? – rzucił jej towarzysz i zaczął śmiać się z własnego niewybrednego żartu.

– Niemiec czy nie, niech nie blokuje koszyka! – brunetka twardo obstawała przy swoim.

– Tak, niech nie blokuje – zgodziła się reszta.

– Hej, babciu, kupuj albo koszyk oddaj! To nie bazar! – wrzasnął jakiś nastolatek, a jego koledzy ochoczo zawtórowali: – Babciu, odbiór! Czy babcia mnie słyszy?!

Kobieta na dźwięk słowa „babcia” jakby ocknęła się z zamyślenia i drobnym truchtem ruszyła między półki, oglądając się nerwowo na oczekujących. Kiedy tylko znikła z ich pola widzenia, przystanęła znowu i zaczęła się rozglądać, raz po raz obciągając wyblakły sweter. Po raz kolejny niezbyt dobrze wybrała miejsce. Stojąc w samym środku przejścia, była wciąż potrącana, a na dokładkę dostawała karcące lub oburzone spojrzenie.

– Pani czegoś szuka? Może mogę pomóc?

Pytanie wyraźnie zaskoczyło kobietę.

– A pani tu sprzedaje? – zapytała z nadzieją w głosie.

– Nie, mam zamiar kupować, tak jak pani. – Wybawicielka uśmiechnęła się przyjaźnie.– Dzisiaj taki tłum, że obsługa nie nadąża z pomocą.

Starsza kobieta przytaknęła, ale nie odpowiedziała. Jej młodsza rozmówczyni nie dawała jednak za wygraną.

– Jaką zabawkę chce pani kupić? Dla chłopca czy dla dziewczynki? – wyrzucając z siebie serię pytań, rozluźniła jedwabną apaszkę. – W jakim wieku jest dziecko? Wie pani, co chciałoby dostać?

Z wyczekiwaniem spojrzała na tę, od której chciała uzyskać odpowiedź. Zmierzyła krytycznym okiem pamiętające lepsze czasy półbuty, spódnicę o nijakiej długości i nijakim fasonie, sweter, który kiedyś był chyba czarny, a teraz straszył nieokreślonym kolorem i westchnęła zrezygnowana. Otworzyła usta, żeby coś powiedzieć, ale nie zdążyła. Starsza kobieta jednak zdecydowała się odpowiedzieć.

– Szukam maskotki dla… chłopca.

– To opłacało się pchać w nocy w taki tłum po jednego pluszaka? Szkoda nóg dla tych paru groszy.

– Mnie nie szkoda. Dla mnie każda złotówka się liczy.

– Przepraszam, rozumiem – zaczęła tłumaczyć się młodsza. – Nie chciałam pani urazić.

Widać było, że czuje się zakłopotana. Chcąc zatrzeć popełnioną gafę, stanowczym gestem ujęła swoją rozmówczynię pod rękę.

– Chodźmy, zaprowadzę panią. Idę właśnie w tamtym kierunku.

W drugim końcu alejki pracownica hali próbowała zapanować nad otaczającą ją grupką ludzi. Wszyscy naraz zadawali jej pytania, a korpulentny mężczyzna złapał nawet rękaw jej służbowej koszuli, próbując odciągnąć ją w kierunku stosu plastikowych piaskownic. Na takie zawładnięcie personelem nie mieli zamiaru zgodzić się pozostali klienci.

– Niech pan zostawi tę dziewczynę! – wykrzykiwała pani w bluzeczce imitującej skórę tygrysa. – Ja pierwsza zadałam pytanie!

– Rękę jej pan urwie! – dorzucił basem mężczyzna z siwą brodą, w zielonej kamizelce z niezliczoną ilością kieszonek. – To w końcu kobieta jest przecież – dodał, choć bez przekonania.

– Proszę państwa, proszę się uspokoić – próbowała przekrzyczeć zwiększający się z każdą chwila tłumek młoda pracownica hipermarketu. Była jednak drobnej postury, nie dysponowała silnym głosem i prawdopodobnie pracowała od niedawna, więc nie miała doświadczenia w radzeniu sobie w takich sytuacjach.

– Gdzie tu są te samochodziki, co jeżdżą po torze ze smokiem?!

– Proszę mi pokazać, która lalka to najnowszy model. Ten z reklamy. Pani tu pracuje, czy dyskutuje?!

Dziewczyna po raz kolejny próbowała coś powiedzieć, ale nikt jej nie słuchał.

– A mówi się, że w hipermarketach ciągle zwalniają pracowników. Nic dziwnego, skoro takie niemoty przychodzą – komentowała kobieta z burzą platynowych włosów. – Jakby u mnie w sklepie taka była, to bym wylała na zbity pysk.

Jej koleżanka z podobną fryzurą, tyle że w wersji kruczoczarnej, przytaknęła z zapałem i obie oddaliły się w kierunku alejki z zabawkami dla chłopców.

Między zebranymi wokół pracownicy ludźmi zdecydowanie przepychała się około pięćdziesięcioletnia kobieta. Mimo niewyszukanej fryzury, butów na płaskim obcasie i niezbyt modnej garsonki, było w jej ruchach i wyrazie twarzy coś, co sprawiało, że tłumek rozstępował się przed nią. Kobieta stanęła obok młodej pracownicy i pokazał zebranym niewielki kartonik ze swoim zdjęciem zawieszony na smyczy z logo hipermarketu. Ludzie ucichli. Zrozumieli, że mają do czynienia z kimś, kto nie pozwoli na siebie pokrzykiwać.

– Jestem kierownikiem tego działu – powiedziała przybyła. – Przepraszam za chwilowe problemy, nie spodziewaliśmy się aż tylu klientów. Oczywiście każdy z państwa jest tu mile widzianym gościem i dlatego już są dodatkowi pracownicy, którzy pomogą państwu dokonać zakupów. Stoją tam. – Wskazała ręką w stronę, z której przyszła. – Proszę się do nich zwracać z każdym problemem.

Rzeczywiście, kilka kroków dalej stało trzech mężczyzn i dwie kobiety, wszyscy w firmowych ubraniach i z firmowym uśmiechem na ustach. Ludzie natychmiast rzucili się w ich kierunku.

Młoda dziewczyna odetchnęła z ulgą, nieświadoma, że to nie koniec jej problemów. To, co naprawdę nieprzyjemne, miało się dopiero zacząć. Kierowniczka wskazała głową miejsce za wielką kolumną. Kiedy betonowy słup oddzielił je od gwaru głosów i oczu klientów, kierowniczka natychmiast zaczęła mówić:

– Z tego, co mi wiadomo, przeszłaś kurs obsługi klienta, a także przeszkolenie do pracy w naszym dziale. Nic nie wiadomo mi o tym, żebyś straciła mowę albo zdolność poruszania się. Może więc wyjaśnisz mi, jak mogłaś doprowadzić do sytuacji, która miała tu miejsce przed chwilą? – Widać było, że nie oczekuje odpowiedzi, więc dziewczyna spuściła tylko głowę i wbiła wzrok w podłogę. Tymczasem przełożona kontynuowała:

– Masz szczęście, że zauważyłam tę sytuację, bo gdyby klienci zaczęli się skarżyć w BOK-u, to już w czerwcu mogłabyś się rejestrować w pośredniaku. Zapomniałaś, co ci mówiłam, kiedy tu przyszłaś? Moi pracownicy MUSZĄ być bez zarzutu. Jeśli wy nie dacie rady, to polecę i ja. A do tego nie dopuszczę. Za ciężko harowałam, żeby dać się teraz zwolnić. Rozumiesz, moja panno?

Dziewczyna pokiwała głową. Kierowniczka rzuciła jeszcze surowe spojrzenie i wydała rozkaz:

– Do roboty!

Pracownica ruszyła w stronę regałów, ze zdenerwowania potykając się o własną nogę.

Jej szefowa pokręciła głową z dezaprobatą. Albo się wyrobi, albo będę musiała ją zwolnić – pomyślała. – Mam dość własnych problemów, nie mam czasu na zajmowanie się mało rozgarniętymi panienkami.

Minęła pierwsza godzina promocji. Ilość chętnych nie malała, przy wszystkich kasach ustawiły się długie kolejki tych, którzy już kupili, z drugiej strony niemal tak samo długie tych, którzy jeszcze kupić chcieli. Kasjerki o beznamiętnym spojrzeniu niczym roboty przesuwały kolejne pudełka nad czytnikami, za to przynależność pracowników hali do ludzkiego gatunku zdradzały plamy potu pod pachami.

Powietrze gęstniało z każdą minutą. Czuć było trudną do wytrzymania mieszankę różnych perfum, ludzkich oddechów, zdenerwowania i zniecierpliwienia. Klienci zmęczeni walką o koszyki i przepychankami przy półkach, poruszali się coraz wolniej, większość, sądząc po minach, marzyła, żeby jak najszybciej wyjść ze sklepu i zaczerpnąć czystego, nocnego powietrza.

Głośna muzyka w wykonaniu jakiegoś dziecięcego zespołu zamiast zachęcać do zakupów i przypominać o dziecięcym święcie (oczywiście to kolejny pomysł prężnego działu marketingu), zaczynała męczyć, więc ludzie starali się wyłączyć i nie słyszeć przesłodzonego seplenienia nieletniego sopraniku. Większości udało się to tak skutecznie, że początkowo dźwięk alarmu, który włączył się w tle dziecięcego śpiewu, zauważyło bardzo niewielu. Zaledwie kilkanaście osób spośród zgromadzonych na ogromnej hali zatrzymało się i zaczęło nadsłuchiwać, skąd pochodzi zawodzący sygnał. Rozglądali się, obserwując reakcje obsługi, ale ta także nie reagowała, więc wrócili do popychania wyładowanych zakupami koszyków.

Dźwięk jednak nie ustawał. Przeciwnie, stawał się coraz głośniejszy i coraz bardziej przenikliwy. Wibrował w powietrzu niczym wiertło i nikt już nie mógł pozostać wobec niego obojętny.

– Co się dzieje? Co to jest? – pytali się wzajemnie klienci. Nikt jednak, łącznie z pracownikami, nie znał odpowiedzi.

Niespodziewanie umilkła muzyka. Światła zamigotały i zgasły. W całkowitej ciemności rozległo się kilka przerażonych kobiecych krzyków.

– Proszę o spokój! Za chwilę zapalą się światła awaryjne! – rozległo się z głośników.

Rzeczywiście, sufit rozjaśnił się, ale dużo słabiej. Mimo to ludzie odetchnęli z ulgą. Alarm jednak nie zamilkł. Zamilkł za to głośnik.

Większość osób pospiesznie skierowała się do kas, przeczuwając, że dzieje się coś niedobrego.

Pracownicy starali się uspokoić kupujących.

– To pewnie spięcie w instalacji. Czasami się zdarza.

Nie byli jednak zbyt przekonujący, bo sami czuli się niepewnie.

Coraz więcej osób starało się opuścić hipermarket. Przejścia między regałami pustoszały, za to przy kasach był coraz większy tłok. Jedni popychali drugich, jakby to mogło przyspieszyć proces płacenia.

– Powoli, po kolei! – Kasjerkom także zaczęły puszczać nerwy.

– Szybciej! – krzyczeli ludzie.

Alarm wył nieprzerwanie.

– Ludzie, patrzcie! Tam jest dym! – Krzyk mężczyzny w skórzanej marynarce usłyszały tylko osoby stojące najbliżej, ale to wystarczyło. Niczym marionetki w mechanicznym teatrzyku kolejne głowy odwracały się w kierunku wskazanym przez krzyczącego. Miał rację. Od strony pasażu handlowego zmierzały w kierunku hali hipermarketu kłęby dymu, niczym złowieszcza mgła, jaką widuje się w horrorach.

Zanim ktokolwiek zdążył zareagować, alarm nagle umilkł i zastąpił go inny odgłos.

Był to głęboki pomruk mechanicznych kół zębatych. Dobiegał z góry, więc wszystkie głowy jak na komendę podniosły się.

Zapadła cisza. Wszyscy zamarli i bez ruchu wpatrywali się w sufit hali, na którym powoli, bardzo powoli, podnosiły się przeszklone klapy przeciwdymne. Kilkanaście sekund bezruchu przerwał tupot obcasów i przeraźliwy krzyk młodej kobiety:

– Drzwi się zablokowały! Zginiemy wszyscy!

Tłum ogarnęła panika. Każdy myślał tylko o tym, żeby wydostać się z metalowej pułapki hali. Jedni porzucali koszyki, inni wykorzystywali je jako tarany do przepychania się przez ludzką masę. Ludzie biegli w różne strony, bo nikt tak naprawdę nie wiedział, gdzie znajduje się zbawienne wyjście. Klapy przeciwdymne zamiast pomóc, ułatwiły dopływ powietrza, które stało się pożywką dla płomieni. Wystarczyło kilka minut i języki ognia dotarły do linii kas. Dalej wydarzenia potoczyły się błyskawicznie. Płomienie objęły kartonowe opakowania i ich plastikową zawartość. Posuwały się wzdłuż półek, a kłęby gryzącego dymu wypełniały halę. Temperatura wzrastała, ogień rozprzestrzeniał się coraz szybciej.

Zapanował kompletny chaos. Ludzie, uciekając w przerażeniu, potrącali półki i misternie ułożone stosy towaru. Kolejni potykali się i byli tratowani przez napierający tłum. Zewsząd słychać było krzyki pełne bólu i strachu, jakiś mężczyzna nawoływał Krystynę, która nie odpowiadała, tuż obok szlochająca kobieta próbowała się podnieść, ale nie mogła, bo jej lewa noga zawisła złamana w połowie piszczeli.

– Trzeba przez magazyn! Tam są drzwi dostawcze! – Młody pracownik z rozciętym łukiem brwiowym starał się zapanować nad rozhisteryzowanym tłumem. Niektórzy usłyszeli tę zbawienną radę. Wśród szczęśliwców była kobieta, która wcześniej pomagała starszej pani.

Zmieniła kierunek i krztusząc się dymem zaczęła biec w stronę drzwi z napisem Nieupoważnionym wstęp wzbroniony. Zgubiła but i przez ułamek sekundy pomyślała nawet, że jest sporo wart, ale myśl ta szybko umknęła, bo musiała skupić swoją uwagę na przeskakiwaniu różnych przedmiotów i omijaniu ludzi kaszlących i mdlejących z powodu dymu.

Zdarła z szyi apaszkę i przesłoniła nią usta. Było trochę lepiej. Jeszcze kilkanaście kroków i będzie w magazynie. Minęła kobietę z pracowniczym identyfikatorem, która próbowała wyciągnąć spod przewróconego metalowego regału młodą dziewczynę. Nie zatrzymała się jednak. Myślała tylko o tym, żeby uratować siebie. O tym i o swojej rodzinie.

Kiedy już prawie poczuła, że wygrała, usłyszała głuchy huk. Zerknęła w górę i zobaczyła, że konstrukcja dachu, niczym w zwolnionym filmie, pęka, a ogromne kawałki blachy i szkła spadają w dół, wprost na nią. Poczuła przejmujące kleszcze strachu, zaciskające się na sercu. Kierowana resztką rozsądku rzuciła się na podłogę i zakryła głowę rękami. Kątem oka zobaczyła starszą kobietę, której pomagała. Siedziała oparta o bok regału z rękami złożonymi do modlitwy. Te dłonie i rozpaczliwe krzyki były ostatnimi rzeczami, które zapamiętała. Potem zapanowała ciemność.

2

Sonia podniosła powieki i stwierdziła, że niczego to nie zmieniło. Nadal widziała tylko biel. Chciała westchnąć, ale przeszywający ból w klatce piersiowej zatrzymał wydychane powietrze w pół drogi. Skoro boli, to znaczy, że nie umarłam – pomyślała. To była pierwsza iskierka nadziei. Iskierka zmieniła się w niewielki płomyk, gdy spojrzała nieco w lewo i zobaczyła w rogu sufitu ciemny wzór pajęczyny. Na pewno nie umarłam – stwierdziła. – W niebie z pewnością regularnie czyszczą sufity. Podjęła wysiłek i, pokonując ból, odwróciła się, tym razem w prawo. Miała rację, to z pewnością nie był raj. Leżała w szpitalnej sali, w towarzystwie dwóch innych pacjentek. Tak przynajmniej wywnioskowała z ilości łóżek. Co tu robię? Dlaczego? – próbowała przypomnieć sobie, co ostatnio przeżyła, ale próba zebrania myśli wywołała łupiący ból głowy. Oblizała spierzchnięte wargi i z trudem wydobywając głos z wysuszonego gardła wyszeptała:

– Chciałabym… pić… proszę…

– Obudziła się pani! Dzięki Bogu! – Głos, dobiegający ze strony łóżka, stojącego bliżej drzwi podziałał na Sonię kojąco. Kojarzył się z czymś miłym, nie wiedziała dokładnie z czym, ale poczuła się bezpieczna. Po chwili zobaczyła do kogo należy. Najpierw w polu widzenia pojawiła się dłoń – pokryta siatką zgrubiałych żył i brązowymi plamkami, o krótko przyciętych paznokciach, nawykła do pracy. Sonia spojrzała wyżej i zobaczyła twarz pokrytą siateczką zmarszczek, okoloną siwymi włosami z resztkami trwałej ondulacji. Jej uwagę przykuły oczy kobiety – duże, w kolorze wyblakłego błękitu, patrzące z troską i dobrocią. Przez głowę przebiegła jej myśl, że gdzieś już widziała tę kobietę, ale była zbyt słaba, aby odnaleźć ją w pamięci. Z wdzięcznością przyjęła wyszczerbiony szpitalny kubek, który sąsiadka przytknęła jej do ust, i z wysiłkiem połknęła kilka łyków gorzkiej herbaty.

– Dziękuję.

– Za co tu dziękować. Zwyczajna rzecz. Jakby pani czegoś chciała, proszę zawołać. Pomogę. Mnie prawie nic nie jest, tylko ta ręka. – Obróciła się bokiem i dopiero teraz Sonia dostrzegła gips, pokrywający rękę kobiety od palców aż po pachę. – I biodro mam stłuczone, ale na szczęście to nic poważnego. Tak lekarz powiedział. To ja mu wierzę. – Uśmiechnęła się lekko, jakby nieśmiało.

– A ja tam za grosz nie mam do nich zaufania. – Ujawniła się trzecia pacjentka. Sonia usłyszała, że usiadła na łóżku z taką siłą, że aż zatrzeszczał metalowy stelaż. – Dobrze pamiętam, co przeszłam, kiedy tata złamał szyjkę kości udowej. Gdyby nie ja, to byłby już na tamtym świecie. Całe dnie siedziałam na szpitalnym taborecie, myślałam, że mi kręgosłup pęknie. Opieki żadnej, tylko czekają na łapówki.

– Pani Barańska, co pani mówi. Robią, co mogą. Sama widziałam, jak te pielęgniarki biegają od sali do sali. A dzwonki tylko dzwonią i dzwonią. – Starsza pani próbowała wziąć w obronę szpitalny personel, ale jej rozmówczyni nie dawała się przekonać.

– Dzwonią, bo ludzie się na nic doczekać nie mogą. Basen mi niosła pół godziny. Sama musiałam iść, chociaż lekarz zabronił. Po ścianie szłam do łazienki, ale doszłam. Jak człowiek sam o siebie nie zadba, to go wywiozą nogami do przodu z tej umieralni. Życia pani nie zna, pani Bronisławo, czy co?

Staruszka nie odpowiedziała, jakby wystraszyła się napastliwego tonu Barańskiej. Soni zrobiło się żal uczynnej pacjentki i chciała włączyć się do rozmowy, ale nie miała siły na sformułowanie nawet jednego sensownego zdania. Czuła jedynie ból w mostku, zawroty głowy i ogromne zmęczenie. Przecież dopiero co się obudziłam – pomyślała. – Dlaczego nie mogę zapanować nad powiekami? Co mi właściwie dolega?

Miała zamiar głośno wyrazić ostatnie pytanie, ale zanim udało jej się złożyć odpowiednio wargi, po raz kolejny zapadła się w białą mgłę.

Sabina Barańska trzeźwo i realistycznie patrzyła na świat. Nie spodziewała się, że spotka ją jeszcze coś dobrego, bo niby dlaczego miałoby tak być, skoro przez pierwsze pół wieku życia doświadczała samych rozczarowań. Owszem, kiedyś tam, we wczesnej młodości, miała marzenia o szczęśliwej rodzinie, dobrym mężu i trójce dzieci. Była wtedy blondynką z grubym warkoczem i lubiła się śmiać. Teraz ledwie potrafiła przypomnieć sobie tamtą Sabinę. Zresztą nieczęsto próbowała, bo to wspomnienie powodowało ściskanie w mostku i zdradliwe pieczenie pod powiekami. A płakać Sabina nie chciała, bo i po co. Łzy niczego nie zmieniały, przekonała się o tym już wielokrotnie. Było nawet jeszcze gorzej, bo chwile słabości wytrącały ją z codziennego rytmu. Na to nie mogła sobie pozwolić ani zawodowo, ani prywatnie.

A teraz ten szpital. Kazali jej leżeć i jak najmniej się ruszać. Podejrzenie wstrząsu mózgu i jeszcze jakieś bzdury. Podobno coś spadło jej na głowę podczas pożaru. Może i spadło, ale nie mogła tkwić pod szarym kocem obleczonym w powłoczkę z czerwonymi pieczątkami. Miała obowiązki.

Ani jej się śniło słuchać lekarzy. Tak jak oni nie chcieli słuchać jej. Próbowała wytłumaczyć, że w domu zostawiła starego ojca, który wymaga opieki. Będzie się denerwował, jeżeli Sabina nie pojawi się punktualnie. Gotów jeszcze wyjść z domu, a przecież ledwie się porusza wsparty na balkoniku. Jeśli upadnie, to pewne jest, że się połamie i znowu czeka ją dodatkowa robota.

Chciała wyjść do domu natychmiast, gdy tylko założono jej szwy na twarzy. Już była przy drzwiach, ale zemdlała. Przywieźli ją tutaj, więc nie miała wyjścia, musiała zostać przynajmniej do następnego dnia. Niepokój o ojca sprawił, że skoczyło jej ciśnienie, tłumaczyła lekarzowi, że to z nerwów, ale nie chciał słuchać. Niedoświadczony mądrala – myślała. Dobrze, że udało jej się trafić na korytarzu na młodziutką pielęgniarkę, której jeszcze nie zepsuł klimat tej publicznej lecznicy. Zgodziła się zadzwonić do sąsiadki Sabiny, a ta obiecała opiekować się starszym panem.

Tylko jak ona sobie poradzi? – rozmyślała Sabina. – Nie ma pojęcia, czego tata potrzebuje. Nie zna jego zwyczajów, nie wie, co jada i że lubi po południu przegryźć kilka maślanych ciasteczek.

Nie, nie mogła tkwić tutaj przez kilka dni. Poza tym tak naprawdę czuła się zupełnie dobrze. Szwów na twarzy nie czuła wcale, a zawroty głowy nie były aż tak dotkliwe. Pewnie nawdychała się dymu i to od tego. Od razu wstrząs mózgu, dobre sobie! Nie miała czasu na żadne wstrząsy, badania i wynajdywanie chorób. Ojciec był chory i to w zupełności wystarczało na jedną rodzinę. Ona nie mogła sobie pozwolić na słabość. Byli tylko we dwoje, więc odpowiedzialność za ich los spoczywała na niej.

Lekko nie było, fakt, ale czy ktoś obiecywał, że będzie? Czasami przychodziło jej do głowy, że gdyby miała dzieci, mogłyby jej pomóc. Szybko jednak odganiała podobne myśli. Znając jej szczęście, miałaby z nimi same problemy. Widać taki los był jej pisany – ciężkie życie, pełne trosk i zmartwień. Czasem z zazdrością patrzyła na tych, którzy bawili się, wyjeżdżali na wakacje, zapraszali gości i sami bywali u przyjaciół. Dlaczego ona tak nie może? Po namyśle dochodziła do wniosku, że to muszą być jacyś nieodpowiedzialni ludzie, że z pewnością przez ich egoizm ktoś cierpi. Bo przecież i ona mogła wyjechać, ale kto wtedy w odpowiedni sposób zająłby się ojcem? Nie znała osoby, która sprostałaby temu zadaniu. I dlatego właśnie musiała jak najszybciej opuścić szpital. Pani Dorota, choć miła, nie poradzi sobie.

Nie powiedziałam jej, że tacie trzeba na noc założyć cieplejsze skarpety – przypomniała sobie i aż uniosła się na łóżku. – Muszę znaleźć jakiś telefon. I jeszcze żeby nie zapomniała o porannej kawie, bez niej tata ma zły humor przez cały dzień.

Wstała i poczuła przenikliwy chłód podłogi. Nie miała klapek, ani nawet skarpet, bo skąd? Nie przewidziała, że prosto z pracy zostanie zawieziona na oddział chirurgiczny. Może powinnam przewidzieć, w końcu jeszcze tylko to nieszczęście dotąd mnie nie spotkało – pomyślała ironicznie.

Cóż, nie miała wyjścia, musiała iść boso, ubrana jedynie w przykrótką koszulę, którą przyniosła pielęgniarka. W końcu już raz tak wyszła, a tutaj nikt i tak nie zwróci na nią uwagi.

Zrobiła pierwszy krok i poczuła, że traci równowagę. Złapała poręcz łóżka, czekając aż karuzela w głowie się uspokoi.

– Źle się pani czuje? Zawołać pielęgniarkę?

Staruszka leżąca pod przeciwległą ścianą była naprawdę męcząca z tą swoją dobrotliwością. Sabina nie chciała, żeby ktokolwiek się nad nią litował. Była silna i będzie dalej.

– Dziękuję, dam sobie radę.

Właśnie zamierzała ruszyć dalej, gdy w drzwiach sali stanął policjant. Rozejrzał się niepewnie i, starając się nadać głosowi służbowy ton, zapytał:

– Która z pań to Sabina Barańska?

– To ja.

– Muszę z panią porozmawiać. – Zmierzył wzrokiem stojącą przy łóżku bladą jak ściana kobietę i zaproponował: – Może się pani położy? Mnie to nie będzie przeszkadzało.

Sabina pokiwała głową na znak zgody.

– Tylko proszę jak najszybciej – zaznaczyła. – Nie mam zbyt wiele czasu, muszę zadzwonić.

Moje modlitwy zostały wysłuchane. Dzięki Ci, Boże! – myślała, leżąc z zamkniętymi oczami. – Przeżyłam i nic mi się nie stało. I Tobie dziękuję, Najświętsza Panienko, że się za mną wstawiłaś. Ty, matka, wiesz, co czuję, rozumiesz, że muszę wracać do domu i pilnować Jerzyka. Twojego syna źli ludzie doprowadzili do śmierci i mojego też ciągną. Znasz te bezsilność, ten ból, który czuję. Nie zostawiłaś syna, byłaś z nim do końca i rozumiesz, że ja też muszę stać za swoim.

Usłyszawszy męski głos, otworzyła oczy, a widząc policjanta, poczuła strach. Czyżby coś stało się Jerzykowi? Westchnęła z ulgą, kiedy podszedł do pani Barańskiej. Wróciła do modlitwy, ale słyszała, że funkcjonariusz wypytuje o pożar w hipermarkecie. Czy mnie też będzie przesłuchiwał? – zastanawiała się nerwowo. – Co się wtedy mówi? Jak w filmach? Bronisława Cedro, lat siedemdziesiąt, wdowa. Bronisława Cedro, Bronisława Cedro… – powtarzała w myślach.

Nie lubiła policji. Nie, żeby miała coś na sumieniu, ale zbyt wiele razy przychodzili, gdy świętej pamięci Marian rozróby w domu urządzał, aż ściany drżały. Zamykała się z dziećmi w drugim pokoju, żeby je chronić, ale sama nigdy na 997 nie dzwoniła. Zły to ptak, co własne gniazdo kala – już mamusia jej to powtarzała. I że własne brudy trzeba prać we własnych czterech ścianach. Niestety odgłosy tego prania słychać było w całym bloku i sąsiedzi nie mieli takich obiekcji jak Bronisława. Trzeba się było tłumaczyć, Mariana chronić, żeby go nie zabrali, bo gdyby do tego doszło – nie darowałby żonie. Dlatego widok niebieskiego munduru zawsze był dla niej powodem do zdenerwowania.

Pomodlę się – zdecydowała i sięgnęła pod poduszkę. Dobrze, że różaniec nosiła zawsze przy sobie. Przesuwanie gładkich paciorków między palcami uspokajało i koiło nerwy. Co ma być, to będzie. Pod Twoja opiekę się oddaję, Najświętsza Panienko.

Sonia nie miała wyboru, stała się mimowolną słuchaczką rozmowy przedstawiciela władzy z pacjentką leżącą po drugiej stronie sali. Trudno jej było śledzić uważnie każde słowo, chyba nie była jeszcze do końca przytomna, ale kilka zdań dotarło do niej doskonale.

– Proszę się zastanowić, to ważne – tłumaczył męski głos. – W tym pożarze straciło życie osiem osób, kilkadziesiąt jest poważnie rannych, kilkaset mniej groźnie, ale też odnieśli obrażenia. Musimy zrobić wszystko, żeby znaleźć przyczynę…

Przypomniała sobie! Dym, płomienie, panika… I już wiedziała, skąd zna starszą panią – ona też tam była, przy metalowym regale. Strzępki wspomnień, sceny niczym z filmu, ludzie tratujący się nawzajem…

– Gdzie moja apaszka? – wychrypiała, ale chyba nikt jej nie usłyszał. – Miałam takie piękne nowe buty…

Deszcz szklanych odłamków, krzyki i gryzący dym. Nie mogła oddychać, pamięta, że upadła… Co było dalej?

Znowu poczuła tępy ból rozsadzający jej czaszkę. Chciała się podnieść, ale nie mogła. Chcę do domu – pomyślała. – Czy ktoś powiadomił Krzysztofa? Na pewno się martwią, szukają mnie. Gdzie jest lekarz? I dlaczego nie mogę się poruszyć?

Łza płynąca po policzku miała w sobie bezsilność, rozpacz i strach.