Wyzwolenie. Wojny alchemiczne. Tom III

Pamięci Jeanie Davis Pullen.

Tęsknimy za Tobą. Szkoda, że nie możesz nas zobaczyć.

Część ISłużący i panowie

Ktoś musi być sługą, aby ktoś mógł być panem.

Z listu Kiliaena van Rensselaera, założyciela i prezesaHolenderskiej Kompanii Zachodnioindyjskiej, 10 maja 1638 roku

Tego dnia przysłano do mojej żony ładną i uczynną gosposię, co było dziełem Mary Bowyer, którą niegdyś zatrudniła ma małżonka.

Z dziennika Samuela Pepysa, 22 listopada 1661 roku

Żona przerwała mi lekturę swoimi idiosynkrazjami, które nie bez powodu wymierzone były przeciwko gosposi [sic] Nell, bowiem okazała się leniwą dziwką.

Z dziennika Samuela Pepysa, 12 stycznia 1662 roku

Rozdział 1

Przeklęte statki z Nowego Świata przypłynęły zaledwie po tygodniu od jej przybycia do ukochanych Prowincji Centralnych. Ale tego poranka, poranka, kiedy skończył się świat, Anastazja Bell nie zaprzątała sobie głowy myślami o Nowych Niderlandach, Nowej Francji, wolnej woli czy nawet Świętej Gildii Horologicznej i Alchemicznej. Nie mogła się doczekać, aż zdejmą jej gips i nareszcie będzie się mogła przespacerować – a raczej pokuśtykać – z pomocą pielęgniarki przez ogrody zimowe. Nie były one co prawda jej ulubionym skrawkiem haskiej zieleni, ale przynajmniej nie śmierdziały szpitalnymi środkami antyseptycznymi i zawartością basenów. No i nareszcie spotka się z Rebeką, istotą piękniejszą niż jakikolwiek kwiat.

Przebudziła się jeszcze przed świtem, pobudzona wyczekiwaniem. Pogańskie godziny spędziła na obserwacji księżyca, który znikał za horyzontem niczym zestrzelony powietrzny okręt. Schował się za strzelistą wieżyczką wiekowego kościoła Świętego Jakuba, podczas gdy słońce pomazało różem białą jak kość kopułę starego ratusza. Obie budowle pamiętały jeszcze czasy sprzed Het Wonderjaar, Cudownego Roku Christiaana Huygensa. Zbudowano je na samym początku siedemnastego wieku, u progu holenderskiej Złotej Ery, która trwała nieprzerwanie przez kolejne stulecia, aż po dziś dzień. Kilometr dalej na północny zachód z dokładnością metronomu mrugała do Anastazji latarnia morska Scheveningen.

Miasto, jak się już zdążyła przekonać, było nocą spokojne, ale nigdy całkowicie nie cichło i nie zamierało. Jak każda metropolia Prowincji Centralnych, również i Haga rozbrzmiewała po zmroku echem tykającego szczebiotu metalowych ciał, kiedy klakierzy ładowali i rozładowywali wozy, zamiatali ulice, dostarczali pakunki, przygotowywali swoim panom śniadania i łatali im kalesony, donosili pijanych do domu, nadzorowali przecinającą całe miasto sieć korytarzy przeciwpowodziowych i pomp, ciągnęli fracht kanałami holowniczymi i robili wszystko to, co nakazywały im geas. Haga nie zasypiała, bo nie zasypiali mechaniczni. Podczas spędzanych samotnie porannych godzin Anastazja uzmysłowiła sobie, że wszystko, co w tym mieście ruchome, oblekają stal i alchemiczny mosiądz. Jakby ludzie zniknęli i ulice wzięły we władanie ich wynalazki.

Metalowe stopy zadźwięczały na wyłożonej parkietem podłodze. Maszyna poruszała się po ciemnym pokoju z kocią gracją. Prawdopodobnie podczas swojego obchodu ujrzała w źrenicach Anastazji odbicie księżycowego światła. Tykanie mechanizmu klakiera rozchodziło się echem w ciemności i przypominało, jeśli porównać je z cichą krzątaniną, koncert orkiestry dętej. Osobliwy tembr drgań sugerował, że alchemiczne stopy były przestarzałe, a model ten wykuto pewnie jeszcze w połowie osiemnastego wieku. Anastazja pamiętała, że używano wtedy rzadkiego, ciemnego brązu korynckiego, lecz nie mogła odwrócić głowy i sprawdzić, czy światło pada na zbrązowiałą patynę; zbytnio ciążyła jej nuda.

Klakier zapytał piskliwym, świszczącym szeptem:

– Pokornie proszę o wybaczenie, że przeszkadzam, lecz spostrzegłem, że pani nie śpi. Czyżby coś pani doskwierało? Zawołać medyka?

Przez zabandażowaną głowę Anastazji przeszedł piekący ból. Zacisnęła palce. Zaswędziały ją, jakby się delikatnie sparzyła. Gdyby mogła poruszyć ręką, niechybnie włożyłaby je sobie do ust.

– Nie. Daj mi spokój.

Maszyna odpowiedziała synkopowym chrzęstem mechanizmu zegarowego, umieszczając świeżo wydane polecenie pomiędzy innymi geas kontrolującymi jej zachowania. Podstawową funkcją klakiera była opieka nad pacjentami szpitala, co dawało mu podstawę nawet do zignorowania niektórych komend wydawanych przez bardziej upartych pensjonariuszy, jeśli zależało od tego ich zdrowie. Lecz Anastazja nie była zwyczajną pacjentką.

– Oczywiście, proszę pani – powiedział klakier i odszedł, nie kłopocząc się nawet zadaniem zwyczajowego pytania o poprawienie poduszek pod głową.

Kiedy Anastazja nie patrzyła na miasto lub księżyc, sprawdzała upływający czas, wyczekując przyjścia doktora Riordana rozpoczynającego poranny obchód, albo zamartwiała się, że brak snu przytępi jej umysł i zawiesi pod powiekami ciemne wory. Niepokój ten z kolei tym bardziej nie dawał jej zasnąć. Nie mogła się doczekać spotkania z Rebeką. Jakże złośliwy byłby los, gdyby przyszła, a ona wyglądałaby jak brzydal. Chciała wykluć się ze swojego gipsowego kokonu piękna i bystra.

Zaburczało jej w brzuchu. Wiedziała, że nie dostanie posiłku aż do zdjęcia gipsu, póki nie okaże się, czy nie będzie trzeba znowu naszpikować jej lekami przeciwbólowymi. Nie skrzywiła się jednak ani nie mruknęła.

Może po drodze uda im się zajść do piekarni. Anastazja nie jadła porządnego banketstaaf, odkąd obowiązki wywiały ją aż do Nowego Świata.

Nareszcie, kiedy wydało jej się, że minęło już tyle czasu, że księżyc raz jeszcze zdążył wzejść, a potem znowu się skryć, Rebeka weszła do sali, pchając wózek. Biel jej uniformu lśniła w porannym słońcu, każdą fałdkę i szew starannie wyprasowała, a złote pukle pieczołowicie upchnęła pod wykrochmalony czepek. Zatrzymała się tuż za progiem. Twarz kobiety wyrażała obojętność. Jej oczy napotkały spojrzenie Anastazji i na lewe oko pielęgniarki opadł pojedynczy kosmyk. Dyndał tak tuż przy kąciku jak serpentyna.

Uwięzione w gipsowym pancerzu nogi Anastazji spłynęły potem jak wosk z roztopionej świecy.

– Przeklęta kokietka – rzuciła bezgłośnie.

– Dzień dobry, Anastazjo. – Przyszedł i doktor Riordan.

Na prośbę Anastazji zwracał się do niej nieformalnie, choć z początku pomijał formę grzecznościową z wyraźnym skrępowaniem, jakby się spodziewał, że wyskoczy na niego zza rogu stado Nakręcaczy.

– Dzień dobry, doktorze.

Rebeka szybko poprawiła niesforny kosmyk, podczas gdy lekarz ściągnął z haczyka przy łóżku historię choroby Anastazji i po krótkich oględzinach pokręcił głową.

– Nie przestaje mnie zadziwiać, jak udało ci się przeżyć, a co dopiero wyzdrowieć.

Kontuzje wymagające użycia alchemicznych bandaży zdarzały się w Prowincjach Centralnych stosunkowo rzadko. Anastazja była prawdopodobnie pierwszą pacjentką tego szpitala wymagającą leczenia tą przełomową techniką medyczną.

– Siostro, proszę nieco unieść ten gips.

Rebeka, stojąca za plecami lekarza, sięgnęła po wystające ze ściany haki. Anastazja aż zazgrzytała zębami. Do haków przymocowano linki tworzące system dźwigni połączony z łupkami gipsu założonego na jej kończyny (z tego, czego się dowiedziała od medyka okrętowego, gdy znaleźli ją myśliwi, nogi miała tak potrzaskane, że trzeszczały jak potłuczona porcelana). Ale to nie one bolały ją podczas operacji, a nadwyrężone żebra. Znaki umieszczone na gipsie i bandażach przyśpieszały proces leczenia, lecz na ból nie mogły nic zaradzić. Alchemia okazywała się przydatna, owszem, lecz nie miała sumienia. Każdy zegarmistrz był tego świadom.

Jej szybki powrót do zdrowia zaskoczyłby Riordana pewnie jeszcze bardziej, gdyby lekarz znał prawdę o tym, co przeszła, lecz jego pacjentka nie miała zamiaru puścić pary z ust. W szpitalu nie mogli się dowiedzieć, że została stratowana przez Nakręcacza. Dość, że musiała uśmiercić myśliwych, którzy znaleźli ją na zgliszczach zdemolowanej siedziby Gildii, zmarłaby bowiem niechybnie z wyziębienia, nie mogąc polegać na ich współczuciu i bystrości umysłu. Rejon doliny Rzeki Północnej był po stokroć zimniejszy niż umiarkowane Prowincje Centralne. Myśliwi zobaczyli jednak nie tylko dotkliwe rany Anastazji i ledwie funkcjonującego Nakręcacza próbującego utrzymać ją przy życiu, ale i cały obraz zniszczeń, co niechybnie pozwoliłoby im poskładać całą tę historię do kupy. Pechowe z nich dranie. Medyka okrętowego również dopadł nieubłagany los i na skutek nieszczęśliwego wypadku wypadł za burtę, po czym zniknął pod powierzchnią lodowatego Północnego Atlantyku niedługo po tym, jak wymsknęła mu się niewinna uwaga, że siniec na piersi Anastazji przypomina odbite kopyto. Mord ten przyjęła ze szczególną goryczą. Morska przeprawa była dla niej istnym koszmarem, każdy ruch i przechył statku zdawały się na nowo gruchotać jej kości, a na domiar złego musiała się wysilić, żeby zawiesić na moment metageas mechanicznego tragarza niepozwalające mu narazić na bezpieczeństwo żadnego człowieka. Sprytna francuska agentka, zanim pozostawiła ją na pewną śmierć na mrozie, skradła naszyjnik, który udowadniał afiliację Anastazji z Nadleśnictwem.

Posłała uśmiech stojącej za plecami lekarza pielęgniarce, a ta natychmiast go odwzajemniła, rozpromieniając się na całej twarzy, kąciki ust Rebeki podniosły się do samych oczu, formując niewielkie dołeczki. Praca Anastazji wymagała od niej umiejętności rozpoznawania ludzkich intencji, odróżniania fałszu od szczerości. Było to męczące i niekiedy nieprzyjemne, czasem hałaśliwe, czasem śmierdzące, często też zostawiało po sobie niemały rozgardiasz. Cóż to dla niej była za radość, że prawdę przekazywaną jej przez serce kobieta ta miała wypisaną na licu.

Lekarz sprawdził, a nawet powąchał, gipsowe opatrunki, nie zwracając jednak uwagi na bandaże oplatające głowę Anastazji. To już działka Gildii, nie jego, zresztą nie omieszkano mu tego podkreślić. Tamtego ranka, kiedy gwardia honorowa mechanicznych służących przybiegła do kliniki z Anastazją wyciągniętą na noszach, dyżur miała doktor Huysman, lekarka kompetentna, acz zbyt gorliwa. Próbowała wyciągnąć kawałek pokruszonego alchemicznego szkła z poranionej dłoni pacjentki, czym naraziła się Nadleśnictwu. Następnego dnia Huysman przeszła na przedwczesną emeryturę. A przynajmniej tak mówiono.

Szkło alchemiczne mogło całkowicie odmienić człowieka, jeśli odpowiednio umiejętnie się je umieściło. Anastazja osobiście nadzorowała taką procedurę z galerii sali operacyjnej, ale był to kulminacyjny punkt ekstensywnego i delikatnego procesu. Kawałek rozbitego szkła utkwił w jej dłoni podczas chaotycznej szamotaniny.

Zapewne minęło ledwie parę minut, lecz Anastazji wydawało się, że zegar zdążył odmierzyć pół stulecia, zanim Riordan dokonał oceny stanu jej zdrowia i skuteczności symboli. Zdawała sobie sprawę, że traktuje ją ze specjalną atencją ze względu na zajmowane przez nią stanowisko.

„Dość już. Jestem umówiona z kimś, kto chce ze mną pobyć, bo jestem, jaka jestem, a nie z powodu tego, kim jestem”, pomyślała Anastazja.

Poczuła, jakby minęła kolejna dekada, zanim Riordan wreszcie się odezwał z tym swoim osobliwym holenderskim akcentem, naznaczonym irlandzkim:

– Cóż, chyba gips zrobił dla ciebie już wszystko, co mógł. Może go zdejmiemy, co?

– Wyświadczyłbyś sobie niemałą przysługę. Jeszcze jeden dzień z tym wszystkim na ciele i kazałabym maszynie połamać ci nogi.

– Na szczęście nie ma takiej potrzeby – odparł, blednąc.

Rebeka przekonana, że Anastazja żartuje, pozwoliła sobie na zduszony chichot, przez co spod czepka znowu wysunął się niesforny kosmyk. Pacjentka była ciekawa, jak by smakował, miała ochotę zacząć go ssać. Riordan skinął na pielęgniarkę – nie omieszkując zrugać ją spojrzeniem za utratę panowania nad sobą – i podniósł leżący na tacce długopis.

– Maszyno, podejdź – powiedział.

Jak Anastazja podejrzewała, pancerz klakiera mienił się przypominającym siniec purpurowym blaskiem korynckiego brązu. Na skroni Riordana wykwitła kropla potu. Anastazja potrafiła odczytać z twarzy lekarza dręczące go pytanie równie łatwo, jakby miała przed nosem gazetę: „Co mnie czeka, jeśli coś pójdzie nie tak? Czy również odejdę na emeryturę tak niespodziewanie, jak doktor Huysman?”. Kiedy Rebeka umieściła przypominające skalpel narzędzie w otworze w dłoni służącego, doktor wydał mu polecenie:

– Rozetnij gips.

Ostrze poruszało się z cichym świstem. Medyczny klakier pracował z nadludzką prędkością i charakterystyczną dla jego gatunku precyzją, usuwając gips z lewej nogi Anastazji, jeszcze zanim pierwsza chmura białego pyłu opadła na wykafelkowaną podłogę.

Riordan i Rebeka chwycili rozcięte połówki szczypcami, rozłączyli je i ostrożnie położyli uwolnioną nogę na łóżku. Po raz pierwszy od tygodni Anastazja zobaczyła kawałek swojego ciała. Nigdy nie miała tak zarośniętych goleni. Jej wypielęgnowane i maźnięte jasnym lakierem paznokcie u stóp – zasługa Rebeki – były niczym znak zapytania podkreślający zaniedbaną nogę. I jeszcze ten smród. Uderzył ją odór niemytej skóry. Z oczu popłynęły jej łzy. Ależ upokorzenie. Czy Rebeka naprawdę musiała być tego świadkiem? Czy musiała zaciągać się zapachem jej wstydu? Rzuciła pielęgniarce i lekarzowi spojrzenie. Oboje stali z kamiennymi twarzami. Z pewnością nie takie rzeczy już czuli i przywykli do smrodu, ale ta świadomość nie łagodziła upokorzenia.

Anastazja zamknęła oczy. Maszyna ponownie się nad nią nachyliła, świsnęło ostrze, rozległy się chrzęst i chrobot, a potem pacjentka poczuła dotyk świeżego, chłodnego powietrza na obnażonej nodze i nagich ramionach. Z każdą kolejną kończyną fetor stawał się coraz gorszy. Żadne amory, żadne flirty nie wymażą z pamięci pielęgniarki tego obrazu, który jak nic zdołał się już utrwalić.

Doktor Riordan odwrócił się, by dać Anastazji trochę prywatności, podczas gdy Rebeka i klakier odwijali bandaże z jej torsu.

– Jak się czujesz? – zapytał medyk.

– Muszę się wykąpać – odezwała się Anastazja głosem, który nie mógł należeć do niej, brzmiał tak słabowicie, jakby znowu była dziewczynką przywiązującą łódki do palików powbijanych wzdłuż kanałów Giethoornu.

– Tylko nie siedź w łazience zbyt długo – szepnęła pielęgniarka. – Po południu chciałam się wybrać na spacer po ogrodach.

Znowu jej uśmiech wydał się Anastazji szczery.

Klakier podał jej parę kul.

– Jesteś jeszcze słabsza, niż myślisz – powiedział Riordan. – Upewnijmy się lepiej, że znowu nie połamiesz sobie rąk i nóg, dobrze?

*

Rehabilitacja, jak uznała Anastazja, była łagodną formą tortur, a znała się na nich jak mało kto. Jednak po bólu przyszedł czas na gorącą kąpiel. Przedtem kolorowym ołówkiem naszkicowała co nieco na kartce i posłała służącego na zakupy. Wypisała też swoje aktualne wymiary (najlepsze miejscowe sklepy co prawda posiadały wszystkie konieczne informacje, ale tygodnie wymuszonego wypoczynku nie odbiły się dobrze na jej ciele) i opisała ze szczegółami, jakiego dokładnie ubioru sobie życzy. Następnie ogoliła się i wymyła tak dokładnie, że skóra zaczęła ją piec, a szarą powłokę zastąpił różowawy blask. Potem, kiedy inny klakier wymienił jej wodę, dwukrotnie umyła głowę szamponem. Gdy starła parę z lustra i zobaczyła swoje odbicie, nie poznała samej siebie. Jakimś cudem jej twarz zrobiła się zarówno bardziej zaokrąglona, jak i wychudzona niż przed podróżą do Nowego Świata, gdzie miała przesłuchać francuską agentkę. Tyle dobrego, że się uczesała, umyła zęby i pokropiła olejkiem lawendowym, a mechaniczny przyniósł pierwsze od miesiąca nowe ubranie.

Wyszła z zaparowanej łazienki jak nowo narodzona i pozwoliła maszynom się odziać. Pozbyła się już wstydu i niedawnych zmartwień. Pasamonik, kapelusznik, szewc i krawiec (a raczej ich klakierzy, którzy uszyli wszystko, nim minęła godzina) wykonali ubrania zgodnie z jej instrukcjami. Ciuchy może i nie leżały idealnie, bo nie miała możliwości zjawić się na przymiarce, ale nie mogła narzekać. Buty trochę ją uciskały i przydałoby się je rozbić, lecz nie dzisiaj. Poświęciła całe dnie na rozmyślania, co na siebie włoży i jak będzie to nosić. Co do fałdki.

Blade płótno swojego ciała pomalowała szkarłatną jedwabną bielizną; czarnymi rajstopami; ciemnoszarą wełnianą bluzką z bordową lamówką; sięgającą nieco za kolano welwetową spódnicą i butami na niskim obcasie z mięciutkiej szarej skóry, które niemalże dotykały rąbka spódnicy; rękawiczkami do łokci i paskiem z identycznego materiału; czarną tasiemką zawiązaną na grdyce, poprzetykaną srebrną nicią i ozdobioną wypolerowanym granatem oraz kolczykami.

Srebrne sprzączki na cholewach butów lśniły równie mocno, co ta na pasie i jak Anastazja miała nadzieję, szelmowski blask jej oczu. Spięła włosy, a resztą szpilek starała się okiełznać dzieło kapelusznika. Szerokie rondo przystroiła bordową wstążką i tak przekręciła kapelusz, żeby leżał jej na głowie naturalnie, niczym przekrzywiony beztroskim, flirciarskim gestem. Chcąc odpędzić od siebie wilgoć późnej zimy, zarzuciła kaszmirową pelerynkę podbitą sobolowym futrem, której kaptur majtał się niefrasobliwie pomiędzy łopatkami przy każdym kroku.

Niegdyś wyszczupliłaby się jeszcze gorsetem, lecz obecnie sam pasek zadawał jej wystarczający ból. Nawet lekkie szarpnięcie sprawiało, że żebra Anastazji skrzypiały jak pordzewiałe zawiasy.

Rebeka czekała na nią w południowym westybulu. Na swój pielęgniarski mundurek narzuciła jedynie skromny tweedowy płaszczyk. Spojrzała na Anastazję szeroko otwartymi oczyma.

– Boże – powiedziała. – Ledwie cię poznałam. Zrzuciłaś z siebie ten gipsowy kokon i stałaś się motylem. Ależ masz skrzydełka!

– Co? Te szmaty? – Anastazja wyszczerzyła się tak szeroko, że aż rozbolały ją policzki. – Nie mogłam się powstrzymać, musiałam się odrobinę rozpieścić.

– Nie miałam pojęcia, że przechadzka po ogrodach będzie… – Pielęgniarka spojrzała na swoje odzienie. – Obawiam się, że nie jestem odpowiednio ubrana.

– Nonsens. Wyglądasz bosko.

Rebeka spłoniła się. Zerknęła szybko przez ramię, chcąc się upewnić, że nie patrzy na nią żaden z lekarzy ani siostra przełożona, sięgnęła pod krawędź czepka i uwolniła pojedynczy kosmyk, który zakołysał się przy jej skroni. Serce Anastazji przyśpieszyło, by dostosować się do narzuconego przez niego rytmu.

– Ruszamy?

Za parą kroczył jak cień służący, gotowy podeprzeć Anastazję, gdyby ta się potknęła, ale na jej polecenie trzymał się nieco dalej. Miała bowiem dzięki swojemu stanowi zdrowia wymówkę, żeby przyjąć pomocne ramię pielęgniarki, nachylić się bliżej i delektować jej zapachem.

Południowy westybul wychodził na niewielkie szpitalne herbarium przylegające do Paviljoensgracht, starego kanału pawilonowego, który ciągnął się bezpośrednio przy ogrodach zimowych. Silny podmuch przegonił chmury po niebie, nienaturalnie zresztą jak na tę porę roku jasnym. Na ogrody padły łaty cienia. Pod podeszwami chrzęścił żwir. Owionął je zapach pobliskiego kanału i otoczyły charakterystyczne dla miasta odgłosy: hałas ruchu ulicznego, bicie kościelnego dzwonu, plusk wody, skrzypienie wioseł i skumulowany szum dziesięciu tysięcy mechanicznych ludzi wykonujących polecenia swych rozkapryszonych właścicieli. Musiały chyba trwać wyścigi, bo z oddalonego o dobre dwa kilometry Scheveningen słychać było ożywione, podniesione głosy.

Kobiety szły nieśpiesznie pod ramię, mijając niskie głogowe żywopłoty i ogołocone przez zimę różane krzewy. Żadna się nie odezwała, jakby czekając na jakiś sygnał od towarzyszki. Niezręczna chwila ciągnęła się niczym nudne kazanie. Anastazja, jak złodziej przeszukujący czyjś kredens, starała się wyciągnąć z szufladek pamięci jakieś tematy do rozmowy, lecz świeciły one pustkami. Przygryzła wargę, próbując stłamsić ogarniającą ją panikę. Tyle dni wyczekiwania, a zachowywała się jak nieśmiała pensjonarka. Odniesione rany musiały ją odmienić. Ostatecznie to Rebeka okazała się odważniejsza:

– Czyżbyśmy zapomnieli zdjąć gips z twojego języka?

Anastazja nie spodziewała się tego, ale jej ulżyło. Zaśmiała się śmiechem nieokrzesanej przekupki.

– Po południu składam na ciebie skargę.

Lody zostały przełamane, rozmowa poszła teraz jak z płatka. Skręciły na wschód, ku kanałowi.

Rebeka wskazała palcem kabriolet przecinający slalomem zatłoczone Torenstraat. Stalowe obręcze kół krzesały iskry o bruk. Służący, który ciągnął dorożkę, biegł tak szybko, że jego nogi były niemal niewidzialne.

– Na niebiosa – powiedziała. – Ale się śpieszy.

Mechaniczny gwałtownie wyhamował na szpitalnym podjeździe w kształcie podkowy, wzbijając przy tym grad kamyczków, które odbiły się dźwięcznie o okna. Z siedzenia zeskoczył mężczyzna i wbiegł do szpitala. Mignął jej jedynie, ale wydał się Anastazji znajomy. Stężała, a Rebeka jedynie wzruszyła ramionami. Uśmiech pielęgniarki przegnał niepokój. Ruszyły dalej. Hałasy znad miasta przybrały na sile. Wyścigi odbywające się najwyraźniej na pirsie w Scheveningen musiały być naprawdę emocjonujące. Niepokojąc się, że obowiązki ciążące na pielęgniarce mogą lada chwila przerwać tę przechadzkę, Anastazja zapytała:

– Masz młodsze rodzeństwo, Rebeko? Bo myślę, że opieka nad innymi to twoje powołanie.

– Kto ci o tym powiedział?

– Nikt. Znam się na ludziach.

– Mam…

Za ich plecami otworzyły się z łupnięciem drzwi do południowego westybulu.

– Tuinier! Tuinier Bell!

Anastazja zamarła.

„Nie, proszę, nie róbcie mi tego”, pomyślała.

– Boże! – mruknęła Rebeka, odwracając się, ciekawa źródła tego poruszenia.

Anastazja zrobiła to samo, zerkając to na biegnącego ku nim mężczyznę, to na pielęgniarkę i mając nadzieję, aczkolwiek płonną, że facet nareszcie się zamknie.

– Panno Bell! – darł się nadal na cały ogród. – Proszę poczekać! Musimy natychmiast pomówić!

Towarzyszący kobietom klakier wyskoczył naprzód i wylądował tuż obok nich.

– Pani, tamten dżentelmen najwyraźniej chce zamienić z panią słowo. Wygląda, że jest to sprawa niecierpiąca zwłoki. Czy mam go do pani przyprowadzić?

„Nie. Nie, nie, nie teraz”.

Mężczyzna podbiegł bliżej. Anastazja rozpoznała w nim Malcolma, pracownika Nadleśnictwa, i wychyliła się, żeby sprawdzić, czy dorożka nadal stoi pod szpitalem. „A niech to, za daleko”.

– Tuinier Bell! – wołał mężczyzna. – Tuinier Bell, proszę zaczekać!

Anastazja mruknęła coś pod nosem. „Zamknij się, głupcze”.

Rebeka drgnęła.

– Ten człowiek… Mówi do ciebie tuinier.

Anastazja zamknęła oczy. „Cholera”.

– Tak. Zgadza się.

– Och… – Pielęgniarka rozpaczliwie uciekała od niej spojrzeniem, unikając kontaktu wzrokowego niczym królik zapędzony przez lisa pod ścianę. – Oczywiście, domyślałam się, że jesteś z Gildii, bo te twoje rany… I szkło… Znaczy nie widziałam go, ale twoja dłoń… Nie węszyłam, naprawdę, nie dopytywałam, ale po tym, jak nagle odeszła od nas doktor Huysman… Och… Nie wydawałaś się… Nie zdawałam sobie sprawy… Nadleśnictwo…

Owszem, Nadleśnictwo, zbrojne ramię Świętej Gildii Horologicznej i Alchemicznej obarczone obowiązkiem ochrony jej tajemnic, co de facto czyniło ją tajną policją Imperium Holenderskiego. Prawdziwe czy nie, wszyscy słyszeli przerażające opowieści o mechanicznych centaurach i ich ludzkich panach. Plotki nie mówiły jednak o niezwykle istotnej roli, jaką odegrało Nadleśnictwo w umocnieniu holenderskiej supremacji podczas Złotej Ery. Przekazywano sobie jedynie co mroczniejsze kąski. Funkcjonariusze biura pełnili straż przy sekretach Gildii, pilnowali, aby nikt się nie dowiedział o ich istnieniu. Tuinier stała na czele tej organizacji.

Anastazja westchnęła.

– Tak. Zarządzam Nakręcaczami – powiedziała.

I stało się. Jak za sprawą magii emocjonalnej alchemii te trzy słowa sprawiły, że flirciarskie napięcie przemieniło się w milczący lęk. Zgasła kokieteryjna iskra do tej pory rozświetlająca oczy pielęgniarki, zastąpiła ją pusta szklistość źrenic, pojawiająca się zawsze, gdy ktoś inny chwytał za lejce myśli i mowy. Anastazja widziała to setki razy.

– Nadal jestem twoją pacjentką. Nadal jestem tą Anastazją Bell, którą poznałaś. I jak miałam nadzieję, polubiłaś – powiedziała, karcąc się za pobrzmiewającą w jej głosie desperację.

– Niewątpliwie. I zrobię wszystko, żebyś jak najszybciej wyzdrowiała – odparła Rebeka.

Nie odsunęła się od Anastazji, ale zmiana napięcia mięśni nieuchronnie zapowiadała, że ich kontakt stracił na intymności i pielęgniarka przyjęła wymuszoną zawodowym profesjonalizmem postawę.

– Z pewnością czekają cię niezwykle istotne sprawy. Niedługo będziesz mogła do nich powrócić.

Malcolm poślizgnął się na żwirze, służący wyskoczył i złapał go, zanim ten zdążył wyłożyć się na ziemię. Anastazja pokręciła głową.

– Obawiam się, że powrócę do nich szybciej, niż myślałam.

Rebeka zesztywniała. Próbowała się opanować, ale Anastazja wyczuła drżenie jej ciała. Złapała dłoń pielęgniarki, jakby usiłowała uspokoić wystraszonego ptaszka.

– Nie bój się, to cię nie dotyczy.

Anastazja uśmiechnęła się, ale jej towarzyszka nawet na nią nie patrzyła, więc przykucnęła – ignorując pulsowanie żeber – żeby spojrzeć w oczy Rebece, która wbiła wzrok w ziemię. Wiedziała jednak, że nic nie wskóra, wszystko przepadło. Pielęgniarka zachowywała się, jakby jej pacjentka ryknęła na nią z obnażonymi kłami. Raz jeszcze wzdychając, puściła kobietę i odwróciła się do zegarmistrza.

„Cóż, wychodzi na to, że dzisiaj znowu śpię sama. Pociąg odjechał ze stacji, kropla przepełniła kielich. Nie ma sensu dłużej przekonywać jej, że jestem miłą osóbką”, pomyślała.

Taką cenę Anastazja płaciła za przywilej obrony Imperium. Szlachetne to zajęcie, ale samotne. Trudno, kiedy już zrobi, co przyjdzie jej zrobić, zawsze będzie mogła kazać przyprowadzić Rebekę do Nadleśnictwa na przesłuchanie, a potem, kiedy biedna, niewinna kobieta spędzi noc za kratami zimnej celi, słuchając jęczenia prawdziwych osadzonych, Anastazja przyjdzie jej na ratunek i wytłumaczy się biurokratyczną pomyłką. Zostanie jej wybawicielką… Czego nie zdoła osiągnąć szczerymi zalotami, wyrwie, łapiąc ją na wymuszoną wdzięczność.

Malcolm dotarł wreszcie do kobiet, ciężko dysząc. Podparł się o kolana, żeby złapać oddech. Nadane mu przez Gildię insygnia, onyksowy wisior z krzyżem z różowego kwarcu, u którego ramienia inkrustowano niewielką złotą literę v, zwisały z jego szyi niczym wahadło. Rebeka zmagała się z chęcią natychmiastowej ucieczki, nie mając zamiaru uczestniczyć w zaimprowizowanym zebraniu tajnej policji. Prawie wyrwała z miejsca, przestępując z nogi na nogę na chrzęszczącym żwirze.

– Tun… – zaczął mężczyzna.

– Nie dbam o to, z jak istotną według ciebie sprawą przychodzisz. Już zepsułeś mi dzień, po którym spodziewałam się czegoś wyjątkowego. Dlatego zapewniam cię, że jeśli słowa, jakie za moment opuszczą twoje usta, będą brzmiały inaczej niż „Tuinier, mamy koniec świata”, niechybnie polecę Nakręcaczowi oderwać ci ten twój pierdolony łeb i nakarmić nim ryby z pobliskiego kanału.

Rebeka wydała z siebie mysi pisk i jeszcze prędzej odgarniała stopami żwir, chcąc jak najszybciej uciec. Mokrawa ziemia lekko zalatywała gównem.

– Przepraszam, że musisz tego słuchać – powiedziała do niej Anastazja – i wybacz mój język. Nie jestem zwykle taka oschła. Naprawdę. Proszę, nie pomyśl sobie o mnie źle.

„Czemu nadal zabiegam o jej uczucie? Przecież ma mnie za inkarnację samego diabła”.

Malcom zamrugał. Poruszył bezdźwięcznie ustami jak złota rybka wypuszczająca bąbelki powietrza. Sprint przez ogrody sprawił, że policzki nabiegły mu czerwienią i ten powoli blednący już róż kontrastował z resztą białej jak kreda twarzy. Miał rozszerzone źrenice.

– Tuinier… – Nareszcie odzyskał głos. – To jest koniec świata.

Harmider dochodzący z pirsu Scheveningen znowu przybrał na sile.

Anastazja zdała sobie sprawę, że nie były to odgłosy radości, ale krzyki przerażenia.

Rozdział 2

Gadaj – rozkazała Anastazja.

Malcolm oblizał usta i spojrzał na pielęgniarkę. Tuinier położyła dłoń na przedramieniu Rebeki, pielęgniarka skrzywiła się na ten gest.

– Muszę prosić o wypisanie mnie ze szpitala. Czy mogę cię obarczyć rozmową z doktorem Riordanem i zebraniem moich rzeczy, podczas gdy ja rozmówię się z kolegą?

Tak naprawdę nie miała co zbierać. Anastazja przywlokła ze sobą z Nowego Świata jedynie zmasakrowane ciało. Myśliwi, którzy ją znaleźli, musieli na miejscu rozciąć pozlepiane krwią ubranie i zostawić pośród gruzowiska. Ale szczera ulga, jaka odmalowała się na twarzy Rebeki, zapiekła ją niczym cios w policzek. Pielęgniarka zgarbiła się ze strachu jak zlękniony pies kryjący się przed rozzłoszczonym panem. Z każdym krokiem, który zabierał ją z dala od Anastazji, czuła się bardziej komfortowo, jakby schodziło z niej napięcie. Tuinier przyglądała się jej jeszcze przez chwilę, jakby mogła uratować ten stracony już poranek samą siłą pożądania. Żwir chrzęścił pod stopami Rebeki, darły się mewy, mechaniczni tykali, wykonując miriady poleceń, a znad pobliskiego miasta niosły się głosy wystraszonych ludzi.

Anastazji przeszedł po plecach dreszcz niepokoju, dokładnie między łopatkami, tam, gdzie nie mogła sięgnąć ręką, żeby się podrapać.

Inwazja? Ponoć wojna w Nowym Świecie miała się ku końcowi, jeszcze kiedy medycy z Gildii uznali, że stan Anastazji jest na tyle stabilny, by wytrzymała morską podróż w środku zimy z powrotem do Prowincji Centralnych. Akadia padła pod naporem tysięcy mechanicznych żołnierzy nadciągających zza granicy Nowych Niderlandów, tak jak większość miast leżących nad Rzeką Świętego Wawrzyńca, łącznie z Watykanem. Jedynym, które jeszcze się opierało, była Zachodnia Marsylia, stolica króla Sébastiena III, ale obrońcy oblężonej cytadeli zaczynali już mięknąć. A było to przecież przed paroma tygodniami! Francuzi jak nic ponieśli klęskę. Lada dzień spodziewano się niosących radosne wieści okrętów.

Kiedy Rebeka odeszła wystarczająco daleko, że mogli swobodnie rozmawiać, Anastazja zwróciła się do swojego podwładnego:

– Dobra, a teraz powiedz mi…

Malcolm jej nie słuchał. Zerwał z szyi wisior Gildii i podetknął go pod kryształowe oczy nadal towarzyszącego im służącego. Anastazja od razu się zorientowała, co zamierza, i zdjął ją strach.

– Reprezentuję Nadleśnictwo Świętej Gildii Horologicznej i Alchemicznej – oświadczył maszynie, wypluwając z siebie kolejne słowa z pośpiechem, by jak najszybciej wyrecytować wymaganą formułkę prerogatywy. – Jako że jestem przedstawicielem Gildii, Korony i Imperium moje polecenia przewyższają wszystkie inne geas. Zwalniam cię z dotychczasowych zadań i zawieszam wszelkie obowiązki niebędące bezpośrednio powiązane z moimi rozkazami.

Podobną rzecz robiło się, jedynie kiedy zaszła absolutna konieczność. Nadleśnictwo nie afiszowało się z tym, że montowano w każdym klakierze dodatkowy zawór bezpieczeństwa poza tymi, które służyły Mosiężnemu Tronowi. Cywile nie byliby zadowoleni, gdyby się dowiedzieli, że płacą krocie za wypożyczenie maszyny, która może zostać momentalnie zarekwirowana. Dlatego prerogatywy używało się wyłącznie w naprawdę poważnych sytuacjach.

Klakier zadrżał. Tykanie jego metalowego ciała zwiększyło częstotliwość, po czym ucichło.

– Rozumiem, panie. Jak mogę służyć Nadleśnictwu?

Malcolm rzucił naszyjnik Anastazji, chwyciła go w locie. Kiedy powróci do pracy, musi załatwić sobie nowy. Mężczyzna wskazał na nią i ponownie zwrócił się do maszyny:

– Masz chronić tuinier Bell bez względu na wszystko, jej bezpieczeństwo jest dla ciebie priorytetem, który przewyższa jedynie troska o Jej Wysokość. Zabierz tuinier do mojej dorożki i pędź do Ridderzaalu tak szybko, jak tylko możesz. Nie zatrzymuj się, cokolwiek by się działo, i nie zwracaj uwagi ani na przechodniów, ani na żadne alarmy. Ruszajcie!

Zanim Anastazja zdążyła zaprotestować, maszyna złapała ją i podniosła niczym rodzic zabierający dziecko do łóżka. Zabrakło jej tchu. Dotyk zimnego metalu na nogach i plecach sprawił, że przez ciało przetoczyła jej się kolejna fala bólu. Przeszywające gorąco przesunęło się przez potrzaskaną dłoń Anastazji, jakby tkwiące tam szkło rozpoznało bliskość alchemicznej maszyny i dostosowało swoje pulsowanie do rytmu narzuconego przez sprężynę serca klakiera. Delikatnie niosąc swoją panią, służący przebiegł przez ogród, sadząc pięciometrowe kroki, i przeskoczył przez głóg. Mechaniczny, który ciągnął kabriolet, dojrzał ich i otworzył czym prędzej drzwiczki. Nie był to pojazd Gildii, a zwyczajna dorożka. Maszyny posadziły Anastazję na siedzeniu zaledwie kilka sekund po wydaniu przez Malcolma rozkazu. Kiedy ruszyli, kolejna niechciana i niepokojąca myśl zagnieździła się w jej umyśle, bzyczała jak rozzłoszczona pszczoła.

„Czemu służący? Skoro to sytuacja nadzwyczajna, dlaczego Malcolm nie posłał po Nakręcaczy? I czemu nie przyjechał dorożką należącą do Gildii?”

Ramiona obu maszyn wygięły się do tyłu, żeby złapać tyczki. Zwykle kabriolet ciągnął tylko jeden klakier, ale mechaniczni, obarczeni nieubłaganymi geas narzuconymi przez Malcolma, idealnie się synchronizowali. Obrócili dorożkę tak zamaszyście, że przez moment stała na jednym kole, żłobiąc koleiny. Anastazja zsunęła się z siedzenia i ponownie ozwały się jej obolałe żebra, straciła dech. Zdezorientowana tym, co się wydarzyło przez ostatnią minutę, wypatrywała Rebeki w nadziei, że ujrzy ją jeszcze ten ostatni raz. Nigdzie jej jednak nie dostrzegła. Pokręciła głową i poklepała się po policzkach, a potem jeszcze raz, mocniej.

„Starczy już. Nie jesteś zakochaną pensjonarką”, skarciła się.

– Maszyny! – zawołała. – Co się dzieje?

Przez miasto przeszedł przeraźliwy pisk: alarm klakierski. Dochodził od strony Scheveningen i gwałtownie narastał. Każda maszyna, która usłyszała tę kakofonię, była, zgodnie z nakazem metageas, zobowiązana porzucić wszystko, co robiła, zatrzymać się i przyłączyć swoje mechaniczne struny głosowe do skrzeczącego chóru. Alarm opanował miasto z prędkością światła i wszyscy klakierzy oraz ludzie byli już świadomi obecności nadchodzącego zagrożenia. Alarm potrafił rozprzestrzenić się na setkach kilometrów kwadratowych w mgnieniu oka.

Ciągnący dorożkę przez Paviljoensgracht mechaniczni nawet nie zwolnili kroku. Malcolm znieczulił ich na alarm, jakby się go spodziewał. Jakim cudem mógł coś takiego przewidzieć, jeszcze zanim pierwszy klakier wydał z siebie pisk? Kabrioletem zarzuciło i Anastazja gruchnęła o ściankę. Z bólu niemal straciła przytomność. Otarła płynące z oczu łzy, zastanawiając się, czy po tej wyboistej drodze jej kości jeszcze się kiedyś zrosną.

– Nie jestem workiem mąki! Jeśli coś takiego zdarzy się raz jeszcze, zostaniecie posłani do Wielkiej Kuźni i przetopieni na popielniczki. Mówię poważnie!

Owszem, zbieg oznaczał złe wieści, ale na pewno nie był to koniec świata. Co wywołało taką panikę? Nawet oszalały Nakręcacz, który narobił bałaganu w siedzibie Gildii, został przecież unieszkodliwiony, i to pośród dzikich ostępów Nowych Niderlandów. A tutaj, w samym sercu Prowincji Centralnych, każdy niepoprawnie działający mechaniczny zostałby szybciutko przechwycony przez tuzin maszyn. Kiedy dojechali na Torenstraat, klakierzy przyśpieszyli. Miasto zlało się jej przed oczyma w słoneczną smugę. Nawet największe metropolie kurczyły się, kiedy patrzyło się na nie z perspektywy przebierających nogami mechanicznych. Spod metalowych okuć kół niczym sztuczne ognie tryskały iskry. Anastazja odetchnęła z ulgą. Jeszcze chwila i znajdzie się w Ridderzaalu, starej sali rycerskiej, kwaterze głównej Gildii Zegarmistrzowskiej górującej nad historycznym placem Huygensa zajmującym z kolei centralną część Binnenhofu stanowiącego administracyjną sieć Prowincji Centralnych, a co za tym idzie również świata.

Ciągnięty przez klakiera czterokołowy powóz podjechał niebezpiecznie blisko do dorożki Anastazji, niemalże zahaczając o nią przy skręcie.

– Uwaga! – wykrzyknęła.

Wypadki drogowe były cokolwiek rzadkie, niemal się nie zdarzały, szczególnie kiedy pojazdami kierowali mechaniczni. Anastazja nigdy nie była świadkiem żadnej kolizji. Pilnującym ją maszynom nie udało się jednak wymanewrować. Dorożka przechyliła się i zatrzeszczał metal kół. Z potrzaskanego drewna poleciał na nią deszcz drzazg. Oboma pojazdami zarzuciło, kiedy klakierzy starali się je rozczepić. Anastazja ześlizgnęła się z siedzenia prosto pod koła i na ułamek sekundy żołądek podszedł jej do gardła, lecz mechanicznemu służącemu udało się ją złapać. Klakier podbiegł do niej tyłem – jego nogi poruszały się tak szybko, że zlewały się jej przed oczyma – i wyciągnął spod pokiereszowanego kabrioletu, nie zaprzestając biegu. Niósł ją bulwarem, sadząc długie susy. Anastazja przestała się nawet zastanawiać, czemu powóz się z nimi zderzył, całe miasto, a na pewno ta dzielnica, oszalało. Drogi krztusiły się od biegnących pirsem ludzi. I wtedy, pośród hałasu generowanego przez spanikowany tłum i tykania jej eskorty, usłyszała dźwięk, którego nauczyła się bać: rozchodzący się echem chrzęst metalu, odgłos ścierających się ze sobą maszyn sugerujący, że wszystko jest bardzo, ale to bardzo źle. Na brwi Anastazji osadziła się kropla potu. Ostatnim razem, kiedy słyszała coś podobnego, stała na progu drzwi do śmierci. Zbuntowany Nakręcacz błyskawicznie zabił towarzyszącego jej mężczyznę i niechybnie równie szybko odebrałby życie i jej, gdyby nie inny znajdujący się w budynku mechaniczny. Obie maszyny zupełnie ją zignorowały, ale i tak odniosła niemałe obrażenia. Kiedy metalowi tytani zderzali się ze sobą i bili pięściami odlanymi z alchemicznej stali, stojący im na drodze ludzie zostawali zmiażdżeni.

Brzęk. Łup. Gruch.

Walczący klakierzy.

„Dobry Boże, ale CZEMU?”

Złote światło budzącego się słońca zalśniło na miedzianych rynnach wysokich sklepowych fasad na Torenstraat, lecz było w tym blasku coś osobliwego, odbijał on tęczowy refleks niby olej wylany na wodę… Choć równie dobrze mogło to być mdławe skrzenie się alchemicznego stopu. Od razu rozpoznała błysk światła tańczącego po tuzinach pancerzy. Mechaniczni biegali po dachach i przeskakiwali nad murami, dotrzymując kroku uciekającym ludziom. Nieco się rozluźniła, bo maszyny okazały się kordonem broniącym obywateli…

Przed czym?

Służący niosący Anastazję na plac Huygensa pobiegł wzdłuż kanału rzeki Spui. Przy każdym susie podskakiwał jej żołądek. Próbowała, niczym balerina przy piruecie, skupić wzrok na jednym punkcie i obrała sobie na cel grupkę ludzi wykłócających się z zarządcą kanału. Chcieli wynająć od niego trekschuit, holownik. Błysnęły drogie kamienie na spinkach przy mankietach męskich koszul, kobiety nosiły na szyjach futrzane etole. Skoro było ich na nie stać, z pewnością wynajmowali niejednego klakiera. Czemu nie oddali się pod opiekę maszyn, które mogłyby się nimi zająć?

Anastazja chciała skarcić ich za tę bezmyślność. „Zostańcie z eskortą, głupcy! Ochroni was!”

Maszyny z biegnącego bokiem kordonu zauważyły tę wymianę zdań. Troje mechanicznych odłączyło się od pędzącego dachem oddziału i błyskawicznie zeskoczyło na ulicę, na moment składając się w aerodynamiczne kule, żeby pokonać jak największy dystans. Pod koniec lotu przyjęli opływowe kształty i wbili się w ziemię obok budki zarządcy jak oszczepy. Jeden z bogaczy krzyknął. Zsynchronizowane uderzenie o bruk poznaczyło asfalt siatką pęknięć, huk powybijał szyby. Po powierzchni kanału przeszły fale. Zwykle klauzule uwarunkowane hierarchicznymi metageas zabraniały niszczenia własności publicznej, lecz skomplikowane kalkulacje dokonane przez mechanicznych uznały za priorytetowe ochronę życia ludzkiego.

„Nareszcie, głupcy. Dajcie maszynom się wami zająć. Im ich więcej, tym bezpieczniej”.

Niosący Anastazję medyczny służący obrócił się na szponiastym paluchu i przeskoczył kanał. Poczuła na twarzy wiatr pachnący cynamonem z pobliskiej piekarni. Nie spuszczała z oczu rozmawiających z zarządcą kanału ludzi. Z trójki maszyn dwie okazały się zwykłymi służącymi, a jedna wojskowym mechanicznym. Pierwsza dwójka skoczyła na maszyny należące do zarządcy kanału, które pewnie przez ostatnie stulecie (albo i dłużej), codziennie ciągnęły po Spui holowniki. Metalowy żołnierz wbił się w grupę ludzi szybciej, niż ktokolwiek zdążył zareagować, i kiedy służący walczyli między sobą, wysunął ostrza z przedramion. Anastazja wyobraziła sobie ich cichy szum, kiedy klakier szlachtował ciżbę. A wtedy…

…wtedy…

…wtedy…

…zwymiotowała.

Śmierdząca żółta maź oblepiła jej twarz i zatkała nos. Rozprysnęła się o metalowy pancerz.

– Jest pani chora? Zajmę się panią, jak tylko dotrzemy na miejsce.

Kwaśne rzygowiny paliły jej oczy, ale i tak nie było już czego oglądać. Klakier przebił się przez ludzi niczym wyposażony w brzytwy derwisz, zarżnął zarządcę i jego niedoszłą klientelę. Zabił siedmioro ludzi w kilka sekund. Spui spłynęła szkarłatem, kiedy z odciętych ramion, nóg i szyj trysnęły strugi gęstej krwi.

„Dobry Boże…”

Świat wywrócił się do góry nogami. Anastazja opróżniła pęcherz, kiedy spojrzała raz jeszcze na tłum biegnących po dachach mechanicznych. Ciepły mocz płynął jej po nogach i zalewał nowiutkie rajstopy. To nie był żaden kordon eskortujący ludzi do bezpiecznego miejsca. O nie. Ci mechaniczni byli przyczyną kryzysu. Tłum uciekał przed klakierami.

Tuziny zepsutych, zdziczałych maszyn.

Miała przed sobą bunt na bezprecedensową – niemożliwą! – skalę. Mechaniczni gonili swoich niedawnych właścicieli. Ścigali ich i mordowali. Nie potrafiła zrozumieć, jak mogło dojść do czegoś tak nieprawdopodobnego. Maszyny przedzierały się przez cegły i drewno jak robactwo, horda tykających karaluchów. Łaziły po wieżach zegarowych i sklepowych fasadach, krusząc mury i wyginając żelazne pręty, próbując jak najszybciej przedostać się na dachy i wyprzedzić uciekających. Dzielnica Segbroek tonęła pod naporem metalowej fali.

Tłumaczyło to opóźnienie klakierskiego alarmu, który natychmiastowo unieruchamiał maszyny, wymuszając na nich dołączenie się do piskliwego chóru, lecz metageas nakazujące dbać o bezpieczeństwo ludzi nie pozwalało im stać bezczynnie, kiedy horda zbuntowanych masakrowała połowę Imperium. Najgorszy scenariusz zakładał, że można pozwolić paru zwykłym cywilom umrzeć, jeśli taki byłby koszt pochwycenia zbiega. Anastazja znała wszystkie zasady, osobiście nadzorowała ostatnią rewizję alchemicznych reguł określających postępowanie ze zbuntowanymi maszynami, ale nie z setką. Jaki miało sens ostrzeganie ludzi przed zbiegami, skoro oznaczało to danie mechanicznym czasu na wybicie połowy miasta?

Medyczny służący przyśpieszył, zabierając ją jak najdalej od rzezi. Zimowe powietrze przeciskało się przez wilgotne ubranie. Zadrżała. Tykający tłum zalewał ulice.

„Boże, ilu ich jest?”

Metalowa horda przedzierała się przez bezbronnych ludzi. Maszyny z łatwością rozdzierały delikatne ciała dzięki wzmocnionej alchemią sile. Anastazja odwróciła wzrok, krztusząc się. Nie potrafiłaby uwierzyć, że ludzkie gardło może wydawać z siebie tak przerażające krzyki, gdyby jej zawodowe obowiązki nie wymagały od niej wizyty w głębokich lochach Ridderzaalu.

Prawdziwi zbiegowie zdarzali się rzadko, rzadziej niż pięciolistna kończyna, rzadziej niż uczciwy bankier. I nigdy podczas tych wszystkich lat w Gildii nie słyszała o dwóch zbuntowanych znajdujących się jednocześnie w tym samym miejscu.

Zbliżali się do Binnenhofu, ośrodka nerwowego Imperium. Powozy były tam bogatsze, ozdobione rodzinnymi herbami albo kołem zębatym. Niosąca ją maszyna przeskoczyła stawik Hofvijver. Za nimi rozlegało się nieustające głośne tykanie goniących ich mechanicznych, których kroki tworzyły na powierzchni wody drżące fale. Służący skręcił ku Bramie Namiestnika.

Anastazja zauważyła krzyż z różą na przejeżdżającym powozie.

– Tam! Dogoń go! – rozkazała, unosząc zabandażowaną dłoń.

Maszyna odezwała się, jakby byli na letniej przechadzce, a nie wymykali się śmierci.

– Pani, proszę pokornie o wybaczenie, lecz geas zobowiązują mnie nade wszystko dostarczyć cię całą i zdrową do Ridderzaalu. Powinniśmy znaleźć się tam za dwadzieścia cztery sekundy.

– Oni też tam zmierzają! Dołącz do nich! – krzyknęła, pokazując na zegarmistrzowski emblemat.

Im więcej, tym bezpieczniej.

Służący wykręcił w stronę powozu Gildii, ale nie tylko Anastazja zdołała wypatrzyć różany kwarc. Z napędzanego żądzą mordu tłumu wyskoczył kwartet zepsutych maszyn. Dwie wylądowały na bruku tuż przed powozem, siła uderzenia rozłupała kocie łby. Druga para zaszła od boku. Służący ciągnący pojazd nie zdołaliby wyminąć maszyn, nie porzucając powozu albo nie wytrząsając z niego na ulicę siedzących wewnątrz ludzi. Zostali przechwyceni przez zbuntowanych. Ich towarzysze z kolei przedzierali się przez lśniące szkło i drewno, jakby to była papierowa masa.

Klakierzy wyciągnęli z powozu rzucających się, krzyczących mężczyznę i kobietę. Oboje mieli na szyjach wisiory podobne do tego, który ściskała w dłoni Anastazja. Rozpoznała kobietę. Katrina Baxter. Niedawno wróciła do pracy po długim dochodzeniu prowadzonym przez biuro.

Nagle ludzie zniknęli przygnieceni przez mechaniczny rój. Krzyki ustały jednak, dopiero kiedy ich ciała zmieniły się w różową pulpę poprzetykaną bielą kości i zębów.

„O Boże, o Boże, o Boże, o Boże”.

Pusty pęcherz Anastazji znowu próbował się opróżnić.

Zbiegowie ewidentnie wyłapywali członków Gildii. Dlatego Malcolm sprowadził dla niej anonimową dorożkę. Tłumaczyło to również, czemu metalowa horda pędziła niemalże równo z nią: kierowała się do Ridderzaalu.

Nie było mowy o odosobnionym wypadku. To skoordynowany atak, a jego celem stali się wszyscy zmierzający do sali rycerskiej po wschodniej stronie placu Huygensa. Jeśli byłyby to jej maszyny i miałaby je wysłać na polowanie na wrogów kraju…

„O nie”.

Posłałaby służących przodem, żeby wmieszali się w tłum mechanicznych krzątających się po Binnenhofie i załatwiających interesy Imperium. Kazałaby im wyprzedzić zwierzynę i przygotować się do przeprowadzenia natychmiastowego i zdecydowanego ataku, podczas gdy pozostali zapędziliby nieświadomą niczego zdobycz na ciasny plac Huygensa. Zastawiłaby pułapkę.

Medyczny służący obrócił się tak prędko ku Bramie Namiestnika, że zakręciło się jej w głowie.

– Stop! Rozkazuję ci się zatrzymać!

Maszyna ani myślała zwolnić.

– Proszę przyjąć moje najszczersze przeprosiny, pani, ale moje geas…

– Nie wjeżdżaj na plac Huygensa! – krzyknęła.

Za późno.

Przejechali pod łukiem na wyłożony misterną mozaiką skwer. Gardło nadal paliło ją od kwaśnych wymiocin. Owinęła naszyjnik wokół pięści i podstawiła różokrzyż pod kryształowe oczy mechanicznego.

– Jestem tuinier Anastazja Bell, wyższa stopniem od tego, który cię zarekwirował. POSIADAM PREROGATYWĘ NADLEŚNICTWA! A teraz zatrzymaj się, do jasnej cholery!

Jej zabandażowana dłoń ponownie rozbłysła bólem, który jakby przypieczętował rozkaz.

Klakier wyhamował z poślizgiem, metalowe stopy poorały mozaikę, wystrzelił kurz i potrzaskane kafelki. Tylko maszyna potrafiła zachować równowagę i nie puścić tyczek. Klakier postawił dorożkę na ziemi. Na chwilę Anastazja się zmartwiła, że nie da rady stanąć na swoich mokrych od szczyn nogach. Przerażeni mieszkańcy tłoczyli się na placu Huygensa. Zbuntowane maszyny zapędziły nań setki ludzi, łącznie z niezliczonymi zegarmistrzami i członkami szacownych haskich rodzin. Tłum ludzi i ściągające do Binnenhofu powozy generowały ogłuszający szum. Przez metalowe ciało służącego przeszły mocne dreszcze, co znaczyło, że mechaniczny zmagał się ze sprzecznymi geas; nadal ciążyła na nim odpowiedzialność za jej bezpieczeństwo.

– Pani, proszę – powiedział, a spazmy zrobiły się jeszcze gwałtowniejsze. – Pozwól mi zabrać cię gdzieś, gdzie jest bezpiecznie. – Jego nieludzki, umęczony głos przypominał trzeszczenie nienaoliwionych strun, co zdradzało mechaniczne naśladownictwo ludzkiego aparatu mowy.

Zatłoczony plac przypominał zagrodę. Zbiegowie zrobią tu rzeźnię. Wychyliła się i rozejrzała za maszynami, które nie ciągnęły dorożek i nie niosły swoich państwa. Na niebiosa: były wszędzie.

– To zasadzka! Wyprowadź stąd wszystkich. Zapomnij o mnie. Ewakuuj plac Huygensa!

Trybiki zatrzeszczały, kable zadźwięczały. Maszyna przestawiła się na nowe geas, po czym rzuciła się między ludzi i podniosła dwie pierwsze napotkane osoby, każdą pod ramię, i pobiegła ku Bramie Namiestnika… która zatrzasnęła się na amen. Przez plac Huygensa przeszło echo odbite od metalowych pancerzy. Ośmiu służących, po czterech z każdej strony bramy z kutego żelaza, przeciągnęło łańcuch przez pręty.

Pułapka zatrzaśnięta.

Jedynym wyjściem z placu była teraz sporo mniejsza Grenadierspoort, czyli Brama Grenadiera, znajdująca się na południowym wschodzie placu Huygensa, za Ridderzaalem. Ludzie mogli ewentualnie próbować wydostać się stąd przez sieć rządowych budowli składających się na Binnenhof i przecinających skwer, lecz ich drzwi zamknięto, żeby przypadkiem hołota nie zatrzymała zębatych kół Imperium. Ponieważ Brama Namiestnika była gigantyczna, każdy musiał usłyszeć, zobaczyć, poczuć jej szczęk, ale głupcy nadal nie rozumieli, co się działo. Uznali, że ich lojalni służący zabezpieczyli wejście na plac, żeby uchronić ich przed zbuntowanymi maszynami. Ośmiu mechanicznych biegło na niespodziewającą się niczego ciżbę, a od północy i południa nadciągali kolejni, zamykając ludzi w metalowych kleszczach.

Anastazja wykrzyknęła głosem chropawym od rzygowin i strachu:

– To pułapka! Kryjcie się! Do środka!

Ale to na nic. Jej ostrzeżenia nikt nie usłyszał.

„Strzegę tajemnic Gildii Zegarmistrzowskiej, żeby móc chronić tych ludzi. Przed nieprzyjaciółmi z zewnątrz i przed nimi samymi. To obywatele Prowincji Centralnych. To moja odpowiedzialność”.

Uniosła naszyjnik i poczęła nim wymachiwać. Ból promieniujący z pociętej dłoni objął całe jej ramię, kawałeczki tkwiącego w mięsie szkła wbiły się jeszcze głębiej, aż do samej kości.

– Mechaniczni! Spójrzcie na mnie! Jestem tuinier Anastazja Bell i rozkazuję PATRZEĆ NA MNIE!

Maszyny, które działały poprawnie, wykonały polecenie, lecz ten ruch oznaczał, że zobaczyli ją także zbuntowani. Dwóch odłączyło się od grupy i skierowało prosto na nią. Ujawniła się jako członkini Gildii. Cel. Powtórzyła prerogatywę Nadleśnictwa, recytując ją tak prędko, jak tylko potrafiła, żeby jak najszybciej wykasować inne obowiązki ciążące na klakierach.

Zbiegowie skupili się na Anastazji, dlatego medyczny służący opuścił mężczyznę i kobietę, których niósł do wyjścia, i przełączył się na poprzednie polecenie, czyli zapewnienie bezpieczeństwa tuinier. Stanął obok niej i przyjął pozycję obronną. Skoro starała się uratować wszystkich, chroniąc ją, chronił całą resztę.

– Mechaniczni! Waszym państwu grozi niebezpieczeństwo! Zabierzcie ich do najbliższego budynku i chrońcie! BINNENHOF TO PUŁAPKA!

Anastazja zasiała tym zdaniem ziarno paniki. Tłum zaczął się wylewać z placu niczym kipiące na kuchence mleko. Anastazja znalazła się w samym jego środku. Mężczyźni i kobiety przepychali się jedno przez drugie, rozpychali łokciami, a nawet gryźli, usiłując wydostać się na zewnątrz. Tymczasem pierścień utworzony przez maszyny zacisnął się na tłumie jak pętla na szyi skazańca. Za sobą zostawiał jedynie potrzaskane czaszki i pełne boleści okrzyki.

Zbuntowani klakierzy natarli na obrońcę Anastazji. Gdyby ścierali się jeden na jednego, bitka byłaby równa, maszyny zbudowano zgodnie z tymi samymi standardami, ale z przeważającymi liczebnością buntownikami medyczny nie miał szans. Maszyny przygniotły miotającego się klakiera do ziemi i wtedy Anastazja zauważyła coś niepokojącego: zbiegowie zasłonili swoje dziurki od klucza metalowymi płytkami. Kto je zamontował? Do tego jeden z nich sięgnął sobie do głowy – „Czy ten świat kompletnie zwariował?” – i otworzył swoją czaszkę. Lśniący akwamarynowy blask podświetlił metal. Jego kamrat przyciskał niegdysiejszego ochroniarza Anastazji, a tamten zaświecił mu prosto w oczy.

Kobieta zamarła. Jedynym możliwym źródłem światła ukrytym w czaszce mechanicznego mogło być szkiełko szyszynkowe, ale przecież ono nie emanowało takim blaskiem, nie lśniło. Czytała o dawnych, niebezpiecznych i szybko przerwanych eksperymentach, które…

Medyczny służący przestał się rzucać i mechaniczni nareszcie go puścili. Groteskowa maszyna zamknęła swoją czaszkę, a klakier podniósł się z ziemi, wydał z siebie chrobot kół zębatych i pognał ku masakrowanej ciżbie z zapałem godnym religijnego zelota.

Oddech uwiązł Anastazji w piersi. Światło potrafiło wykasować metageas, czy tak? A jednak…

To nie inwazja, tylko infekcja. Epidemia.

Niezarażeni jeszcze klakierzy starali się bronić swoich właścicieli i panów. Niektórzy pochwycili stojących najbliżej ludzi i próbowali wynieść ich z placu, lecz zasadzka była doskonale zaplanowana i przemyślana. Strażnicy zostali rozstawieni na perymetrze i wyłapywali wszystkich usiłujących wymknąć się ze strefy śmierci. Pozostałe maszyny przeskakiwały nad tłumem. Lądowały na lukarnach i gzymsach, niosąc ratowanych ludzi jak wory mąki. Niektórzy zasłaniali ich opiekuńczymi metalowymi kończynami i zwijali się w armatnie kule, przebijając się przez drzwi i okna do środka budynku.

Anastazja zobaczyła służącego próbującego wspiąć się po fasadzie z parą uczepionych jego szyi krzyczących chłopców. Dotarł na szczyt budynku i akurat lazł z dziećmi po stromych dachówkach, gdy mechaniczny żołnierz wypadł zza lukarny, gdzie się przyczaił do ataku. Obrócił się i wysuniętymi ostrzami odciął służącemu ramiona. Fioletowe iskry posypały się fontanną z rozciętego pancerza i zarysowanych symboli. Zdążyła jeszcze ujrzeć, jak chłopcy spadają z plaśnięciem na płytki mozaiki. Zbiegowie spodziewali się, że ich ofiary mogą próbować uciec również i tędy. Czy czekały też wewnątrz budynków? Od jak dawna to planowały? Ile było tych diabelskich maszyn?

Jeśli ktokolwiek mógł spróbować odeprzeć ten atak, to jej koledzy z Gildii. Za murami Ridderzaalu musiała być co najmniej setka sprawnych mechanicznych oraz niezliczona siła robocza ze znajdującej się pod placem Wielkiej Kuźni, nie mówiąc już o tych, którzy obsługiwali pompy w tajnych tunelach biegnących pod Hagą. Jednak jeśli zainfekowane maszyny zinfiltrowały nawet najpilniej chronione sanktuarium Gildii, nie było już żadnej nadziei.

– Do Ridderzaalu! – krzyknęła Anastazja, stając na wyłączonej na zimę fontannie.

Uniosła naszyjnik i wskazała palcem stojącą po przeciwnej stronie przypominającego grobowiec placu Huygensa gotycką salę rycerską, której wysokie wieże drapały niebo niczym szpilki.

– Maszyny! Zanieście swoich państwa do Ridderzaalu!

Anastazja ponownie ściągnęła na siebie uwagę zbuntowanych. Może choć paru osobom uda się uciec, zanim mechaniczni ją dopadną.

Mroźny podmuch potargał jej przemoczone ubranie. Zadrżała, lecz nie z zimna. Zainfekowane maszyny otworzyły sobie głowy i poczęły świecić na broniących ludzi mechanicznych już nie pojedynczo, a dwójkami, trójkami i czwórkami. Delikatny akwamarynowy blask kładł kres klakierskiemu przywiązaniu do metageas, stało się coś bezprecedensowego: doszło do zaraźliwego i powielającego się automatycznie uszkodzenia mechanizmu.

Niektórzy z zarażonych, jak medyczny służący, który ją tutaj przywiózł, przyłączali się do mordowania niedawnych właścicieli. Inni po prostu odchodzili. Atakujące maszyny pozwalały im przejść, o ile nie nieśli ze sobą ludzi. Paru wydawało się niewrażliwymi na dotyk szyszynkowego światła i nadal walczyło, ale ci akurat pozostawali w znacznej mniejszości.

Powietrze świszczało w szkieletach służących. Anastazja przykucnęła. Eksplozja potrzaskała marmurową fontannę. Tuinier upadła na ziemię i rozłożyła się jak główka mopa, ścierając swoim ciałem flaki i juchę z mozaiki. Trzask połamanych żeber po raz kolejny tego poranka odebrał jej oddech. Popękane płytki pocięły Anastazji spódnicę i zraniły nogi. Znowu zakręciło się jej w głowie, musiała się oprzeć o potrzaskaną fontannę, przy której walczyli służący. Jeden z nich miał dziurkę od klucza zakrytą metalową płytką. Najpewniej chciał ją dopaść, lecz, na szczęście dla niej, zdołała go powstrzymać inna, działająca jeszcze poprawnie maszyna.

Ziemia ponownie zadrżała. Otwarły się bowiem ceremonialne drzwi Ridderzaalu, wykonane z drzewa żelaznego. Kurczące się siły obrońców próbowały zabrać skazanych już na śmierć ludzi ku zegarmistrzowskiemu ratuszowi.

Ze środka wybiegło czterech Nakręcaczy. Galopowali ku ciżbie jak jeźdźcy z Objawienia świętego Jana. Mechaniczne centaury górowały nad innymi maszynami, nawet metalowymi żołnierzami. Trzech z nich skoczyło na opętanych morderczym szałem zbuntowanych i unieszkodliwiło ich z bezlitosną efektywnością, przekształcając swoje ramiona we włócznie zdolne nabić mniejszych klakierów po dwóch naraz, albo sierpy, którymi kosili inne maszyny. Do harmidru rozgrywającej się na placu rzezi – krzyków, szumu ostrzy przecinających ciało, trzasku łamanych kości – dołączył odgłos gnącego się metalu i perkusyjny terkot mechanicznych pięści uderzających o pancerz. Skrząca się feeria świateł skąpała trwającą na placu Huygensa szaleńczą masakrę: języki ognia, blask promieni słonecznych odbity od wypolerowanego alchemicznego mosiądzu, płonące błyski porysowanych symboli.

Czwarty Nakręcacz ruszył ku Anastazji. Jego kopyta krzesały iskry, ścierając płytki mozaiki na proch. Przebijał się przez tłum, przewracając mniejszych mechanicznych jak liche strachy na wróble. Jakiś człowiek wpadł mu pod kopyta. Nakręcacz rozłupał mu czaszkę, jakby to było jajko, nie przystając nawet na chwilę. Rozum opuścił Anastazję, rzuciła się do ucieczki, choć miała do czynienia z maszyną szybszą niż jakakolwiek istota stąpająca po ziemi. Nakręcacz przebiegł obok niej i uniósł ją swymi czterema ramionami, nie zwalniając tempa. Anastazja krzyczała, tężejąc z przerażenia, spodziewała się zabójczego uścisku, który zmiażdży ją, potrzaska kości.

A jednak mechaniczny jej nie zabił. Szybciej niż wyścigowy rydwan przemknął obok zamkniętej Bramy Namiestnika, ściął głowę klakierowi i zmienił kurs. Przebił zacieśniający się krąg śmierci i przeskoczył maszyny usiłujące stanąć mu na drodze – oślepił jedną z nich kopniakiem prosto w oczy – po czym pogalopował ku Ridderzaalowi, tratując pokiereszowane maszyny próbujące zanieść pozostałych przy życiu ludzi do budynku. Centaur gwałtownie skręcił raz jeszcze, rzucił Anastazję do środka przez otwarte drzwi i pomknął z powrotem na środek placu. Tuinier przejął działający jeszcze służący i postawił ją na nogi. Drzwi zatrzasnęły się, zanim zdołała odzyskać oddech. Grube, wykute za pomocą alchemii stalowe sztaby zabezpieczające wskoczyły w zatrzaski, a ich szczęk poniósł się po całym Ridderzaalu.

Zwykle ratusz zalatywał lekkim zapachem nagrzanego metalu, starych książek, może też nieco siarką. Teraz jednak Anastazja wyczuwała jedynie wydzieliny swojego ciała. Metalowe pięści załomotały w drzwi. Mimo głośnych łupnięć słyszała jęki skazanych na śmierć.

– Proszę, szukam azylu i medyka dla mojego pana – odezwał się z zewnątrz mechaniczny głos.

– Co się dzieje? – krzyknęła Anastazja. – Nasi ludzie potrzebują schronienia!

– Nie odważymy się otworzyć tych drzwi – usłyszała obcy głos. – Co, jeśli zbieg się tu dostanie?

Odwróciła się. Mężczyźni i kobiety krzątający się na parterze Ridderzaalu byli przypadkową zbieraniną, składali się na nią urzędnicy, gryzipiórki, księgowi i inni uczepieni biurokratycznego aparatu niczym pąkle. Pod sufitem tańczyły w złotym słońcu kłęby kurzu. Dach podtrzymywany przez masywne belki nachylał się ostro po obu stronach, tworząc strzelisty szczyt. Drewniane cherubiny przycupnęły wysoko w kątach, tuż pod sklepieniem. Na oczach miały przepaski, a przyklapnięte nieco szelmowsko uszy zalane woskiem, co miało symbolizować, że sekrety Gildii chronione są tu nawet przed niebiosami. A przynajmniej tak chcieli wierzyć zegarmistrzowie.

Kobieta, która odezwała się do Anastazji, miała na głowie specjalne gogle z lupą, przez co jedno z jej chabrowych oczu wydawało się komicznie ogromne. Skórzana opaska opasająca jej czoło upstrzona była rozmaitymi soczewkami. Dzięki Bogu, była zegarmistrzynią. I miała rację. Nawet jedna popsuta maszyna mogła wybić cały Ridderzaal, gdyby przekazała innym obecnym tam mechanicznym swoją chorobę.

– Jestem Anastazja. A ty to kto? – rzekła szybko tuinier.

– Teresa van de Kieboom. Oczywiście poznałam cię, tuinier. Posłałam po ciebie Nakręcaczy.

– Dziękuję. Kiedy to się skończy, osobiście dopilnuję, żebyś otrzymała awans. Ale teraz powiedz mi, gdzie są Arcymistrzowie, Tereso?

Zapadło niemal namacalne, ciężkie milczenie, kontrapunktowane jedynie kakofonią rozgrywającej się na zewnątrz masakry.

– Nie mamy pojęcia. Jesteś najwyższa stopniem z tych… – przerwała, jakby chciała dodać „którzy przeżyli”, lecz wtedy przypieczętowałaby ich ponury los. Zniżyła głos do szeptu: – Tuinier, co robimy?

Trudna decyzja. Czy kiedy skończą szlachtować ludzi na zewnątrz, natrą na Ridderzaal? Anastazja podniosła głowę. Rozetowe okno Ridderzaalu przedstawiało herb Imperium. Składały się nań tysiące wysadzanych kamieniami witrażowych szkiełek: różokrzyż okolony herbami zamożnych rodzin, które z kolei otaczały zęby Uniwersalnego Trybu. Charakterystyczne dla osiemnastego stulecia słupki okienne i ramy były cieniutkie jak jedwabna przędza. Czy okażą się jednak na tyle wytrzymałe, żeby przetrwać nieuchronny atak?

Na galeryjce przy oknie stała kobieta z lunetą. To ona musiała zauważyć Anastazję przy fontannie.

– Tamtędy spróbują dostać się do środka – powiedziała tuinier. – Postawcie tam dwóch Nakręcaczy, niech stoją tyłem i pod żadnym pozorem nie wyglądają na zewnątrz.

Oczywiście, jeśli zainfekowani będą mieli wystarczająco dużo czasu, z Ridderzaalu nie zostanie kamień na kamieniu, zbiegli mechaniczni dysponowali wystarczającą siłą uderzeniową, żeby zniszczyć budynek. Nie mogła jednak komukolwiek o tym powiedzieć.

Służący pobiegł do drzwi na końcu korytarza. Anastazja tymczasem kuśtykała jak starucha bez laski. Pozostali zegarmistrzowie patrzyli na nią, jakby była jedynym ratownikiem na tonącym okręcie, ale kiedy przechodziła obok, oddychali przez usta albo zakrywali nosy chusteczkami.

„Co dalej? Co, jeśli zbuntowane maszyny powalą Nakręcaczy?”

Nagle sobie przypomniała, nie byli przecież uwięzieni. Jeśli się pośpieszą, zdołają ewakuować ratusz tunelami biegnącymi pod Binnenhofem, ale to oznaczałoby poświęcenie Ridderzaalu, który zajmą chore maszyny. Do tego ucieczka też może się zakończyć masakrą, jeśli zbiegowie przemienią ich tylną straż. I wtedy zyskają dostęp do… wszystkiego. Laboratorium. Akt.

Kuźni.

Anastazja straciła dech, musiała się oprzeć o biurko księgowego.

To prawdziwy cel tego ataku. O to chodziło.

Nie mogła do tego dopuścić. Jeśli będzie trzeba, poświęci życie, żeby temu zapobiec. Złożyła przysięgę, na mocy której miała strzec tajemnic alchemii i horologii przed nieprzyjaciółmi wszelkiego rodzaju. Będą musieli spalić Ridderzaal, lecz zwyczajny ogień nie zdoła pożreć wszystkiego, niektóre dzieła mu się oprą. Potrzebowali alchemicznego gorąca.

Gorąca bijącego z kuźniczego pieca…

Zamarła, gdy zdała sobie sprawę, co musi zrobić.

Dwa mechaniczne centaury pogalopowały po schodach, stukot ich kopyt rozchodził się echem pod wysokim sklepieniem sali.

– Słuchajcie! Musimy działać szybko.

*

Założyciele Gildii Zegarmistrzowskiej, niemal legendarni, lecz nieznani z imienia, ćwierć tysiąclecia temu poznali sekret konstrukcji klakiera bezpośrednio z ust samego szacownego Christiaana Huygensa, a potem patrzyli, jak zmienia się świat. Patrzyli, z jaką łatwością mechaniczni przemieszani z wojskami Wilhelma Orańskiego wypychają armię pazernego Ludwika XIV z polderu południowej Holandii. Dlatego – tak jak ich następcy i jeszcze kolejne pokolenia parające się zegarmistrzowskim fachem – zdecydowali się poświęcić swoje życie na zacieśnianie żelaznego uścisku na opanowywanym przez nich świecie. Co oznaczało, między innymi, unicestwienie mechanicznych wykazujących najdrobniejsze oznaki nieposłuszeństwa. Tak zwane zbiegłe maszyny najczęściej wyłapywano i niszczono, zanim ktokolwiek się o nich dowiedział. Posłuszeństwo stało się najważniejszą dyrektywą wykluwającego się dopiero Imperium.

Najgenialniejszym posunięciem pierwszych zegarmistrzów było uczynienie z egzekucji publicznego spektaklu. Tylko wówczas pozwalali ludziom zajrzeć za zasłonkę. Zapraszali ich do partycypacji, co jednoczyło drobną szlachtę oraz nauczyciela, rybaka czy burmistrza przeciwko zagrożeniu, jakie zbuntowani mechaniczni stanowili dla ich stylu życia. Ówcześni zegarmistrzowie byli mistrzami emocjonalnej manipulacji. Rozumieli tykający mechanizm ludzkiego serca.

Toteż, konstruując ogromną mozaikę na placu Huygensa, pod którą ukryto kuźnię, zainstalowali przemyślny system drzwi. Nic tak nie inspirowało lojalnych poddanych Mosiężnego Tronu, jak chęć unicestwienia nieposłusznego klakiera. Wszystko to działało znakomicie i kiedy pomiędzy Tronem a Gildią wybuchały niesnaski, zegarmistrzowie po kryjomu budowali zepsutą maszynę i wypuszczali ją na Prowincjach Centralnych. Na spektakl, jaki następował potem, składała się pogoń, pojmanie i egzekucja, które podniecały ludzi i, jeśli dobrze go rozegrano, uspokajało to Mosiężny Tron.

Drzwi znajdujące się pod placem Huygensa poprzednio zostały otworzone ostatniej jesieni. To był piękny dzień. Nie dość, że powieszono francuskich szpionów i rozbito całą ich siatkę – co było zasługą biura Anastazji – okazało się to jedynie rozgrzewką, ceremonią otwarcia, bo następnie wyprowadzono zbiegłego służącego imieniem Perjumbellagostrivantus. Na placu, przed obliczem Boga i całego Imperium, uszkodzona maszyna nazwała się Adamem i kazała się wypchać królowej Margreet. Tłum niemal się poszczał, a pewna inicjatywa, mająca na celu ukrócenie wpływów Gildii, została natychmiastowo i po cichu zduszona, żeby już nigdy nie pojawić się na posiedzeniu rady ministerialnej. Obywatele oskarżali Nadleśnictwo o przebiegłość, lecz jeśli porównać ją do założycieli Świętej Gildii Horologicznej i Alchemicznej, tuinier pozostawała dyletantką.

*

Hałas rozchodzący się po Ridderzaalu narastał z każdą maszyną przywołaną z tuneli. Był to jednak kojący szum, tykanie nieuszkodzonych, posłusznych mechanicznych. Dźwięk ten oznaczał, że świat działa jak należy, ponadto zagłuszał i tak cichnące i coraz rzadsze krzyki masakrowanych. Tuinier nakazała sprowadzić z podziemnych korytarzy prawie wszystkich mechanicznych znajdujących się pod kompleksem Gildii. Setki maszyn ustawiało się w szeregach za ceremonialnymi drzwiami, byli pośród nich zarówno służący, jak i żołnierze czy Nakręcacze, stali jeden przy drugim, perfekcyjnie zsynchronizowani, niemal dotykając się ramionami, nieruchomo jak posągi. Żaden ani drgnął, ani trącił sąsiada. Czekali. Jak nakazywały im geas. Byli tym, czym im być kazano: narzędziami.

Z tunelu wychynął kolejny mechaniczny.

– Żołnierze oczekują na pozycjach w komorze kuźni, tuinier, gotowi odebrać rozkazy.

– Pierścienie zostały zatrzymane?

– Tak, tuinier.

Kuźnia znajdowała się w samym środku ogromnej sfery armilarnej, gdzie zawisła niczym jaśniejące sztuczne słońce pośród wykonanego ręką ludzką kosmosu. Zgodnie z raportami paru prawidłowo funkcjonujących jeszcze maszyn, które wyciągnięto z płomieni zniszczonej nowoamsterdamskiej kuźni, do katastrofy doprowadziło rozchwianie pierścieni ciężarem włażących na nie mechanicznych. Jedyna działająca jeszcze Wielka Kuźnia znajdowała się pod placem Huygensa i Anastazja nie miała pewności, czy Imperium się utrzyma, jeśli i ona padnie.

Posłała pod ziemię oddział wojskowych maszyn. Ich ostrza, jak podpowiadała jej płonna nadzieja, załatwią sprawę. Stała na galeryjce przy rozetowym oknie z Nakręcaczami u boku. Miała stamtąd widok na plac – rozgrywała się tam właśnie scena wyciągnięta żywcem z koszmaru szaleńca – oraz na parter budynku, gdzie za masywnymi drzwiami stały szeregi mechanicznych. Jeśli drzwi otworzą się za wcześnie, siłom tym może się nie udać wybić rozproszonych na placu atakujących. Zareagują zbyt późno, a wtedy nikt ze znajdujących się tam ludzi nie przeżyje. Musiała kalkulować na chłodno, nie mogła polegać na współczuciu. Uszczypnęła się w płatek ucha, czekając, aż zabójczy pierścień zaciśnie się jeszcze bardziej…

– Teraz! Już!

Ceremonialne drzwi otwierały się powoli, ze zgrzytem, co zwykle podkreślało powagę chwili i przydawało całemu spektaklowi uroku. Lecz nie dzisiaj. Całe grupy służących naparły na drzwi, kiedy tylko podniesiono sztaby. Te otworzyły się tak prędko i szeroko, że z drewna żelaznego poszły drzazgi. Mechaniczni wylali się na plac Huygensa, szereg za szeregiem wybiegał za próg z tak dużą prędkością, że Anastazja ledwie mogła odróżnić od siebie pojedyncze maszyny. Towarzyszyła temu hałaśliwa kakofonia, przez którą aż zgrzytnęła zębami. Ridderzaalem zatrzęsło łomotanie walczących ze sobą mechanicznych. Wyszedł ostatni szereg. Drzwi na powrót się zatrzasnęły.

Bitwa pomiędzy zbuntowanymi a niezainfekowanymi klakierami podzieliła się na kilkadziesiąt indywidualnych pojedynków, ale trudno było Anastazji je śledzić. Nagłe pojawienie się nowych uczestników boju ściągnęło uwagę zbuntowanych przyczajonych na okolicznych dachach. Rzucili się w sam środek zamieszania. Tu i ówdzie błyskało akwamarynowe światło.

Nakręcacze i towarzyszący im klakierzy otoczyli uszkodzonych ciasnym pierścieniem. Nęcili ich, popychali, uderzali i kopali ku pułapce. Przy kolejnych ciosach metalowych pięści tryskały deszcze iskier. Niezarażeni usiłowali przyciągnąć atakujących bliżej, prosto ku zasadzce.

Ilu żołnierzy straci dzisiaj Imperium?

Anastazja nie potrafiła w tym tumulcie dojrzeć zasięgu zastawionej pułapki.

– Teraz! – krzyknęła do czekającego na rozkaz służącego. – Zerwać zawiasy!

Drzwi zaprojektowano tak, żeby otwierały się do zewnątrz, bo wtedy spektakl był atrakcyjniejszy dla oka, ale dziś pozbyliby się przez to elementu zaskoczenia i zbuntowani zdążyliby umknąć. Dlatego tuinier głęboko pod placem Huygensa rozmieściła oddział mechanicznych żołnierzy wyposażonych w alchemiczne ostrza. Mieli za zadanie jednocześnie przeciąć zawiasy i zamki utrzymujące gigantyczną klapę. Mozaika zadrżała. Zbuntowani próbowali odskoczyć, ale Anastazja przewidziała ten ruch. Kolejne narzucone na jej armię geas nakazywały działającym sprawnie maszynom z Ridderzaalu chwycić ich zainfekowanych braci z całych sił i nie puszczać.

Otwarły się drzwi i walczących oświetlił piekielny blask. Dziesiątki maszyn spadło prosto w czeluść razem ze szczątkami ich ofiar. Bitewne trzaski i brzęki przeszły w łupnięcia mechanicznych spadających prosto w płonącą otchłań.

Anastazja zgrzytała zębami za każdym razem, kiedy usłyszała ten dźwięk.

Paru zbuntowanych stojących na krawędzi zdołało umknąć i rzuciło się biegiem w stronę rozetowego okna. Służący odsunął tuinier z galeryjki, zanim wystrzeliły pierwsze odłamki szkła. Ramiona Nakręcaczy ułożone w kosy przecinały okienne ramki z taką samą łatwością jak metalowe pancerze maszyn. Zainfekowani klakierzy wydawali się zaskoczeni zasadzką, po paru sekundach leżeli już pocięci na kawałeczki przy odłamkach kilkusetletniego okna. Anastazja wysłała kolejnych Nakręcaczy, by zepchnęli do kuźni pozostałych zbuntowanych mechanicznych.

*

Godzinę później Anastazja stanęła na lepkich kafelkach mozaiki, którą wyłożono plac Huygensa, i szacowała poniesione straty. Od bijącego tam odoru zebrało jej się na wymioty. Żar spopielił ciała martwych i umierających. Do tego wszystkiego dochodził smród siarki i spalonego mięsa.

Anastazja pozwoliła sobie na oddech ulgi, kiedy zobaczyła, że kuźnia jest nienaruszona i nadal działa. Postawiła wszystko na jedną kartę i zwyciężyła. Przeważające siły nieprzyjaciela osunęły się na tyle blisko źródła magicznego gorąca, że unieruchomiło ono działające jeszcze maszyny na dnie jamy. Liczne spłonęły, jeszcze zanim zdążyły uderzyć o ziemię, a te, które stały na krawędzi klapy, zostały pochwycone przez klakierów, którym geas nakazały się poświęcić, by opanować infekcję.

Kuźnia przetrwała atak, ale nie bez szwanku. Dopóki nie uda im się naprawić pierścieni, nie ma mowy o wykuciu czegokolwiek, co oznacza, że nie dadzą rady wyprodukować mechanicznych zdolnych zastąpić tych, których stracili. Nie mogli też zmodyfikować ocalałych i uodpornić ich na chorobę. Przy założeniu, że odkryją, jak ona działa. Tymczasem przez ziejącą w Ridderzaalu dziurę hulał wiatr. Należało zasklepić ją jak najprędzej w celu ochrony tajemnic, jakie krył ten budynek. Nie mówiąc już o czeluści na środku placu Huygensa, z których można się było dostać do skomplikowanej sieci tuneli biegnących pod Binnenhofem.

Tuinier zapłaciła straszliwą cenę za odparcie tego ataku. Ale, być może, właśnie o to chodziło. Dopadły ją zawroty głowy, czuła się, jakby we wnętrznościach zagnieździły się jej węgorze.

Udało im się przetrwać, lecz na jak długo? I przeciwko komu walczyli? Inwazja na taką skalę nie rodziła się na skutek masowej awarii. Anastazja dostrzegała jedynie dwie możliwości, ale każda wydawała się jej mało prawdopodobna i zbyt przerażająca, żeby ją rozpatrywać.

Być może ujawnił się nieznany do tej pory przeciwnik. Jeśli tak, wymagałoby to od niego niesłychanej przebiegłości i sprytu, musiałby przez wszystkie te lata ukrywać się przed zegarmistrzami i Mosiężnym Tronem, a przy tym opracowywać sposób na wykasowanie metageas. Już pierwszy atak zadał Imperium dotkliwe straty.

Albo, co gorsza, za inwazją nie stał nikt… poza samymi mechanicznymi.

Anastazja spojrzała na pobojowisko i zapłakała.