Sen, marzenie, zaświaty w literaturze i kulturze. Tom 2. Kultura

Poddane oglądowi obiekty reprezentują zróżnicowane gatunki/formy wypowiedzi – od dramatów, poprzez inscenizacje, powieści, eseje, nowele, małe traktaty filozoficzne, pamiętniki, ankiety, wywiady i wiersze opisujące zjawiska oniryczne z perspektywy psychologii. Sen i zaświaty jawią się też jako przestrzeń chętnie zagospodarowywana z zachowaniem optyki religijnej, bez niej albo wręcz wbrew niej. Wszystkie te wizje podporządkowane są przekonaniu o istnieniu sił dobra i zła, które toczą z sobą nieustanny bój. W jego centrum sytuuje się człowiek. To zmagania ducha i materii, próby uchwycenia za pomocą doświadczenia mistycznego, lub bez niego, momentu przejścia od życia do śmierci i ze śmierci do życia. Umysł ludzki, postrzegany w zgromadzonych w tomie tekstach jako posiadający – zdawać by się mogło – nieograniczone możliwości, gdy w grę wchodzi doświadczanie mistycznych doznań Absolutu oraz kreowanie równoległych światów za sprawą wyobraźni, tworzywa artystycznego czy filozofii, zarazem odsłania ograniczenia, jakie niesie choroba (afazja) i starość (bliskość nieuchronnej śmierci).

Psychologia, obok filozofii, jawi się jako królowa nauk, która potrafi dość głęboko wniknąć i zadowalająco wyjaśnić sens sennego marzenia, poznać oniryczną wizję i towarzyszyć podczas odwiedzin zaświatów. Zawartość niniejszego tomu może być pomocna w ustaleniu, czego człowiek poszukuje we śnie. Ukazuje również wyjątkową siłę snu jako środka pozwalającego ludzkiej jaźni wydostać się ze świata jawy, by penetrować obszary niedostępne. Z kolei za sprawą instrumentarium dramatu przybliża odbiorcy wizję wytworzoną przez dramaturgów i reżyserów. Sen stanowi przepustkę w zaświaty dla takich wizjonerów, jak Pilch, Sapkowski, Hofmannsthal oraz służy mówieniu o kondycji człowieka i jego skrytych problemach.