Atak królewskoindyjski

Atak królewsko-indyjski

Jerzy Konikowski

Copyright © 2017 by Wydawnictwo RM
All rights reserved

Wydawnictwo RM, 03-808 Warszawa, ul. Mińska 25
rm@rm.com.pl www.rm.com.pl

Żadna część tej pracy nie może być powielana i rozpowszechniana, w jakiejkolwiek formie i w jakikolwiek sposób (elektroniczny, mechaniczny) włącznie z fotokopiowaniem, nagrywaniem na taśmy lub przy użyciu innych systemów, bez pisemnej zgody wydawcy.

Wszystkie nazwy handlowe i towarów występujące w niniejszej publikacji są znakami towarowymi zastrzeżonymi lub nazwami zastrzeżonymi odpowiednich firm odnośnych właścicieli.

Wydawnictwo RM dołożyło wszelkich starań, aby zapewnić najwyższą jakość tej książce, jednakże nikomu nie udziela żadnej rękojmi ani gwarancji. Wydawnictwo RM nie jest w żadnym przypadku odpowiedzialne za jakąkolwiek szkodę będącą następstwem korzystania z informacji zawartych w niniejszej publikacji, nawet jeśli Wydawnictwo RM zostało zawiadomione o możliwości wystąpienia szkód.

ISBN 978-83-7773-550-3
ISBN 978-83-7773-736-1 (ePub)
ISBN 978-83-7773-737-8 (mobi)
ISBN 978-83-7773-775-0 (pdf)

Edytor: Tomasz ZajbtRedaktor prowadzący: Irmina Wala-PęgierskaRedakcja: Bartosz DziałoszyńskiKorekta: Justyna MrowiecNadzór graficzny i projekt okładki: Grażyna JędrzejecKoordynacja produkcji wersji elektronicznej: Tomasz ZajbtOpracowanie wersji elektronicznej: Marcin FabijańskiWeryfikacja wersji elektronicznej: Justyna Mrowiec

W razie trudności z zakupem tej książki prosimy o kontakt z wydawnictwem: rm@rm.com.pl

Spis treści

Objaśnienie symboli używanych w tekście

Wstęp

Wprowadzenie

Część 1: Obrona francuska 1…e6

Rozdział 1 Kontynuacja 3.He2

Rozdział 2 Kontynuacja 5…g6

Rozdział 3 Kontynuacja 5…Gd6

Rozdział 4 Kontynuacja 7…0–0

Rozdział 5 Kontynuacja 7…Hc7

Rozdział 6 Kontynucja 7…b6

Przykładowe partie 1-21

Partia 1: Swietuszkin–Salem, Abu Dhabi 2003

Partia 2: Adams–Bariejew, Sarajewo 1999

Partia 3: Morozewicz–Lputjan, Wijk aan Zee 2000

Partia 4: Duda–Nakar, Gjakova 2016

Partia 5: Dworecki–Ubiława, Tbilisi 1979

Partia 6: Solomon–Szuveges, Suncoast 1999

Partia 7: Gottardi–Harding, Korespondencyjna 1987

Partia 8: Jaracz–Haba, Koszalin 1999

Partia 9: Naroditsky–Mostertman, Groningen 2012

Partia 10: Partia Swidler–Karjakin, Baku 2015

Partia 11: Van der Weide–Nijboer, Wijk aan Zee 1997

Partia 12: Kaidanow–Nijboer, Elista 1998

Partia 13: Sasikiran–Reefat, Kelamabakkam 2000

Partia 14: Fischer–Mjagmarsuren, Sousse 1967

Partia 15: Petrosjan–Barcza, Saltsjobaden 1952

Partia 16: Dworecki–Damski, Moskwa 1970

Partia 17: Hillarp Persson–Vas, Oslo 2011

Partia 18: Mowsesjan–Stern, Berlin 2015

Partia 19: Łoginow–Stern, Budapeszt 1991

Partie 20: Fischer–U.Geller, Netanya 1968

Partia 21: Juferow–Zacharow, Moskwa 1995

Część 2: Obrona sycylijska 1…c5

Rozdział 1: Kontynuacja 2…e6

Rozdział 2: Kontynuacja 2…Sc6

Rozdział 3: Kontynuacja 3…g6

Przykładowe partie 22-31

Partia 22: Bołogan–Firman, Moskwa 2002

Partia 23: Bołogan–Dvirnyy, Gibraltar 2012

Partia 24: Amin–Harsha, Al Ain 2015

Partia 25: Petrosjan–Pachman, Bled 1961

Partia 26: Navara–Zilka, Ledec nad Sazavou 2013

Partia 27: Vescovi–Gułko, Buenos Aires 2003

Partia 28: Morozewicz–Lastin, Moskwa 2001

Partia 29: Maes–Vandevoort, Charleroi 2011

Partia 30: Fischer–Panno, Buenos Aires 1970

Partia 31: Amin–Bocharow, Abu Dhabi 2009

Część 3: Obrona Caro-Kann 1…c6

Rozdział 1: Kontynuacja 3…e5

Rozdział 2: Kontynuacja 3…d:e4

Rozdział 3: Kontynuacja 3…g6

Rozdział 4: Kontynuacja 3… Hc7

Rozdział 5: Kontynuacja 3…Sf6

Rozdział 6: Kontynuacja 3…Sd7

Przykładowe partie 32-37

Partia 32: Fischer–Richburg, Detroit 1964

Partia 33: Nakamura–Navara, Sestao 2010

Partia 34: Buchal–Treffert, Niemcy 1988

Partia 35: Fischer–Ibrahimoglu, Siegen 1970

Partia 36: Andriasian–Motyłew, Mińsk 2015

Partia 37: Aronian–Chenkin, Niemcy 2002

Część 4: Kontynuacja 1…e5

Część 5: Taktyka w ataku królewsko-indyjskim

Rozwiązania zadań z taktycznych pozycji

Indeks nazwisk

Literatura

Objaśnienie symboli używanych w tekście

! silne posunięcie

!! bardzo silne posunięcie

? słabe posunięcie

?? bardzo słabe posunięcie

!? posunięcie zasługujące na uwagę

?! posunięcie o wątpliwej wartości

+- białe mają decydującą przewagę

-+ czarne mają decydującą przewagę

: bicie

+ szach

# mat

Wstęp

Nie ma żadnych wątpliwości, że podstawą sukcesu w każdej partii szachowej jest pomyślny start. Poprawnie rozegrana faza wstępna daje szanse na pozytywny rezultat w każdym pojedynku; nawet słabsi zawodnicy mają wówczas realne perspektywy odniesienia zwycięstwa nad silniejszym i bardziej doświadczonym przeciwnikiem.

Jednakże intensywne zajmowanie się teorią otwarć wymaga kolosalnej pracy. Obecnie na świecie organizuje się wiele zawodów szachowych i tym samym rozgrywa się tysiące partii. Sprzyja to niezwykłemu rozwojowi nowych idei debiutowych; śledzenie ich na bieżąco jest rzeczą bardzo skomplikowaną.

Z tego względu początkowy etap zmagań na 64 polach – z uwagi na ogrom informacji – sprawia wielu szachistom najwięcej problemów. Próbują oni zatem w swych pojedynkach ominąć to stadium i przenieść dramaturgię potyczek na szachownicy na grę środkową i końcówkę.

Ta strategia walki często nie prowadzi do zamierzonego celu. Po słabo rozegranym debiucie przeciwnik może uzyskać przewagę materialną lub pozycyjną, którą w toku dalszej gry będzie trudno zniwelować. Do końcówki może w ogóle nie dojść.

Wniosek jest logiczny: bez poprawnej gry w początkowym stadium partii szachów nie można liczyć na sukcesy sportowe!

„A czy można ograniczyć w procesie szkolenia zajęcia z teorii otwarć do minimum i tym samym ominąć dżunglę licznych i skomplikowanych gier?”. To pytanie zadawano mi często w trakcie mojej wieloletniej działalności trenerskiej.

„Oczywiście” – odpowiadałem. Po 1.e2–e4 można włączyć do swego repertuaru debiutowego białym kolorem uniwersalne otwarcie, którego wyjściową pozycję ilustruje diagram.

W tym ustawieniu figurowym białe rezygnują z wykonania aktywnego ruchu d2–d4 oraz rozwijają swe siły w duchu obrony królewsko-indyjskiej, lecz odwróconym kolorem i tym samym z dodatkowym tempem. Zaletą takiej opcji jest zatem ominięcie wielu gruntownie przeanalizowanych, głównych wariantów i prowadzenie walki pewnym określonym torem.

Ta idea nosi w teorii debiutów naz­wę atak królewsko-indyjski (czasami spotyka się też określenie otwarcie królewsko-indyjskie) i charakteryzuje się wszechstronnością w realizacji różnych planów strategiczno-taktycznych.

Na przedstawionym diagramie widać, że białe stworzyły twierdzę wokół swojego króla, aby następnie – w zależności od sytuacji na szachownicy – zastosować różnorodne metody gry:

1. Akcja na skrzydle królewskim po mobilizacji własnych sił według układu: e4–e5, Wf1–e1, Sd2–f1, h2–h4, Sf1–h2–g4 itd. Kolejność posunięć może być oczywiście różna i uzależniona jest od gry czarnych.

2. Akcja na skrzydle hetmańskim po c2–c3, a2–a3 i b2–b4.

3. Akcja w centrum po c2–c3, d3–d4 z ewentualnym biciem e4:d5. Innym aktywnym chwytem białych jest – w dogodnym momencie – uderzenie w środku szachownicy ruchem c2–c4.

Białe dysponują zatem we wszystkich przypadkach znakomitymi środkami bojowymi o charakterze pozycyjnym i kombinacyjnym, co daje im realne możliwości uzyskania efektownego oraz szybkiego zwycięstwa. Rzecz jasna, przeciwnik też nie jest bez kontrszans. Dlatego starałem się możliwie obiektywnie przedstawić tytułowe otwarcie, jak również pokazać możliwości obronne czarnych.

Omawiany debiut jest dla białych niezwykle bogaty w różnorakie idee i czarne muszą grać nadzwyczaj dokładnie, aby już w początkowym etapie partii nie doznać porażki.

Moja propozycja pracy z materiałem zawartym w książce jest następująca:

1. Zapoznać się najpierw z poszczególnymi wariantami i przedstawionymi planami gry obu stron. Konieczne jest dokładne przeanalizowanie wszystkich przykładowych partii, gdyż to pomoże w jeszcze lepszym zrozumieniu niuansów ot­warcia. Zwracam uwagę na problem przestawienia posunięć. Szczególnie uwidacznia się to w różnicach pomiędzy obroną francuską i sycylijską.

2. Wskazana jest wnikliwa analiza poszczególnych gier i następnie wyszukanie własnych idei.

3. Zaleca się ogranie poznanych wariantów najpierw w lekkich (towarzyskich) partiach oraz w błyskawicznych lub mało istotnych turniejach.

4. Dopiero po zdobyciu pewnych praktycznych doświadczeń można włączyć otwarcie do własnego repertuaru debiutowego i zastosować w partiach turniejowych. Nie poleca się próbowania go w ważnych zawodach bez wcześniejszego przygotowania!

Atak królewsko-indyjski już od dawna cieszy się dużym zainteresowaniem wśród elity światowej. Znalazł miejsce w repertuarze debiutowym takich koryfeuszów szachów jak Botwinnik, Petrosjan, Smysłow, Kasparow, ale jego największym znawcą był jedenasty mistrz świata Robert Fischer. Czytelnik będzie miał możliwość prześledzenia w książce dokonań legendarnego arcymistrza w ataku królewsko-indyjskim.

Także we współczesnej praktyce turniejowej wielu znakomitych sza­­chistów stosuje z powodzeniem w swych pojedynkach omawiane otwarcie, np. Karjakin, Aronian, Nakamura, Adams, Swidler, Navara, Mamedjarow, Bołogan, Moroziewicz. Obecny mistrz świata Magnus Carlsen też ma w swoim repertuarze debiutowym atak królewsko-indyjski!

Wprowadzenie

Obecnie najczęściej spotykanym posunięciem w praktyce turniejowej jest 1.e2–e4.

Jakie są zalety tego ruchu? Białe otworzyły drogę hetmanowi i gońcowi oraz jednocześnie wzięły pod ostrzał ważne pola w centrum d5 i f5. W toku dalszej gry powstaje przeważnie barwna walka figurowa z elementami kombinacyjnymi. Statystyki turniejowe wy­kazują, iż to posunięcie daje białym największe szanse na uzyskanie przewagi debiutowej. Poleca się je szczególnie młodym i mniej doświadczonym zawodnikom, ponieważ powstające po nim taktyczne pozycje są łatwiejsze do zrozumienia oraz zapamiętania.

W pozycji z diagramu czarne mają do wyboru otwarcia, które omówię w kolejności:

Część 1: obrona francuska 1…e6

Czarne przygotowują uderzenie …d7–d5, co umożliwia rozpoczęcie aktywnej operacji w centrum. Warto wiedzieć, że otwarcie zawdzięcza swą nazwę zwycięstwu Paryża w meczu korespondencyjnym z Londynem w latach 1834–1836, w którym szachiści francuscy zastosowali właśnie ruch pionkiem …e7–e6.

Część 2: obrona sycylijska 1…c5

To obecnie najpopularniejszy system obronny czarnych, który znany jest w kręgach szachistów już od przeszło 200 lat. Prowadzi z reguły do ostrej gry z obustronnymi szansami.

Część 3: obrona Caro-Kann 1…c6

Polski mistrz Szymon Winawer już w 1883 roku jako pierwszy zastosował ten ruch, którego ideą jest – podobnie jak w obronie francuskiej – manewr
…d7–d5. Nazwę otwarciu nadali M. Kann i G. Caro, którzy opublikowali swe analizy w 1886 roku.

Część 4: kontynuacja 1…e5

Także po tej symetrycznej odpowiedzi białe mogą rozwinąć swe figury w stylu ataku królewsko-indyjskiego po 2.d2–d3 itd.

Po dokładnym zapoznaniu się z pla­­nami gry przedstawionymi w częś­ciach 1–4 oraz zrozumieniu ich subtelności czytelnik może zastosować idee omawianego ataku także w innych otwarciach.

I. 1…Sc6 (obrona Nimzowitscha) 2.d3

2…e5 (Po 2…d6 3.Sf3 Sf6 4.g3 e5 5.Gg2 Ge7 6.0–0 0–0 7.Sbd2 białe mogą zmobilizować do boju swe siły zgodnie z ideami omówionymi w dalszej części książki. Podobnie po odpowiedzi 2…Sf6 można wybrać 3.Sf3 g6 4.g3 Gg7 5.Gg2 0–0 6.0–0 d6 7.Sbd2 Gd7 8.c3 e5 9.b4 a6 10.a3 We8 11.We1 Hc8 12.d4 e:d4 13.c:d4 Gh3 14.Gb2 G:g2 15.K:g2 Hd7 16.Hb3 d5 17.e5 Sh5 18.h3 Gf8 19.Sf1 Sg7 20.Se3 z przewagą pozycyjną białych na skrzydle hetmańskim oraz z możliwościami ataku na prawej stronie po Se3–g4, Dragojlovic-Garofalo, Livorno 2011) 3.g3 g6 4.Gg2 Gg7 5.Sf3 Sge7 6.0–0 0–0 7.Sbd2 d6 8.c3 h6 9.We1 ze standardowym przegrupowaniem skoczka Sd2–f1–e3 lub h2–h4 i Sf1–h2, co jest omówione w części 4.

II. 1…Sf6 (obrona Alechina) 2.d3

2…d6 3.Sf3 g6 (3…e5 4.g3 Ge7 5.Gg2 0–0 6.0–0 itd.) 4.g3 Gg7 5.Gg2 0–0 6.0–0 c5 7.c3 (lub 7.Sbd2 Sc6 8.We1 Hc7 9.Sf1 Gd7 10.c3 Wac8 11.Se3 e6 12.Sh4 Se7 13.f4 Gc6 14.g4 i białe mają w planie f4–f5 oraz g4–g5 z aktywnymi działaniami na prawej flance, Pesztericz-Sandor, Eger 2005) 7…Sc6 8.We1 (8.a3 a5!) 8…e5 9.Sbd2 i ta pozycja jest dalej analizowana w części 2 (rozdział 3).

III. 1…g6 (Obrona Pirca. Spotyka się też najpierw 1…d6, co z reguły wiąże się z zamianą kolejności ruchów do głównego wariantu.) 2.d3

2…Gg7 3.Sf3 d6 4.g3 e6 (Po 4…e5 białe mogą pryncypialnie rozwinąć swe figury: 5.Gg2 Se7 6.0–0 itd. Lub 4…Sf6 5.Gg2 0–0 6.0–0 c5 7.Sbd2 Sc6 i teraz można wybierać pomiędzy 8.c3 a 8.We1 z dalszym wyborem planu gry w zależności od poczynań przeciwnika) 5.Gg2 Se7 6.0–0 c5 7.c3 Sbc6. Wariant ten został omówiony w części 2 (rozdział 2).

IV. 1…a6 2.d3

2…b5 3.g3 Gb7 4.Gg2 e6 (4…g6 5.Sf3 Gg7 6.0–0 c5 7.Sbd2 d6 8.We1 Sd7 9.Sf1 e5 10.a4 Se7 11.Se3 białe mają minimalną przewagę) 5.Sf3 Sf6 6.0–0 d6 7.Sbd2 Ge7 8.Sh4 (W grę wchodzi akcja na skrzydle hetmańskim po 8.a4!?) 8…d5 9.f4 d:e4 10.d:e4 0–0 11.Kh1 Hd7 12.He2 c5 13.g4 z aktywną grą na prawej flance.

V. 1…b6 2.d3

2…Gb7 3.g3 d5 (3…g6 4.Gg2 Gg7 5.Sf3 c5 6.0–0 Sc6 7.Sbd2 itd.) 4.Sd2 d:e4 5.d:e4 g6 6.Gg2 Gg7 7.Sgf3 Sh6 (7…Ga6 8.c4!) 8.0–0 0–0 9.He2 Sc6 10.c3 z zamiarem Sd2–c4, Gc1–f4, Wa1–d1 itd.

Dylemat jest tylko w obronie skandynawskiej po 1…d5.

Białym jest tutaj trudno zrealizować z sukcesem idee ataku. Przeanalizujmy kilka wariantów:

I. 2.d3

A) 2…c5 (Akurat po tym ruchu możliwa jest realizacja głównego planu gry.) 3.Sd2 (Po 3.e5 nastąpi 3…Gf5! i białym nie jest łatwo walczyć o przewagę debiutową.) 3…Sc6 4.g3 d:e4 (Jeśli 4…e5, to 5.Gg2 Ge6 6.e:d5 G:d5 7.Sgf3 Gd6 8.0–0 Sge7 9.c3 z ideą Hd1–c2, Wf1–e1, Sd2–f1 i typowym ustawieniem sił. Natomiast po 4…b6 5.Gg2 d:e4 6.S:e4 Gb7 7.Sf3 e6 8.0–0 Ge7 9.Gf4 białe elastycznie ustawiły swe figury i mogą liczyć na aktywną grę, Fedorow-Hasangatin, Kazań 2016.) 5.d:e4 e5 6.Gg2 Sf6 7.Sgf3 h6 8.0–0 Ge6 9.c3 Hc7 10.He2 Ge7 11.Sc4 0–0 12.Sh4 Sd7 13.Sf5 G:f5 14.e:f5 Gf6 15.a4 Sb6 16.Sd2 Wad8 17.Se4 ze zdobyciem pola e4 dla swego skoczka, z jasną przewagą pozycyjną białych, Mowsesjan-Dołuchanowa, Warszawa 2011.

B) 2…d:e4! (Najprostsza reakcja. Po wymianie hetmanów czarne bez większych trudów wyrównują pozycję.) 3.d:e4 H:d1+ 4.K:d1 e5 5.Ge3 Ge6 (Po 5…Sf6 trzeba grać 6.f3, aby nie dopuścić do Sf6–g4!) 6.Sd2 Sd7 7.c3 Gc5 8.G:c5 S:c5 9.Kc2 Sf6 10.f3 a5 11.Gc4 Ke7 12.G:e6 K:e6 13.Sh3 Sfd7 14.Sc4 b5 15.Se3 f6 16.Whd1 Whb8 17.Wd5 b4 18.Wad1 b:c3 19.b:c3 a4 z wystarczającymi kontrszansami czarnych, Poobalasingam-Sowray, Birmingham 2016.

II. 2.e5 Gf5! 3.d3

A) 3…e6 4.g4 (4.h4 h6 5.h5 Se7 6.d4 Sd7 z następnym …c7-c5 i dobrą grą) 4…Gg6 5.Se2 (W przypadku 5.h4 można grać 5…h5 6.g5 Se7 7.Se2 c5 8.Sf4 Sbc6 9.S:g6 S:g6 10.f4 Hb6 z zamiarem …0–0–0 i świetnymi kontrszansami.) 5…c5 6.h4 h6 7.Sf4 Gh7 8.Sd2 Se7 9.Sf3 Sd7 10.He2 Hc7 i po …0–0–0 czarne mogą liczyć na dobrą grę.

B) 3…c5 4.f4 h6 (Po 4…Sc6 5.g4 e6?? 6.h4! ginie goniec.) 5.Sf3 e6 6.c3 Sc6 7.Ge2 Ge7 8.0–0 g5 9.Sa3 g4 10.Se1 h5 11.Sac2 Sh6 12.Ge3 d4 13.Gf2 Gg6 14.Sa3 Sf5 i czarne mają teraz do wyboru dwa ciekawe plany gry: …Hd8–d7 z długą roszadą oraz …Ke8–f8–g7 w obu przypadkach z obustronnymi szansami.

Dlatego poleca się główny wariant po:

2.e:d5

2…H:d5

Pryncypialna reakcja i dlatego tak gra się najczęściej w praktyce turniejowej. Inne możliwości też zdobyły swoich sympatyków:

I. 2…e6 3.d:e6 G:e6 4.Sf3 Sf6 5.d4 Gd6 (5…c5 6.Gb5+ Sc6 7.0–0 Hb6 8.Sc3 0–0–0 9.d:c5 G:c5 10.He2 białe mają przewagę) 6.Ge2 Sbd7 7.c4 c6 8.Sc3 0–0 9.0–0 We8 10.Gg5 h6 11.Ge3 i białe mają pionka więcej, Kunsztowicz-Mukers, Detmold 1965.

II. 2…c6 3.d:c6 S:c6 4.Sf3 e5 5.Gb5 Gd6 (5…Gc5 6.He2! białe mają przewagę) 6.d4 e:d4 7.H:d4 Sf6 8.Gg5 0–0 9.G:c6 b:c6 10.0–0 Ge7 11.We1 Ge6 12.Sc3 h6 13.Gh4 c5 14.H:d8 Wf:d8 15.Wad1 z przewagą materialną i lepszymi perspektywami białych, Zołotuchin-Zanetti, Moskwa 2006.

III. 2…Sf6 3.Sf3 S:d5 4.d4 g6 (Oczywiście po 4…Gg4 należy grać 5.Ge2 z planem c2–c4!) 5.c4 Sb6 (5…Sf6 6.h3!) 6.Sc3 Gg7 7.h3 (Godną uwagi alternatywą jest 7.c5!? Sd5 8.Gc4 S:c3 9.b:c3 0–0 10.0–0 białe mają minimalną przewagę.) 7…0–0 8.Ge3 Sc6 9.Hd2 e5 10.d5 Se7 11.g4 f5 (Jeśli 11…e4, to 12.Sg5! z przejściem do głównego wariantu.) 12.0–0–0 f:g4 13.Sg5 g3 14.c5 g2 15.G:g2 Sc4 16.He2 S:e3 17.f:e3 Sf5 18.Sce4 h6 (18…Sg3 19.Hc4 S:h1 20.d6+ Kh8 21.d7 Sf2 22.Sf7+ W:f7 23.H:f7+–) 19.Se6 G:e6 20.d:e6 He7 21.Wd7 H:e6 22.W:c7 Wf7 23.W:f7 H:f7 24.Kb1 i białe mają w planie h3–h4–h5 oraz Gg2–h3 z inicjatywą, co pokazała partia korespondencyjna Generalov-Veinger 1994.

3.Sf3

Ruch ten jest tak samo logiczny jak 3.Sc3, którym zająłem się w książce Szachy dla przyszłych mistrzów (Wydawnictwo RM 2015).

3…Gg4 4.Ge2 Sc6

Czarne mają w planie długą roszadę. Rzadko stosuje się wymianę po 4…G:f3 5.G:f3 He5+ 6.He2 H:e2+ 7.K:e2 c6 8.d4 Sf6 9.Sc3 Sbd7 10.Gf4 e6 11.Whe1 Ge7 12.Kf1 i białe mają z parą gońców aktywniejszą pozycję. Po 4…Sf6 5.d4 c6 mogą wybrać między 6.c4 a 6.0–0.

5.d4 0–0–0 6.Ge3

6…Sf6

W grze po 6…e5 7.c4 Ha5+ 8.Gd2 Gb4 9.d5 G:f3 10.G:f3 Sd4 11.Sc3 Hc5 (11…Ha6 12.Ge2 Se7 13.0–0 białe mają minimalną przewagę) 12.Ge2 Sf6 13.0–0 Whe8 14.Wc1 Kb8 15.a3 G:c3 16.G:c3 S:e2+ 17.H:e2 z planem b2–b4 białe są szybsze na lewym skrzydle od przeciwnika na drugiej stronie.

7.0–0 e6

Jeszcze mało zbadaną ideą jest 7…G:f3!? Czarne rezygnują z pary gońców i liczą na aktywną grę figurową. Jednakże po 8.G:f3 Hd7 9.c3 e5 10.Hb3 e4 11.Ge2 Sd5 12.Gb5 z planem c3–c4 Sb1–c3 białe uzyskują znakomite szanse szybkiego ataku na skrzydle hetmańskim.

8.c4 Hf5 9.Sbd2 Gd6

10.h3

Zmusza gońca do podjęcia radykalnej decyzji. Gra się również 10.We1 h5 11.a3 g5 12.b4 z możliwościami ataku dla białych.

10…h5

Pozycja króli na różnych skrzydłach wymaga energicznej akcji. Po 10…Gh5 białe mogą grać 11.Hb3!

11.Hb3 i białe stoją lepiej, co ilustruje partia Małachow-Senoner, Bled 2001, gdzie nastąpiło:

11…e5 12.d:e5 S:e5 13.Sh4 Hd7 14.h:g4! h:g4 15.g3 W:h4 16.g:h4 Hf5 17.Gg5 Sh5 18.G:d8 Sf4 19.He3 S:e2+ 20.H:e2 Sf3+ 21.Kg2 K:d8 22.S:f3 1–0.

Część 5: Taktyka w ataku królewsko-indyjskim

Po gruntownym przestudiowaniu wszystkich części teoretycznych oraz po analizie partii przykładowych 1–37 czytelnik pozna różne motywy kombinacyjne występujące w ataku. Będzie mógł sprawdzić zdobyte wiadomości oraz umiejętności taktyczne. W tym celu przygotowałem 18 interesujących pozycji, które były już wcześniej omówione w książce, zatem ich rozwiązanie nie powinno sprawić większych trudności.

Podsumowanie: Atak królewsko-indyjski jest atrakcyjnym dla białych otwarciem o charakterze pozycyjno-taktycznym. Jego idea powstała na bazie ogólnej oceny klasycznej obrony królewsko-indyjskiej, która uważana jest za debiut o wszechstronnych możliwościach. W przypadku ataku białe mają jeszcze dodatkowe tempo, co jest istotnym atutem w grze.

Zaprezentowany w książce materiał umożliwi czytelnikowi opracowanie podstawowego repertuaru debiutowego, który z pewnością pozwoli na uzyskiwanie korzystnych rezultatów w partiach turniejowych.

Zwracam uwagę jeszcze na bardzo ważny aspekt kolejności posunięć. Typowe pozycje tego otwarcia możemy osiągnąć także po 1. Sf3; 1.g3, a nawet 1.d3, nie tylko po 1.e4!

Na koniec ważna rada: rzecz jas­na nie sposób wykluczyć ewentualnych pomyłek w ocenie przedstawionych wariantów. Czytelnik powinien zatem podejść krytycznie do analizowanych gier. Tylko dzięki własnej wnikliwej pracy analitycznej można zrozumieć technikę poszczególnych potyczek. Dzięki temu uniknie się późniejszych przykrych niespodzianek ze strony realnego przeciwnika w trakcie rozgrywania partii.

Część 1

Obrona francuska

Rozdział 1

Kontynuacja 3.He2

Rozdział 2

Kontynuacja 5…g6

Rozdział 3

Kontynuacja 5…Gd6

Rozdział 4

Kontynuacja 7…0–0

Rozdział 5

Kontynuacja 7…Hc7

Rozdział 6

Kontynuacja 7…b6Przykładowe partie 1–21Partia 1Swietuszkin–Salem
Abu Dhabi 2003Partia 2Adams–Bariejew
Sarajewo 1999Partia 3Morozewicz–Lputian
Wijk aan Zee 2000Partia 4Duda–Nakar
Gjakova 2016Partia 5Dworecki–Ubiława
Tbilisi 1979Partia 6Solomon–Szuveges
Suncoast 1999Partia 7Gottardi–Harding
Partia korespondencyjna 1987Partia 8Jaracz–Haba
Koszalin 1999Partia 9Naroditsky–Mostertman
Groningen 2012Partia 10Swidler–Kariakin
Baku 2015Partia 11Van der Weide–Nijboer
Wijk aan Zee 1997Partia 12Kajdanow–Nijboer
Elista 1998Partia 13Sasikiran–Reefat
Kelamabakkam 2000Partia 14Fischer–Mjagmarsuren
Sousse 1967Partia 15Petrosjan–Barcza
Saltsjobaden 1952Partia 16Dworecki–Damski
Moskwa 1970Partia 17Hillarp Persson–Vas
Oslo 2011Partia 18Mowsesjan–Stern
Berlin 2015Partia 19Łoginow–Stern
Budapeszt 1991

Część 2

Obrona sycylijska

Rozdział 1

Kontynuacja 2…e6

Rozdział 2

Kontynuacja 2…Sc6

Rozdział 3

Kontynuacja 3…g6Przykładowe partie 22–31Partia 22Bołogan–Firman
Moskwa 2002Partia 23Bołogan–Dwirnyj
Gibraltar 2012Partia 24Amin–Harsha
Al-Ajn 2015Partia 25Petrosjan–Pachman
Bled 1961Partia 26Navara–Zilka
Ledec nad Sazavou 2013Partia 27Vescovi–Gułko
Buenos Aires 2003Partia 28Morozewicz–Lastin
Moskwa 2001Partia 29Maes–Vandevoort
Charleroi 2011Partia 30Fischer–Panno

Część 3

Obrona Caro-Kann

Rozdział 1

Kontynuacja 3…e5

Rozdział 2

Kontynuacja 3…d:e4

Rozdział 3

Kontynuacja 3…g6

Rozdział 4

Kontynuacja 3… Hc7

Rozdział 5

Kontynuacja 3…Sf6

Rozdział 6

Kontynuacja 3…Sd7Przykładowe partie 32–37Partia 32Fischer–Richburg
Detroit 1964Partia 33Nakamura–Navara
Sestao 2010Partia 34Buchal–Treffert
Niemcy 1988Partia 35Fischer–Ibrahimoglu
Siegen 1970Partia 36Andriasian–Motyłew
Mińsk 2015

Część 4

Kontynuacja 1…e5

Część 5

Taktyka w ataku królewsko-indyjskimRozwiązania zadań z taktycznych pozycjiIndeks nazwiskLiteratura