Bestia. Studium zła

Zarys fabuły książki Bestia. Studium zła jest oparty na prawdziwych zdarzeniach. Jest to dziennikarski reportaż wzbogacony o fabularyzowane fragmenty zaznaczone w tekście.Redakcja: PAWEŁ WIELOPOLSKIKorekty i łamanie: AGATA MOŚCICKA biały-ogród.plProjekt graficzny serii: manukastudio.plZdjęcie na okładce © Wolfgang Weinhaeupl/Westend61/Corbis/Profimedia© Copyright for this edition by Od Deski Do Deski, Warszawa 2016
© Copyright for the text by Magda Omilianowicz 2016Wydanie II rozszerzoneISBN 978-83-65157-14-0Wydawnictwo Sp. z o.o.
ul. Puławska 174/11, 02-670 Warszawaoddeskidodeski.com.plKonwersja: eLitera s.c..Czytelniku, korzystaj legalnie!
Nad książką ciężko pracował autor i wiele innych osób. Uszanuj ich trud i korzystaj z książki w legalny sposób. Dzięki temu będziemy mogli sobie pozwolić, by przygotować dla Ciebie kolejne znakomite lektury.

Skaza

ŁADNA TA DOKTOR, CO GO TERAZ BADAŁA, i całkiem nie stara jeszcze. Kazała mu ona sobie przypomnieć dobrych i złych ludzi ze swojego życia. Znaczy, kto dobry, a kto zły był na wolności dla niego, dla Leszka. Babcia, wuj, matka – zło to było, znęcali się nad nim zawsze od dziecka. To jej jutro powie, jak zapyta. Na pewno to było jego największe zło. Płakał przez nich wszystkich często. Nic ich nie obchodził nigdy. Bili i popychali jego zawsze. I w ogóle źle mu tam było wtedy w życiu, jeszcze przed murem. Teraz jest lepiej. Bardzo dużo lepiej.

Kucharka z internatu, babcia Nowakowa i ta zakonnica, siostra Ania z Przytocka, co taka łagodna była i mydłem ładnie zawsze ona pachniała, to było jego dobro. I jeszcze pani Basia nauczycielka dobra była.

I Sylwia, ta z lasu. Martwa już ona, ale była dobra. Jedzenie mu dawała. Dwa razy mu dała jedzenie. Do lasu mu przyniosła, co już nie wyszła z niego wtedy. Chleb i pasztetową. Szkoda, że nie żyła już potem ona, ale to nie była jego wina. Stało się tak i tyle.

Kręciły mu się myśli po tabletkach, które dali, jak na tej karuzeli, co kiedyś przyjechała do Bytowa z wesołym miasteczkiem. Stał pod nią i patrzył. Inne dzieciaki obracały się na niej, aż potem i jemu zakręciło się w głowie, od tego stania i zadzierania głowy w górę, ale matka nie dała mu na bilet, pożałowała jak zawsze. Szarpnęła za kurtkę, powiedziała, że co on głupi, żeby w kółko się kręcić jak inni durnie, i poszli stamtąd sobie. Nie przejechał się, nie pokręcił na niej, tej karuzeli, a tak chciał…

Popłakał się wtedy bardzo, posmarkał i jeszcze w pysk od matki dostał, że głupi, że beksa. Jak zawsze. Mały wtedy był, ale to właśnie dokładnie o matce pamięta. I powie tej doktor. Dzieciaki roześmiane na tej karuzeli i jego matka, co krzyczała i go szarpała, że do domu ma już iść.

Ta Sylwia z lasu, co się interesują nią teraz wszyscy, to piękna była i imię miała piękne. Sylwia… Od niej się jego kłopoty z policją zaczęły i najwięcej się policjanci teraz o nią pytają, a on im pokazał i powiedział już wszystko.

Bał się zawsze na tych wizjach, że ludzie z wioski Sylwii coś mu zrobią, ale policja pilnowała bardzo, żeby nie podeszli za blisko. Nie ogłaszali chyba nigdy, że wizja z nim będzie, ale ludzie i tak się zbierali, i patrzeć chcieli, jak i co on pokazuje. Piękna ta Sylwia była i dobra. Żal, że nie żyje już ona.

O listy też ta ładna doktor się pyta. O jego pisanie. On listów już wysłał dużo do ludzi dobrych dla niego kiedyś. Do rodziny swojej też, a nikt do niego teraz nie napisze. Ani ten brat z jehowych, ani Nowakowa babcia. Joasia, siostra, też znać go nie chce teraz i na listy nie odpisuje. Ani na jeden mu nie odpisała, ale pieniądze kiedyś pożyczać to umiała, tylko oddać to już nie. I szwagier, niby dobry, ale gumowej lalki do seksu mu nie kupił. A inaczej wszystko mogło być z tą lalką.

Głowa boli, cały czas go ostatnio boli. Za dużo tego wszystkiego… Tabletek tyle mu dają, że to pewnie od tego.

W telewizji lwy ostatnio widział, jak polują. Film taki o zwierzętach w Afryce był. Lew walnął ją, tę sarnę czy co to tam było, dokładnie tak samo, jak on tę dziewczynę w Toruniu. Jeden raz ten lew uderzył i padła ona jak tamta. Dokładnie tak samo.

Uśmiechnął się do siebie. Był jak ten lew, taki silny. Pośmiałby się w głos, ale zatkał usta kocem, żeby nie obudzić kolegów z celi. Był jak ten lew, ale tego im też nie powie.

Sylwia, taka piękna była, i wtedy jeszcze ciepła była, jak ten pierwszy raz ją miał. Dobrze mu z nią było bardzo. I tutaj też mu jest dobrze. Ciepło jest i nie głoduje. Zawsze wiadomo, o której jedzenie dostaną. Tak jak u sióstr albo w internacie. Śniadanie, obiad i kolacja. Chleba dają tyle, ile się tylko chce. Z renty w sklepiku też może sobie dokupić pączka, drożdżówkę, oranżadę. Wcale tu nie jest tak źle. Mówili mu, że tutaj nie będzie miał źle i nie ma. Cela mała, podobna do pokoju u wujka, ale koja wygodna i na głowę nie pada. Nie musi martwić się, gdzie będzie spał, nie musi głodować, bo jedzenie dają regularnie i dokładkę można czasami dostać. I ci spod celi nie są najgorsi. Tylko musi uważać, co mówi. Nie lubią tutaj, jak się za dużo gada. Śmieją się i krzyczą: „Zamknij ryja, świrze!”.

Jak był na wizji lokalnej w Lublinie, to go zamknęli w areszcie z grypsującymi. Wtedy nie było dobrze, oj, nie było dobrze. Bał się, że go zabiją. Bardzo się wtedy ich bał. Ściągnęli go w nocy za nogi na podłogę, narzucili mu na głowę koc. Myślał, że koniec jego nadszedł już, że zatłuką, zabiją go wtedy. Nawet modlić się zaczął, ale go nie zabili. Poturbowali trochę, pokopali i zabawili się z nim tylko. Wytatuowali mu wtedy psa na lewym udzie. I jeszcze napis na piersi – fuck you. Nie wie, co to znaczy, ale to pewnie nic dobrego. Dlatego teraz wieczorami siedzi cicho, żeby nie denerwować innych. Nic do nikogo nie mówi, tylko uśmiecha się do siebie.

Jeszcze te zakonnice w Przytocku były dla niego takie dobre, nie to co matka i babka. Ta jedna, siostra Ania, co pachniała mydłem. Lubił ją najbardziej ze wszystkich i lubił się do niej przytulać, bo potem wieczorem zawsze miał wzwód, jak o tym pomyślał.

Głowa boli, za dużo tego… Zasnąć nie można. Powie jutro, żeby mu dali jakieś tabletki na to, jak głowa boli.

Ta policjantka też jest miła. Ta, z którą teraz tak często rozmawia. Tylko, że ona pachnie papierochami. I ten prokurator nie jest taki zły. Kawę mu zawsze postawi, papierosa da, a na wizjach, jak w Polskę jadą, czasami pozwoli nawet dwa obiady zjeść. Dużo się dopytuje. Ciągle prosi, żeby Leszek sobie przypominał wszystko po kolei, ale on i tak powie mu tylko to, co chce. Nigdy nie dowiedzą się, jak było naprawdę! Teraz on tu rządzi, bo tylko on wie. Tylko on wie, ile było tych posłusznych mu kobiet. A oni niech myślą, co chcą, niech go proszą. Powie tyle, ile chce. I nic więcej. Skaczą koło niego, bo teraz jest ważny. Już nic, gorzej niż jest, stać mu się nie może. Powiesić to chyba go nie powieszą. Podobno już teraz nie wieszają, bo jest zakaz na karę śmierci. To niech się od niego proszą. On swoje wie, a powie, co będzie chciał, albo za każdym razem powie im co innego. Nie dowiedzą się nigdy od Leszka, jak to naprawdę było.

Zatkał usta kocem, bo znowu zaniósł się śmiechem.

* * *

Leszek Pękalski – „bestia”, „potwór”, „hurtownik zbrodni”, „rzeźnik”, jak nazywano go w mediach – na pierwszy rzut oka sprawia wrażenie sieroty. Za duża czapa i zbyt wielka kurtka. Wszystko niechlujne i zaniedbane. Powyciągane kieszenie i brak guzików. Spodnie całe w plamach, aż błyszczą od brudu. Okrągła buzia, ziemista, łojotokowa cera, przetłuszczone, krótkie, ciemne włosy. Ślina w kącikach ust. W chłodnych, brązowych oczach lekki zez. Przygarbiona postawa, długie ręce i lekko przygięte nogi ze stopami skierowanymi ku sobie sprawiają, że wygląda jak jedno wielkie nieszczęście. Porusza się charakterystycznym kaczym chodem. I zwykle śmierdzi, bo nigdy nie lubił się myć. Od takich jak on ludzie odsuwają się na ulicy, w sklepie, w autobusie. Nie wzbudza strachu, raczej litość, często obrzydzenie. Wielu takich widuje się pod sklepami w byłych wsiach popegeerowskich, siedzących z flaszką taniego wina na przystankach pekaesu.

Jednak Leszek jest inny, bo Leszek ma skazę. Podniecają go kobiety, wszystkie kobiety. I stare, i te młode. Mężczyzn też lubi, a czasami lubi i dzieci. Bez względu na wiek, urodę, tuszę czy kalectwo chce uprawiać z nimi wszystkimi seks. Wszystko jedno gdzie, bo pragnienie dopada go nagle i nie umie nad nim zapanować. Musi się zaspokoić natychmiast. W parku, w lesie, na ulicy, na budowie. Proponuje wtedy seks każdemu, kogo napotka. Nigdy się nie zgadzają, a często śmieją się z niego, przeklinają go, wyzywają. I właśnie wtedy coś w nim pęka. Musi je uciszyć, musi spowodować, że będą mu posłuszne.

Nie nazywa tego zbrodnią ani morderstwem. Mówi: „Miałem zdarzenie” albo „Zagrażałem”; „Wpuściła mnie bo nie wiedziała, że zaraz dojdzie do paniki”; „Zaspakajałem się na niej”; „Chciałem gdzieś, na kimś wyruchać się”; „W tym mieście tylko te dwa zdarzenia były, więcej tam nie miałem”; „Nie poddała mi się żadna. Dziewczyny się tak nie dawały, ale tak robiłem, żeby były posłuszne”; „Albo się pani da wyruchać, albo ja panią kijem zabiję”; „Uderzyłem ją kijem i nie żyła już wtedy ona. Żal, bo ładna ona była”.

I wciąż nie może zrozumieć, że zrobił coś złego. Przecież gdyby zgodziły się na seks, może byłoby zupełnie inaczej. Może nawet ślub by wzięli i byliby razem?

Pękalski podczas śledztwa przyznał się do zamordowania sześćdziesięciu siedmiu osób. W czasie rozmów z policjantami, kiedy padały pytania o morderstwa, denerwował się i zaczynał się jąkać. Trząsł się, drapał ręce, czasami gryzł dłonie. Ale z biegiem czasu hardział. Szybko przeszedł więzienną edukację. Zorientował się, że policjanci chcą dowiedzieć się więcej. I wiedział, że tylko on może im tej wiedzy dostarczyć. Poczuł się ważny. Nie był już wsiowym popychlem, nareszcie był Kimś.

Mimo ogromu zbrodni policjantom też zdarzało się litować nad nim, a to, że się nad nim litują, nie przeszkadza mu, wręcz przeciwnie. Leszek lubi wzbudzać współczucie, bo to oznacza zainteresowanie. Po aresztowaniu wyglądał mizernie, ale jego mikra postawa jest myląca. Leszek zawsze był zwinny, szybki i miał siłę szympansa. Dlatego jego ofiary nie miały najmniejszych szans.

Policjantki, które uczestniczyły w wizjach lokalnych, nie godziły się na symulowanie ofiar zbrodni. W tej roli zastępowały je manekiny albo silniejsi koledzy. Trudno było przewidzieć, czy Leszek nagle nie rzuci się na którąś z kobiet i nie zrobi jej krzywdy, bo przecież nie miał już nic do stracenia. Poza tym w trakcie śledztwa na widok ładnej kobiety Leszkowi często zaczynały drżeć ręce i zdarzało się, że mówił z uznaniem: „Ale ładna dupa”. Nie potrafi zapanować nad monstrualnym popędem. Nie ma żadnych hamulców. Podczas wizyty w areszcie ekipy telewizyjnej, która przywiozła mu erotyczne gazety, Pękalski – rozmawiając z nimi – zerkał na zdjęcia nagich kobiet i jednocześnie masował krocze. Nie przeszkadzała mu ani obecność dziennikarzy, ani pracująca kamera. To po prostu silniejsze od niego.

Wśród prowadzących śledztwo największe zaufanie Leszka zdobyła doświadczona policjantka z komendy w Słupsku. Z nią współpracował najchętniej. Jednak – jak mówili jej koledzy – nawet ona, mimo ogromnego doświadczenia, przy pierwszych spotkaniach z Leszkiem nie czuła się bezpiecznie.

Podczas przesłuchań Pękalski zachowywał się bardzo grzecznie. Opowiadając o wędrówkach po Polsce, często używał zwrotów: „proszę bardzo” i „elegancko”. Nieraz podkreślał, że jest sierotą i dlatego nie wolno go krzywdzić. Policjanci, kiedy zdołali się już z nim oswoić, zwracali się do niego łagodnie i zdrobniale: „Panie Leszku” albo „Lesiu”. A wtedy on chętnie opowiadał.

– Lesiu, a nie było ci żal, kiedy ją zabiłeś?

Po chwili zastanowienia padała odpowiedź.

– Trochę tak, trochę nie. Tak pół na pół.

Łagodne podejście do Leszka i kupowanie mu jedzenia było jedynym sposobem wyciągnięcia od niego istotnych szczegółów. Każde podniesienie głosu powodowało jego niechęć do składania zeznań, obrażanie się i zamknięcie się w sobie na wiele tygodni.

Leszka zatrzymano przypadkowo. Policja dreptała wokół zabójstwa młodej dziewczyny, ekspedientki z wiejskiego sklepu, zawężając powoli krąg podejrzanych. Biegli stworzyli jego portret pamięciowy. Miał być młodym mężczyzną o dużych potrzebach seksualnych, który działa wyjątkowo brutalnie. To rodziło obawy, że może zaatakować ponownie.

Na trop Pękalskiego wpadła pracująca na komendzie sekretarka. To ona, przekładając akta, zwróciła uwagę, że Leszek miał na swoim koncie gwałt i wyrok w zawieszeniu. Powiedziała o tym przełożonym, więc sprawdzono jego alibi. Śledztwo szło jak po maśle i kiedy Leszek przyznał się do zabójstwa, policja cieszyła się z rychłego zakończenia sprawy. Po kilku rozmowach z podejrzanym przesłuchującym zrzedły miny. Leszek zaczął snuć swoją makabryczną, nekrofilską opowieść. Początkowo podejrzewano, że to rojenia psychopaty. Włosy stanęły dęba przesłuchującym, kiedy potwierdziła się pierwsza, druga, trzecia zbrodnia. To uprawdopodobniło kolejne.

Leszek znał takie szczegóły, o których mógł wiedzieć tylko morderca, jak choćby to, że kobieta była ugryziona w pierś, że miała na sobie różową bieliznę, że zwłoki leżały na boku, a na ścianie nad nimi wisiały święte obrazki.

Kiedy wieźli go na wizje lokalne, opowiadał, że pokój, w którym zabił, zmienił się, że wcześniej był pomalowany na żółto w szlaczki, a teraz jest niebieski. Opisywał dokładne ułożenie ciał i miejsca, gdzie pozostawił zwłoki. Pamiętał, że denat miał przecięty nożem pasek w spodniach.

Z jego wędrówek po kraju policja sporządziła makabryczną mapę. W komendach w całej Polsce zdejmowano z najwyższych półek zakurzone akta, a Leszek wciąż mówił o nowych, istotnych dla śledztwa szczegółach, poprawiając policji statystyczną wykrywalność. Policjantów zaskakiwała jego pamięć, kiedy dokładnie opisywał miejsce zbrodni, wygląd i ubranie ofiary sprzed lat czy samochód, który przejeżdżał niedaleko, gdy uciekał. Bywało i tak, że nie poznawał go świadek, którego Leszek doskonale pamiętał.

Nie wolno mnie krzywdzić!

PRZYPOMINAŁ SOBIE TEGO CHŁOPAKA. Przesłuchiwał go przed paroma miesiącami. Patrzył na wyciąg z kartoteki. Leszek P., lat dwadzieścia osiem, z matki Cecylii i ojca Józefa. Kawaler, lekko opóźniony umysłowo, wychowanek domów dziecka i ośrodków opiekuńczych. Zawód wyuczony murarz, od lat na rencie inwalidzkiej. Przed aresztowaniem, w grudniu 1992 roku, zamieszkały w Osiekach Bytowskich. Karany, odpowiadał za gwałt na starszej kobiecie. Lekarze stwierdzili wtedy, że jest upośledzony i dostał tylko dwójkę w zawieszeniu na pięć lat. Teraz wisiał nad nim cięższy paragraf. Aresztowano go tymczasowo, bo był podejrzany o zabójstwo Sylwii, nastolatki, ekspedientki z wiejskiego sklepu, której zwłoki znaleziono w lesie.

Różnych meneli przesłuchiwał, ale ten dwudziestoośmiolatek śmierdział na odległość. Trudno się dziwić, skoro zeznał, że często spał w lesie, w paśnikach. Pazury czarne od brudu, sweter aż się na nim świeci od plam. Musi uchylić okno, żeby wytrzymać ten odór.

Przesłuchanie trwało już trzecią godzinę i prowadzący zaczynał odczuwać zmęczenie. Coś się w tym wszystkim nie zgadza. Chłopak wyraźnie kręci. Plącze się w zeznaniach. Policjant popatrzył na Leszka, zgasił papierosa i pociągnął łyk zimnej kawy. Chociaż na jego oko to mało prawdopodobne, żeby taka sierota mogła zabić, ale kto go tam wie. Sierota, nie sierota, ale wyraźnie kłamie.

– No dobra, Leszek. Skoro nie możesz sobie przypomnieć, to zaczynamy jeszcze raz od początku. Byłeś pod sklepem w Kołczygłowach czy nie?

– Ja już mówiłem, że nie pamiętam, panie komisarzu. Jestem zmęczony, boli mnie głowa. Zawsze wszystko na mnie, bo jestem sierotą i wszyscy mnie krzywdzą! Nie wolno mnie krzywdzić!

– Nie histeryzuj, tylko odpowiadaj od nowa. Co robiłeś w tamten wtorek? Byłeś pod sklepem czy nie?

– Już mówiłem. Stałem na przystanku.

– I co dalej?

– Nic, stałem tak sobie i tylko patrzyłem.

– Wszedłeś do sklepu, bo podobała ci się ta dziewczyna, tak?

– Może wszedłem, nie pamiętam.

– To skup się i przypomnij sobie.

– Głodny byłem. To chyba wszedłem. Chciałem coś do jedzenia kupić.

– Pieniądze miałeś?

– Nie miałem.

– To jak chciałeś kupić?

– Poprosiłem ją, żeby dała mi coś do jedzenia.

– Kogo poprosiłeś? Sylwię?

– Tak.

– I co, dała?

– Nie wiem. Jestem chory psychicznie! Nie mogę wszystkiego pamiętać.

– Słuchaj, mnie się nie spieszy. Możemy tu siedzieć do rana. Jak chcesz, zaczniemy od początku jeszcze raz i jeszcze raz. Chcesz, to powiem ci, jak było. Stałeś pod sklepem, a potem wszedłeś i zaczepiłeś Sylwię. Namówiłeś ją, żeby przyszła do ciebie, do lasu, chciałeś ją zgwałcić, ale broniła się, więc zabiłeś. Było tak?

– Panie komisarzu, a jak ja bym zrobił coś złego, to i tak bym nie poszedł do więzienia, prawda? Ja jestem upośledzony, to wzięliby mnie do zakładu.

– Pewnie tak, Leszek, pewnie tak. Lekarze o tym zdecydują. A teraz powiedz, co jej zrobiłeś i dlaczego?

– …

– Przypomnij sobie, może to było nieumyślne, niechcący? Może cię czymś zdenerwowała i rozzłościłeś się wtedy? No, pomyśl.

– …

Psia krew, szlag by go trafił. Już zaczynał mówić i znowu się zaciął, sierota cholerna! Był w sklepie u Sylwii. To już jest coś. W lesie, niedaleko zwłok, znaleziono reklamówkę i papier po pasztetowej. Może dziewczyna przyniosła mu do lasu jedzenie, on zaczął się do niej dobierać i niechcący ją zabił.

– Panie komisarzu, jak ja jestem opóźniony, to co mi grozi, gdybym powiedział, jak to tam, w tym lesie było?

– Nie wiem, Leszku. Lekarze musieliby cię zbadać. Opowiedz mi, jak było, a potem razem pomyślimy, jak ci pomóc, dobrze? Żadna krzywda ci się nie stanie.

– I nie pójdę do więzienia?

– Jak powiesz prawdę, nic ci nie będzie.

– A czy można skazać na śmierć chorego psychicznie człowieka?

– Nie, Leszku, nie można, ale o tym, czy jesteś chory, czy zdrowy, wypowiedzą się lekarze. Widzisz, że żadna krzywda ci się nie dzieje. Wszyscy dobrze cię traktują.

„Co za okaz, cholera, jeszcze ani razu nie spojrzał mi w oczy. Teraz znowu zagapił się w okno. Przygłup, ale cwaniak. Nieźle sobie kombinuje. Niedorozwinięty, chory biedaczek! Co on, kurwa, ukrywa? I kręci się na tym krześle, jakby owsiki miał”.

Leszek założył nogę na nogę i popatrzył w okno. Sięgnął po papierosa, którym poczęstował go policjant i zapalił.

– A kary śmierci teraz nie ma, prawda? – zapytał.

– Karę śmierci można orzec, ale od lat się jej nie wykonuje, bo wykonywanie tych wyroków zostało zawieszone.

Zaciągnął się dymem i pomyślał o Sylwii. Jasne, że pamiętał wszystkie szczegóły. Jak dała mu jedzenie, jak przyszła do niego najpierw z Janeczką. Jak na drugi dzień przyniosła mu chleb i pasztetówkę. A potem się z niego śmiała, tak jak inne. I nie chciała być mu posłuszna. Uciekać głupia chciała przed nim.

Ten policjant, co z nim rozmawia, jest miły dla niego. Nie krzyczy, nie straszy go. Chyba może mu powiedzieć, jak było. Za Bernadettę, nic mu wtedy nie zrobili, to i za Sylwię nic mu nie zrobią. Najwyżej znowu pojedzie do lekarza, a potem dostanie miejsce w domu opieki albo w jakimś zakładzie. Tam będzie dobrze jak u sióstr. Dadzą mu jedzenie, ciepły kąt. Może o tamtych kobietach też opowie… Żeby się tylko ludzie w Osiekach o niczym nie dowiedzieli, bo jeszcze sobie o nim źle pomyślą.

Zakołysał się na krześle i wykrztusił:

– Panie komisarzu, to ja już powiem. Zabiłem ją, bo się ze mnie śmiała. Nie powinna się śmiać. Śmiała się, a ja jestem biedny, nie wolno się… – Ręce znowu zaczęły mu drżeć.

– Uspokój się, Leszek. Jasne, że nie wolno się z nikogo śmiać. Mów dalej, spokojnie.

– Powiedziałem jej, że chcę się z nią ożenić, a wtedy ona zaczęła się śmiać. Cały czas się śmiała i chciała sobie iść już.

– Opowiesz mi teraz wszystko po kolei od samego początku. Dobrze?

– Było tak, że najpierw chodziłem po lesie i zbierałem jagody. Zjadłem i poleżałem w takim paśniku. Zasnąłem nawet trochę. I jeszcze w lesie taki kostur metalowy znalazłem do sadzenia drzew. Wziąłem go sobie, jakby mnie dziki napadły, żebym się mógł przed dzikami obronić. A jak się obudziłem, to poszedłem na przystanek. Stanąłem tam na tym przystanku i patrzyłem na ten sklep. Byłem bardzo głodny, bo z renty już nic mi nie zostało, wujek znowu przepił moje pieniądze. Ta blondynka, znaczy się ta Sylwia, jak zobaczyła, że ją obserwuję przez szybę, uśmiechnęła się do mnie. Dlatego wtedy wszedłem do sklepu i poprosiłem ją o coś do jedzenia…

Głupi Lesio

LESIO POJAWIŁ SIĘ NA ŚWIECIE z przypadku – a mówiąc ściślej – z pracowniczej zmiany. A było tak. Jego matka Cecylia, odkąd skończyła szesnaście lat, pracowała w pegeerze. Najęli ją tam do pasania krów, bo tylko do tego się nadawała. Prosta dziewczyna z niej była, ale pyskata jak mało która. Nie daj, Boże, jak ją ktoś zaczepił. Pić i kląć umiała nie gorzej od mężczyzn.

Sąsiadki wspominają, że brudas z niej był straszny. Ani o siebie, ani o porządek w domu nie dbała. A myć, to się myła chyba tylko na święta, od wielkiego dzwonu. Bywało, że jak do domu z pastwiska od krów wracała, w gumiakach i roboczym drelichu potrafiła się do łóżka uwalić. Nieraz to i butów nie zdjęła. Nawet w niedzielę po roboczemu chodziła.

Lesia i Joasię miała, będąc panną. Zresztą nigdy za mąż nie wyszła, bo żaden chłop jej nie chciał za żonę, ale dawać to lubiła każdemu, który tylko chciał. Czwórkę dzieci w sumie urodziła.

Zwykle Cecylia pasała krowy z Kazikową żoną. Kiedyś, jak się Kazikowa pochorowała, mąż ją zastępował i pewnie wtedy ją zbałamucił. Cały dzień na pastwisku pilnowali, żeby pegeerowskie krowy w szkodę nie weszły. Gadać za dużo nie gadali, bo i o czym? Poza tym od czasu, jak w młodości Kazika piorun poraził, rozmowny nie był. Cecylia też za często buzi nie otwierała. Nudzili się pewno, to z tych nudów gzili się po krzakach. Pech chciał, że ona zaraz zaszła w ciążę i za Kazikiem łazić zaczęła. Ale ten już ślubną miał i kilkoro swoich dzieciaków, to ją gonił. Brzuch jej urósł wielki i po dziewięciu miesiącach, 12 lutego 1966 roku, powiła bliźniaki: Leszka i Joasię.

Miesiąc po porodzie do roboty wróciła, a nieborakami opiekowała się babcia. A babcia miała zawsze największy pociąg do butelki. Dzieciaków to ona nie głaskała. Szczególnie nie lubiła Leszka i wredna była dla niego. Chociaż i on był od dziecka nieznośny. Joasia to jeszcze w kącie siadała i sama się sobą zajęła, a ten szatan tylko patrzył, co zmajstrować. Zwierzęta lubił męczyć. Może się na nich wyżywał dlatego, że rówieśnicy byli dla niego okrutni? Jak tylko od ziemi odrósł, banda dzieciaków za nim po wsi latała i krzyczała: „Głupi Lesio, głupi Lesio!”.

Każda wieś ma swojego głuptaka, nad którym się pastwi. Ot, taka wsiowa sierota, której matka nie obroni.

W domu Leszka nie obchodzono urodzin, imienin ani żadnych świąt. Czasem w szkole Lesio dostał tabliczkę czekolady albo torbę z wafelkami, ale w domu trzeba było czujnie patrzeć, czy matka z babką nie upiły się za szybko i znowu bić nie będą. Mieli z Joasią swoje kryjówki i – jak widzieli, na co się zanosi – czmychali z domu za stodołę i czekali, aż pijana matka z babką w końcu padną. Wtedy wracali do domu i zasypiali wtuleni w siebie.

* * *

Z akt sprawy, zeznania Pękalskiego[1]:

„Z siostrą moją bliźniaczką zgoda między nami była. Tak jak ja ona też źle była traktowana w domu, ale ja miałem gorzej. Matka i babka wyganiały mnie z domu, o byle co dokuczały mi, znęcały się, mściły się nade mną. Często musiałem spać na dworze, bo bałem się wrócić do domu. One biły za nic wszystkim co im w ręce wpadło, pasem, kijem. Siniaków miałem pełno od tego. I one nie interesowały się tym czy ja żyję czy nie. Wszystko jedno im było. Ojciec też zupełnie nie interesował się mną i siostrą i z naszą matką nie był żonaty, bo już inną żonę miał. Ja cały czas dusiłem to wszystko w sobie, dopiero potem zakonnicom opowiedziałem. Nieraz przez to wszystko płakałem. Jak babka i matka umarły wtedy nie płakałem choć trochę żal mi wtedy było, bo to przecież moja rodzina”.

* * *

– Biedne były te dzieci, Lesio i Joasia, oj, biedne. Bo co też one za dom miały? Głodne często chodziły, brudne, zziębnięte. Z Cecylii nie była dobra matka, a babcia była chyba jeszcze gorsza. Bite były biedaki, na dwór wyganiane, to co z nich dobrego mogło wyrosnąć? – mówi Baranowa, która mieszkała w czworakach nad rodziną Leszka.

Ten jego ojciec to też funta kłaków nie wart. Nigdy ani o syna, ani o córkę nie zadbał. Jak go Cecylia o alimenty podała, to razem z żoną umyślili, co zrobić, żeby nie płacić. Kazik, który na co dzień chodził umyty i ogolony, na sprawę do sądu przyszedł w gumofilcach i drelichu, prosto z pola. Brudny, zarośnięty, śmierdzący. Sąd tylko na niego spojrzał i zaraz sprawę oddalił. I tak się Kazik od alimentów wyłgał.

Kiedy matkę i babkę pochowali, to Leszek i Joasia błąkali się po różnych sierocińcach, a Kazik nigdy się nimi nie zainteresował. Teraz stary już jest, ale jeszcze można się z nim dogadać, choć z trudem. Wiele lat temu w ciągnik na metalowych kołach, który prowadził, piorun uderzył. I od tamtej pory zdziwaczał, rentę inwalidzką dostał. On stale mieszka z żoną tam, w czworakach, na końcu wsi.

* * *

Z akt sprawy:

„Cecylia Pękalska mieszkająca w Osiekach Bytowskich była kobietą niezaradną życiowo, uzależnioną od alkoholu. Nie potrafiła stworzyć dla swoich dzieci prawdziwego domu rodzinnego, jednocześnie sama znajdowała się w niedostatku. Biologiczny ojciec nie interesował się swoimi dziećmi, nie łożył na ich utrzymanie, nie utrzymywał z nimi żadnych kontaktów. Taka sytuacja w połączeniu z trudnymi warunkami materialnymi legła u podstaw decyzji Cecylii Pękalskiej o umieszczeniu syna w placówce opiekuńczej. Leszek od najmłodszych lat przebywał w domu małego dziecka, a następnie w placówkach opiekuńczo-wychowawczych. W domu bywał rzadko”.

* * *

Drzwi czworaków otwiera starszy, schludnie ubrany mężczyzna. Mieszkanie jest ubogie, ale zadbane. Widać kobiecą rękę. Firanki upięte, sztuczne kwiaty w wazonie, pudełka po bombonierkach na regale. I dużo świętych obrazków na ścianach.

Mężczyzna mówi z trudem, bardzo powoli, podobnie jak ludzie po wylewach. Nie waży słów, ale widać, że mówienie sprawia mu sporą trudność. Od lat jest na rencie inwalidzkiej. Podczas rozmowy ani razu nie patrzy mi w oczy.

– Gospodyni nie ma w domu. Pani do mnie? O kim chce pani mówić? Ja nie za dobrze słyszę. O Leszku? Tak, to mój syn, tylko że taki z przypadku. Za dużo ja też o nim nie wiem. On był zawsze przez wszystkich poniewierany. Nigdy nie miał żadnych zabawek, słodyczy. Matka go nie kochała, a jak była w pracy w pegeerze, to Leszkiem babcia rządziła. A to była straszna kosa. Wyzywała go, biła. Lesio jak mały był, to ogień lubił. Siadał pod piecem i patrzył się w ogień. Czasami pogrzebaczem się bawił tak, że wkładał go do pieca i wyciągał. Powiedział mi, że kiedyś babka mu ten pogrzebacz wyrwała i dotknęła do jego ręki. Długo bąble nosił. Tłukła go też o byle co. Często głodny chodził, biedę miał w tym domu, czasami nawet na chleb tam nie było, dlatego lgnął do Joasi, swojej siostry. Do mnie też się kleił, ale ja miałem swoją rodzinę, z moją ślubną. Nie mogłem mu pomóc, no bo jak?

Dzieciaki z wioski też się nad Leszkiem mścili, a on sobie zaraz do głowy brał. Byle co mu gadali, a on we wszystko wierzył, bo ufny był. Krzyczeli do niego: „Chcesz Lesio żonę? A dziewczynę już masz?”. Podpuszczali go, żeby podszedł do obcej dziewczyny i powiedział jej, że mu się podoba, że ją kocha, że może ślub z nim weźmie. Jedne się śmiały, ale też nie raz, nie dwa w pysk od dziewczyn zaliczył. Wszyscy w wiosce naśmiewali się z niego i dokuczali. Mówił mi, że w szkole i internacie miał to samo. Starsi chłopcy kazali mu jeść mydło, bili, dręczyli. Jak czasem szedłem i widziałem, że dzieciaki go obstępują, to kija brałem i ich odganiałem.

Pamiętam też, że za zwierzętami to Leszek nigdy nie był. Nie lubił zwierząt i czasami mścił się nad nimi. Psa, kota potrafił kopnąć. Lubił patrzeć, jak moja żony kury na rosół zabija. Zawsze się wtedy przy niej znalazł, chętnie jej zawsze pomagał, kurę przytrzymał. I psa naszego przy budzie kijem dziobał, aż musiałem go odganiać, ale może musiał się nad kimś wyżyć, jak inni się nad nim wyżywali.

Ja zły dla Lesia na pewno nie byłem. Na pierwszą komunię nawet radziecki zegarek ode mnie dostał. Czasem na ryby razem szliśmy, do lasu na jagody. On najbardziej lubił po lesie pochodzić. Prosił mnie wtedy, żeby mu poszukać żony. A ja mu zawsze powtarzałem, że każdy sam musi sobie żonę znaleźć, że w tym mu nikt nie pomoże. I że nie ma co się spieszyć, to samo przyjdzie, ale on niecierpliwy był w tej sprawie, bo cały czas do tego wracał i mnie nagabywał.

Jak go aresztowali, to nawet myślałem, żeby go w więzieniu odwiedzić, w końcu to syn mój, ale jak to wszystko prawda, co o nim mówią, to ja już go nie chcę znać. Tyle przykrości co on ludziom narobił. A pani jak myśli? Może to być prawda, że on tyle pozabijał? Przecież to aż niemożliwe jest, żeby tylu ludzi życia pozbawić. A może on nie robił tego sam? Może ktoś go do tego namawiał? Już sam nie wiem, co mam o tym myśleć…

* * *

Bliźniacza siostra Leszka Joanna nie wpuszcza obcych do domu. Bo o czym tu gadać? Wstyd dla rodziny i tyle. Zeznań w śledztwie też odmówiła. Takie prawo jej przysługuje. Po aresztowaniu Leszka policja zabrała jej całą biżuterię do ekspertyzy, mówiąc, że może coś darowane od brata. Może ma jakieś łańcuszki, pierścionki po zabitych kobietach. A ona to przecież wszystko od męża i od znajomych dostała.

Leszkowy szwagier jest bardziej gościnny i rozmowny.

– Proszę, pani wejdzie. Joanna zaraz powinna wrócić. Za dużo nie powiem, bo dobrze to ja Leszka nie znałem. Nawet mówiłem żonie, że on jakiś taki nieuchwytny. Jak Leszek na Śląsku pracował, to rodzina nie miała od niego wtedy żadnych wiadomości. Nikt nie wiedział nawet, gdzie on aktualnie przebywa. Ja, jak go pierwszy raz zobaczyłem, to od razu wiedziałem, że jest upośledzony, ale jak do nas przyjeżdżał, to zawsze pogadaliśmy sobie jak mężczyzna z mężczyzną. Doradzałem mu, jak nie wpaść, jak się ma z kobietą seks, bo on ciemny był w tych sprawach zupełnie, ale pamiętam też, że Leszek był strasznie za kobietami. Ile razy bym go nie spotkał, ten cały czas o żeniaczce gadał. Wszystko jedno mu było, jaka ta żona będzie. Kiedyś siedzieliśmy przy piwie z Leszkiem, a on mnie pyta, gdzie można kupić dmuchaną lalkę do seksu? W gazecie jakiejś zobaczył i się napalił, ale przecież taka panienka to trochę kosztuje, a on miał rentę niewielką…

W B., gdzie dziś mieszka Joanna, złośliwi ludzie gadają, że Leszek uciułał sobie w końcu na dmuchaną seks lalkę. Znalazł w jakimś katalogu taką najprostszą, najtańszą. Długo na nią zbierał, ale w końcu uzbierał. Pieniądze – równowartość swojej miesięcznej renty – dał szwagrowi, ale on Leszka przekręcił. Pieniądze wziął, owszem, tyle że Leszek lalki na oczy nie zobaczył. Ponoć teraz siostra ma wyrzuty sumienia i chce odesłać te pieniądze Leszkowi do aresztu, ale nie ma z czego, bo i u niej bieda.

* * *

Z akt sprawy, zeznanie szwagra Pękalskiego:

„To jest prawdą, że Leszek Pękalski dał mi 600 zł na lalkę z sex shopu, ale zabrakło mnie i żonie na życie i pożyczyliśmy sobie te pieniądze. Teraz trochę żałuję, że mu tej lalki nie kupiłem. Pamiętam jeszcze, że Leszek czasem dziwnie się zachowywał. Pytał mnie, jak jest w zakładzie karnym, jak się tam żyje, jakie tam są warunki. Mówił, że słyszał, że w zakładach karnych mężczyźni mają stosunki z innymi mężczyznami i jeszcze mówił, że on by się na to godził. Chciałem także nadmienić, że Leszek nigdy nie dał mnie ani mojej żonie żadnej biżuterii”.

* * *

Do domu wraca Joanna, siostra Leszka. Drobna, niewysoka kobieta. Ma zniszczoną twarz i wygląda na znacznie więcej niż dwadzieścia osiem lat.

– Co pani tu robi? Kto panią tu wpuścił? Czego pani chce?

– Chciałabym z panią porozmawiać o Leszku.

– Nie ma o czym mówić. Z policją ani z sądem nie rozmawiam, bo takie mam prawo, i z panią też rozmawiać nie będę.

– Proszę mi powiedzieć jedno, tutejsi ludzie plotkują, że pani mąż miał kupić Leszkowi lalkę, taką dmuchaną do seksu, ale oszukaliście go. Czy to prawda? Nie macie wyrzutów sumienia, wiedząc, że ta lalka mogła mu zastąpić żywe kobiety, że ten zakup mógł uratować życie którejś z zamordowanych przez niego kobiet?

Chwila ciszy. Joanna patrzy w podłogę, zastanawia się przez moment.

– To, co wiem, to sprawa tylko między mną i moim bratem. Nikomu nic do tego. Jak pani taka ciekawa, to niech pani jedzie do niego do więzienia, a teraz proszę opuścić moje mieszkanie.

– Jeszcze jedno, pani Joanno. Nad wersalką zauważyłam taką kolorową makatkę z żubrem. Leszek przywiózł ją pani z Białegostoku, prawda? Czy pani wie, że w czasie, kiedy on tam był, zostało uprowadzone dziecko, które potem zmarło z wychłodzenia? Śliczna, półroczna dziewczynka. Miała na imię Marta. Leszek przyznał się do tego porwania. Słyszała pani o tej sprawie?

– Proszę się wynosić, ale to już! Nie będę rozmawiać – Joanna cedzi przez zęby i zatrzaskuje za mną drzwi.

* * *

Oprócz Joasi, Leszek ma jeszcze dwójkę rodzeństwa: Justynę i Adama. Matka poczęła ich z Jankiem Wójcickim, upośledzonym sąsiadem z czworaków, kilka lat po Leszku i Joannie. Życie Adama i Justysi też zawsze wiodło pod górkę. Podobnie jak starsze rodzeństwo i oni wędrowali z jednego ośrodka opiekuńczego do drugiego. Poznali wszystkie okoliczne domy dziecka. I podobnie jak Leszek uczyli się w szkole specjalnej.

Zanim aresztowali Leszka Justyna i Adam często go odwiedzali. Bardzo żałują, że Lesia zabrali, bo był dla nich dobry. Przytulił, pogłaskał, czasem dał na lody. Teraz już nikt z rodziny się o nich nie zatroszczy.

– Pamiętam ich. Justysia to grzeczna, spokojna dziewczynka. Lekko opóźniona jak wszystkie dzieci z tej rodziny – opowiada wychowawczyni ze szkoły. – Adam jest niezwykle podobny do Leszka. Małomówny, zapatrzony w siebie. Nastawiony do wewnątrz. Często stawiał żądania. Chciał najlepsze buty, najlepszą kurtkę. Argument zawsze był jeden: „Należy mi się, bo jestem sierotą”. Inni wychowankowie ośrodka odnosili się do niego z respektem. Podawali mu obiady na stołówce, usługiwali, jakby się go obawiali. To typ przywódczy, choć trudno określić, na czym to polega. Na jednej z zabaw, kiedy urządzaliśmy pokaz mody, Adam przebrał się za punka. Czarna skóra, pas nabijany ćwiekami. Imponuje mu siła. Czy imponuje mu starszy brat, trudno powiedzieć. Od czasu aresztowania Leszka, nie wspomniał o nim ani razu.

* * *

O internacie w Bytowie, gdzie przebywało rodzeństwo, zrobiło się głośno w mediach, kiedy wyszło na jaw, że w nocy upośledzeni wychowankowie uprawiali ze sobą seks. Tworzyły się pary, nawet trójkąty. Były rankingi, kto jest dobry w te klocki, a kto nie. Mechanizm działania był taki, że wieczorem, po dwudziestej drugiej, kiedy opiekunowie wychodzili do domów i w ośrodku zostawał tylko jeden wychowawca, wytypowani pensjonariusze szli, żeby go zagadać. Pili z nim kawę, herbatę, opowiadali, co w szkole. Inni, szczególnie starsi, zmuszali w tym czasie młodszych do uprawiania seksu. Najmłodsi byli dziesięcio-, jedenastolatkami. Kiedy odkryła to jedna z wychowawczyń, zawiadomiła policję.

– To nie jest tajemnica, że dzieci opóźnione, upośledzone często mają duży popęd seksualny i w wielu ośrodkach dochodzi do takich incydentów. Nie ma sposobu, żeby wszystkich upilnować. W tym przypadku byłam zaskoczona, bo Adam miał dziewczynę, swoją sympatię w szkole. Był dla niej uprzejmy, grzeczny, a okazało się, że w internacie wykorzystywał seksualnie inną dziewczynkę. To właśnie on, jak się potem okazało, był inicjatorem całej akcji i tego, żeby zagadywać wychowawcę. To on był prowodyrem i on często uczestniczył w tych „seksualnych spotkaniach”. Dziewczynka, którą wykorzystywał, była ciężko upośledzona, nie umiała się przed tym obronić.

Popychadło

TUŁACZKĘ PO PAŃSTWOWYCH PLACÓWKACH rozpoczął Leszek od Domu Małego Dziecka w Głodzinie, a kiedy placówkę zlikwidowano, przeniesiono go do podobnego ośrodka w Przytocku. Bywały okresy, kiedy przebywał w domu rodzinnym. Został posłany do przedszkola, potem do szkoły podstawowej w Nadarzynie, ale już od pierwszej klasy nauka sprawiała mu znaczne trudności. Miał kłopoty z wieloma przedmiotami, dlatego nie przepuszczono go do następnej klasy.

Poza tym był trudnym dzieckiem – upartym, niegrzecznym i niezdyscyplinowanym. Zawsze trzymał się na uboczu, nie potrafił zaaklimatyzować się wśród rówieśników. Dzieci też nie lubiły Leszka. Kiedy tylko mogły, dokuczały mu, popychały. On mścił się, czając się za rogiem albo w załomach korytarza i strasząc młodsze dziewczynki, które z piskiem uciekały lub szły na skargę.

Z powodu kłopotów w nauce i widocznego braku troski o niego na prośbę nauczycieli dom Leszka odwiedziła opieka społeczna, która po stwierdzeniu poważnych zaniedbań wychowawczych wystąpiła z wnioskiem o umieszczenie chłopca w ośrodku opiekuńczym. Leszek miał jedenaście lat, kiedy w 1977 roku trafił do zakładu w Przytocku prowadzonego przez siostry zakonne. Spędzony tam czas Pękalski wspomina jako najpiękniejszy w jego życiu. W Przytocku przebywały dzieci ze znacznie głębszymi upośledzeniami, więc po raz pierwszy nie czuł się najgorszy, bo byli gorsi od niego. I po raz pierwszy w życiu ktoś o niego dbał, karmił go, a czasami przytulał.

Kilka miesięcy później z Przytocka skierowano go do ośrodka szkolno-wychowawczego w Bytowie, a potem do słupskiej zawodówki dla młodzieży opóźnionej. Nauczyciele wspominają, że był pilny, ale mało zdolny. Należał do najsłabszych uczniów. Jedyny przedmiot, z którego miał lepsze stopnie, to geografia. Godzinami mógł siedzieć nad mapą i wykazywał się fenomenalną pamięcią. Błyskawicznie zapamiętywał nazwy miast, państw, przylądków. Z polskiego też był niezły. Robił niewiele błędów i pisał dość dobre prace.

Był szalenie dociekliwy. Podczas wypraw do parku, kiedy pani prosiła, żeby opisać listek czy gałązkę, Lesio przyglądał się bardzo uważnie i pokazywał to, czego inne dzieci nie dostrzegały, na przykład siateczkę żyłek. Bardzo lubił pytać. Najczęściej padało pytanie: „Dlaczego?”. „A co to za roślina? Dlaczego ma taki kolor? A czemu rośnie tutaj? A dlaczego…?”. I tak w kółko.

* * *

– Pamiętam Leszka. Po tym wszystkim, co się wydarzyło, trudno byłoby go zapomnieć – mówi jedna z wychowawczyń. – Ja go wspominam jako ucznia ociężałego, ale spokojnego i posłusznego. To prawda, że zyskał miano odludka, bo nie miał koleżeńskich relacji z rówieśnikami. Zawsze był na uboczu, nigdy nie uczestniczył ani w życiu środowiska szkolnego, ani internatowego. Był niemal izolowany w gronie uczniów, pewnie dlatego, że nie dbał o swój wygląd zewnętrzny i o higienę. Zawsze chodził taki brudny, zapuszczony, brzydko pachniał, zniechęcając tym innych do kontaktu. Wobec nas – nauczycieli i wychowawców – potrafił być przemiły, a nawet przymilny. Wzbudzał nasze współczucie, bo znaliśmy jego domową sytuację, wiedzieliśmy, że jest odrzucony przez rodzinę. Przy tym był zabiedzony, osamotniony i wiecznie głodny. Dlatego niejednokrotnie Leszek uzyskiwał nasze wsparcie w formie darów rzeczowych. Sama pamiętam, jak przynosiłam dla niego z domu jakąś odzież. Zaskarbił sobie też względy kucharek w internacie, które dawały mu dodatkowe porcje jedzenia. Przypominam sobie, że całkiem nieźle dawał sobie radę z językiem polskim, a na tle innych uczniów wykazywał się dużą znajomością geografii, szczególnie w kontekście układu państw świata, stolic, a także orientacji na mapie, również Polski. Chętnie uczestniczył też w organizowanych przez szkołę wycieczkach krajoznawczych.

* * *

W pierwszych latach Leszek miał spore trudności z zaadaptowaniem się w nowym środowisku, więc wychowawczyni zapisała go do harcerstwa. On, dwunastoletni wtedy chłopak, bardzo się z tego cieszył, bo czuł się dumy i wyróżniony. Z przyjemnością biegał na zbiórki, zdobywał sprawności, jeździł na biwaki. To też były nieliczne ze szczęśliwych chwil w jego życiu.

Kiedyś wziął udział w obozie z dziećmi zdrowymi. Po tym turnusie bytowski ośrodek dostał pochwałę z komendy hufca za to, że dzieci upośledzone tak dobrze sprawowały się na obozie.

Ze wszystkich wychowawczyń Leszek najbardziej lubił panią Basię. Lgnął do niej jak szczeniak, na wycieczkach nie odstępował na krok, odwiedzał w domu, pisywał do niej listy.

* * *

– Pamiętam go dobrze, bo Leszek jest moją największą klęską wychowawczą – mówi Barbara. – To była taka fajtłapa, którą każdy mijający zaczepiał. Przypominam sobie, jak na przerwach stał w kącie, zawsze na uboczu. Kiedy inne dzieci mu dokuczały, nie potrafił się bronić. Zasłaniał się tylko i piszczał: „Zostaw mnie, nie rusz mnie”. Czasem mnie to złościło i mówiłam mu: „Szturchnij, Leszek, którego, to się od ciebie odczepią”, ale on nie umiał. Zupełnie nie umiał się bronić. Na zabawach szkolnych też zwykle sterczał pod ścianą. Nigdy nie poprosił żadnej dziewczynki do tańca, choć pamiętam, że patrzył na nie takim dziwnym wzrokiem.

Po skończeniu szkoły często do mnie pisywał i co dwa, trzy miesiące przyjeżdżał. Było mi go żal, bo nie miał nikogo bliskiego, a jego jedynym marzeniem była dobra, kochająca i dbająca o siebie rodzina. Rozpaczliwie szukał ciepła. Często mówił mi, że chciałby mieć żonę. Skarżył się, że żadna dziewczyna go nie chce. Kiedyś powiedział, że chce żonę z Parchowa, z ośrodka dla upośledzonych dzieci. Podejrzewam, że ktoś ze wsi z niego zażartował, a on wziął to sobie do serca. Siedział u mnie w domu i namawiał, żebym zadzwoniła do siostry przełożonej i załatwiła mu żonę. Tłumaczyłam mu:

„Lesiu, te dziewczyny są chore, mielibyście chore dzieci. To nie byłoby dobre”.

„Ja nie chcę mieć dzieci – mówił. – Chcę mieć tylko żonę, żeby z nią chodzić na spacery, gotować razem obiady, rozmawiać”.

„Leszku, a czy ty już kiedyś miałeś coś z kobietą? – zapytałam go wtedy. – Jeśli nie chcesz, nie musisz odpowiadać”.

On się chwilę namyślał, a potem z uśmiechem powiedział, że nie. To było jakieś trzy lata przed jego aresztowaniem. Ile morderstw miał już wtedy na koncie? Ciarki mnie przechodzą, kiedy dzisiaj o tym myślę.

Wiem, że Leszek nie rezygnował z poszukiwań kandydatki na żonę. Pisał listy, a kiedyś zdobył adres bardzo chorej dziewczynki, kaleki z wodogłowiem, która wcześniej była w naszym ośrodku. Jeździł do jej domu i prosił ojca, żeby mu ją dał pod opiekę. Zdaje się, że w końcu jej rodzina wyrzuciła go za drzwi.

Mnie też się kiedyś oświadczył. Zbieraliśmy w lesie głóg. W pewnej chwili mnie zapytał, czy się nie obrażę, jeśli zada mi pytanie, po czym wykrztusił, czy gdybym nie była mężatką, wyszłabym za niego. Tłumaczyłam, że jestem od niego starsza o dwadzieścia lat, ale Leszek nie chciał słuchać, tylko cały czas powtarzał: „Ale mnie nikt nie chce! Nikt!”.

Nigdy nie podejrzewałam, że Leszkowi może chodzić o seks. Zawsze myślałam, że – mówiąc o żonie – bardziej ma na myśli matkę, że szuka kobiety, która by go przytuliła, pogłaskała, wynagrodziła mu ciężkie dzieciństwo.

Pamiętam, że jakiś czas temu zawiozłam mu używany telewizor. Leszek bardzo się ucieszył, zaczął opowiadać, co u niego słychać, i poprosił, żebym poczekała na jego wujka, bo chciałby, żeby wujek mnie zobaczył. Wuj wrócił do domu mocno podpity i zaczął się żalić, że utrzymuje Leszka, że Leszek jest taki chory, niedobry, bezużyteczny. Płakał mi prawie na ramieniu, mówiąc, jaki on z kolei jest dla niego dobry i życzliwy. A ja zawsze miałam takie niejasne podejrzenia, że wujek wykorzystywał Leszka seksualnie. Nie wiem, może krzywdzę tego człowieka… Może się mylę…

Przypomina mi się jeszcze jedno zdarzenie związane z Leszkiem. Byłam na grzybach ze znajomymi. Nie wiem, skąd on tam się wziął, dość, że kręcił się przy nas. W pewnej chwili jedna z koleżanek podeszła do mnie i – wskazując na niego – zapytała, kto to jest, ten trzęsący się chłopak, który tak dziwnie patrzy, bo ona się go boi. Uspokoiłam ją, że to mój były uczeń, który zawsze tak patrzy i kiedy się denerwuje cały drży. Powiedziałam, że on nic jej nie zrobi. Kto wie, czy się nie myliłam? Może, gdyby zdarzyła się dogodna okazja i w pobliżu nie byłoby ludzi, Leszek skrzywdziłby i ją.

O tym, że go aresztowano, dowiedziałam się w szkole od swoich uczniów. Na przerwie ktoś do mnie podszedł i spytał: „Czy pani wie, że nasz Lesio zabił?”. Moją pierwszą myślą było, że to może przypadek, że nieumiejętnie zabrał się do dziewczyny i stało się. Dopiero po kilku dniach dowiedziałam się, że jest podejrzany o serię morderstw. Potem słyszałam o nim jeszcze różne rzeczy. Podobno przed wielu laty ktoś z jego rodziny, jakiś dziadek czy pradziadek, też kogoś zabił, ale czy to prawda? Może teraz ludzie tylko tak gadają.

Doszły mnie też słuchy, że Leszek, będąc w szkole, zgwałcił jakąś dziewczynkę. Nie wiem, czy chodziło o naszą placówkę, czy o Słupsk. To oczywiste, że gwałty w szkołach takich jak nasza zdarzają się. Nie sposób temu przeciwdziałać ani wszystkich upilnować, choćby kadra stawała na głowie. Nasi wychowankowie mają często silny popęd płciowy, nad którym nie mogą zapanować. Tych bardziej pobudliwych i agresywnych prowadzimy do lekarza, który aplikuje im tabletki uspokajające. Jednak Leszek do nich nie należał. Nie wykazywał takich skłonności. Nigdy żadna dziewczynka nie skarżyła się, że ją molestował.

Przez jakiś czas myślałam o tym, żeby załatwić sobie widzenie z nim i zapytać go o jedno: dlaczego mnie nie zabił? Przecież miał mnóstwo okazji. Wiele razy byłam z nim sam na sam w lesie, często odwiedzał mnie w domu. Męża nie było, dzieci w szkole, byliśmy zupełnie sami. Policjanci, którzy ze mną rozmawiali, twierdzą, że widocznie mam wyjątkowe szczęście…

Krótkie CV

W AKTACH SPRAWY zachował się przebieg edukacji i kariery zawodowej Pękalskiego. Niewiele miesięcy w swoim życiu Leszek przepracował. Mimo że był silny i dawał sobie radę z prostymi zadaniami, za pracą nie przepadał. Współpracownicy mówili, że był opieszały, niemrawy i nie palił się do żadnej roboty. Pracodawcy wspominają go jako lenia i lesera, który mimo ociężałości umysłowej umiał zaskakująco dobrze dbać o swoje sprawy.

* * *

Od września 1977 Leszek Pękalski został skierowany do ośrodka szkolno-wychowawczego w Bytowie i umieszczony w szkolnym internacie.

Opanowanie programu nauczania tej szkoły nie nastręczało mu większych problemów i w 1982 roku ukończył ten szczebel edukacji. Bezpośrednio po tym kontynuował naukę w zasadniczej szkole zawodowej w Słupsku, o profilu dopasowanym do jego obniżonego rozwoju intelektualnego. Po trzech latach zdobył uprawnienia w zawodzie murarz-tynkarz. Przez cały czas trwania edukacji był zakwaterowany w szkolnym internacie. Wakacje i ferie spędzał w domu opieki społecznej w Przytocku jako były wychowanek i w tym czasie bardzo rzadko odwiedzał matkę.

Chętnie uczestniczył w zajęciach harcerskich i organizowanych przez szkołę wycieczkach krajoznawczych. Miał możliwość dzięki temu zwiedzić Toruń, który wzbudził jego podziw i nie ukrywał, że chciałby tam zamieszkać. Zaraz po uzyskaniu świadectwa ukończenia zawodówki Leszek z własnej inicjatywy podjął starania znalezienia pracy w Toruniu. Został tam zatrudniony w Przedsiębiorstwie Budownictwa Rolniczego. Tam też znalazł zakwaterowanie w hotelu pracowniczym. Nie radził sobie jednak z obowiązkami i chociaż był pracownikiem zdyscyplinowanym, wytrwał w swojej pierwszej pracy zaledwie pół roku. W styczniu 1986 roku rozwiązano z nim umowę o pracę, ale z hotelu korzystał jeszcze do lutego.

Równie krótko trwał okres zatrudnienia Pękalskiego w kolejnym zakładzie. Tym razem wybrał on Górny Śląsk jako swoje centrum życiowe i tam podjął pracę w Przedsiębiorstwie Budownictwa Rolnego w Siemianowicach Śląskich. Mieszkał w hotelu pracowniczym.

* * *

Z akt sprawy. Jedna z opinii o nim jako pracowniku, z jego miejsca pracy w Siemianowicach Śląskich: