Odchudzanie i Prawo Przyciągania

Redakcja: Ewa Karczewska

Skład komputerowy: Piotr Pisiak

Skład wersji elektronicznej: Tomasz Piłasiewicz

Projekt okładki: Tomasz Piłasiewicz

Korekta: Katarzyna Kusojć

Wydanie I

Białystok 2013

ISBN 978-83-7377-623-4

© Copyright for this edition by Studio Astropsychologii, Białystok 2010.

All rights reserved, including the right of reproduction

in whole or in part in any form.

Wszelkie prawa zastrzeżone. Żadna część tej publikacji nie może być powielana

ani rozpowszechniana za pomocą urządzeń elektronicznych,

mechanicznych, kopiujących, nagrywających i innych

bez pisemnej zgody posiadaczy praw autorskich.

Celem niniejszej książki nie jest medyczna porada. Żadna z omawianych tu technik nie może lub nie powinna zastępować konsultacji z lekarzem. Ponieważ każdy ma konstytucyjne prawo do stosowania wszelkich informacji na swój użytek, autorka ani wydawca nie ponoszą odpowiedzialności prawnej za stosowanie zawartych tu informacji.

15-762 Białystok

ul. Antoniuk Fabr. 55/24

85 662 92 67 – redakcja

85 654 78 06 – sekretariat

85 653 13 03 – dział handlowy – hurt

85 654 78 35 – sklep firmowy „Talizman” – detal

www.studioastro.pl e-mail: biuro@studioastro.pl

Więcej informacji znajdziesz na portalu www.psychotronika.pl

PRINTED IN POLAND

Dziękuję za to, że żyję – to jest naprawdę najlepsza rzecz, jaka mi się mogła zdarzyć. Dziękuję za to, że każdego dnia o świcie wschodzi słońce, że istnieją morza, oceany i lasy, które swoim istnieniem sprawiają mi niebywałą radość. Dziękuję za to, że z nasion wciąż wyrastają rośliny i dziękuję ptakom, które dla mnie śpiewają swoje serenady o 4 nad ranem… Dziękuję za to, że w miejsce starych pokoleń przychodzą nowe – jakie to wspaniałe dla ludzkiego postępu… Dziękuję za roześmiane oczy moich zwierząt i dzikie harce mojego husky’ego, który radośnie biega po polach i lasach, a potem wraca do mnie, bo chce… Dziękuję za szczerość i wielką pasję życia u wszystkich dzieci i za to, że przypominają nam o tym, kto jest centrum wszechświata, zwłaszcza kiedy głośno krzyczą: „bo ja chcę!”… Dziękuję wszystkim, którzy chcą ograniczać naszą wolność, bo wtedy pragniemy jej więcej. Dziękuję za każde piękne przeżycie, ale jeszcze bardziej dziękuję za każde niemiłe przeżycie, bo dzięki nim mogę wciąż iść naprzód i ciągle określać, jakich chcę zmian… Dziękuję za wszystkie już spełnione pragnienia i za te niespełnione, no i jeszcze za te, których dzisiaj nie znam – bo dzięki nim życie jest nadal ciekawe i porywające. Dziękuję za wszystkich spotykanych ludzi, bo każdy z nich był lub wciąż jest cudownym i doskonałym nauczycielem (choć może nie od razu to widziałam…). Dziękuję za wszystkich ludzi, których kocham i za tych, których kochać się uczę… i dziękuję Tobie – za to, że trzymasz tę książkę w dłoniach oraz mam nadzieję, że znajdziesz w niej to, czego szukasz… Cudownie jest współtworzyć i współistnieć z Tobą na świecie…

Od Autora –jak fajnie to brzmi

Otóż jestem autorką tej książki… Generalnie – pisząc ją – miałam na względzie odchudzanie i we wszelkich przykładach używałam odniesień właśnie do tego tematu. Chciałabym jednak, aby wiedza, którą chcę przekazać, dotarła również do wszystkich osób, które interesują się żywieniem, zdrowym odżywianiem, profilaktyką wielu chorób z zastosowaniem jedzenia – ponieważ według mnie w żadnym procesie, czy to leczenia, czy odchudzania, czy profilaktyki, nie powinno się pomijać aspektu najważniejszego, czyli tego, jak działa nasze ciało i skąd bierze informację o tym, jak ma funkcjonować. Nie jest to jednak podręcznik z fizjologii. Uważam, że jeśli będziesz chcieć, zawsze możesz sięgnąć do opracowań odnośnie działania układu nerwowego, tego jakie neuropeptydy są uwalniane i jaki jest zakres ich funkcjonowania. Dla osób, które po raz ostatni z biologią i chemią miały do czynienia w szkole średniej, mogłaby być to nudna i nie do końca zrozumiała lektura, dlatego starałam się przekazać informacje w sposób obrazowy bez zbędnego używania specjalistycznych nazw, opisów reakcji i wnikania w fizjologię.

Książkę tę napisałam z myślą o tych, którzy wciąż szukają nowej diety, nowego sposobu odżywiania, który może pomóc w utracie wagi. Wiem, co oznacza ciągła walka ze sobą – która nie daje przy tym żadnych długoterminowych rezultatów i przynosi tylko poczucie bezsilności. Dlatego polecam tą książkę szczególnie takim osobom. Myślę jednak, że jest to również ciekawa pozycja dla wszystkich, którzy kiedykolwiek zastanawiali się nad takimi pytaniami, które i mi spędzały sen z powiek. Są to pytania, które dręczyły mnie, od kiedy zaczęłam się interesować odżywianiem, a na które pragnęłam uzyskać odpowiedzi i myślę, że po wielu latach poszukiwań i obserwacji – znalazłam. Więc jeśli zastanawiałaś się kiedyś, dlaczego wśród nas (a nie ukrywajmy – prawie wszyscy jemy podobne dania) są tacy, którzy są zdrowi, wyglądają młodo i tacy, którzy wciąż chorują, mają nadwagę, cholesterol i zaparcia… Dlaczego wśród ludzi, którzy bardzo dbają o zdrowie, są tacy, którzy chorują na przeróżne choroby, jak nadciśnienie, zawały, cholesterol, zwiększony poziom trójglicerydów? Jak to jest, że są osoby, które naginają wszystkie przyjęte normy zdrowego odżywiania i wyróżniają się witalnością, zdrowiem i urodą? Co je różni, skoro genetyka nie jest w stanie odpowiedzieć na te pytania? Mam nadzieję, że odpowiedzi znajdziesz w książce, którą właśnie trzymasz w dłoniach…

Chcę również zaznaczyć, że ja osobiście nie widzę niczego złego w tym, że ktoś ma nadwagę (która jest nadwagą według dzisiejszych norm, a które kiedyś były inne). Każdy ma prawo być taki, jaki chce. Jaki sens jest w tym, że ludzie, którym nie podobają się pulchne osoby, skupiają swoją uwagę właśnie na tych puszystych osobach, skoro wokół jest tyle szczupłych? Jaki jest sens koncentrowania uwagi przez tych, którzy wolą puszystych, na osobach, które są szczupłe? Nie łatwiej po prostu widzieć dookoła to, co się nam podoba i na tym się skupiać? Przecież nie możemy być wszyscy identyczni…, bo piękno tkwi w różnorodności… i wtedy, pomimo różnych upodobań, każdy może znaleźć coś dla siebie. Ale to już temat na kolejną książkę.

1. Wprowadzenie

Nauka dowiodła, że w ciągu 11 miesięcy organizm ludzki całkowicie się odnawia.

Krwinki czerwone żyją 5 dni, potem umierają, a na ich miejsce przychodzą nowe. Tak jest z każdą komórką ciała – również z komórkami tłuszczowymi. Wychodząc z takiego założenia, nawet jeśli przytyłaś, to po 11 miesiącach powinnaś być znowu harmonijnie szczupła, tym bardziej że każdy człowiek ma coś takiego jak idealną wagę zapisaną w pamięci komórkowej. Każda komórka nosi jej pamięć. Poza tym jesteśmy wyposażeni w system hormonalno-nerwowy, który steruje utrzymaniem idealnej wagi! Twoja idealna waga jest wtedy, gdy nie masz nadwagi ani niedowagi. To waga, która jest dla Ciebie doskonała pod każdym względem – dla Twoich kości, dla Twojego układu krążenia, dla całego Twojego organizmu i dla Twojej psychiki, żebyś czuła się wygodnie i dobrze w swoim ciele. Każdy, absolutnie każdy posiada ten system.

Zastanowisz się w tym momencie, dlaczego Ty po kolejnych 11 miesiącach masz taką samą albo jeszcze większą wagę. Dlaczego Twoje nowe komórki nie budują Twojego ciała zgodnie z zakodowaną w pamięci idealną wagą? Co jest z Tobą nie tak?…

W kolejnych rozdziałach odpowiem Ci na to pytanie tak, abyś mogła tą wiedzę wykorzystać i sama świadomie kreować swoją sylwetkę, nie będąc zależną od diet, kalorii i genetyki. Ponieważ cała władza leży w Twoich rękach i zapewniam Cię – wszystko jest z Tobą w porządku.

Energia

Zacznijmy od energii. Mam nadzieję, że wiesz, że Twoje ciało składa się z komórek, a każda komórka z białek, tłuszczów i węglowodanów (oczywiście w wielkim uproszczeniu). Te zaś złożone są z jeszcze mniejszych cząstek, jak peptydy, aminokwasy, dwucukry, cukry proste, kwasy tłuszczowe etc. Każdy element tych cząsteczek składa się z jeszcze mniejszych związków, a w końcu z atomów węgla, wodoru, tlenu, wapnia, magnezu, siarki i innych. Każdy atom to jądro i krążące wokół niego elektrony. Kiedy rozłożymy atom na najmniejsze, znane człowiekowi składowe, wówczas pozostaje… energia. To również jest Ci już dobrze znane z fizyki – pamiętasz E=mc2?! Dziś potrafimy przekształcać jeden rodzaj energii w drugi, np. energię elektryczną w mechaniczną, słoneczną w elektryczną, a nasze ciało robi to od wieków – przekształca energię elektryczną (impulsy nerwowe) w mechaniczną (np. zginanie mięśni) czy też energię pochodzącą ze zjadanych posiłków w energię cieplną lub mechaniczną. Zjawiska, które występują w naszym świecie, zachodzą na zasadzie wymiany energii.

Cała materia (Ty, ja, stół, kot, jajko, smalec etc.) jest złożona z atomów. To czego nie widzimy, także składa się z atomów – jak gazy, powietrze, którym oddychamy, itp. Każdy promień słońca, dźwięki, ciepło to energia, którą możemy przetworzyć i wykorzystać, czyli zrobić to, co rośliny, zwierzęta i nasze ciała robią od wieków.

Jest to dość ważne, ponieważ na poziomie energetycznym Twoje ciało jest budowane na zasadzie wymiany energii jednej w drugą.

Jak to się dzieje? I jaka energia zmienia się w jaką podczas budowy Twojego ciała? Tak, jak my zamieniamy energię słoneczną w energię np. mechaniczną, tak nasze ciało przetwarza niewidzialną energię Twoich emocji na energię każdej komórki Twojego ciała potrzebną do tego, aby zachodziły w niej wszelkie procesy anaboliczne i kataboliczne. W następnych rozdziałach dowiesz się, jak to się dzieje, że energia Twoich myśli i emocji przekształcana jest w konkretną informację, a ta informacja dociera do każdej maleńkiej komórki Twojego ciała.

Odruchy

Nasze komórki nerwowe przekazują sobie informacje za pomocą energii elektrycznej – to jest po prostu prąd. Jeśli się ukłujesz – odczujesz ból, jeśli ktoś Cię przytuli – odczujesz dotyk. Twoje komórki czuciowe, umieszczone w skórze, przetworzą ukłucie (odebrany bodziec) na impulsy nerwowe (prąd) i za pośrednictwem komórek nerwowych przekażą informację o ukłuciu do odpowiedniego ośrodka, a w efekcie końcowym Ty poczujesz ból i napniesz mięśnie lub wykonasz ruch cofnięcia. Dzieje się to w ułamkach sekund, a cała droga od odebrania bodźca do ruchu to procesy zwane odruchami. Każdy odruch to odebranie bodźców ze środowiska zewnętrznego bądź wewnętrznego i przekazanie go do odpowiedniego efektora. Dzieje się to na drodze:

1. receptor (np. komórki czuciowe w skórze) → 2. dośrodkowe włókno nerwowe→ 3. ośrodek nerwowy→ 4. odśrodkowe włókno nerwowe→ 5. narząd wykonawczy – efektor (np. mięśnie).

Jest to tak zwany łuk odruchowy. Nie chcę Ci opisywać różnych rodzajów łuków odruchowych i samych odruchów. Jeśli Cię to interesuje, odsyłam do odpowiedniej literatury. To, o co mi tutaj chodzi, to zobrazowanie Tobie, że Twoje ciało ma możliwość odbierania ze świata zewnętrznego wszelkich bodźców, takich jak fale świetlne, fale dźwiękowe, ucisk, smaki, natomiast ze świata wewnętrznego – odczucie głodu, sytości, zmiany ciśnienia, temperatury etc., a następnie przetwarzania tych bodźców na konkretne informacje, które zawsze mają jakiś efekt.

Odruchy są bezwarunkowe, czyli takie, które odbywają się przy udziale ośrodków w ośrodkowym układzie nerwowym i są wrodzone. Są też odruchy, które nabywamy w trakcie rozwoju i nauki, jaką jest samo życie. Są to odruchy warunkowe, którym towarzyszy proces zapamiętywania. Zajmiemy się tu przede wszystkim odruchami warunkowymi. W takim przypadku każdy łuk odruchowy jest zapamiętywany tak, aby kolejne, podobne bodźce mogły być w późniejszym okresie szybciej przetwarzane i aby szybciej następował efekt, czyli np. odruchowe wytworzenie hormonów stresu w sytuacji wywołującej strach. Przy czym u jednych strach będzie wywoływał np. dźwięk kroków ojca wchodzącego po schodach, u innych np. egzamin, a u jeszcze innych lęk wywoła spożywany pokarm.

Jak wspomniałam, wytworzeniu każdego łuku odruchowego towarzyszy zapamiętywanie, więc nie możemy pominąć omówienia pamięci.

Pamięć

Czym jest pamięć? Na pewno sama dokładnie wiesz, czym jest pamięć, ale naukowcy wszystko muszą ubrać w odpowiednie formułki, więc: pamięć jest to zdolność mózgu do kodowania, przechowywania i odtwarzania informacji. Mamy dwa rodzaje pamięci – krótkotrwałą i długotrwałą. Ponieważ pamięć krótkotrwała nie jest związana z odruchami, przyjrzyjmy się, czym jest pamięć długotrwała.

Pamięć długotrwałą charakteryzuje duża pojemność i nieograniczony czas trwania. Jest to pamięć, na którą składają się: miejsca, wydarzenia i WYOBRAŻENIA, a także umiejętności, nawyki i zdolności nabyte (A. Michajlik, W. Ramotowski, Anatomia i fizjologia człowieka, 2003). Niewątpliwie jest to bardzo ważne, ponieważ jak widzisz, Twoje odruchy warunkowe są wywołane przez Twoje nawyki, przyzwyczajenia i przekonania, ale również przy użyciu Twoich wyobrażeń!

Jak wykazały badania, mózg w ogóle nie odróżnia tego, czy patrzymy na jakiś konkretny obiekt, czy raczej go sobie wyobrażamy – w obu przypadkach pobudzana jest ta sama część mózgu!

Przyjmijmy, że świat jest jeden i taki sam, jednak każdy widzi to, co go otacza poprzez pryzmat swoich przekonań, doświadczeń i wyobrażeń. Są ludzie, których cieszy widok zieleni i odgłos śpiewających ptaków, a są i tacy, którzy nawet tego nie zauważają. Są też jednostki, które mocno się denerwują, stojąc w długiej kolejce, a są i takie, które nawet nie zwracają uwagi na ten fakt i w ogóle nie odczuwają nieprzyjemnych emocji, bo zatapiają się wtedy w swoich myślach bądź pogrążają w rozmowie z ludźmi z kolejki. Są także ludzie, którzy wszystko traktują jak niesamowite obciążenie, a są tacy, dla których każdy nowy dzień to wspaniałe wyzwanie. Istnieją również takie osoby, które mając powyżej 60 lat, wciąż czują się młodo, a są i takie, które w wieku 18 lat nie widzą sensu życia. Wszystko zależy od tego, jak nauczono nas postrzegać świat i jakie przekazano nam wyobrażenia o świecie i ludziach. Człowiek, któremu mówiono, że nikomu nie można ufać, będzie bał się wszelkich relacji z innymi ludźmi, a ktoś, kto wychowywał się w atmosferze bliskości i bezpieczeństwa, będzie potrafił budować każdą relację i będzie się nią cieszył. Ten zaś, któremu przekazano negatywne wyobrażenia o pokarmach czy o nim samym, będzie miał właśnie takie przekonania, a jego pamięć będzie wciąż od nowa powielała zakodowane w jego głowie treści.

Czy zauważyłaś, że nawet na ludzi, którzy stanowią Twoje otoczenie, możesz reagować inaczej niż np. Twoja koleżanka? Załóżmy, że bardzo lubisz jakiegoś waszego wspólnego znajomego, a ona nie. To też jest spowodowane tym, że Twoje kontakty z tą osobą (a najprawdopodobniej, jeśli ją lubisz, to trafiałaś na jej lepsze chwile) wyrobiły w Tobie określony sposób patrzenia na nią. Tymczasem Twoja koleżanka (na podstawie własnych kontaktów z tym znajomym, kiedy mogła trafiać na jego najgorsze chwile) wyrobiła sobie zupełnie inny sposób patrzenia na niego. Jednak osoba jest ta sama i tak, jak każdy ma raz lepsze, raz gorsze chwile, a wy obie postrzegacie ją, jakby była zupełnie kimś innym dla Ciebie i kompletnie kimś innym dla Twojej koleżanki. Przez co po pierwszych doświadczeniach z tym znajomym (lub uprzedzeniach albo na podstawie opinii innych ludzi o tym człowieku) całkowicie odruchowo skupiasz swoją uwagę na tych cechach, według których nauczyłaś się postrzegać tą osobę. Każdy człowiek na świecie może być odbierany zupełnie inaczej przez różnych ludzi… mogą o nim mówić całkiem inaczej w pracy czy w szkole, inaczej w domu, będzie dla dzieci, kim innym dla kochanki, kim innym dla żony, kim innym dla znajomych z wakacji, ponieważ mimowolnie koncentrujemy uwagę na pewnych cechach tej osoby, nigdy nie widząc całości. Dla jednego dziecka wymagająca matka będzie surowa i mało czuła, a dla drugiego będzie kochająca i dbająca o jego dobro – a różnica nie tkwi w zachowaniu matki, tylko w tym, jak dzieci ją postrzegają. Na podstawie jakiegoś wydarzenia uogólniają i potem każde zachowanie matki nieświadomie klasyfikują według swojego przekonania na jej temat.

Na zasadzie odruchów warunkowych wytwarzają się w naszych ciałach drogi rozpoznawania otaczającego nas świata i klasyfikacji zdarzeń. Na wszystko reagujemy odruchowo i nie zdajemy sobie z tego sprawy. Jeśli uważasz (na bazie swoich lub doświadczeń innych ludzi), że kiedy się przejesz, będziesz tyć, odruchowo poczujesz złość, lęk, wyrzuty sumienia. Te odruchy są utrwalone w Twojej pamięci długotrwałej, a ponieważ każdy odruch jest procesem, który zawsze prowadzi do jakiegoś efektu, w tym przypadku efektem będzie wytworzenie w Twoim ciele odpowiednich hormonów – ale o tym za chwilę.

A wracając do pamięci.

Nauka dowodzi, że nasza pamięć jest bardzo wybiórcza. Na podstawie badań wielu wybitnych psychologów i fizjologów (Bower, Gilligan, Gazzaning) zaobserwowano, że istnieje coś takiego, jak zapamiętywanie zależne od stanu. Oznacza to, że każde wydarzenie, które się nam przytrafia, jest zapamiętywane wraz z zarejestrowaniem dokładnego stanu emocjonalnego. Tak się dzieje ze wszystkimi zapamiętywanymi wydarzeniami, ale dla zobrazowania tego, o czym piszę, posłużę się przypadkiem, jakim jest przeżycie traumatyczne. Załóżmy, że panu X przytrafił się wypadek samochodowy, podczas którego przeżył bardzo silny strach, niemoc i inne negatywne emocje. Będzie dokładnie pamiętał to zdarzenie tak jak na filmie dopóty, dopóki nie opadną silne emocje, natomiast kiedy zacznie funkcjonować na innych emocjach, zdarzenie to zacznie się zacierać. A przypomni je sobie z dokładnością jak na filmie dopiero wtedy, kiedy znów poczuje identycznie silny strach i te emocje, które mu podczas tego wydarzenia towarzyszyły. O czym to świadczy w praktyce? O tym, że kiedy przeżywasz emocje pozytywne, będziesz pamiętać wydarzenia, które wywoływały właśnie takie emocje. Kiedy zaś doświadczasz negatywnych emocji, będziesz mieć w pamięci zajścia, które wzbudzały te negatywne emocje. A to z kolei znaczy, że jeśli zmienisz swoje emocje z negatywnych na pozytywne, zdarzenia niemiłe zaczną się zacierać i przestaniesz je pamiętać. Jest to naprawdę niesamowicie ważne odkrycie. Mówiąc obrazowo, jeśli np. w tej chwili odczuwasz zadowolenie, w Twojej pamięci mogą być aktywne tylko te wspomnienia, które wywołały uczucie zadowolenia, zaś wszystkie inne będą dużo mniej aktywne i ciężej będzie Ci je sobie przypomnieć.

Jak widzisz, wspomnienia, które przechowujesz w pamięci, znajdują się tam tylko dlatego, że posiadasz myśli, które powodują w Tobie takie emocje, jak właśnie te wspomnienia.

„OK”, pomyślisz, „ale co to ma wspólnego z odchudzaniem?”. Za chwilę opowiem Ci o hormonach i dlaczego emocje, które odczuwasz, są ważne dla Twojego ciała. W tym punkcie nauka łączy to, co niematerialne (emocje i myśli) z tym, co materialne (Twoje ciało).

Hormony i neuroprzekaźniki

Ponieważ jak wspomniałam, układ nerwowy intensywnie współpracuje z układem hormonalnym, omówię po krótce sposób, w jaki ta współpraca zachodzi. Spójrzmy na sytuację, kiedy ktoś Cię przytula. Odczuwasz nie tylko dotyk – a wiemy już, że abyś go poczuła, bodziec musi być przetworzony drogą od receptorów w skórze przez włókna nerwowe i informacja musi zostać dostarczona do efektora, w konsekwencji czego Ty czujesz dotyk i odpowienio reagujesz. Jednak w tym przypadku (i właściwie w każdym innym), kiedy przetwarzane są informacje ze świata zewnętrznego, czujesz coś jeszcze – może miłość, być może radość, a może obrzydzenie. Po prostu doznajesz emocji. Każda emocja jest ponadto przerabiana przez Twój organizm. Emocje są to bowiem fale i właśnie jako fale odbierane są przez Twoje ciało. Informacja, którą ze sobą niosą, jest w taki sam sposób przekształcana przez Twój system nerwowy, jak każdy inny bodziec – łukiem odruchowym, który (jak przy każdym odruchu warunkowym) musi zostać utworzony w Twoim ciele. W zależności od tego, jaką emocję odczuwasz, Twoje ciało reaguje. W przypadku emocji efektorem jest najczęściej układ hormonalny, a skutkiem ich przetworzenia jest uwalnianie się odpowiednich hormonów i neuroprzekaźników. Informacja nerwowa zamieniana jest na chemiczną właśnie za ich pośrednictwem. Zapewne wiesz, że każdy organ w Twoim ciele jest unerwiony. Włókna nerwowe przekazują informacje komórkom danych organów za pomocą synaps. Synapsy są to miejsca komunikacji pomiędzy komórką nerwową a np. mięśniową lub gruczołową. Komórki te nie stykają się ze sobą, ale przekazują sobie informacje za pośrednictwem mediatorów – neuroprzekaźników. Do neuroprzekaźników pobudzających należą np. acetylocholina, noradrenalina, adrenalina, dopamina, serotonina, histamina, a do hamujących np. kwas gamma – aminomasłowy (GABA), glicyna i peptydy opioidowe. Przy odczuwaniu bólu w pniu mózgu i w rogu grzbietowym rdzenia kręgowego biorą udział endorfiny (należące do grupy peptydów opioidowych) oraz nuropeptyd o nazwie substancja P; podczas gdy substancja P wzmaga odczuwanie bólu, endorfiny go hamują przez zatrzymanie uwalniania się substancji P. Tak się dzieje właściwie w każdym przypadku. Każda uwalniana substancja ma swojego antagonistę, czyli substancję, która powstrzymuje jej uwalnianie, np. insulina, która nie tylko aktywuje procesy metabolizmu węglowodanów, ale też tłuszczów i białek, wpływa na czynność jajników i wielu innych organów – hamowana jest przez somatostatynę. Somatostatyna blokuje nie tylko wiele hormonów tkankowych, ale również wydzielanie żółci, soku żołądkowego i ruchów jelitowych oraz ma antagonistyczne działanie do sekretyny. Każdy proces, jaki zachodzi w naszych ciałach, jest sterowany przez uwalnianie jednych i hamowanie innych hormonów oraz neuroprzekaźników.

Spójrzmy zatem, co to są hormony, a także co robią w Twoim i moim ciele.

Do głównych funkcji hormonów należą: aktywacja enzymów w komórkach i modulacja ekspresji genów. Enzymy, które są pobudzane przy pomocy hormonów, to substancje białkowe, które w każdej komórce przyspieszają przebieg określonej reakcji. Są to bardzo specyficzne substancje, ponieważ w zależności od tego, jaki enzym jest uaktywniany, taka zachodzi reakcja. Jeden enzym może przyspieszać zaledwie kilka reakcji, więc jest bardzo istotne, jakie enzymy są aktywowane. Warto też zauważyć, że reakcje z udziałem enzymów zachodzą miliony razy szybciej niż reakcje bez ich udziału. Widzisz więc, że to, jakie hormony docierają do Twoich komórek, determinuje, jakie reakcje zachodzą w tych komórkach. A co jest również bardzo istotne – każda komórka ma receptory dla każdego rodzaju hormonów. Wcześniej sądzono, że np. hormony płciowe docierają tylko do organów płciowych, ale ostatnio odkryto również receptory hormonów płciowych w komórkach mózgowych, w komórkach naczyń krwionośnych, skórnych i innych narządów. W momencie kiedy jesteś zakochana lub odczuwasz podniecenie, a w Twoim ciele krążą hormony płciowe, docierają one do wszystkich komórek ciała i wpływają na to, że Twoja skóra wygląda młodziej, masz więcej sił witalnych, chęci do życia, oczy Ci błyszczą etc. Hormony te nie wpływają tylko na organy płciowe, ale na cały organizm. Tak się również dzieje, kiedy do krwi są uwalniane jakiekolwiek inne hormony, które wpływają na całą gospodarkę organizmu poprzez aktywowanie odpowiednich enzymów w komórkach. A ponieważ hormony nie tylko pobudzają enzymy w komórkach, ale wpływają też na modulację genów, to znaczy, że kiedy Twój mózg poprzez układ limbiczno-podwzgórzowy wydziela i rozsyła odpowiednie hormony po Twoim ciele, hormony te w każdej komórce ciała aktywują procesy zarówno przemiany materii, jak i wpływają na Twoje geny! W każdej komórce! Jeśli więc sądzisz, że jesteś genetycznie do czegoś uwarunkowana, to poprzez zmianę swoich wyobrażeń możesz zmienić informację genetyczną! Psychofizjologowie, m.in. Achtenberg i Lawlis (1980, 1984–1985), zgromadzili informacje udowadniające, że w uzdrawianiu niezwykłe znaczenie ma komunikacja pomiędzy ciałem a umysłem na zasadzie tzw. obrazu ciała, czyli organizacja wzrokowa obrazu ciała w Twoich wyobrażeniach i pamięci. Tłumacząc to na zrozumiały język, ciało reaguje na to, jaki masz w pamięci swój obraz ciała. Dzieje się to za pomocą hormonów i najprawdopodobniej przy udziale prawej półkuli. Jak widzisz, neuroprzekaźniki są „wysłannikami”, którzy wpływają na to, czy w Twoich komórkach zajdą reakcje odnawiające, wzmacniające Twój organizm, czy też nie. A to, jaka informacja dotrze do Twoich komórek za ich pośrednictwem, zależy wyłącznie od Ciebie. Aby zapoznać się z bardzo rozbudowaną wiedzą (chociaż wciąż jeszcze uzupełnianą) na temat działania poszczególnych hormonów i neuroprzekaźników, odsyłam do literatury np. Fizjologii W. Ganonga. Powiem tylko w skrócie, że np. endorfiny (hormony peptydowe), serotonina (czynna amina – hormon tkankowy) mają zbawienny wpływ na cały organizm – w każdej komórce ciała znajdują się receptory tych substancji. Przynoszą one ulgę, rozluźnienie, wszystkie procesy zaczynają zachodzić szybciej – rany się lepiej goją, komórki namnażają, składniki odżywcze są lepiej przyswajane etc. Jeśli odczuwasz negatywne emocje, wówczas są one w taki sam sposób przetwarzane na impulsy nerwowe i tak samo przekazywane do układu hormonalnego (oczywiście podaję te reakcje w wielkim uproszczeniu), z tym że wydzielane są „hormony stresu” (m.in. kortyzol, noradrenalina, adrenalina) powodujące m.in. napięcie mięśni, przyspieszone bicie serca, ciągłą gotowość do akcji, zimny pot etc. Wtedy organizm wykorzystuje całą energię na gotowość do akcji (oczywiście niezwykle upraszczając ten proces). Twoje komórki za pomocą odpowiednich hormonów i neuroprzekaźników dostają informację o wstrzymaniu niektórych procesów i wtedy np. nie zostaną pobudzone enzymy rozkładające tłuszcz z pożywienia albo z komórek tłuszczowych nie dobiegnie informacja za pomocą leptyny, że zgromadzono za dużą ilość tłuszczu i należy ograniczyć podaż energii, co objawi się u Ciebie zmniejszeniem apetytu. Leptyna jest hormonem wytwarzanym przez komórki tłuszczowe, ale także w ścianie żołądka i jelita. Z komórek tłuszczowych przesyła informacje o ilości nagromadzonego zapasu, a z żołądka i jelita – o znajdującej się tam wystarczającej ilości pożywienia, a także stymuluje układ odpornościowy, hamuje łaknienie, pobudza spalanie tkanki tłuszczowej i spalanie glukozy. Kiedy odczuwasz lęk, zagrożenie, złość, nienawiść, niemoc, w mózgu (podwzgórzu) produkowany jest neuropetyd Y (hormon – antagonista leptyny, czyli substancja hamująca wydzielanie leptyny), który wpływa na wzrost łaknienia i ograniczenie wydatkowania energii. Ale to nie wszystko – pod wpływem stresu uaktywniają się też mechanizmy wydzielania dopaminy, adrenaliny, GABA, a te wszystkie również wpływają na zwiększenie łaknienia, osłabienie układu odpornościowego, zwiększone odkładanie się tkanki tłuszczowej. Natomiast pod wpływem przyjemnych odczuć uaktywnia się układ serotonergiczny, a reakcje, które są wówczas pobudzane, wpływają na ograniczenie łaknienia, szybsze gojenie się ran, spalanie glukozy. Po przebadaniu żyjących stulatków dokonano odkrycia, że wszyscy oni charakteryzują się mniejszą ilością tkanki tłuszczowej, lepszą tolerancją glukozy i lepszym wskaźnikiem metabolicznym. Okazuje się, że osoby długowieczne mają zupełnie inną gospodarkę endokrynną (inne hormony krążą w ich krwi i inne neurotransmitery są uwalniane w synapsach), które wpływają nie tylko na to, że cieszą się one szczupłą sylwetką do późnej starości, ale również mniej chorują, nie mają problemów ze zbyt wysokim poziomem cholesterolu, trójglicerydów i z innymi „chorobami cywilizacyjnymi”, a przede wszystkim wolniej się starzeją. Widzisz więc, że pod wpływem stresu nasz mózg wysyła za pomocą neuroprzekaźników informacje do wszystkich komórek ciała o tym, jakie reakcje mają zachodzić w Twoim organizmie. Stres także bardzo szybko ujawnia się w przewodzie pokarmowym (co z pewnością każdy zauważył), powodując biegunki lub zaparcia, brak łaknienia albo zwiększone łaknienie. A dzieje się tak za sprawą hormonów i neuroprzekaźników nie tylko układu żołądkowo-jelitowego (np. substancji P, somatostatyny, które są również przekaźnikami w korze mózgowej, hipokampie i przysadce), ale przy udziale wielu innych substancji, które są uwalniane i zaczynają swoją działalność właśnie pod wpływem stresu. Nie będę Ci przedstawiać mechanizmów, które występują w organizmie pod wpływem stresu i innych, które zachodzą wskutek pozytywnych emocji, nie będę też opisywać, jakie substancje krążą we krwi, kiedy jesteś szczęśliwa, a jakie gdy jesteś nieszczęśliwa – chociaż są to fascynujące zagadnienia i mnie osobiście przepełniają ogromną pasją, ale złożoność, współdziałanie i współzależność tych reakcji to temat na przynajmniej jedną kolejną książkę. Mam jednak nadzieję, że te kilka przykładów w zupełności Ci wystarczy, żebyś mogła zdać sobie sprawę z tego, jak ważne jest Twoje samopoczucie, a jeśli chcesz dowiedzieć się więcej, polecam literaturę, którą zamieściłam na końcu książki.

A powracając do sytuacji, kiedy wciąż się denerwujesz, jesteś zniechęcona i zła…

Jak taka długotrwała sytuacja wpływa na ciało? Być może znasz te objawy – ogólne przemęczenie, brak chęci do czegokolwiek, częste chorowanie, brzydka cera, cellulit, siwe włosy w młodym wieku, zaparcia, wypadanie włosów, zaburzenia miesiączki, otyłość lub nadmierne wychudnięcie. Z naukowego punktu widzenia emocje nie są tylko po to, żeby się zakochiwać. Emocje są przetwarzane w Twoim ciele na neuroprzekaźniki (dla wygody i uproszczenia będę używała tej nazwy dla wszystkich substancji – neuropeptydów, amin biogennych, hormonów, monoamin, gastryn, opioidów, steroidów i tych wszystkich, nad którymi badania wciąż trwają, choć są to inne substancje i mają inny zakres działania).

Jest