Ostatni taniec Chaplina

W bożonarodzeniowy wieczór Śmierć odwiedza Chaplina w jego szwajcarskim domu. Wielki aktor i reżyser przekroczył już osiemdziesiątkę, ma małego syna i chce żyć jak najdłużej, by jego dziecko mogło przy nim dorastać. Zdobywa się na odwagę i proponuje Starej Pani umowę: jeśli uda mu się ją rozbawić, zyska rok życia.

Tak zaczyna się osobliwy taniec artysty ze Śmiercią; tej nocy od śmierci uratuje go nie tyle doskonałe aktorstwo, lecz mimowolny komizm wynikający z dolegliwościami podeszłego wieku. Wykonanie wyroku zostanie jednak odroczone.

W oczekiwaniu na ostateczne spotkanie Chaplin pisze do syna długi, pełen pasji list. Pragnie mu opowiedzieć swoją prawdziwą historię, której nikt dotąd nie słyszał. Słowa listu obrazują brawurową przygodę, jaką było jego życie, i rewolucyjną epokę, w której urodził się, dorastał i robił karierę.

Ubogie dzieciństwo w Wielkiej Brytanii, ojciec alkoholik i niespełna rozumu matka; debiut na scenie u boku brata, cyrk i wodewil; pierwsze sukcesy i przybycie do Stanów Zjednoczonych, gdzie jako młody chłopak był drukarzem, bokserem, balsamistą. I podróżował z jednego wybrzeża na drugie.

W tych latach wszystko ulega zmianom, snop światła rzucony na biały ekran poruszył wyobraźnię całego narodu. Ameryka przegląda się w lustrze pierwszych filmów – romantyczna i drżąca ze wzruszenia, utopijna i zdolna wykonać każdy czyn, od najbardziej altruistycznego po najbardziej podły. Bywa powabna jak woltyżerka Ester, która oczarowała Europę, a zarazem ponura i gotowa do gwałtu jak Ku Klux Klan.

Amerykańska młodość Charliego kończy się, gdy ma dwadzieścia pięć lat i szczęśliwy zbieg okoliczności pozwala Chaplinowi stworzyć charakterystyczną postać (niepewny chód, laseczka i zakurzony melonik, maniery lorda w ubraniu żebraka). Dawny Charlie Chaplin przestaje istnieć. Rodzi się Włóczęga. I odtąd zmienia się cały świat Chaplina.

Pochodzący z Sycylii Fabio Stassi mieszka w Viterbo i pracuje w Rzymie jako bibliotekarz. Jest autorem trzech powieści: Fumisteria (Dowcipkowanie, 2006; nagroda im. Vittoriniego za najlepszy debiut), E’ finito il nostro carnevale (Nasz karnawał się skończył, 2007) i La rivincita di Capablanca (Odwet Capablanki, 2008; Nagroda Palmi 2009, Nagroda Coni 2009).

Napisał ponadto Holden, Lolita, Zivago i inni. Piccola enciclopedia dei personaggi letterari(1946–1999) (Holden, Lolita, Żywago i inni. Mała encyklopedia postaci literackich, 2010). Wraz z innymi opracował dla wydawnictwa Sellerio antologię Articolo I. Racconti sul lavoro (Paragraf I. Opowiadania o pracy, 2009).