Powrót Katona

Tytuł oryginału:

EL REGRESO DEL CATON

Copyright © Matilde Asensi, 2015

Copyright © 2016 for the Polish edition by Wydawnictwo Sonia Draga

Copyright © 2016 for the Polish translation by Wydawnictwo Sonia Draga

Projekt graficzny okładki: Mariusz Banachowicz

Ilustracje: © Luis Doyague

Redakcja: Ewa Penksyk-Kluczkowska

Korekta: Edyta Antoniak-Kiedos, Aneta Iwan

ISBN: 978-83-7999-772-5

Wszelkie prawa zastrzeżone. Nieautoryzowane rozpowszechnianie całości lub fragmentu niniejszej publikacji w jakiejkolwiek postaci jest zabronione i wiąże się z sankcjami karnymi.

Książka, którą nabyłeś, jest dziełem twórcy i wydawcy. Prosimy, abyś przestrzegał praw, jakie im przysługują. Jej zawartość możesz udostępnić nieodpłatnie osobom bliskim lub osobiście znanym. Ale nie publikuj jej w internecie. Jeśli cytujesz jej fragmenty, nie zmieniaj ich treści i koniecznie zaznacz, czyje to dzieło. A kopiując ją, rób to jedynie na użytek osobisty.

Szanujmy cudzą własność i prawo!

Polska Izba Książki

Więcej o prawie autorskim na www.legalnakultura.pl

WYDAWNICTWO SONIA DRAGA Sp. z o.o.

Pl. Grunwaldzki 8-10, 40-127 Katowice

tel. 32 782 64 77, fax 32 253 77 28

e-mail:info@soniadraga.pl

www.soniadraga.pl

www.facebook.com/wydawnictwoSoniaDraga

E-wydanie 2016

Skład wersji elektronicznej:

konwersja.virtualo.pl

Dla mojego siostrzeńca Gonzala żeglarza,

dla siostrzenic Almudeny baletnicy i Berty gimnastyczki.

Dzięki, żeście skakali, tańczyli, grali na pianinie,

śpiewali i kłócili się nad moim pokojem i nad moją głową,

kiedy pisałam tę książkę i inne. Szczęśliwie rośliście

i moje życie ulegało poprawie.

Coś Wam powiem, tak żeby nikt nie słyszał: kocham Was.

ROZDZIAŁ 1

Jak powszechnie wiadomo, historię piszą zwycięzcy i zwycięzcy z czasem nabywają dość władzy, by zmusić nas do wiary w to, co piszą, do zapomnienia o tym, czego nie spisano, i do wzbudzenia w nas strachu przed tym, co nigdy się nie zdarzyło. Wszystko po to, aby pozostać przy władzy, czy to religijnej, czy politycznej, czy gospodarczej. Ale co tam. Zwycięzcom przestaje zależeć na prawdzie, nam, zwykłym ludziom, także. Odtąd przeszłość piszemy od nowa, stając się wspólnikami tych, którzy nas oszukali, nastraszyli i zdominowali. Historia wszakże nie jest stała, nie została raz na zawsze wyryta w kamieniu, nie ma jedynej jej wersji ani jedynej interpretacji, mimo że tak się nam wmawia i co gorsza, każe nam się jej bronić, poświęcając swoje życie, gorliwość albo pieniądze. Z tego rodzą się ortodoksje, wielkie prawdy, ale także wojny, konfrontacje i podziały. I tym sposobem stajemy się pozyskani na zawsze. Ale wystarczy, że zdobędziemy się na odwagę, cofniemy o krok i na próbę spojrzymy na świat z innego niż nasz punktu widzenia, a odkryjemy i poznamy to, co najważniejsze: niepewność. Prawda nas wyzwoli, rzekł Jezus. Owszem, tyle że prawdę piszą zwycięzcy, toteż abyśmy faktycznie poczuli się wolni, mamy jedynie niepewność, nieufność i wątpliwości. Oraz jeszcze coś, czego ja długo się uczyłam: pamiętanie, że herezje – wszelkie, nie tylko religijne – są równie pewne jak ortodoksje i nie dają się narzucić siłą ani pokonać strachem. Wtedy bowiem przegrywają.

– O matko jedyna, nareszcie! – zawołałam tamtego popołudnia, wchodząc do domu i zrzucając wstrętne buty na obcasie.

– Już jesteś? – krzyknęła Isabella z salonu.

– Ottavio, zaraz tu będą – uprzedził mnie ostrożnie Faradż, kiedy wieszałam żakiet w szafie przy wejściu.

– Nie mogę! – zaprotestowałam. – Czemu goście muszą przychodzić akurat wtedy, kiedy tyle się namęczyłam na tym głupim przyjęciu?

Faradż nie odpowiedział. Podszedł z cierpliwym uśmiechem i pocałował mnie w usta nie tyle namiętnie, ile mocno, jakby je zamykał. Odpowiedziałam tym samym i roześmialiśmy się zgodnie. Pocałunek to pocałunek, nie? Przyjęłam go za dobrą monetę, odsunęłam się z rozbawieniem w oczach i skierowałam do salonu.

Moja paskudnie młoda i śliczna siostrzenica Isabella, arogancko dziewiętnastoletnia studentka informatyki na Uniwersytecie Toronto, na którym Faradż i ja pracowaliśmy od zaledwie roku, siedziała na kanapie, oglądając telewizję. Podeszłam do niej, omijając stół, jej buty i pustą torbę po tych świństwach, którymi bez przerwy się objadała, ale o zgrozo! ani od nich nie tyła, ani nie traciła apetytu. Wyciągnęła szyję, abym ją cmoknęła w policzek, i delikatnie mnie przesunęła w bok, żebym nie zasłaniała jej telewizora.

– No, zbieraj to wszystko i zmykaj do swojego pokoju – powiedziałam, zgarniając jej tablet, komórkę i buty. – Zaraz tu będzie rektor Macalister z jakimiś kolegami z uczelni.

– Przecież właśnie wróciliście od Macalistera, prawda? – Zdziwiona zerwała się szybko, aby pomóc mi pozbierać własne szpargały.

Isabella, Salinówna z krwi i kości, była równie buntownicza jak posłuszna. Mieszkała z nami od roku, odkąd skończyła szkołę średnią, i ku wielkiemu niezadowoleniu swojej matki postanowiła, że nie tylko nie chce nic wiedzieć o rodzinnych interesach, ale także nie zamierza dłużej siedzieć na Sycylii. Od urodzenia była moją ulubioną siostrzenicą – a miałam ośmioro rodzeństwa, które doczekało się dwadzieściorga pięciorga dzieci – i jak doskonale wiedziałam, specjalistką w manipulowaniu mną i uzyskiwaniu wszystkiego, co tylko jej się zamarzy. Nie muszę dodawać, że dla wujka Faradża była po prostu ósmym cudem świata, osobą najinteligentniejszą, a odkąd dorosła – najwspanialszym dziełem sztuki (w dzieciństwie była oczywiście najpiękniejszą dziewczynką).

Kiedy stojąc z pilotem w ręku, wyłączała telewizor, obojętnie wyciągnęła szyję w bok, by nadstawić wujkowi policzek do pocałunku. Taka właśnie była: pieszczocha jak mało kto, wysoka na metr osiemdziesiąt, chuda jak tyczka, o przepięknych czarnych oczach obwiedzionych długimi rzęsami i długich jasnokasztanowych włosach, które związywała gumką. Co oznacza, że fizycznie w ogóle nie była do mnie podobna.

– Faktycznie przyszliśmy od Macalistera – potwierdziłam, wtykając jej w ręce wszystkie manele, łącznie z butami. − Ale pan rektor oznajmił, że punkt siódma zjawi się tutaj w towarzystwie dwóch ważnych osobistości, które życzą sobie nas poznać.

– Znowu chodzi o Konstantyna? – spytała z niechęcią, ruszając w stronę schodów, które prowadziły na górę do jej pokoju.

– Nie możesz zapominać – zwrócił jej uwagę wujek, siadając na kanapie naprzeciwko tej, którą przed chwilą zajmowała Isabella – że jesteśmy słynnymi odkrywcami grobowca Konstantyna Wielkiego. Nasza sława i reputacja idą przed nami.

– No to powodzenia! – prychnęła pogardliwie, znikając na górze. Chociaż wszędzie osaczał nas język angielski, w domu między sobą rozmawialiśmy tylko po włosku. – Bawcie się dobrze! Do jutra.

– Dobranoc! – odkrzyknęłam, siadając obok Faradża, który objął mnie ramieniem i przyciągnął do siebie. – A niech mnie, naprawdę kością w gardle mi staje imię Konstantyna Wielkiego – westchnęłam zrezygnowana.

– Jak wspomniałem, basileja1, nasza sława i repu…

– Och, zamknij się, profesorku! – zezłościłam się i ugryzłam go lekko w szyję tuż poniżej ucha.

– Aj!

W tej chwili rozległ się dzwonek u drzwi. Wzdrygnęliśmy się oboje.

– Która godzina? – zaniepokoił się Faradż i szybko spojrzał na zegarek. – Dopiero za dziesięć siódma!

– Schowaj moje szpilki! – rzuciłam tylko, biegnąc do naszej sypialni po buty na płaskim obcasie, które by mi pasowały do ślicznego żakietu w kolorze błękitu egipskiego i czarnej sukienki.

W porę wróciłam do drzwi, by ze szczerą radością powitać rektora uniwersytetu Stewarta Macalistera oraz uroczą parę osiemdziesięciolatków (albo i dziewięćdziesięciolatków) o miłym uśmiechu odsłaniającym białe zęby. Twarz starszego pana wydała mi się znajoma, lecz nie potrafiłam sobie przypomnieć, gdzie ją widziałam.

– Dobry wieczór, Ottavio – przywitał się Macalister. – Faradż… Pozwólcie, że przedstawię Becky i Jake’a Simonsonów, moich starych przyjaciół i bliskich współpracowników naszej uczelni.

– Państwo Simonsonowie? – wykrzyknęliśmy wraz z Faradżem, ze zdumieniem patrząc na osiemdziesięciolatków (albo i dziewięćdziesięciolatków), którzy z szerokim uśmiechem wchodzili do naszego domu zachęcani przez Macalistera.

Jake Simonson, z bródką w szpic i ciemnymi plamami na pergaminowej skórze, ujął moją dłoń i z ukłonem wytwornie uniósł ją do ust, równocześnie Faradż podobnie powitał kościstą, elegancką Becky.

Któż choć raz w życiu nie słyszał o Simonsonach? Zużyto morze atramentu, pisząc o nich, ich rodzinie i wielkiej fortunie; opublikowano wiele książek, w których udowadniano ich przynależność do groźnych tajnych stowarzyszeń, spiskowanie w celu zawładnięcia światem i niewątpliwe pozaziemskie pochodzenie. Oczywiście tutaj, w salonie mojego domu w Toronto, wyglądali na zwyczajną parę zamożnych staruszków, a jeśli ich przodkowie wywodzili się z innej planety, zupełnie tego po nich nie było widać. Inna rzecz, że chcieli zawładnąć światem, tylko po co, skoro już rządzili wszystkim dzięki rozlicznym interesom i międzynarodowym firmom z branży naftowej? Uzmysłowiłam sobie naraz, jakiego rodzaju współpraca łączy ich z Uniwersytetem Toronto: pieniądze. I to niemałe, jak się domyślałam.

Macalister, czując się jak u siebie (w gruncie rzeczy był u siebie, ponieważ budynek stał na terenie kampusu uniwersyteckiego), usadowił Becky i Jake’a na jednej z naszych sof, po czym zakrzątnął się około napitków: bourbona dla panów, dżinu dla Becky i zwykłego napoju chłodzącego dla mnie, bo alkohol zawsze mi smakował jak lekarstwo. Na szczęście Faradż szybko się uwinął z wieszaniem w szafie okryć Simonsonów, nie zostawiając mnie długo samej, i wrócił w porę, aby wyręczyć Macalistera w nalewaniu do szklanek i dodawaniu lodu. W tych pierwszych chwilach rozmowa toczyła się zupełnie o niczym. Becky Simonson wyznała mi, jak smutno jej, że znalazła się w Toronto, swoim mieście, akurat w maju, przy tak brzydkiej deszczowej pogodzie, i taktownie poskarżyła się na chłód w moim salonie. Chociaż aura faktycznie była paskudna, bardziej zimowa niż wiosenna – na pewno z powodu zmian klimatycznych – mnie temperatura w salonie wydawała się wystarczająca, niemniej czym prędzej podkręciłam ogrzewanie, zwłaszcza że Jake, któremu Macalister opowiadał właśnie o zaszczycie, jakim jest dla uniwersytetu ściągnięcie odkrywców mauzoleum Konstantyna, dyskretnie zatarł ręce, próbując je rozgrzać. Nie miałam wątpliwości, że zjechali do Kanady z jakiegoś dużo cieplejszego miejsca, na pewno bowiem zimę spędzali na którejś karaibskiej wyspie. W życiu nie sądziłam, że Simonsonowie są Kanadyjczykami, wydawało mi się raczej, że Brytyjczykami lub Amerykanami (ze względu na ogromną fortunę).

Oczywiście nie przypuszczaliśmy nigdy, że będziemy pracowali na Uniwersytecie Toronto, a tym bardziej że zamieszkamy w Kanadzie. Po wyjeździe z Aleksandrii, by „odkryć” grobowiec Konstantyna, gdy na całym świecie zrobiło się o tym głośno, pod naciskiem władz tureckich musieliśmy na osiem lat zostać w Stambule. Pracowaliśmy ciężko, publikowaliśmy niezliczone artykuły, wygłaszaliśmy wykłady, byliśmy obsypywani nagrodami, udzielaliśmy wywiadów, kręciliśmy programy dokumentalne dla telewizji i otrzymywaliśmy oferty pracy z uniwersytetów na całym świecie. Jednakże zamierzaliśmy wrócić kiedyś do Aleksandrii, do domu. Niestety, w tym czasie zmarł Butros Boswell, ojciec Faradża, a Faradżowi, zaniepokojonemu postępującą islamizacją Egiptu i atakami terrorystycznymi na koptów, swoich współwyznawców, niewiele było trzeba: wystarczył wybuch protestów przeciwko rządom Bractwa Muzułmańskiego w listopadzie 2012 roku i zamach stanu w 2013, a zaraz pozamykał domy, spakował ruchomości i zakończył ten etap naszego życia.

Resztę roku 2013 spędziliśmy w Rzymie, próbując się zdecydować, który spośród licznych uniwersytetów, pragnących przyjąć nas do swego grona profesorskiego, najlepiej pasuje do naszych aspiracji zawodowych. Światowy kryzys gospodarczy trwający od roku 2008 nie pozwolił nam zbyt długo zwlekać z decyzją, mieliśmy jednak trochę oszczędności, tak że mogliśmy sobie bez problemu pozwolić na mieszkanie przez kilka miesięcy w Rzymie i płacenie za wynajem magazynu, w którym trzymaliśmy rzeczy przywiezione z Aleksandrii. I wtedy niczym zbawca na białym koniu zjawił się (a jakże) rektor Uniwersytetu Toronto, Stewart Macalister, człowiek pod sześćdziesiątkę, lecz ciągle nadzwyczaj atrakcyjny, z bujną szpakowatą czupryną, i zaproponował Faradżowi posadę dyrektora Ośrodka Studiów Archeologicznych, a mnie słynne stypendium naukowe Owena-Alexandre’a, żebym w zamian za kilka zajęć tygodniowo z paleografii bizantyńskiej na mediewistyce mogła sfinalizować swoje najważniejsze dzieło: rekonstrukcję na podstawie innych kodeksów osławionego zaginionego Panegyrikonu świętego Nikifora, nad którą pracowałam od ponad dziesięciu lat i którą z różnych powodów ciągle odkładałam, nie mogąc jej skończyć. Było znakomicie. A kiedy dodatkowo ostatniego lata Isabella przeniosła się do nas i rektor zobaczył, że ma do czynienia z pełną rodziną, zaproponował jej studia na uniwersytecie na dowolnym kierunku, ona zaś, idąc za przykładem wielu swoich starszych kuzynów, wybrała informatykę, z której Uniwersytet Toronto słynął – był w pierwszej dziesiątce najlepszych uniwersytetów na świecie.

Szybko mijały miesiące, raz-dwa upłynął nam tutaj pierwszy rok życia, które całkiem nam się podobało w wygodnym domu. Po szaleństwie czasów spędzonych w Turcji i Rzymie tu była oaza spokoju, skupienia i wyciszenia, o ile odsunęło się na bok świadomość posiadania dziewiętnastoletniej siostrzenicy mającej wygórowane mniemanie o sobie i wybujałą skłonność do tyranizowania innych.

– Podoba się pani Kanada, pani Boswell? – zapytał uprzejmie Jake Simonson, wyrywając mnie z zamyślenia.

Spojrzałam z uśmiechem na multimilionera.

– Salina… Salina – powtórzyłam dobitnie. – Nie Boswell. – Na Boga, co za manię mają ci Anglosasi, żeby pozbawiać kobiety nazwiska panieńskiego! – Oczywiście, że mi się podoba – ciągnęłam, odpowiadając na jego banalne pytanie o Kanadę. – Obojgu nam się bardzo podoba. W niczym nie przypomina Egiptu i Włoch, ojczyzny Faradża i mojej, ale zachwyceni jesteśmy tutejszą wielokulturowością i pełni podziwu dla ogromnej tolerancji Kanadyjczyków i ich szacunku wobec odmienności.

– Ale muszą państwo przyznać, że klimat jest straszny, takie tu zimno – wtrąciła Becky Simonson z przepraszającym uśmiechem, rozglądając się wokół.

Chociaż w salonie było już wystarczająco ciepło, Faradż podszedł do termostatu i jeszcze podniósł temperaturę.

Rozmowa potoczyła się dalej o niczym, zrobiło się nudno, aż zaczęłam się zastanawiać, czego do diabła Simonsonowie szukają w moim domu o tej porze. Nawet mimochodem nie poruszyli cudownego tematu mauzoleum Konstantyna, chociaż napomknął o tym rektor, a to zdarzało się bardzo, bardzo rzadko. Jake i Becky Simonsonowie nie wydawali się zainteresowani naszym ogromnym odkryciem ani osiągnięciami akademickimi. Znałam dynamikę tego rodzaju wizyt, toteż coś mi tu nie pasowało. Oni tu nie przyszli z powodu pierwszego chrześcijańskiego cesarza, to było jasne. Faradż posłał mi dyskretne spojrzenie, zrozumiałam więc, że myśli o tym samym co ja. Zauważył to nasz leciwy gość.

– Pewnie się państwo zastanawiają – rzekł cichym głosem – jaki jest powód tego nieoczekiwanego spotkania o tak niestosownej porze i akurat dzisiaj.

– Ależ nie, Jake! – obruszył się Macalister, zakładając nogę na nogę i oburącz ujmując szklaneczkę z bourbonem. – Dyrektor Boswell i doktor Salina są zachwyceni, że mogą was gościć. Wiedzą przecież, że ludzie waszego pokroju zawsze mają mało czasu.

Nigdy nie widziałam, żeby Macalister odnosił się do kogoś z takim szacunkiem (albo żeby tak się komuś podlizywał). W porządku, to Simonsonowie, wyczuwałam jednak coś więcej. Pan Simonson był drobny, chudy, pokurczony, łysawy, niemniej twarz miał życzliwą i dość miłą dla oka, ozdobioną przyciętą w szpic siwą bródką, która nadawała mu wygląd średniowiecznego rycerza. Jego żona niewątpliwie była niegdyś pięknością, należała do kobiet, na których widok od razu myślisz, jak wyjątkowe musiały być w młodości. Teraz skórę miała tak przejrzystą, że prześwitywały przez nią żyły, a srebrne włosy zdawały się jarzyć własnym blaskiem. Aczkolwiek mógł to być oczywiście efekt kosztowności, którymi była obwieszona – ich wartość z pewnością znacznie przewyższała każdą sumę, jaką byłam w stanie sobie wyobrazić.

Jake gestem podziękował Macalisterowi za miłe słowa, nam skinął głową, po czym poprawił się na sofie obok żony i spojrzawszy na nią, rzekł:

– Becky, mogłabyś dać mi relikwiarz?

Becky Simonson otworzyła swoją szykowną czarną torebkę od Hermèsa z krokodylej skóry i powolutku wyjęła srebrną prostokątną kasetkę, która mieściła się w jej wytwornej dłoni. Nie spuszczając z niej wzroku, Jake wziął kasetkę, przysunął się do nas nieco, podniósł głowę i popatrzył na Faradża i na mnie z ciekawością antropologa obserwującego dwoje tubylców z pokładu statku kosmicznego. Dopiero wtedy dotarł do mnie drobny szczegół z tego, co powiedział do żony, prosząc ją o kasetkę: relikwiarz. Powiedział „relikwiarz”, a relikwiarz, z tego co wiedziałam, mógł służyć tylko do jednego. Serce stanęło mi w piersi. Jaką relikwię zawierało to puzderko? I co ważniejsze: co w moim domu robiła relikwia? Spociłam się jak mysz z wrażenia, choć wolałam udawać przed sobą, że to z powodu zbyt wysokiej temperatury w pokoju.

Przez trzynaście lat byłam we Włoszech mniszką, zakonnicą Zgromadzenia Błogosławionej Marii Panny; w tym czasie przez dziewięć lat, od 1991 do 2000 roku, kierowałam pracownią restauracji i paleografii w Tajnych Archiwach Watykanu; w roku 2000 z upoważnienia najwyższych hierarchów Kościoła katolickiego uczestniczyłam z Faradżem w poszukiwaniu relikwii Krzyża Prawdziwego – krzyża, na którym, jak się wierzy od chwili znalezienia go w IV wieku, ukrzyżowany został Jezus z Nazaretu. Relikwie te wówczas zrabowano z różnych świątyń na całym świecie (przy okazji zakochałam się w Faradżu i przez niego nie przedłużyłam ślubów zakonnych i w ogóle). Ponieważ poszukiwania się nie powiodły, nie dopadliśmy także złodziei, na cztery długie lata watykańskie siły porządkowe wzięły nas pod lupę, tak że kiedy wzdychaliśmy w Aleksandrii, w Rzymie o tym wiedziano, zanim zdążyliśmy wypuścić powietrze z płuc.

Wychowana zostałam w wierze katolickiej i miłości do Boga, byłam żarliwą katoliczką i właśnie dlatego nie wierzyłam w relikwie, nie lubiłam ich, a po wypadkach w związku z Krzyżem Prawdziwym dostawałam na ich widok mdłości i wysypki. Na swoje nieszczęście po czternastu latach jedna z nich znalazła się w moim salonie, toteż w głowie natychmiast powłączały mi się wszystkie możliwe dzwonki alarmowe. Mój biedny mąż pocił się równie mocno jak ja, tyle że mnie wypadało zrzucić żakiet, on natomiast musiał pozostać w marynarce ze względu na gości. Mimo woli – myślę, że z powodu gorąca w pokoju i tej relikwii – wspomniałam żelazną podłogę rozgrzaną do czerwoności w katakumbach w Syrakuzach oraz krąg rozżarzonych węgli, po którym musieliśmy przejść boso w późniejszym czasie. Powrót tych odległych wspomnień był najwymowniejszym dowodem, że podskórnie wyczuwałam niebezpieczeństwo.

Jake Simonson położył relikwiarz na rozdzielającym nas stoliku i wolno popchnął go w naszą stronę. Umysł doktora paleografii i historii sztuki wbrew mojej woli kazał mi się skupić na tym delikatnym, pięknym przedmiocie: przedstawiał malutki sarkofag ze szklanym wiekiem, wsparty na czterech miniaturowych orłach, po bokach ozdobiony błękitno-złotą emalią.

– Potrafiliby państwo określić jego wiek? − zapytał stary Simonson.

Poddaje nas próbie? zdumiałam się. Jeśli tak istotnie było, wbrew swojemu instynktowi przetrwania nie miałam wyjścia, musiałam odpowiedzieć na wyzwanie. Nosiłam to w genach, nie mogłam postąpić inaczej. Czy mi się to podobało, czy nie, wywodziłam się z sycylijskich Salinów, a Salinowie odpowiadali na każde wyzwanie, choćby na szali kładli życie.

– Bez wątpienia trzynasty wiek – orzekłam pewnym głosem. – Francja. Emalia ze szkoły Limoges.

Jake Simonson nawet nie próbował ukryć podziwu.

– W niecałą minutę – powiedział. – I to bez oglądania z bliska. I bez dotykania. Pani doktor, jest pani lepsza, niż fama głosi. Bez dwóch zdań.

Już miałam łyknąć te pochlebstwa, wtem jednak za sprawą wrodzonej nieufności pomyślałam, że w tej scenie nie ma może nic przypadkowego, że wyzwanie rzucono, mając pewność, iż je podejmę, a celem było połechtanie mojej ogromnej – i chyba powszechnie znanej – próżności zawodowej, aby mnie urobić lub pozytywnie nastawić do tego, czego Jake naprawdę pragnie i do czego z pewnością zaraz przejdzie.

– Niech go państwo łaskawie obejrzą – poprosił tym swoim wytwornie modulowanym głosem.

Ani drgnęłam. Jeśli w srebrnym puzderku była faktycznie relikwia, nie chciałam o tym wiedzieć, a tym bardziej dotykać szkatułki. Faradż jednak wyciągnął dłoń i ujął puzderko. Twarz mu pociemniała, zamrugał nerwowo i swymi pięknymi niebieskimi oczami ukrytymi za okrągłymi staromodnymi okularkami, które tak lubił, zaczął wodzić po wnętrzu relikwiarza. Cóż, wkurzyło mnie to bardzo.

– Co jest? – zapytałam.

Próbował rozewrzeć usta i coś powiedzieć, lecz nie zdołał. Podał mi puzderko. Mój niepokój wzrósł gwałtownie, choć jednak zawsze spodziewałam się najgorszego, to, co zobaczyłam przez szklane wieczko relikwiarza, dosłownie odebrało mi mowę. Czegoś takiego po prostu się nie spodziewałam.

– Poznają państwo relikwię? – spytała Becky Simonson słodziutko.

Zabiłabym ją, gdyby morderstwo nie było sprzeczne z moimi przekonaniami. Trudno było zaprzeczyć: czternaście lat wcześniej za naszą sprawą odbyło się wielkie poszukiwanie tych drzazg, które w pierwszym tysiącleciu naszej ery władcy i prości pielgrzymi kradli albo otrzymywali w darze, doskonale wiedzieliśmy zatem, na co patrzymy. Bez cienia wątpliwości była to relikwia Krzyża Prawdziwego. A najdziwniejsze było to, że w żaden sposób nie mogła być prawdziwa, o czym wiedzieliśmy tylko my z Faradżem (oraz kilka osób żywo zainteresowanych ukrywaniem tego), nigdzie na świecie bowiem nie przechowywano już autentycznych ułomków Krzyża Prawdziwego, wszystkie sfałszował sam Kościół, by podtrzymać ich kult wśród wiernych. Inna rzecz, że mieliśmy do czynienia z Simonsonami, a czy na tym świecie jest coś niemożliwego dla osoby noszącej to nazwisko? Ale nie, pomyślałam, nawet oni nie są dość potężni, aby się uchronić przed nadzwyczaj inteligentnymi ludźmi, którzy kradli Ligna Crucis (to liczba mnoga od Lignum Crucis, Drzewa Krzyża). Poznaliśmy ich swego czasu, więc byłam świadoma, jakie mają możliwości.

– Czy to kolec z korony cierniowej Jezusa? – zażartował Faradż, unikając odpowiedzi wprost.

– Mógłby być – przyznał stary Jake. – Badanie metodą węgla czternaście wskazało na pierwszy wiek naszej ery. Ale jeśli przyjrzy się pan dobrze końcom, zauważy pan, że to nie kolec, tylko drzazga. To relikwia Krzyża Prawdziwego.

Nie zdołałam się pohamować.

– Skąd pan wie? – wyrwało mi się. – Mogło dojść do pomyłki.

Sędziwy Simonson popatrzył na żonę i oboje uśmiechnęli się pogodnie.

– Jak pani zapewne się orientuje, finansujemy wiele wykopalisk na całym świecie w ramach działalności naszych muzeów i uniwersytetów na rzecz kultury. – Uśmiechnął się znowu i wyciągnął prawą rękę, żeby wziąć ode mnie relikwię; oczywiście niczego bardziej nie pragnęłam, toteż czym prędzej przekazałam mu puzderko i nieświadomie wygładziłam spódnicę gestem, który służył mi często jako również nieświadomy sposób zajęcia czymś rąk. – Zapewniam, że nie budzi wątpliwości miejsce, gdzie znaleziono relikwiarz w czasie wykopalisk, podobnie jak nie budzi wątpliwości list francuskiego króla Ludwika Dziewiątego do Gujuka, który od tysiąc dwieście czterdziestego szóstego do czterdziestego ósmego roku był wielkim chanem Mongołów. W liście czytamy między innymi o tym, że ta relikwia jest darem wraz z pięknym puzderkiem ozdobionym motywem nawrócenia się Gujuka na chrześcijaństwo. – Wykrzywił ironicznie usta. – Król Ludwik obarczył dominikanina brata Andrzeja z Longjumeau misją dostarczenia listu i darów, ale kiedy po rocznej podróży poczciwy braciszek dotarł w okolice Karakorum, do mongolskiej stolicy, ku jego wielkiemu niezadowoleniu okazało się, że Gujuk właśnie umarł, i to nieochrzczony, toteż mnich z wielkim żalem musiał przekazać dary wdowie po Gujuku, regentce Oguł Kajmysz, tyle że z czystej pobożności zachował sobie świętą drzazgę.

– Nie mógł jej zostawić w rękach pogan – wyjaśniła podekscytowana Becky, pragnąc nam uświadomić, w jak kłopotliwym położeniu znalazł się Longjumeau, a nie znieważać Mongołów czy pogardliwie się o nich wyrazić. – Brat Andrzej poczuł się zobowiązany ratować relikwię, chociaż musiał przekazać Oguł Kajmysz całą resztę daru, nadal cennego, mimo że w części podmienionego.

– Nie wiemy, jak to się odbyło – ciągnął jej mąż, gładząc brzeg relikwiarza – ale zabrał go z sobą w drogę powrotną i z nim dotarł do Palestyny. Nie zwrócił go jednak królowi Ludwikowi, kiedy w Cezarei złożył mu raport ze swojej misji. Ludwik był wtedy w Ziemi Świętej jako przywódca siódmej wyprawy krzyżowej i właśnie muzułmanie go uwolnili w zamian za sowity okup. Obawiam się, że albo brat Andrzej nie mógł się rozstać z relikwią – mówił Jake z uśmiechem – albo się bał, że Ludwik odda ją jakiemuś innemu poganinowi lub wykorzysta jako okup za innego jeńca. Relikwia trafiła ostatecznie do grobu Longjumeau i niedawno została odnaleziona podczas prac wykopaliskowych na terenie katedry krzyżowców w dawnej Cezarei, między Tel Awiwem a Hajfą w Izraelu.

Po ostatnich słowach Jake’a w salonie zapadła cisza. Ręka Faradża pokonała dzielącą nas niewielką odległość i mocno ścisnęła moją dłoń. Potrzebowaliśmy jakoś porozumieć się bez słów, przekazać sobie myśli kłębiące nam się w głowie, tak by Macalister ani Simonsonowie nie wiedzieli o tym. Dotyk męża utwierdził mnie w przekonaniu, że on jest równie jak ja zdumiony i zaskoczony i wie, że drzazga leżąca przed nami to niewątpliwie ostatnia prawdziwa Lignum Crucis pozostała na powierzchni ziemi.

Wzdrygnęliśmy się oboje, gdy Becky naraz uroczo się zaśmiała.

– Och, Jake, zobacz, osłupieli! – powiedziała nadzwyczajnie rozbawiona.

– Widzę, widzę, kochanie – odparł Jake, również się śmiejąc. – Mam nadzieję, że nie poczuli się państwo urażeni komentarzem mojej żony.

Do rozmowy włączył się Macalister. Widać było, że jest mocno zdezorientowany, nie wiedząc, o co chodzi, lecz świadom, że dzieje się coś niebywałego.

– Nie martw się, Jake – rzucił pod nosem. – Na ciebie Boswellowie nie mogą się obrazić za żart.

Korciło mnie, by krzyknąć: „Ależ możemy!”, Becky jednak w zasadzie miała słuszność: osłupieliśmy oboje. Nie podejrzewaliśmy natomiast, że nasze osłupienie jeszcze trochę wzrośnie.

– No, a teraz – rzekł stary Simonson, zostawiając relikwiarz na stoliku – może byśmy pogadali o stawrofilakach i waszym przyjacielu obecnym katonie, wcześniej znanym jako kapitan watykańskiej Gwardii Szwajcarskiej nazwiskiem Kaspar Glauser-Röist?

ROZDZIAŁ 2

Zawsze podziwiałam w Faradżu jego umiejętność odnajdywania się w trudnych sytuacjach i łatwość panowania nad sobą. Ja tego nigdy nie potrafiłam. Gubi mnie impulsywność, południowa krew. Łatwo się zdradzam i odsłaniam przed przeciwnikiem (oczywiście nie dosłownie). Z tego właśnie powodu Glauser-Röist, jak się dowiedziałam swego czasu, obdarzył mnie przed laty niezbyt miłym przezwiskiem, którego nie zamierzam tu wspominać. Ja nazywałam go Głaz z powodu bezgranicznej serdeczności i wylewności. Tyle że jeśli chodzi o mnie, miałam niejako pełne prawo tak go nazywać, ponieważ zachowywał się absolutnie poprawnie i nienagannie. A dlaczego on w taki sposób obrażał mnie za plecami, zwłaszcza że byłam jeszcze wtedy zakonnicą? Nie miał żadnego powodu, nawet jeśli ostatecznie został ważną personą, katonem, czyli przywódcą sekty istniejącej od ponad tysiąca lat. I dlaczego, zastanawiałam się, nieufnie patrząc na naszych gości, Jake Simonson ma czelność wspominać Glausera-Röista, jakby wolno mu było zrobić to ot, tak? Za kogo się uważa ten multimilioner, że tak lekko mówi o istniejącym od siedemnastu wieków urzędzie sprawowanym obecnie przez Kaspara? Na całe szczęście, jak już powiedziałam, mój mąż znacznie lepiej niż ja radził sobie w trudnych sytuacjach.

– Co pan ma na myśli? – zapytał Simonsona złowieszczo chłodnym głosem, mocno ściskając moją dłoń, żebym przypadkiem czegoś nie powiedziała albo nie zrobiła jakiegoś gestu. – Nasz przyjaciel Kaspar umarł przed laty i nie podoba mi się ton, jakim pan o nim mówi.

Tu nasz prosty multimilioner zwrócił się do rektora Macalistera:

– Stewarcie, czy mógłbym cię prosić, żebyś zostawił nas samych z państwem? Wiem, że to niezbyt uprzejme, ale zapewniam cię, że konieczne.

Chociaż słowa Simonsona były grzeczne, ton głosu zupełnie nie wskazywał na prośbę. Zabrzmiało to niemal jak rozkaz, co Macalister w lot zrozumiał. W gruncie rzeczy od dłuższej chwili pozostawał na uboczu i zdawał sobie z tego sprawę. Już zobaczył i usłyszał rzeczy, których nie powinien był zobaczyć i usłyszeć.

– Naturalnie, Jake. Nie ma sprawy – powiedział, odstawiając szklaneczkę z bourbonem na stolik i podnosząc się z miejsca. – Dobrze mi zrobi przechadzka. Miałem ciężki dzień.

– Nasz samochód może cię odwieźć – zaproponowała Becky, która także nie wyglądała na przejętą tak brzydkim potraktowaniem rektora uniwersytetu, jakby od dawna na co dzień miała do czynienia z tego rodzaju sytuacjami.

– Nie, nie! – odmówił Macalister, kładąc Faradżowi dłoń na ramieniu. – Nie wstawajcie, proszę. Wiem, że macie ważne rzeczy do omówienia, a ja chętnie rozprostuję nogi i odetchnę świeżym powietrzem.

Tu miał słuszność. Też bym odetchnęła świeżym powietrzem po tym nieznośnym upale w salonie, lecz nie mogłam wyjść ani nawet się poskarżyć, bo mimo że chętnie bym wyprosiła ze swojego domu tych osiemdziesięciolatków (albo dziewięćdziesięciolatków) i nigdy więcej ich nie oglądała, kwestia Glausera-Röista była zbyt ważna, żeby jej nie zgłębić, i zbyt niebezpieczna, żeby zostawić ją samej sobie. Dla dobra tajnego bractwa stawrofilaków i przede wszystkim dla dobra Katona CCLVIII (dwieście pięćdziesiątego ósmego) musieliśmy się dowiedzieć, o co w tym wszystkim chodzi. Najtrudniejsze było wydobycie informacji z Simonsonów, nie dając im w zamian nic.

W absolutnej ciszy słuchaliśmy, jak Macalister wychodzi i drzwi zamykają się za nim z głuchym trzaskiem. Przyszła pora, aby nasi goście odkryli karty.

– Może teraz – szepnął Faradż do Simonsona z hamowaną irytacją w głosie – będzie pan tak uprzejmy i wyjaśni, co tu się dzieje. Sam nie wiem, czy to, czego właśnie byłem świadkiem, nazwać potraktowaniem z buta rektora mojego uniwersytetu, czy przeciwnie, jest czymś normalnym między wami i nie powinienem przykładać do tego wagi.

– Och, Stewartem proszę się nie przejmować! – odparł multimilioner, niedbale machając ręką na znak, że nic takiego się nie stało. – Znamy się od wieków. Jego dziadkowie i rodzice byli naszymi przyjaciółmi.

Dziadkowie i rodzice? To ileż lat mają ci ludzie? Wyraźnie widziałam, że kto ma naprawdę dużo pieniędzy, może sobie kupić życie dłuższe niż normalne.

– Proszę zatem – powiedział Faradż, marszcząc czoło – przejść do sprawy, która państwa tu sprowadza, bo robi się późno i pewnie chcieliby państwo wrócić do domu.

Nie sądzę, żeby Jake Simonson był przyzwyczajony do takiego traktowania, co widziałam w jego twarzy, ani żeby skądkolwiek go wypraszano.

– Przede wszystkim – odezwała się Becky, uprzedzając Jake’a, który starał się zamknąć usta trzymane dotąd rozwarte – chcę państwa przeprosić za zapalczywość mojego męża. Jeśli pilno mu do czegoś, nie dba o maniery. A pilno mu do spotkania ze stawrofilakami. Proszę to zrozumieć.

– Wszystko, co odkryliśmy na temat stawrofilaków, kiedy czternaście lat temu pracowaliśmy na zlecenie Watykanu – wyjaśnił Faradż ze znużeniem w głosie, nieświadomie pozwalając, by wyczuwalny był jego akcent arabski, normalnie nieuchwytny – już nieraz powiedzieliśmy przedstawicielom Kościoła i policji. – Zaczerpnął powietrza i jakby recytował lekcję wykutą na pamięć, zaczął referować w skróconej wersji zakończenie tamtego nieudanego dochodzenia: − Pierwszego czerwca dwutysięcznego roku zostaliśmy brutalnie pobici i uprowadzeni w trakcie przeszukiwania katakumb Kaum asz-Szukafa w Aleksandrii. Wywieziono nas do oazy Farafra na egipskiej pustyni. Porywacze, stawrofilacy, których ścigaliśmy przez pół świata, powiedzieli nam, że kapitan Glauser-Röist nie przeżył ich ataku, ale nie pokazali jego ciała. Przez miesiąc Beduin imieniem Bahari trzy razy dziennie przynosił nam jedzenie do komórki, w której nas trzymali. Wreszcie pierwszego lipca uśpili nas jakimś narkotykiem i nieprzytomnych porzucili. Nic nie pamiętamy, obudziliśmy się u wylotu starego tunelu wychodzącego na jezioro Mareotis w Aleksandrii. Nie chcieliśmy później prowadzić dalszych poszukiwań, więc Watykan posłał inną ekipę w pościg za złodziejami relikwii Krzyża Prawdziwego. Nic więcej nie wiemy.

Simonsonowie popatrzyli na siebie z miną mówiącą, że nie wierzą w ani jedno słowo Faradża.

– Tak, wiemy o tym wszystkim – przyznał Jake. Becky w milczeniu pokiwała głową. – I muszę przyznać, że to naprawdę dobra historyjka. Pewnie sami stawrofilacy pomogli wam ją wymyślić, co? Więcej niż pół życia zeszło mi na poszukiwaniu tego bractwa, więc wiem, do czego są zdolni jego członkowie. W roku dwutysięcznym śledziliśmy z Becky wasze przygody z ogromnym…

– Niemożliwe! – przerwałam mu.

– Możliwe, kochanie – zapewniła Becky pojednawczo. – Jake powiedział prawdę. Mamy wielu przyjaciół w Watykanie i w innych Kościołach. Kiedy się rozeszło, że na całym świecie wykradane są Ligna Crucis, zrozumieliśmy, że stawrofilacy wreszcie przystąpili do dzieła, że nastał czas, na który czekali od wieków, i nic ich nie powstrzyma. Śledziliśmy minuta po minucie wasze działania, wiedzieliśmy o wszystkim, coście odkryli, i powołaliśmy ekipę specjalistów, którzy pracowali równolegle, badając każdy szczegół, każde odkrycie, każdą próbę w dantejskich kręgach czyśćca…

– A po co? – zapytał Faradż słodziutkim głosem. Chroniliśmy coś zbyt ważnego, by wpadło w ręce fanatycznych szaleńców, choćby nie wiadomo jak byli bogaci i choćby nie wiadomo jakimi środkami dysponowali.

– Bo po raz pierwszy – wyjawił Jake ze wzruszeniem w głosie – miałem stawrofilaków na wyciągnięcie ręki i nie mogłem pozwolić, żeby mi się wymknęli.

– I wymknęli się panu? – zapytałam niewinnie.

Twarz starca spochmurniała.

– Tak. Wymknęli się. Mało tego, zlikwidowali próby kręgów czyśćcowych, tak że nie dało się już zlokalizować wejść.

– Dlatego tu jesteśmy – oznajmiła Becky, z niepokojem spoglądając na męża. – Potrzebujemy waszej pomocy. Liczyliśmy, że gdzieś się pojawi ostatnia prawdziwa Lignum Crucis. – Westchnęła. – Nie wyobrażacie sobie, jakie to było trudne. Jak wiecie, w tej chwili wszystkie Ligna Crucis rozproszone po świecie to zwyczajne podróbki. – Uśmiechnęła się. – Ale ta – wskazała relikwiarz – jest autentyczna. To ostatnia autentyczna drzazga. I dlatego bezcenna… oczywiście dla nich, dla stawrofilaków. Tylko tego fragmentu im brakuje, żeby krzyż był cały. A my mamy pełną świadomość, że to nasza ostatnia szansa.

Faradż mocno ścisnął mi dłoń. Czego mogło chcieć małżeństwo starych multimilionerów od sekty religijnych fanatyków z obsesją krzyża, na którym umarł Jezus? Wciąż jeszcze w tej historii coś nam umykało, jakaś istotna jej część.

– Wasz przyjaciel Kaspar pewnie bardzo by chciał mieć tę relikwię, prawda? – spytał Jake z wesołym błyskiem w oku.

– Kaspar nie żyje – powtórzył sucho Faradż.

– Skoro tak pan mówi…

– Nie widzieliśmy ciała, ale tak nam powiedziano – dodałam czym prędzej. Musieliśmy podtrzymywać wersję, którą powtarzaliśmy od tak dawna w związku z obietnicą milczenia złożoną bractwu. – Od czternastu lat nie mieliśmy od niego żadnego sygnału. To chyba najlepszy dowód jego śmierci.

– A niezależnie od wszystkiego – zagadnął Faradż, wiercąc się na sofie – po co chcą państwo odnaleźć stawrofilaków? Może zależy wam, żeby ich dodać do swoich licznych trofeów archeologicznych? Nam się nie udało ich znaleźć, a mogliśmy liczyć na wszelką pomoc. Zapewniam, że robiliśmy co w naszej mocy, a i tak wygrali. Nie wiemy, kto jest teraz katonem, i nie życzymy sobie wiedzieć. To wszystko należy do przeszłości.

Jake Simonson w milczeniu obrzucił Faradża przeciągłym spojrzeniem. Spojrzenie było naprawdę przeciągłe, a milczenie nad wyraz wymowne. Po czym dłonią powykrzywianą artretyzmem przejechał po łysej głowie i westchnął głęboko.

– Łgarze nad łgarzami! – wykrzyknął, a mnie oczy zrobiły się jak spodki, bo oskarżając nas o kłamstwa, ten osiemdziesięciolatek (albo dziewięćdziesięciolatek) przyglądał się nam z zadowolonym uśmiechem. – Ale też – dorzucił łagodniej – każda inna odpowiedź mocno by mnie rozczarowała. Dobrzy są, Becky! Właśnie takich ludzi szukamy, prawda?

Jego żona kiwnęła głową, bawiąc się swoim pięknym naszyjnikiem z połyskliwych czarnych pereł. Jake ciągnął:

– No dobrze, nie będę dłużej marnował waszego czasu. Potrzebujemy pomocy. Musicie wiedzieć, że Becky i ja… − zamilkł na kilka chwil, jakby szukał właściwych słów. – Musicie wiedzieć, że to dla nas bardzo ważne. Chodzi o bardzo szczególne poszukiwanie czegoś wyjątkowego… O poszukiwanie, którego nie można zlecić byle komu.

Becky otwarła swą cudną torebkę od Hermèsa, wyjęła skórzane etui (albo pokrowiec na składany parasol, zależy, jak na to patrzeć), a z niego jakieś nieco większe od zeszytu papiery, które mi wręczyła. Były to dwa zdjęcia fantastycznej jakości, przedstawiały oryginalne dokumenty w powiększeniu, aby czytelność była lepsza i aby dało się dostrzec najdrobniejsze szczegóły… Co to właściwie było? Oczywiście jakiś grecki tekst. Na oryginalnych pergaminach oprócz naddartych wyblakłych ornamentów widniały ciemnobrązowe obwódki, które świadczyły o wiekowości dokumentów i o tym, że z całą pewnością przez długi czas przechowywano je w miejscu zamkniętym i w dość wysokiej temperaturze. Jako paleograf widywałam już dokumenty w takim stanie, dlatego o tym wiedziałam. Poza tym litery skreślone czarnym atramentem były całkiem wyraźne.

– Może pani to przeczytać? – spytała Becky.

Faradż, chociaż zgrywał opryskliwego twardziela, nie zdołał dłużej pohamować ciekawości i nachylił się ku mnie, by zerknąć na zdjęcia. On także znał grekę (oprócz wielu innych języków martwych) i od czasu do czasu toczyliśmy burzliwe dyskusje na temat niuansów takiego czy innego tekstu, ponieważ jego zdaniem należy kurczowo trzymać się oryginału, ja natomiast, jako praktyk, uważam, że tego właśnie nie wolno robić w tłumaczeniu.

– Niektóre litery są słabo widoczne – mruknęłam – ale tak, da się przeczytać.

– Proszę to zrobić – rzekł Jake uprzejmie.

– Potrzebne mi okulary – powiedziałam, podając zdjęcia Faradżowi i wstając.

Powinny były leżeć gdzieś w pobliżu, bo mogłam je zostawić tylko tutaj, w salonie, albo w sypialni na stoliku nocnym. Istotnie tam je znalazłam i czym prędzej wróciłam, by przeczytać grecki dokument. Ale gdy weszłam do pokoju, usłyszałam Faradża:

– Is to ónoma tu Jristú tu Estavroménu…

„W imię Chrystusa ukrzyżowanego”, przetłumaczyłam w myślach. Usiadłam na sofie i nałożyłam okulary na nos, po czym nachyliłam się wraz z Faradżem nad zdjęciami ułożonymi obok siebie. Eίς τό όνoμa toυ Xριστοῦ τοῦ έστραυρομένου… Był to starożytny list napisany przez niejakiego Dozyteusza, patriarchę ortodoksyjnego Jerozolimy, do niejakiego Nicetasa, patriarchy ortodoksyjnego Konstantynopola.

Faradż czytał dalej na głos, ciesząc ucho swą wymową, ja zaś szybko przebiegłam tekst wzrokiem, odszyfrowując go, i aż mnie zatkało:

W imię Jezusa Chrystusa Ukrzyżowanego, ja, Dozyteusz, patriarcha Jerozolimy, zwracam się do ciebie, Nicetasie, błogosławiony patriarcho Konstantynopola, bądź pozdrowiony, łaska Ci i pokój niech będzie od Boga. Musisz wiedzieć, przewielebny, że w niedzielę, szóstego dnia po Teofanii Naszego Pana Boga i Zbawcy Jezusa Chrystusa roku Pańskiego 1187, odkryto w okolicach Nazaretu w grocie stary żydowski grób, wielki i bogato zdobiony. W środku znajdowały się dwadzieścia cztery kamienne ossuaria, każde mieściło kilka ciał, lecz w bocznej pieczarze było ich jeszcze dziewięć zawierających po jednym ciele i z imieniem wyrytym w kamieniu, i tylko na tych dziewięciu widniały inskrypcje. Jako że natychmiast w Nazarecie rozeszła się pogłoska, iż to grób Jezusa, naszego Pana, i jego Świętej Rodziny, Letard, łaciński arcybiskup Nazaretu, polecił zamknąć grotę, zabronił modłów i adoracji w niej i siłą nakazał stłumić owe pogłoski. Wiemy wszakże od naszych tamtejszych wiernych, że Letard zlecił pewnemu kapłanowi imieniem Aloisius przetłumaczenie inskrypcji z dziewięciu ossuariów wyrytych w języku hebrajskim i aramejskim. Letard przesłał owo tłumaczenie Herakliuszowi z Owernii, łacińskiemu patriarsze Jerozolimy, człowiekowi wielkich zalet i rozwagi, który jak się dowiedziałem od zaufanych osób, jeszcze tego dnia, 26 stycznia, w dzień świętego Tymoteusza Apostoła, pchnął tajnych emisariuszy do Rzymu z pilnym pismem do łacińskiego papieża Urbana III. Dzięki tym samym zaufanym osobom mogę Ci powiedzieć, że list zawiera wykonane przez Aloisiusa tłumaczenie inskrypcji z dziewięciu ossuariów. Podaję je i Tobie w formie, w jakiej sam je otrzymałem:

Jeszua ha-Maszijach ben Jehosef, Jezus Mesjasz syn Józefa

Jehosef ben Jaakow, Józef syn Jakuba

Jehosef ben Jehosef ach d’Jeszua ha-Maszijach, Józef syn Józefa, brata Jezusa Mesjasza

Jaakow ben Jehosef ach d’Jeszua ha-Maszijach, Jakub syn Józefa, brata Jezusa Mesjasza

Szimeon ben Jehosef ach d’Jeszua ha-Maszijach, Szymon syn Józefa, brata Jezusa Mesjasza

Yehuda ben Jehosef ach d’Jeszua ha-Maszijach, Juda syn Józefa, brata Jezusa Mesjasza

Miriam bat Jehojakim, Maria córka Joachima

Salome bat Jehosef, Salomea córka Józefa

Miriam bat Jehosef, Maria córka Józefa.

Pojmuję Twoje zaskoczenie i niezadowolenie, przewielebny. Z pewnością jest równie wielkie jak moje. Diabeł w swej żądzy namieszania w chrześcijaństwie pragnie, by słabi w wierze myśleli, że nasz Pan Jezus nie powstał z martwych, że Przenajświętsza Dziewica Maryja nie była dziewicą i miała więcej dzieci ze swym mężem Józefem, i że ona także nie wstąpiła w niebiosa ciałem i duszą. Nie może być większej podłości. Uspokaja mnie jedynie pewność, że jeśli chodzi o patriarchę Herakliusza, którego znam dobrze, sam zniszczyłby te siedem ossuariów, lecz nie może tego uczynić bez papieskiego pozwolenia. Tak czy owak Urban zdecyduje, co zdecyduje, ale że to sprawka Złego, owe ossuaria winny zostać zniszczone i jeżeli łacinnicy tego nie zrobią, zrobimy to my. Wiem, że się zgodzisz ze mną. Nic więcej nie dodam. Polecam się Tobie, przewielebny, niechaj Bóg Cię zawsze strzeże. Łaska jego niech będzie z Tobą.

Zerwałam się na równe nogi i fizycznie oddaliłam od tego dokumentu, jakbym miała do czynienia ze źródłem zarazy. No bo jakże!… Na Boga, w życiu nie słyszałam takiej niedorzeczności! Poczułam się dogłębnie zraniona, jakby wymierzono mi policzek i wbito włócznię w serce. Ogarnęła mnie natychmiastowa potrzeba przeproszenia Jezusa za to, że miałam do czynienia z takim bluźnierstwem. Oczywiście ani przez chwilę nie wątpiłam, że te dziewięć ossuariów – jeśli naprawdę istniały – było tylko godnymi potępienia, żałosnymi falsyfikatami: w wieku XII, epoce wypraw krzyżowych, było bardzo prawdopodobne, że jakiś rozzłoszczony emir lub sułtan wpadł na pomysł, aby w ten sposób narobić zamieszania wśród chrześcijan. Nie podobało mi się obarczanie winą muzułmanów (zwłaszcza po ośmiuset latach), niemniej po odrzuceniu wątpliwej interwencji diabła trudno było sądzić, że ówczesnych chrześcijan, czy to łacinników, czy greków, czy syryjczyków, stać było na zrobienie czegoś takiego. Ale Boże, jakież to było niesmaczne, jak wyzute z szacunku!

Myśli te jedna po drugiej wypływały mi widocznie na twarz, kiedy bowiem otrząsnęłam się ze zdumienia, zdałam sobie sprawę, że Jake i Becky patrzą na mnie zaskoczeni.

– Coś się pani stało? – spytała Becky łagodnym głosem zatroskanej babci.

Faradż obejrzał się na mnie.

– Walnęło cię, co? – szepnął czule.

Znał mniej lepiej niż ktokolwiek i doskonale wiedział, jak mogę zareagować na informację o ossuariach. Długo, bardzo długo, cierpliwie i z szacunkiem, acz bez powodzenia, próbowałam obudzić w nim wiarę w Boga, chociaż jasne było, że za nic w świecie nigdy nie zaufa żadnemu Kościołowi. Cierpiałam z powodu jego ateizmu jak od otwartej rany i mimo że kochałam Faradża i nauczyłam się z nim żyć, nie znaczyło to, że jest mi łatwo. Jemu, zatwardziałemu bezbożnikowi, też chyba nie było łatwo żyć z wierzącą – tak przynajmniej mówił, choć wcale nie byłam tego taka pewna. W czym mogła mu przeszkadzać albo doskwierać moja wiara w Boga i miłość do Niego? W niczym. Obstawał jednak przy swoim, ilekroć dotykałam tematu jego braku uczuć religijnych, i ostatecznie zawsze kończyliśmy taką rozmowę. Dlatego Faradż naprawdę rozumiał moje zaskoczenie i wewnętrzny sprzeciw wobec informacji o tych odkrytych w XII wieku ossuariach.

– A tak − przyznałam, starając się uspokoić – walnęło mnie, pewnie, ale to nadal jest dokument historyczny bez znaczenia z punktu widzenia wiary chrześcijańskiej.

– Myli się pani – oświadczył Jake tonem suchym jak trzask bicza. – Ma znaczenie, i to ogromne. Szczególne poszukiwania, o których mówiłem przed chwilą… chodzi właśnie o poszukiwanie tych dziewięciu ossuariów.

Zmroziło mnie. Tak mnie zmroziło, że krew dosłownie zastygła mi w żyłach. Własnym uszom nie wierzyłam. Kompletnie mnie sparaliżowało.

Faradż odłożył fotografie na stolik obok relikwiarza z Lignum Crucis i ujął moją dłoń w swoje, tym razem starając się przywrócić mnie do życia.

Mogłam zrozumieć, że Simonsonowie, mimo niewątpliwego fałszerstwa grobów domniemanej Świętej Rodziny chrześcijaństwa, pragną stawić czoło wielowymiarowemu wyzwaniu religijnemu, historycznemu i archeologicznemu, ale i tak wszystko to wydawało mi się absurdalne: po co szukać dziewięciu sfałszowanych ossuariów z XII wieku, skoro z pewnością ani kamyk z nich nie został? Ponadto nawet przyjąwszy mało prawdopodobne założenie, że przetrwały wieki i odnajdziemy je, nasuwało się pytanie, jaka i dla kogo będzie korzyść z takiego odkrycia? Żadna! Dla nikogo! Może w pierwszym momencie dla ateistów takich jak Faradż. Dla chrześcijan wierzących jak ja będzie to po prostu uwłaczające, że nie wspomnę o tym, jak się ośmieszymy, gdy wyjdzie na jaw fałszerstwo.

– Dlaczego ich państwo szukają? – zapytał Faradż, poklepując mnie uspokajająco po ręce. – Jaką wartość mają dla was fałszywe relikwie?

– Wartość? – zdumiała się Becky. – Nie obchodzi nas ich wartość. Te ossuaria są autentyczne i chcemy, żebyście je odnaleźli.

Na miłość boską! Teraz już miałam pewność, że ci osiemdziesięciolatkowie (albo dziewięćdziesięciolatkowie) są szurnięci. Do jednego worka wrzucali Lignum Crucis, stawrofilaków i fałszywe ossuaria z XII wieku. Powinni jak najszybciej udać się do lekarza, i to dobrego.

– Państwo chcą, żebyśmy ich szukali? – zdziwił się Faradż.

– Owszem, ale nie sami. – Jake znowu przejechał po głowie dłonią o powykrzywianych palcach. – To niełatwe zadanie, zapewniam. Będzie wam potrzebne wsparcie stawrofilaków i waszego przyjaciela Kaspara. Oni dysponują możliwościami, które są poza naszym zasięgiem, dlatego musieliśmy czekać, aż odnajdziemy relikwię. Z drugiej strony nie moglibyśmy powierzyć tego zadania nikomu innemu, bo z całego serca wierzymy, że wy potraficie wypatrzyć prawdę, choćby była najgłębiej ukryta.

Westchnęłam głęboko. W gruncie rzeczy współczułam Simonsonom. Byli starzy, a uprzywilejowana pozycja kazała im wierzyć, że dysponują nadprzyrodzonymi mocami.

– Nie ma mowy, żebyśmy to zrobili − podsumowałam. − Jako katoliczka czuję się naprawdę urażona tą propozycją. I nie będziemy na ten temat dyskutować. Poza tym zrobiło się bardzo późno. Moglibyśmy godzinami rozmawiać na ten temat, tylko po co? Wdzięczni jesteśmy, że państwo pomyśleli o nas, ale odpowiedź brzmi: nie.

Odnotowałam, że Faradż napiął dłonie, choć nadal milczał. Bardzo rzadko nie zgadzaliśmy się ze sobą przy innych; woleliśmy sprawy omawiać później między sobą. W każdym razie, powiedziałam sobie, niewykluczone, że Faradż ma zdanie odmienne od mojego i bliższe Simonsonom, o ile w ogóle Simonsonów mamy przed sobą. To śmieszne, żeby szukać sfałszowanych średniowiecznych ossuariów. Nie będziemy marnować letnich wakacji na uganianie się za mrzonkami zagubionymi gdzieś w czasoprzestrzeni.

– Proszę posłuchać, pani doktor. – Jake Simonson westchnął ze smutkiem. – Mamy dwa wyjścia: jedno takie, że zaraz jutro powiadomimy świat o odkryciu grobu brata Andrzeja z Longjumeau i relikwii Krzyża Prawdziwego. Zapewniam, że już gotowe jest pomieszczenie, w którym Lignum Crucis zostanie zamknięte na wieczność poza zasięgiem stawrofilaków. I ręczę, że tym razem nie będą mogli zrobić tak jak z pozostałymi relikwiami na świecie. Z całą pewnością, proszę mi wierzyć. Proszę mi też wierzyć, że drugie wyjście jest znacznie lepsze: ta drzazga z Krzyża Prawdziwego będzie naszym darem dla bractwa, darem, który państwo sami przekażą… komu zechcą w zamian za współpracę stawrofilaków przy naszych poszukiwaniach. Tym sposobem stawrofilacy uzupełnią Krzyż Prawdziwy, co jest ich życiowym celem, który państwo im pomogą osiągnąć. I jak się to państwu widzi?

– A gdybyśmy znaleźli ossuaria – odezwał się Faradż, zaskakując mnie – komu przypadłoby w udziale odkrycie naukowe, państwu czy nam?

Simonsonowie spojrzeli na siebie enigmatycznie.

– Nam oczywiście – zawołała Becky, jak zwykle szybsza – ale zapewniam, że nigdy nie zostanie podane do publicznej wiadomości. Nie zależy nam na osiągnięciu żadnych korzyści, o to mogą państwo być spokojni. To sprawa prywatna, tajna i bardzo osobista. Naturalnie jeśli się państwo zdecydują, podpiszemy klauzulę poufności przed rozpoczęciem poszukiwań. I chociaż nic nie zrekompensuje utraconej możliwości podwyższenia prestiżu akademickiego, w państwa wypadku już wysokiego, mogę też obiecać wynagrodzenie, które was w pełni usatysfakcjonuje. Jego wysokość sami państwo ustalą. Nie ma górnej granicy.

Tylko tego mi brakowało. Nie zdołałam powstrzymać uśmiechu.

– Mój mąż żartował – oznajmiłam. – Ani nam w głowie szukać ossuariów.

Ręce Faradża znowu się napięły.

– Nie boją się państwo – spytał głupio, nie zważając, że wbijam mu paznokcie w dłoń – że podejmiemy poszukiwania na własną rękę, skoro znamy list Dozyteusza?

– Ma pan na myśli, że zaczniecie szukać, nie wyjawiając stawrofilakom istnienia tej Lignum Crucis? – dopytał Jake niewzruszenie. – Państwo sami? Bez nas?

– Owszem.

– Nie, tego się nie boimy – odparła Becky. Rozmowa z Simonsonami cały czas tak przebiegała, w rytmie synkopowym, chociaż w moim mniemaniu Becky mówiła więcej. – List Dozyteusza nigdzie was nie doprowadzi do celu. To ślepy zaułek. Potrzebne są inne wskazówki. O których oczywiście nie wspomnieliśmy tutaj.

Już myślałam, że dłonie Faradża spłyną krwią, jeśli nadal będę mu wbijała paznokcie, aby go ostrzec, że stąpa po bardzo cienkim małżeńskim lodzie i zmierza w kierunku burzliwych wód. Ale nie zwracał na mnie uwagi. Jakby nie pamiętał, że dwukrotnie już powiedziałam Simonsonom, iż nasza odpowiedź – wspólna! – jest negatywna i ostateczna. Odkąd byliśmy razem, nigdy jeszcze tak się ode mnie nie odciął, zostawiając mnie na uboczu.

– Czyli – ciągnął spokojnie – musielibyśmy podpisać umowę z klauzulą poufności, zanim państwo wyjawią nam całą resztę na temat ossuariów. – Głos miał obojętny, lecz wychwytywałam w nim wibrujące fale emocji niedostrzegalne dla niewtajemniczonych.

– Zgadza się – przytaknął Jake z szerokim uśmiechem. – A że pomoc stawrofilaków będzie nieoceniona, wpiszemy w umowę postanowienie, że państwo im przekażą to ostatnie na świecie Lignum Crucis. I jak? Myślę, że katonowi Glauserowi-Röistowi spodoba się nasza oferta.

Sytuacja przybierała obrót całkowicie nieprzewidziany i zmierzała ku przyklepaniu umowy, co paliło mi trzewia żywym kwasem.

– Nie wie pan, co mówi – wyszeptałam tak poważnie, że sama się wystraszyłam. – Gdyby Kaspar żył, w ogóle nie byłby zainteresowany poszukiwaniem fałszywych relikwii, które świadczyłyby przeciwko jego wierze, Bogu i Kościołowi.

Jake i Becky uśmiechnęli się tylko tajemniczo, nie odpowiadając. Zaraz też Jake wziął ze stolika zdjęcia i relikwiarz i podał je Becky, która jedno i drugie delikatnie włożyła do torebki. Ulżyło mi. Naprawdę.

Simonsonowie podnieśli się równocześnie z sofy, Faradż i ja wstaliśmy także, aby ich odprowadzić do wyjścia. Kiedy Isabella się dowie, kto u nas gościł tego wieczoru, mocno się zdziwi. Albo i nie, uznałam. Jej pokolenie, pokolenie najlepiej wykształcone i mające największą wiedzę w historii ludzkości, nie wiedziało, że kiedyś pisano długopisem, a nie na klawiaturze. Isabella z pewnością nigdy nie słyszała o Simonsonach.

Wtem Jake, zanim opuścił nasz salon, zatrzymał się jeszcze.

– Ile czasu potrzebują państwo, żeby dać nam ostateczną odpowiedź? – zapytał, nie patrząc konkretnie na żadne z nas.

Faradż mocno ścisnął mi rękę, żeby mnie uciszyć, ale trzeba by dużo, dużo więcej, by Salinówna z Sycylii zamknęła buzię. A że on o tym wiedział, wzmocnił uchwyt i kiedy kuliłam się z bólu i wykręcałam głowę, próbując zabić go wzrokiem, oświadczył:

– Dwa dni. W poniedziałek się odezwiemy.

Głupi. Nie pomyślał i nie dość, że postawił mnie w kłopotliwej sytuacji, to jeszcze złamał obietnicę złożoną bractwu i wyjawił Simonsonom to, co powinno było pozostać tajemnicą: że Kaspar Glauser-Röist istotnie żyje szczęśliwy jako katon wszystkich stawrofilaków na świecie. Wyznanie to kryło się pod obietnicą udzielenia odpowiedzi w ciągu dwóch dni. Zawsze mówiłam, że nie ma sprawiedliwości na tym świecie. Gdyby była, w tej chwili niebiosa by się otwarły i ostry topór rozrąbałby mu na pół jak melon tę jego głupią blond głowę.

– W poniedziałek, świetnie – odparła Becky, przyciskając torebkę łokciem do boku.

– Ach, pani doktor! – zawołał Jake, znowu przystając. – Przypomina sobie pani ten werset? „Wtedy dotknął ich oczu, mówiąc: «Według wiary waszej niech wam się stanie!» I otworzyły się ich oczy”…

Pewnie, że sobie przypominałam. Uzdrowienie niewidomych. Ewangelia Mateusza. Ale byłam taka wściekła, że nie załapałam aluzji ani się nie zastanowiłam, dlaczego ten podły multimilioner cytuje Nowy Testament. Poprzestałam na przytaknięciu z grzecznym uśmiechem i dyskretnie pokierowałam ich ku wyjściu. W sumie skoro wychodzili, po co odpowiadać?

Byłam zła i obrażona na Faradża, wzburzona informacjami o ossuariach, zmartwiona, nie wiedziałam bowiem, jak powiemy Kasparowi, że w obecności dziwnego małżeństwa osiemdziesięciolatków (albo dziewięćdziesięciolatków) przyznaliśmy pośrednio, iż nie umarł, a przede wszystkim potwornie zeźlona, że z głupoty być może będę musiała spędzić wakacje na poszukiwaniu nieistniejących, niepotrzebnych i groźnych zabytków archeologicznych.

Wiedziałam jednak, kto drogo za to wszystko zapłaci. Szanowny pan dyrektor Boswell będzie rwał z głowy te swoje gęste miękkie włosy, kiedy drzwi się zamkną. Grube burzowe chmury już nad nim wisiały.

ROZDZIAŁ 3

Nie dałam mu czasu. Dokładnie po zero koma zero sekundy napadłam na niego, obrzucając go stekiem oskarżeń i wyrzutów, wytykając mu egoizm, narcyzm, niewdzięczność, ambicję, ateizm, zarozumiałość, hipokryzję, zakłamanie, niegodziwość, zachłanność, arogancję, próżność, pyszałkowatość i dużo innych rzeczy. Nie obchodziło mnie, że stał bez ruchu ze spuszczoną głową i z rękami wciśniętymi w kieszenie marynarki. Wymyślałam mu ostro przez całą drogę od drzwi wejściowych do naszej sypialni, do której dotarliśmy nie wiadomo kiedy. Krew się we mnie gotowała i naraz usłyszałam, jak mówię, że to koniec naszego małżeństwa, że ma się spakować i poszukać sobie innego domu.

– Ale przecież ty nie możesz się rozwieść – zdumiał się, rezygnując wreszcie z milczenia.

Niewiarygodnie mnie usatysfakcjonował widok strachu na jego twarzy.

– Niby dlaczego? – wrzasnęłam rozeźlona. – Skoro przestałam być zakonnicą, mogę też przestać być mężatką.

– Ależ nie! – upierał się twardo. – Tu nie odnawia się ślubów co roku! Małżeństwo to sakrament, obowiązuje na całe życie.

Teraz ja się zdumiałam.

– Przecież ty nie wierzysz w takie rzeczy! – zauważyłam oburzona.

– Ja nie – przyznał zgodnie – ale ty tak. Dlatego ty nie możesz się rozwieść. A ja mogę, jeśli tylko zechcę.

Zabiłabym go, wymiana zdań trwała jednak w najlepsze i zależało mi na wygranej.

– Racz wspomnieć – wycedziłam powoli – że nie jestem wojującą katoliczką, która stosuje się do wszystkich zaleceń Kościoła. Mam własne zasady, jak wiesz. Dlatego – wycelowałam mu palec prawej ręki między oczy – jeśli zechcę się rozwieść, rozwiodę się i kropka.

– Skoro nie jesteś wojującą katoliczką – rzekł podstępnie – czemu tak się boisz ossuariów z imionami Jezusa i jego rodziny?

Zażył mnie, bez dwóch zdań.

– Nie boję się ich. Uważam po prostu, że są groźne. Obrażają moją wiarę.

– Co znaczy: obrażają twoją wiarę? Może ją podważają?

– Moja wiara to moja sprawa i nic ani nikt nie może jej podważyć. Jest nietykalna, bo noszę ją w sobie. I wiara mi mówi, że Jezus był Bogiem, nie tylko śmiertelnikiem, że za sprawą Ducha Świętego stał się człowiekiem w Maryi Dziewicy i był jej jedynym synem, który umarł na krzyżu za nasze grzechy, po czym trzeciego dnia zmartwychwstał i wstąpił do niebios.

– To katolickie wyznanie wiary.

– Zgadza się. Wyznanie wiary. Credo. To, w co wierzę. W co wierzą chrześcijanie.

– Nie wszyscy – zauważył z uśmieszkiem. – My, koptowie, jesteśmy monofizytami. Wierzymy, że Jezus był tylko Bogiem, nie człowiekiem, że nie był z krwi i kości, tylko rodzajem zjawy.

– Ależ ty w nic nie wierzysz! – docięłam mu. – Będziesz mi tu teraz zgrywał kopta i monofizytę?

– Jasne, że nie – ustąpił, poprawiając okulary tym swoim gestem, który mnie zauroczył. – Ale przyznaj, że odpowiedź była dobra.

Był nie do wytrzymania. Kiedy zaczynał żartować i tak na mnie patrzyć, i tak się uśmiechać (szczególnie gdy wyrzuciłam już z siebie wszystko, co miałam do wyrzucenia), cały gniew mi przechodził. Przystojny, nieśmiały profesor Boswell, w którym przed laty się zakochałam, przeobraził się w zgrabnego czarującego pięćdziesięciolatka o takich samych jak niegdyś turkusowoniebieskich oczach odziedziczonych po angielskich przodkach, śniadej cerze po przodkach arabskich, żydowskich rysach po pięknej prababce Esther Hopashy i prostych niemal blond włosach po matce, Włoszce z północy, która tak jak ja dla Faradża, rzuciła wszystko dla jego ojca, poczciwego Butrosa Boswella. W odróżnieniu ode mnie, brunetki od dziecka (znaczy teraz szpakowatej brunetki), u Faradża nie było widać siwizny, dotąd też po domu nosił te okropne beżowe spodnie, które miał na sobie, kiedy go poznałam w Watykanie. Wówczas oczywiście były modne i świetnie w nich wyglądał, ale i teraz, choć bardzo stare i powycierane, nadal pasowały na niego jak wtedy, co nie każdy mężczyzna w jego wieku może o sobie powiedzieć. Na swoje szczęście ja także nosiłam ten sam co przed laty rozmiar sukienki, aczkolwiek zawdzięczałam to surowej diecie (czytaj: rozmaite wyrzeczenia i poświęcenia).

Ostatecznie chodziło o to, by spór się zakończył. Ja o tym wiedziałam i on też, tyle że żadne z nas nie mogło złożyć broni i pogodzić się jak Bóg przykazuje. Musiały się zagoić rany na miłości własnej. Tak się dzieje, kiedy wiele lat przeżyje się razem: nawet kłótnia ma ustalone procedury.

Usiadłam na brzegu łóżka i podparłam się z tyłu rękami.

– Czemu chcesz szukać tych przeklętych ossuariów? – spytałam ze smutkiem.

Faradż podszedł, usiadł tuż obok mnie i tak samo jak ja podparł się na rękach. Nie była to jeszcze pełna deklaracja pokoju, lecz taka bliskość i kontakt fizyczny pozwalały łatwiej wrócić do normalności.

– Jeszcze nie wiem, czy chcę ich szukać – mruknął, nie patrząc na mnie. – O tym musimy zdecydować razem. Wiem natomiast, że nie możemy przepuścić sposobności. Gdyby Simonsonowie odeszli stąd z odpowiedzią odmowną, mało profesjonalnie byłoby później powiedzieć im, że zmieniliśmy zdanie. Oczywiście jeżeli tak postanowimy. Ale nie zapominaj, że w grę wchodzi relikwia, jedna z Lignum Crucis. To poważna sprawa, basileja. Jak Simonsonowie dowiedzieli się o bractwie i co gorsza, jak poznali tyle szczegółów? Chociaż szczerze mówiąc, wolę, żeby zajął się tym Kaspar, od czego jest katonem? W każdym razie trzeba go powiadomić, że pojawiła się jeszcze jedna drzazga z Krzyża Prawdziwego. Nie uważasz?

Przytaknęłam w milczeniu. Zerknął na mnie kątem oka, nie odwracając głowy.

– Jeśli Kaspar będzie chciał relikwię, a bez wątpienia będzie chciał, zaproponuje szukanie ossuariów.

– Nie zrobi tego – oznajmiłam. – Pamiętaj, że on jest wojującym katolikiem.

Faradż ryknął śmiechem, który odbił się od ścian sypialni.

– W ogóle go nie znasz! – powiedział. – Nieraz ci to mówiłem. Kaspar nie jest katolikiem, basileja. Był nim jako kapitan Gwardii Szwajcarskiej, ale nawet wtedy miał dużo zastrzeżeń do Kościoła, przypomnij sobie.

– Jak mógłby nie mieć zastrzeżeń? Wykonywał najparszywszą robotę na świecie: znał różne sekrety Kurii i Kolegium Kardynalskiego i musiał ukradkiem prać brudy po hierarchach, żeby uniknąć skandali, które by mogły zniszczyć coś albo kogoś i zszargać wizerunek Watykanu. Wszyscy go nienawidzili, wszyscy się go bali. Łącznie z moim świętym bratem Pierantoniem!

– Twój brat Pierantonio nigdy nie był święty – mruknął Faradż, który zawsze brał stronę Kaspara. – Handlował dziełami sztuki na międzynarodowym czarnym rynku.

– Pierantonio był czcigodnym kustoszem Ziemi Świętej! – zezłościłam się. – Owszem, sprzedawał to i owo z wykopalisk franciszkańskich, ale po to, żeby budować szpitale, szkoły i schroniska i karmić biedaków.

Faradż nie chciał ciągnąć tematu Pierantonia. Chwila nie była odpowiednia, żeby się o niego kłócić, zwłaszcza że spieraliśmy się już o co innego i na razie nie załatwiliśmy sprawy.

– Wyobrażasz sobie, jak biedny Gottfried Spitteler musi się pocić przy tych skandalach pedofilskich w Kościele? – zapytał.

Wspomnienie oskarżeń o pedofilię, które słusznie kładło się cieniem na Kościele rzymskokatolickim, wprawiło mnie naraz w bardzo zły humor. Ogarniał mnie wstręt na samą myśl o tym, a ponieważ nowy papież Franciszek wzbudzał moje uznanie, życzyłam mu z całego serca, by zdołał doprowadzić do zatwierdzenia raz na zawsze prawa do zawierania związków małżeńskich przez duchownych. Nikt oczywiście nie mógł zagwarantować, że w Kościele nie znajdą się degeneraci, bo to niemożliwe, ale jeśli celibat będzie dobrowolny, jak w innych Kościołach chrześcijańskich, w których tego problemu nie ma, przynajmniej ofiar będzie mniej, a to przecież najważniejsze. Tyle że Kościół katolicki bardzo przypomina funkcjonujące partie polityczne: lepiej niczego nie ruszać, nawet jeżeli ktoś będzie cierpiał i znosił piekło, a ostatecznie wszystko i tak wyjdzie na jaw. Politycy i kościelni hierarchowie nie zauważyli, że świat niezwykle się zmienił i że jeśli nie przejrzą na oczy i nie zrobią czegoś, stracą wszystko. I tak twierdziłam ja, pobożna katoliczka.

– Ottavio… − Faradż lekko trącił mnie ramieniem, by zwrócić moją uwagę. – Pamiętasz Gottfrieda Spittelera?

– A niech się męczy! – oznajmiłam z zacięciem. – Niech wypoci z siebie całą krew ten… ten…

– Basilejo!

– Wiem, wiem, to niezbyt po chrześcijańsku, nie musisz mi przypominać! Ale przez cztery lata miałam go na karku, czułam jego oddech za plecami! Niech go…

– Basilejo!

Kiedy Kaspar Glauser-Röist zniknął, Watykan powołał na jego miejsce Gottfrieda Spittelera. Spitteler prześladował nas przez cztery długie lata w nadziei, że przyłapie nas albo stawrofilaków. On także był kapitanem Gwardii Szwajcarskiej, tyle że w odróżnieniu od zaprzyjaźnionego z nami Glausera-Röista czerpał radość ze swojej pracy, jeśli więc trafił w sam środek zawieruchy związanej ze skandalami pedofilskimi, czekała go niezła jazda.

– No dobra – westchnął zrezygnowany Faradż. – Ani Pierantonio, ani Spitteler. Zmienię temat po raz trzeci, może będę miał więcej szczęścia.

– Jeszcze ci nie wybaczyłam, że zrobiłeś ze mnie idiotkę przed Simonsonami.

– O właśnie. Dobry punkt wyjścia do zmiany tematu. No więc tak: przepraszam, że zrobiłem z ciebie idiotkę i nie zwracałem uwagi na twoje delikatne ostrzeżenia. – Usiadł prosto i pokazał mi wnętrze dłoni, jakby widniały na niej jeszcze ślady moich paznokci.

– Następnym razem posłuchasz.

– Nic z tego. Jeśli znowu ktoś kiedyś zaproponuje nam taką fantastyczną robotę badawczą, postąpię dokładnie tak samo. To marzenie każdego archeologa. Nawet jeżeli ossuaria nie istnieją, nawet jeżeli są średniowiecznymi falsyfikatami, nawet jeżeli ich nie znajdziemy, to wyzwanie pierwsza klasa, niewiarygodne. Gdybyś na chwilę odłożyła wiarę i spojrzała na to jak na poszukiwania archeologiczne, uświadomiłabyś sobie, że nawet w najgorszym dla ciebie wypadku, czyli znalezienia ossuariów…

– Niemożliwe.

– …i potwierdzenia ich autentyczności…

– Absolutnie niemożliwe.

– Do diabła! W czym to by podważyło twoją wiarę w Boga?

– We wszystkim! Święty Paweł w Pierwszym Liście do Koryntian kategorycznie stwierdza, że gdyby Chrystus nie zmartwychwstał, nasza wiara byłaby daremna.

– To znaczy, że zmartwychwstanie Jezusa jest niezbędne dla wiary w Boga.

– Właśnie.

– Czyli wiara w Boga nie byłaby możliwa, gdyby Jezus nie zmartwychwstał – powtórzył niepewnie, obracając tę myśl, jakby nie całkiem ją rozumiał.

– Zgadza się. Tak twierdzi doktryna i teologia katolicka.

– W życiu tego nie pojmę – szepnął, kładąc dłoń na mojej ręce i głaszcząc ją. – Ale to nieważne, bo skoro ossuaria są falsyfikatami, jest nam obojętne, prawda?

– No nie wiem… − zawahałam się.

Jego pieszczoty przeniosły się na moje ramię.

– Na pewno jest nam obojętne, bo tak czy owak to tylko kamienne skrzynie zrobione przez kogoś w dwunastym wieku w złych intencjach, co tylko po raz kolejny dowiedzie, że Kościół zawsze miał potężnych wrogów i był bardzo prześladowany.

– Tak, jasne… − Całą przeszedł mnie dreszcz, gdy ręką sięgnął do mojej szyi i przysunął się, aby mnie pocałować.

– W niedzielę musisz uprzedzić Kaspara – wyszeptał, drugą ręką obejmując mnie w pasie.

Tej nocy po… powiedzmy, po interludium zasnęłam zmartwiona. Nie mogłam opędzić się od myśli, że bractwo tak łatwo nie zrezygnuje z ostatniego fragmentu Lignum Crucis. Ta historia jeszcze się nie skończyła i nie wiedzieć czemu sprowadziła na mnie sen, w którym wymyśliłam kostkę Rubika i grałam nią w tryktraka. Budziłam się co rusz i w przeciwieństwie do Faradża nie przespałam spokojnie dziesięciu minut.

Nazajutrz, w sobotę, chodziłam z podkrążonymi oczami i zła jak osa. Na szczęście był to dzień otwarty w Ośrodku Studiów Archeologicznych (w ten jeden dzień w roku każdy mógł tam wejść), toteż jego dyrektora nie było już w łóżku, kiedy się obudziłam. Na szczęście nie było także mojej siostrzenicy, która wybrała się z koleżankami na zakupy i chociaż wpadła do domu coś zjeść, zaraz znowu wyszła wystrojona starannie, acz niedbale na przyjęcie urodzinowe w dyskotece w centrum miasta.

W niedzielne przedpołudnie punktualnie za dziesięć jedenasta Isabella i ja wjechałyśmy samochodem na parking przy katedrze Świętego Michała na rogu Church i Shuter. Co tydzień zjawiałyśmy się tam o tej samej porze, Faradż oczywiście nigdy nam nie towarzyszył. Tak czy owak tego dnia, aby mu dokuczyć, przed wyjściem z domu zapytałam:

– Idziesz z nami do kościoła?

A on, rozparty na sofie jak basza, z tabletem, na którym czytał wiadomości, odpowiedział jak zwykle:

– Jestem koptem. Religia mi nie pozwala.

I z lubością rozparł się jeszcze bardziej, nie podniósłszy nawet głowy.

Zaparkowałam samochód koło kościoła i podeszłyśmy z Isabellą do żelaznej kraty, przy której pod zimnym majowym niebem już zbierali się wierni mający tak jak my uczestniczyć w mszy o jedenastej celebrowanej przez Jego Eminencję kardynała Petera Hamiltona, człowieka bardzo popularnego w Ontario.

Katedra Świętego Michała, na zewnątrz typowo angielska i ponuro gotycka, w środku była ciepła i przytulna zarówno dzięki przyjemnym proporcjom, jak i wspaniałemu światłu, które wlewało się do nawy przez cudowne wysokie okna. Ta oszałamiająca świątynia, zaprojektowana w roku 1845 przez słynnego kanadyjskiego architekta Williama Thomasa, była najbardziej wyróżniającą się budowlą w centrum Toronto, aczkolwiek ja, Włoszka o bizantyńskim guście, wolałabym kościół mniejszy i bardziej tradycyjny, bardziej kameralny, i oczywiście w stylu bardziej śródziemnomorskim, jak kościół Świętego Franciszka z Asyżu w dzielnicy Little Italia. Tyle że nasz kontakt ze stawrofilakami był właśnie tutaj, w katedrze, toteż nie miałam wyjścia, musiałam się pogodzić z tym, że imponująca bazylika będzie moim kościołem parafialnym.