Prawo autorskie. Zmiany w 2015 i 2016 roku

Redakcja

Autor

Tomasz Król

WspółautorzyMariusz Pigulski

Elżbieta Młynarska-Wełpa

Kierownik grupy wydawniczej

Agnieszka Konopacka-Kuramochi

Wydawca

Agnieszka Gorczyca

Redaktor

Renata Kajewska

Korekta

Anna Marecka

Druk

Miller Druk

Skład i łamanie

Triograf, Dariusz Kołacz

Nakład: 300 egz.

ISBN 978-83-269-4294-5

Copyright by Wydawnictwo Wiedza i Praktyka sp. z o.o.

Warszawa 2015

Wydawnictwo Wiedza i Praktyka sp. z o.o.

ul. Łotewska 9a, 03-918 Warszawa,

tel. 22 518 29 29, faks 22 617 60 10, e-mail: cok@wip.pl

NIP: 526-19-92-256, KRS: 0000098264 – Sąd Rejonowy dla m.st. Warszawy w Warszawie,

XIII Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego,

Wysokość kapitału zakładowego 200.000 zł.

Publikacja„Prawo autorskie. Zmiany w 2015 i 2016 roku”została opracowana we współpracy z Wydawnictwem VNR Verlag für die Deutsche Wirtschaft AG z Niemiec.„Prawo autorskie. Zmiany w 2015 i 2016 roku”chronione są prawem autorskim. Przedruk materiałów zamieszczonych w publikacji„Prawo autorskie. Zmiany w 2015 i 2016 roku”oraz w innych dostępnych elementach subskrypcji – bez zgody wydawcy – jest zabroniony. Zakaz nie dotyczy cytowania publikacji z powołaniem się na źródło. Publikacja„Prawo autorskie. Zmiany w 2015 i 2016 roku”została przygotowana z zachowaniem najwyższej staranności i wykorzystaniem wysokich kwalifikacji, wiedzy i doświadczenia autorów oraz konsultantów. Zaproponowane w publikacji„Prawo autorskie. Zmiany w 2015 i 2016 roku”oraz w innych dostępnych elementach subskrypcji wskazówki, porady i interpretacje nie mają charakteru porady prawnej. Ich zastosowanie w konkretnym przypadku może wymagać dodatkowych, pogłębionych konsultacji. Publikowane rozwiązania nie mogą być traktowane jako oficjalne stanowisko organów i urzędów państwowych. W związku z powyższym redakcja nie może ponosić odpowiedzialności prawnej za zastosowanie zawartych w publikacji„Prawo autorskie. Zmiany w 2015 i 2016 roku”lub w innych dostępnych elementach subskrypcji wskazówek, przykładów, informacji itp. do konkretnych przykładów. Wydawca nie odpowiada za treść zamieszczonej reklamy; ma prawo odmówić zamieszczenia reklamy, jeżeli jej treść lub forma są sprzeczne z linią programową bądź charakterem publikacji oraz interesem Wydawnictwa Wiedza i Praktyka.

Informacje o prenumeracie

tel.: 22 518 29 29

e-mail: cok@wip.pl

Wykaz aktów prawnychUstawa z 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (tekst jedn.: Dz.U. z 2006 r. nr 90, poz. 631 ze zm.)Ustawa z 15 maja 2015 r. o zmianie ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz.U. z 2015 r. poz. 994)Ustawa z 11 września 2015 r. o zmianie ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych oraz ustawy o grach hazardowych (Dz.U.)Rozporządzenie ministra kultury i dziedzictwa narodowego z 11 września 2015 r. w sprawie pobierania i wypłaty dodatkowego wynagrodzenia należnego artystom wykonawcom od producenta fonogramu oraz wyznaczenia w drodze konkursu organizacji zbiorowego zarządzania uprawnionej do pobierania i wypłaty tego wynagrodzenia (Dz.U. z 2015 r. poz. 1572)

Ustawa z 30 kwietnia 2010 r. o zasadach finansowania nauki (tekst jedn.: Dz.U. z 2014 r. poz. 1620 ze zm.)Ustawa z 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz.U. z 2004 r. nr 256, poz. 2572 ze zm.)Wstęp

Wchodząca na przełomie 2015 i 2016 roku nowelizacja ustawy z 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych wdraża do polskiego prawa wiele rozwiązań wynikających z prawa europejskiego. Ustawodawca uwzględnił:

dyrektywę 2001/29/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z 22 maja 2001 r. w sprawie harmonizacji niektórych aspektów praw autorskich i pokrewnych w społeczeństwie informacyjnym (Dz.Urz. WE L 167 z 22.06.2001 r., s. 10; Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 17, t. 1, s. 230),dyrektywę 2006/115/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z 12 grudnia 2006 r. w sprawie prawa najmu i użyczenia oraz niektórych praw pokrewnych prawu autorskiemu w zakresie własności intelektualnej (wersja ujednolicona) (Dz.Urz. UE L 376 z 27.12.2006 r., s. 28)dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2012/28/UE z 25 października 2012 r. w sprawie niektórych dozwolonych sposobów korzystania z utworów osieroconych (Dz.Urz. UE L 299 z 27.10.2012 r., s. 5).

Zmiany są istotne zarówno dla firm, jak i instytucji sektora publicznego. Nowelizacja dotyczy m.in. instytucji oświatowych, uczelni, instytutów badawczych, instytutów naukowych PAN, bibliotek, muzeów, archiwów, instytucji kultury. Ustawodawca wprowadził szeroką definicję instytucji oświatowej. Uregulował korzystanie z utworów osieroconych oraz dzieł niedostępnych w obrocie handlowym. Nowością jest wprowadzenia wynagrodzenia z tytułu użyczania egzemplarzy utworów przez biblioteki publiczne.

Doprecyzowano przepisy o użytku informacyjnym, które ograniczają prawa posiadaczy praw autorskich ze względu na interes społeczny polegający na dostępie do informacji. W zakresie dostępu do szeroko rozumianej informacji nastąpiło jego rozszerzenie na wszystkie podmioty prawa – w kilku sytuacjach korzystne zasady prawa autorskiego przysługiwały tylko profesjonalnym mediom.

Duże ułatwienia otrzymały instytucje edukacyjne, które obecnie mogą w szerszym zakresie wykorzystywać utwory objęte prawem autorskim do organizowania odczytów, wykładów czy prelekcji, przygotowywania pomocy naukowych czy prowadzenia szkoleń online. Ułatwienia dotyczą tych form nauczania, które są przeznaczone dla ograniczonego kręgu osób zidentyfikowanych za pomocą loginów, kont, haseł dostępowych. Rozszerzono licencję ustawową na wykorzystywanie w celach dydaktycznych i naukowych cudzych utworów w podręcznikach, wypisach i antologiach. Rozszerzono także dozwolony użytek dotyczący publicznego wykonywania utworów w trakcie ceremonii religijnych oraz uroczystości szkolnych i państwowych.

Zapraszam do lektury. W książce znajdą Państwo również przykłady rozliczeń umów z kosztami autorskimi, wzory tych umów, nowe zasady oskładkowania umów zlecenia od 1 stycznia 2016 r., a także akty prawne opublikowane w 2015 roku.

Tomasz Król

Rozdział 1. Przegląd najważniejszych zmian

W 2015 i w 2016 roku wprowadza się kilka ważnych zmian w prawie autorskim. Oto one.

Autor otrzyma pieniądze za wypożyczenie książki z biblioteki

Nowelizacja ustawy o prawie autorskim zapewnia twórcom książek piszącym po polsku i tłumaczom wynagrodzenia z tytułu użyczania egzemplarzy ich utworów przez biblioteki publiczne. Środki na te wynagrodzenia będą pochodzić z budżetu MKiDN. Według szacunków departamentu własności intelektualnej i mediów resortu kultury mają one wynosić ok. 4–5 mln zł. Możliwe jest już korzystanie z utworów osieroconych przez instytucje kultury, a także szkoły, instytucje oświatowe, uczelnie, archiwa, instytuty badawcze i naukowe PAN oraz nadawców publicznych.

Ponadto nowe przepisy umożliwiają instytucjom kultury korzystanie z dzieł niedostępnych w handlu. Pozostają one nadal chronione prawami autorskimi, ale nie są już dostępne na rynku. Właściciele praw autorskich nie publikują bowiem nowych wydań, a wydania wcześniejsze nie są dostępne ani w tradycyjnych kanałach dystrybucji, ani w Internecie.

Internet zmienia europejskie prawo autorskie

Komisja Europejska w komunikacie prasowym ogłosiła plan działań, które mają prowadzić do utworzenia jednolitego rynku cyfrowego w Europie poprzez zniesienie ograniczeń regulacyjnych. Jedną z 16 inicjatyw jest nowoczesne, bardziej europejskie prawo autorskie.

Komisja zakłada ograniczenie różnic między krajowymi systemami prawa autorskiego i umożliwienie szerszego dostępu online do utworów w całej Unii Europejskiej. Działania te mają na celu poprawę dostępu obywateli do dóbr kultury w Internecie, przy jednoczesnym kształtowaniu nowych możliwości dla twórców. Komisja m.in. zmierza do zapewnienia, by użytkownicy nabywający utwory w domu mogli korzystać z nich także w czasie podróży do innych państw europejskich. Komisja zbada także rolę pośredników online w udostępnianiu utworów chronionych prawami autorskimi, co ma ułatwić ściganie naruszeń praw własności intelektualnej dokonywanych na dużą skalę.

Strategia przewiduje ponadto przeprowadzenie przeglądu dyrektywy o audiowizualnych usługach medialnych.

W najbliższym czasie rozpoczną się prace nad przygotowaniem stanowiska rządu do tego dokumentu. Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego planuje przeprowadzenie konsultacji społecznych dotyczących proponowanych strategii działań w zakresie prawa autorskiego i mediów, a więc obszarów, które znajdują się we właściwości resortu.

Dostęp do kultury w internecie. Aby ograniczyć różnice między krajowymi systemami prawa autorskiego i umożliwić szerszy dostęp online do utworów w całej Unii Europejskiej (w tym za pomocą środków harmonizacji), do końca 2015 roku zostaną przedstawione wnioski ustawodawcze. Celem jest poprawa dostępu obywateli do dóbr kultury w Internecie – a w ten sposób sprzyjanie różnorodności kulturowej – jednocześnie ze stworzeniem nowych szans dla twórców i sektora treści cyfrowych.

Udogodnienia w podróży. Użytkownicy, którzy nabywają filmy, utwory muzyczne lub artykuły w domu, będą mogli korzystać z nich także w czasie podróży po Europie. Komisja zbada także rolę pośredników online w związku z utworami chronionymi prawami autorskimi. Zintensyfikuje to ściganie naruszeń praw własności intelektualnej na dużą skalę.

Odsłuchiwanie muzyki w bibliotece nie jest publicznym odtworzeniem

Biblioteka nie musi odprowadzać tantiem za publiczne odtwarzanie muzyki. Takie jest oficjalne stanowisko Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Inaczej byłoby, gdyby wykorzystanie muzyki przekładało się np. na wzrost sprzedaży, jak to  odbywa się choćby w sklepach czy w klubach i dyskotekach, gdzie korzystanie z  muzyki ma bezpośredni związek z zarobkowym charakterem danego podmiotu.

Ministerstwo zajęło oficjalne stanowisko po tym, jak organizacja zbiorowego zarządzania prawami autorskimi – Związek Stowarzyszeń Artystów Wykonawców  STOART – kontaktowała się z bibliotekami w sprawie konieczności odprowadzania tantiem za publiczne odtwarzanie muzyki w bibliotece. W przypadku biblioteki w Rudzie podstawą dochodzenia wynagrodzenia miało być posiadanie przez bibliotekę radioodbiornika. Skoro w bibliotece jest radio, to personel biblioteki i czytelnicy mogą słuchać odtwarzanej za jego pośrednictwem muzyki. Takie działanie zdaniem STOART wypełnia warunki publicznego odtwarzania, za które należy się wynagrodzenie artystom  wykonawcom. Z kolei w przypadku biblioteki w Siemiatyczach STOART uznał, że biblioteka powinna odprowadzać tantiemy za ewentualną  możliwość odsłuchania muzyki z komputera przez pojedynczych użytkowników, którzy na dodatek używali słuchawek.

Biblioteki zwróciły się z pytaniami dotyczącymi tego problemu do Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Oto oficjalne stanowisko resortu: „Biblioteka publiczna realizuje zasadę braku osiągania korzyści majątkowych. Dlatego też ustawa o prawie autorskim zwalnia posiadaczy tych  urządzeń z konieczności odprowadzania wynagrodzenia – jeśli takie  wykorzystanie nie wiąże się z osiąganiem korzyści majątkowych”.

Koniec przeglądów prasy bez zgody wydawnictw

Z ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych usunięto art. 30, który był podstawą działalności firm oferujących klientom komercyjnym zbiory fragmentów artykułów prasowych (tzw. press-clipping). Przepis wprowadzał dwie normy:

1. Ośrodki informacji lub dokumentacji mogły sporządzać i rozpowszechniać własne opracowania dokumentacyjne oraz pojedyncze egzemplarze, nie większe niż jeden arkusz wydawniczy, fragmenty opublikowanych utworów.

2. Twórca albo właściwa organizacja zbiorowego zarządzania prawami autorskimi lub prawami pokrewnymi byli uprawnieni do pobierania od ośrodków wynagrodzenia za odpłatne udostępnianie egzemplarzy fragmentów utworów.

Przepis ten zawierał licencję ustawową, z której mogły korzystać ośrodki informacji i dokumentacji. Licencja zezwalała na sporządzanie i rozpowszechnianie wskazanych w niej utworów. Jeżeli udostępnianie fragmentów utworów miało charakter odpłatny, twórcy przysługiwało wynagrodzenie. Przedmiotem sporu było też to, czy licencja ustawowa zawarta w nim obejmuje dystrybucję treści przez Internet czy jedynie tzw. analogowe korzystanie. Autorzy nowelizacji przepisów wskazali też, że ww. art. 30 nie ma odpowiednika w art. 5 dyrektywy 2001/29/WE. Stanowi natomiast jeden z przykładów dozwolonego użytku określonych w art. 5 ust. 3 lit. o dyrektywy 2001/29/WE jako wyjątek, który był uregulowany w prawie polskim przed implementacją dyrektywy 2001/29/WE. Jednak dyrektywa 2001/29/WE nie zawiera obecnie żadnego wyjątku, który pozwalałby na uregulowanie – w ramach dozwolonego użytku – cyfrowego korzystania z utworów w podobny sposób jak w art. 30 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Wszystkie te argumenty zadecydowały o uchyleniu przepisu.

Organizacje zbiorowego zarządzania w 2016 roku

Zmiany wprowadzone przez parlament powodują, że w 2016 roku powinny zostać podpisane umowy między ministrem kultury i dziedzictwa narodowego a organizacjami zbiorowego zarządzania:

1. Dofinansowanie na wypłatę wynagrodzenia za użyczanie jest przekazywane na podstawie umowy zawieranej co roku między ministrem a organizacją zbiorowego zarządzania. Umowa ta określa m.in.:

wysokość dofinansowania przeznaczonego na wypłatę wynagrodzenia za użyczanie wraz ze wskazaniem kosztów określenia jego wysokości i wypłaty w danym roku;terminy i tryb przekazywania dofinansowania;zobowiązanie OZZ do poddania się kontroli realizowanej przez ministra;sposób rozliczenia dofinansowania;warunki i sposób zwrotu niewykorzystanej części dofinansowania lub dofinansowania wykorzystanego niezgodnie z przeznaczeniem.

Wynagrodzenie za użyczanie egzemplarzy utworów przez biblioteki publiczne jest wypłacane przez wyznaczoną przez ministra właściwego do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego organizację zbiorowego zarządzania prawami autorskimi z dofinansowania przekazywanego jej przez ministra właściwego do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego ze środków Funduszu Promocji Kultury. Organizację tę minister wyznacza na okres nie dłuższy niż 5 lat, po przeprowadzeniu konkursu.

2. Archiwa, instytucje oświatowe, uczelnie, jednostki naukowe w rozumieniu ustawy z 30 kwietnia 2010 r. o zasadach finansowania nauki oraz instytucje kultury mogą, na podstawie umowy zawartej z wyznaczoną przez ministra właściwego do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego organizacją zbiorowego zarządzania prawami autorskimi, zwielokrotniać znajdujące się w ich zbiorach utwory niedostępne w obrocie handlowym opublikowane po raz pierwszy na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przed 24 maja 1994 r. oraz udostępniać je publicznie w taki sposób.

Czekamy na uchwałę Naczelnego Sądu Administracyjnego

Prawdopodobnie w 2016 roku NSA wyda uchwałę w sprawie odpowiedzi na pytanie: „czy, w świetle art. 5 ust. 1 pkt 1, art. 8 ust. 1 i ust. 2a oraz art. 30 ust. 3 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. z 2011 r. nr 177, poz. 1054 ze zm.) pobierane opłaty przez organizacje zbiorowego zarządzania w rozumieniu art. 104 ust. 1 ustawy z 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz.U. z 1994 r. nr 24, poz. 83 ze zm.) od producentów i importerów magnetofonów, magnetowidów i innych podobnych urządzeń oraz czystych nośników stanowią wynagrodzenie za świadczone usługi i tym samym podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług?”. Warto zwrócić uwagę na to rozstrzygnięcie. NSA wskaże, która interpretacja przepisów jest właściwa. Pierwsza zaprezentowana w wyroku z 9 grudnia 2014 r. NSA (sygn. akt I FSK 1740/13) polega na tym, że pobrania opłaty reprograficznej nie można traktować jako świadczenia usług w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług. Opłaty te nie wiążą się bowiem z przeniesieniem jakichkolwiek praw do wartości niematerialnych i prawnych, czy też zobowiązaniem do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności bądź sytuacji. Nie wiążą się też ze świadczeniem usług zgodnie z nakazem wynikającym z mocy prawa – z mocy prawa wynika obowiązek ponoszenia opłat reprograficznych przez podmioty zobowiązane, nie zaś obowiązek świadczenia na rzecz tych podmiotów jakichkolwiek usług. W przypadku tych opłat są one pobierane w celu finansowania systemu rekompensat za szkody wyrządzone podmiotom praw autorskich z tytułu tzw. użytku prywatnego. Podmioty zobowiązane do ponoszenia opłat nie otrzymują w zamian żadnego świadczenia, ani w postaci działania, ani też powstrzymania się od działania. W szczególności nie otrzymują żadnego prawa autorskiego lub prawa pokrewnego. Obowiązek wnoszenia opłat reprograficznych ciąży też na posiadaczach urządzeń reprograficznych, którzy prowadzą działalność gospodarczą w zakresie zwielokrotniania utworów dla własnego użytku osobistego osób trzecich – są oni obowiązani do uiszczania tych opłat również za pośrednictwem organizacji zbiorowego zarządzania prawami autorskimi lub prawami pokrewnymi. Opłaty te przypadają twórcom i wydawcom w częściach równych. Sprzeczny pogląd został sformułowany w wyroku NSA z 17 października 2014 r. (sygn. akt I FSK 1485/13).

Uchwała NSA powinna wskazać jednoznaczny sposób stosowania przepisów ustawy o podatku od towarów i usług.

Przed zajęciem stanowiska przez NSA prawdopodobnie poznamy pogląd Trybunału Sprawiedliwości UE w tej sprawie.

Rozdział 2. Zmiany od 1 sierpnia 2015 r.

Artyści wykonawcy są obecnie lepiej chronieni przez prawo – od 1 sierpnia tego roku obowiązują trzy nowe środki zabezpieczające pozycję artystów wykonawców. Wprowadza je ustawa z 15 maja 2015 r. o zmianie ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz.U. z 2015 r. poz. 994).

Na czym polega obecnie ochroma artystów – zestawienie zmian

Stan prawny przed nowelizacją

Stan prawny po nowelizacji

Komentarz

Art. 36 w pkt 5 ustawy jest nowym przepisem

Art. 36 pkt 5 ustawy

Z zastrzeżeniem wyjątków przewidzianych w ustawie, autorskie prawa majątkowe gasną z upływem lat 70 w odniesieniu do utworu słowno-muzycznego, jeżeli utwór słowny i utwór muzyczny zostały stworzone specjalnie dla danego utworu słowno-muzycznego – od śmierci później zmarłej z wymienionych osób: autora utworu słownego albo kompozytora utworu muzycznego

Ustawodawca wyeliminował sytuację, w której w utworze słowno-muzycznym, nieuznanym za utwór współautorski, autorskie prawa majątkowe do tekstu wygasałyby w innym terminie niż prawa do muzyki. UWAGA! Artykuł 36 pkt 5 ustawy stosuje się do utworów słowno-muzycznych, w których utwór słowny lub utwór muzyczny 1 listopada 2013 r. podlegał ochronie na podstawie przepisów dotychczasowych, oraz do utworów słowno-muzycznych stworzonych po tym dniu. Jeżeli rozpoczęte przed dniem wejścia w życie znowelizowanej ustawy korzystanie z utworu słowno-muzycznego było według przepisów dotychczasowych dozwolone, natomiast od

Stan prawny przed nowelizacją

Stan prawny po nowelizacji

Komentarz

tego dnia wymaga zezwolenia – może być ono kontynuowane na podstawie przepisów dotychczasowych. Data wejścia w życie to 1 sierpnia 2015 r.

Art. 89 ustawy

Prawo, o którym mowa w art. 86 ust. 1 pkt 2 oraz ust. 2, wygasa z upływem pięćdziesięciu lat następujących po roku, w którym artystyczne wykonanie ustalono. Jeżeli jednak w tym czasie nastąpiła publikacja utrwalenia tego wykonania lub jego publiczne odtworzenie, okres ochrony liczy się od tych zdarzeń, a gdy miały miejsce obydwa – od tego z nich, które miało miejsce wcześniej.

Art. 89 ust. 1 i ust. 2 ustawy

1. Prawo, o którym mowa w art. 86 ust. 1 pkt 2 oraz ust. 2, wygasa z upływem 50 lat następujących po roku, w którym nastąpiło artystyczne wykonanie.

2. Jeżeli w okresie, o którym mowa w ust. 1, nastąpiła publikacja lub inne rozpowszechnienie artystycznego wykonania utrwalonego w inny sposób niż na fonogramie, okres ochrony liczy się od tego zdarzenia, a gdy miały miejsce obydwa – od tego z nich, które miało miejsce wcześniej.

Ustawodawca zrezygnował z niejasnego pojęcia „ustalenie wykonania”. Ustawodawca wydzielił w przepisie dwa ustępy.

Art. 891ustawy jest nowym przepisem

Art. 891ustawy

Jeżeli w okresie, o którym mowa w art. 89 ust. 1, nastąpiła publikacja lub inne rozpowszechnienie artystycznego wykonania utrwalonego na fonogramie, prawo, o którym mowa w art. 86 ust. 1 pkt 2 oraz ust. 2, wygasa z upływem siedemdziesięciu lat od tego zdarzenia, a gdy miały miejsce obydwa – od tego z nich, które miało miejsce wcześniej.

Ustawodawca wprowadził 70-letni okres ochronny. Wydłużenie czasu ochrony obejmuje artystyczne wykonania utrwalone na fonogramach, które zostały opublikowane lub rozpowszechnione w okresie lat 50 od ich wykonania. Pierwsza publikacja lub rozpowszechnienie po upływie lat 50 od wykonania, a więc po wygaśnięciu czasu ochrony, nie spowoduje „odżycia” tej

Stan prawny przed nowelizacją

Stan prawny po nowelizacji

Komentarz

ochrony. Uwaga! Umowy, na mocy których prawa do artystycznego wykonania zostały przeniesione na producenta fonogramu oraz umowy, na mocy których producentowi fonogramu udzielona została licencja na korzystanie z artystycznego wykonania, obowiązujące 31 października 2013 r., zachowują moc obowiązującą do dnia upływu okresu, o którym mowa w art. 891 ustawy, chyba że strony postanowiły inaczej.

Artykuł 891 ustawy stosuje się do artystycznych wykonań i fonogramów, które 1 listopada 2013 r. podlegały ochronie na podstawie przepisów dotychczasowych, oraz do artystycznych wykonań i fonogramów powstałych po tym dniu. Jeżeli rozpoczęte przed dniem wejścia w życie znowelizowanych przepisów korzystanie z artystycznego wykonania lub fonogramu było według przepisów dotychczasowych dozwolone, natomiast od tego dnia wymaga zezwolenia – może być ono kontynuowane, pod warunkiem że uprawniony otrzyma stosowne wynagrodzenie należne od dnia wejścia w życie znowelizowanej ustawy. Data wejścia w życie to 1 sierpnia 2015 r.

Stan prawny przed nowelizacją

Stan prawny po nowelizacji

Komentarz

Art. 95 ust. 2 i 3 ustawy

2. Jeżeli w okresie, o którym mowa w ust. 1, fonogram został opublikowany, prawo, o którym mowa w art. 94 ust. 4 i 5, wygasa z upływem 50 lat następujących po roku, w którym fonogram został opublikowany.

3. Jeżeli w okresie, o którym mowa w ust. 1, fonogram nie został opublikowany i jeżeli w tym okresie został rozpowszechniony, prawo, o którym mowa w art. 94 ust. 4 i 5, wygasa z upływem 50 lat następujących po roku, w którym fonogram został rozpowszechniony.

Art. 95 ust. 2 i 3 ustawy

2. Jeżeli w okresie, o którym mowa w ust. 1, fonogram został opublikowany, prawo, o którym mowa w art. 94 ust. 4 i 5, wy-gasa z upływem 70 lat następujących po roku, w którym fonogram został opublikowany.

3. Jeżeli w okresie, o którym mowa w ust. 1, fonogram nie został opublikowany i jeżeli w tym okresie został rozpowszechniony w inny sposób, prawo, o którym mowa w art. 94 ust. 4 i 5, wygasa z upływem 70 lat następujących po roku, w którym fonogram został rozpowszechniony.

Ustawodawca wydłużył ochronę prawną do fonogramów, podobnie jak to zrobił w przypadku praw do utrwalonych na nich artystycznych wykonań.

Artykuł 95 ust. 2 i 3 w brzmieniu nadanym nowelizacją ustawą, stosuje się do artystycznych wykonań i fonogramów, które 1 listopada 2013 r. podlegały ochronie na podstawie przepisów dotychczasowych, oraz do artystycznych wykonań i fonogramów powstałych po tym dniu. Jeżeli rozpoczęte przed dniem wejścia w życie znowelizowanych przepisów korzystanie z artystycznego wykonania lub fonogramu było według przepisów dotychczasowych dozwolone, natomiast od tego dnia wymaga zezwolenia – może być ono kontynuowane, pod warunkiem że uprawniony otrzyma stosowne wynagrodzenie należne od dnia wejścia w życie znowelizowanej ustawy. Data wejścia w życie to 1 sierpnia 2015 r.

Art. 952ustawy jest nowym przepisem

Art. 952ustawy

1. Jeżeli po upływie 50 lat od publikacji fonogramu albo jego rozpowszechnienia w inny sposób, producent fonogramu nie wprowadza do obrotu wystarczającej liczby egzemplarzy fonogramu, która, biorąc pod

Ustawodawca wprowadził dodatkowe – poza okresem ochronnym – środki zabezpieczające prawa artystów. Artyści mają możliwość odzyskania praw uprzednio przeniesionych na producenta fonogramu, jeżeli ten nie oferuje fonogramu do

Stan prawny przed nowelizacją

Stan prawny po nowelizacji

Komentarz

uwagę jego charakter, zaspokajałaby racjonalne potrzeby odbiorców, lub nie udostępnia go publicznie w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym, artysta wykonawca albo jego spadkobierca może wypowiedzieć umowę, na mocy której prawa do artystycznego wykonania zostały przeniesione w tym zakresie na producenta fonogramu, albo umowę, na mocy której producentowi fonogramu udzielona została w tym zakresie licencja wyłączna na korzystanie z artystycznego wykonania.

2. Wypowiedzenie umowy, o którym mowa w ust. 1, staje się skuteczne, jeżeli producent fonogramu w terminie roku od dnia doręczenia mu oświadczenia przez artystę wykonawcę albo jego spadkobiercę o wypowiedzeniu umowy, nie rozpocznie korzystania z fonogramu w żaden ze sposobów, o których mowa w ust. 1.

3. Jeżeli fonogram zawiera utrwalenie wykonań kilku artystów wykonawców, prawo do wypowiedzenia umowy, o którym mowa w ust. 1, przysługuje każdemu z nich.

sprzedaży. Prawo do wypowiedzenia umowy przysługuje tylko w przypadku, w którym artysta wykonawca przeniósł swoje prawa na producenta fonogramu albo udzielił mu wyłącznej licencji. Prawo do wypowiedzenia umowy nie obejmie innych pól eksploatacji, takich jak np. nadawanie czy reemisja. Prawo do wypowiedzenia umowy nie podlega zrzeczeniu się ani zbyciu.

Art. 952 ustawy stosuje się do artystycznych wykonań i fonogramów, które 1 listopada 2013 r.podlegały ochronie na podstawie przepisów dotychczasowych, oraz do artystycznych wykonań i fonogramów powstałych po tym dniu. Jeżeli rozpoczęte przed dniem wejścia w życie znowelizowanych przepisów korzystanie z artystycznego wykonania lub fonogramu było według przepisów dotychczasowych dozwolone, natomiast od tego dnia wymaga zezwolenia – może być ono kontynuowane, pod warunkiem że uprawniony otrzyma stosowne wynagrodzenie należne od dnia wejścia w życie znowelizowanej ustawy.

Data wejścia w życie to 1 sierpnia 2015 r.

Stan prawny przed nowelizacją

Stan prawny po nowelizacji

Komentarz

4. W przypadku skutecznego wypowiedzenia umów zawartych w odniesieniu do wszystkich artystycznych wykonań utrwalonych na fonogramie, prawo producenta tego fonogramu, o którym mowa w art. 94 ust. 4 i 5, wygasa.

5. Prawo do wypowiedzenia umowy, o którym mowa w ust. 1, nie podlega zrzeczeniu się ani zbyciu.

Art. 953ustawy

jest nowym przepisem

Art. 953ustawy

1. Jeżeli przeniesienie praw do artystycznego wykonania na producenta fonogramu albo udzielenie mu licencji wyłącznej na korzystanie z artystycznego wykonania nastąpiło za jednorazowym wynagrodzeniem, artysta wykonawca ma prawo do corocznego dodatkowego wynagrodzenia od producenta fonogramu za każdy rok następujący po upływie 50 lat po roku publikacji fonogramu albo jego rozpowszechnienia w inny sposób.

2. Kwota dodatkowego wynagrodzenia, o którym mowa w ust. 1, wynosi  20% przychodu producenta fonogramu uzyskanego w poprzednim roku z tytułu zwielokrotniania, wprowadzania do obrotu i publicznego udostępniania fonogramu w taki sposób, aby każdy

Ustawodawca wprowadził dodatkowe – poza okresem ochronnym – środki zabezpieczające prawa artystów. Jej elementem jest m.in. dodatkowe wynagrodzenie wynoszące 20% przychodu producenta fonogramu. Prawo do dodatkowego wynagrodzenia nie podlega zrzeczeniu się ani zbyciu. Prawo do dodatkowego wynagrodzenia należnego od producentów fonogramów w wydłużonym okresie ochrony przysługuje tym artystom wykonawcom, którzy za jednorazowym wynagrodzeniem przenieśli swoje prawa na rzecz producentów albo udzielili im wyłącznej licencji. Wynagrodzenie to będzie więc przysługiwać po upływie 50 lat od publikacji lub rozpowszechnienia fonogramu w inny sposób.

Stan prawny przed nowelizacją

Stan prawny po nowelizacji

Komentarz

mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym.

3. Prawo do dodatkowego wynagrodzenia, o którym mowa w ust. 1, nie podlega zrzeczeniu się ani zbyciu.

4. Wypłata dodatkowego wynagrodzenia, o którym mowa w ust. 1, następuje za pośrednictwem organizacji zbiorowego zarządzania prawami pokrewnymi do artystycznych wykonań, wyznaczonej na okres nie dłuższy niż pięć lat przez ministra właściwego do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego po przeprowadzeniu konkursu uwzględniającego następujące kryteria:

1) reprezentatywność;

2) zdolność organizacyjną do realizacji zadania w sposób zapewniający efektywny pobór wynagrodzeń, o których mowa w ust. 1, i ich wypłaty;

3) skuteczność i prawidłowość działania;

4) zasadność planowanych kosztów wypłaty wynagrodzeń, o których mowa w ust. 1, i ich wysokość.

5. Minister właściwy do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego ogłasza w Biuletynie Informacji Publicznej na