Wzory pism procesowych w sprawach karnych z komentarzem

zakupiono w sklepie:

Legimi

identyfikator transakcji:

6511309

znak wodny:

Wzory pism procesowych w sprawach karnych z komentarzem

Michał Błoński

Stan prawny na 31 grudnia 2016 r.Wolters KluwerWykaz skrótów

Akty prawne

EKPC – Konwencja o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności sporządzona w Rzymie dnia 4 listopada 1950 r., zmieniona następnie Protokołami nr 3, 5 i 8 oraz uzupełniona Protokołem nr 2 (Dz. U. z 1993 r. Nr 61, poz. 284 z późn. zm.)

k.c. – ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (tekst jedn.: Dz. U. z 2016 r. poz. 380 z późn. zm.)

k.k. – ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny (tekst jedn.: Dz. U. z 2016 r. poz. 1137 z późn. zm.)

k.k.s. – ustawa z dnia 10 września 1999 r. – Kodeks karny skarbowy (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r. poz. 186 z późn. zm.)

k.k.w. – ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny wykonawczy (Dz. U. Nr 90, poz. 557 z późn. zm.)

Konstytucja RP – Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. Nr 78, poz. 483 z późn. zm.)

k.p.c. – ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (tekst jedn.: Dz. U. z 2016 r. poz. 1822 z późn. zm.)

k.p.k. – ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks postępowania karnego (tekst jedn.: Dz. U. z 2016 r. poz. 1749)

k.p.w. – ustawa z dnia 24 sierpnia 2001 r. – Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia (tekst jedn.: Dz. U. z 2016 r. poz. 1713 z późn. zm.)

k.w. – ustawa z dnia 20 maja 1971 r. – Kodeks wykroczeń (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 1094 z późn. zm.)

MPPOP – Międzynarodowy Pakt Praw Obywatelskich i Politycznych otwarty do podpisu w Nowym Jorku dnia 19 grudnia 1966 r. (Dz. U. z 1977 r. Nr 38, poz. 167, załącznik)

pr. adw. – ustawa z dnia 26 maja 1982 r. – Prawo o adwokaturze (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 615 z późn. zm.)

pr. pras. – ustawa z dnia 26 stycznia 1984 r. – Prawo prasowe (Dz. U. Nr 5, poz. 24 z późn. zm.)

u.p.n. – ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (tekst jedn.: Dz. U. z 2016 r. poz. 224 z późn. zm.)

u.ś.k. – ustawa z dnia 25 czerwca 1997 r. o świadku koronnym (tekst jedn.: Dz. U. z 2016 r. poz. 1197)

Czasopisma i serie wydawnicze

Apel.-W-wa – Apelacja. Orzecznictwo Sądu Apelacyjnego w Warszawie

AUWr – Acta Universitatis Wratislaviensis

Biul. PK – Biuletyn Prawa Karnego

Biul. SAKa – Biuletyn Sądu Apelacyjnego w Katowicach

Biul. SN – Biuletyn Informacyjny Sądu Najwyższego

GS – Gazeta Sądowa

GSP – Gdańskie Studia Prawnicze

KZS – Krakowskie Zeszyty Sądowe

M. Praw. – Monitor Prawniczy

M.P. – Monitor Polski

NP – Nowe Prawo

OSA – Orzecznictwo Sądów Apelacyjnych

OSAB – Orzecznictwo Sądów Apelacji Białostockiej

OSAG – Orzecznictwo Sądów Apelacji Gdańskiej

OSAŁ – Orzecznictwo Sądów Apelacji Łódzkiej

OSASz – Orzecznictwo Sądu Apelacyjnego w Szczecinie

OSAW – Orzecznictwo Apelacji Wrocławskiej

OSN – Orzecznictwo Sądu Najwyższego

OSNC – Orzecznictwo Sądu Najwyższego. Izba Cywilna

OSNKW – Orzecznictwo Sądu Najwyższego. Izba Karna i Wojskowa

OSNP – Orzecznictwo Sądu Najwyższego. Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych

OSNPG – Orzecznictwo Sądu Najwyższego, Wydawnictwo Prokuratury Generalnej

OSN Prok. i Pr. – Orzecznictwo Sądu Najwyższego, Sądów Apelacyjnych, Naczelnego Sądu Administracyjnego, Trybunału Konstytucyjnego, dodatek do Prokuratury i Prawa

OSNSD – Orzecznictwo Sądu Najwyższego w Sprawach Dyscyplinarnych

OSNwSK – Orzecznictwo Sądu Najwyższego w Sprawach Karnych

OSP – Orzecznictwo Sądów Polskich

OSPiKA – Orzecznictwo Sądów Polskich i Komisji Arbitrażowych

OTK – Orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego

OTK-A – Orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego; zbiór urzędowy, Seria A

PiP – Państwo i Prawo

Prok. i Pr. – Prokuratura i Prawo

Prok. i Pr.-wkł. – Prokuratura i Prawo – wkładka

PS – Przegląd Sądowy

Inne

ETPC – Europejski Trybunał Praw Człowieka w Strasburgu

ETS – Europejski Trybunał Sprawiedliwości w Luksemburgu (obecnie: Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej)

NSA – Naczelny Sąd Administracyjny

SA – Sąd Apelacyjny

SN – Sąd Najwyższy

SO – Sąd Okręgowy

TK – Trybunał Konstytucyjny

UE – Unia Europejska

WSA – Wojewódzki Sąd Administracyjny

Przedmowa

Przedmiotem procesu karnego jest odpowiedzialność karna oskarżonego. Zostaje ona ustalona w toku procesu, zarówno w postępowaniu przygotowawczym, jak i sądowym, w różnych instancjach. Strony procesu, ale i uczestnicy, którzy tego przymiotu nie posiadają, mogą wpływać na jego przebieg, dochodzić swych praw i realizować uprawnienia poprzez pisma procesowe.

Pismo procesowe w sprawie karnej powinno być pisane językiem zrozumiałym, syntetycznie, zwięźle i z zachowaniem wymogów formalnych. Niniejsza publikacja została pomyślana jako swoistego rodzaju kompendium przeznaczone dla podmiotów profesjonalnych, jak też osób nieposiadających wystarczającej wiedzy prawniczej, a realizujących uprawnienia procesowe w imieniu swoim lub osób najbliższych. Opracowanie ma być wsparciem przy sporządzaniu pism procesowych, a w związku z zamieszczeniem przy każdym wzorze konkretnego pisma procesowego obszernych komentarzy także źródłem istotnych informacji praktycznych. Celem pracy jest również ułatwienie Czytelnikowi poruszania się w gąszczu przepisów prawa karnego procesowego z uwzględnieniem aktualnego stanu prawnego, zwłaszcza po licznych nowelizacjach kodeksu postępowania karnego z lat 2015 i 2016. Autor ma nadzieję, że niniejszy zbiór wzorów pism procesowych z komentarzem stanie się również przydatną pozycją edukacyjną dla aplikantów zawodów prawniczych i studentów wydziałów prawa, którzy zechcą rozszerzyć wiadomości z zakresu praktycznych aspektów niełatwej sztuki prawniczej przy formułowaniu stanowisk pisemnych.

W zbiorze zamieszczono niemal 300 wzorów pism, ułożonych według systematyki kodeksu postępowania karnego. Podobieństwo niektórych instytucji występujących na różnych etapach procesu spowodowało, że są wśród nich wzory do siebie zbliżone, choć zawsze oparte na odmiennych stanach faktycznych.

Opracowanie powstało z uwzględnieniem praktycznych doświadczeń autora, który starał się przedstawić zagadnienia najczęściej występujące w procesowej rzeczywistości postępowań przygotowawczych i sądowych. Z uwagi na różnorodność sytuacji procesowych nie wyczerpuje ono oczywiście poruszonej problematyki.

Dane personalne podane w pismach procesowych oraz stany faktyczne są wytworem wyobraźni autora, a ich ewentualna zbieżność z rzeczywistością nie była zamierzona i jest przypadkowa.

Niniejsza książka pierwotnie miała zostać napisana wspólnie z prof. dr hab. Moniką Zbrojewską, znakomitą procesualistką, cenioną pedagog, ciepłą i oddaną przyjaciółką. Dzięki Jej inspiracji i wspólnym planom udało się ostatecznie zrealizować to przedsięwzięcie, które dedykuję Jej Pamięci.

Kraków, 26 października 2016 r.
Michał Błoński

IUmorzenie i zawieszenie postępowania; sygnalizacja1. Wniosek o umorzenie postępowania z uwagi na niecelowość jego prowadzenia (art. 11 § 1 k.p.k.)

Zamość, 4 sierpnia 2013 r.

adw. Jan Nowak

Kancelaria Adwokacka w Zamościu

ul. Pańska 2

obrońca Pawła Rybaka

oskarżonego o czyn z art. 226 § 1 k.k.

Sygn. akt II K 341/12

Sąd Rejonowy w Zamościu

II Wydział Karny

Wniosek
o umorzenie postępowania

Na podstawie art. 11 § 1 k.p.k.

wnoszę

o umorzenie postępowania przeciwko Pawłowi Rybakowi, oskarżonemu o czyn z art. 226 § 1 k.k.

Uzasadnienie

Paweł Rybak został oskarżony w niniejszej sprawie o to, że w dniu 1 stycznia 2013 r. w Zamościu znieważył funkcjonariuszy policji Grzegorza Tylkę i Marię Sokołowską podczas i w związku z wykonywaniem przez nich obowiązków służbowych w ten sposób, że używał pod ich adresem słów powszechnie uznawanych za obelżywe, tj. o czyn z art. 226 § 1 k.k.

Wyrokiem Sądu Rejonowego w Zamościu z dnia 15 marca 2013 r. (II K 23/12) Paweł Rybak został skazany za przestępstwo z art. 280 § 1 k.k. i art. 275 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k., za który to czyn została mu wymierzona kara 4 lat pozbawienia wolności.

W świetle powyższego w przedmiotowej sprawie prowadzenie postępowania i orzekanie kary w stosunku do oskarżonego jest oczywiście niecelowe. Czyn z art. 226 § 1 k.k. zagrożony jest karą pozbawienia wolności do roku, czyli karą nieprzekraczającą 5 lat pozbawienia wolności, o jakiej mowa w art. 11 § 1 k.p.k. Ponadto czyn ten został popełniony w dniu 1 stycznia 2013 r., a zatem przed wydaniem wyroku w sprawie II K 23/12, co w przypadku skazania oskarżonego w niniejszej sprawie uzasadniałoby następnie wydanie wyroku łącznego i wymierzenie kary łącznej, której wysokość mogłaby co najwyżej tylko nieznacznie przekraczać wysokość kary wymierzonej w sprawie II K 23/12. Umorzeniu postępowania nie sprzeciwia się także interes pokrzywdzonych, gdyż oskarżony w toku dochodzenia przyznał się do popełnienia zarzucanego czynu i wyraził wolę ich przeproszenia.

Mając powyższe na uwadze, wnoszę jak we wstępie.

adw. Jan Nowak

Komentarz

Art. 11 § 1 k.p.k. przewiduje tzw. umorzenie absorpcyjne, które może nastąpić z urzędu, ale także z inicjatywy stron postępowania (art. 9 § 2 k.p.k.). Do umorzenia może dojść w fazie zarówno postępowania przygotowawczego, jak i jurysdykcyjnego (do czasu uprawomocnienia się postępowania). Decyzję w przedmiocie umorzenia postępowania podejmuje w toku dochodzenia lub śledztwa prokurator (w tym zatwierdza postanowienie wydane przez policję – art. 325e § 2 k.p.k. w zw. z art. 325e § 1 k.p.k.), zaś w postępowaniu sądowym – sąd, w tym także na posiedzeniu w trybie art. 339 § 3 k.p.k.

Porównanie kary prawomocnie orzeczonej z ewentualną karą, która miałaby zostać wymierzona w toczącym się postępowaniu, winno uwzględniać m.in. istotne różnice w ich wysokościach, jak też potencjalną możliwość wymierzenia kary łącznej i jej ewentualny wymiar. Niecelowość wymierzenia kary ma być oczywista, czyli dysproporcja pomiędzy karą wymierzoną w innej sprawie a karą, która mogłaby zostać wymierzona w toczącej się sprawie, jest na tyle drastyczna, że jej wymierzenie nie ma sensu z uwagi na racje prewencji generalnej bądź indywidualnej.

Brak jest przeszkód do skorzystania z instytucji z art. 11 § 1 k.p.k. w przypadku tzw. przestępstw bez pokrzywdzonych (np. z art. 233 § 1 k.k., z art. 270 § 1 k.k.). W przypadku występowania w sprawie pokrzywdzonego organ wydający postanowienie w przedmiocie umorzenia postępowania powinien mieć na względzie jego interes, lecz do wydania takiej decyzji nie jest wymagana jego zgoda, a nawet sprzeciw pokrzywdzonego nie stanowi przeszkody do umorzenia postępowania.

Na postanowienie o umorzeniu postępowania stronom służy zażalenie, a zatem pokrzywdzonemu tylko w fazie postępowania przygotowawczego, chyba że wcielił się w rolę strony postępowania sądowego, tj. stał się oskarżycielem posiłkowym.

Umorzone postępowanie na podstawie art. 11 § 1 k.p.k. można wznowić, jeżeli postępowanie, w którym doszło do wzruszenia prawomocnego orzeczenia w drodze kasacji czy wznowienia postępowania, zostało zakończone. Wtedy bowiem dopiero możliwe jest dokonanie realnej oceny zasadności wznowienia postępowania, które zostało umorzone absorpcyjnie.

Wznowienie umorzonego absorpcyjnie postępowania przygotowawczego następuje na zasadach opisanych w art. 327 § 2–4 k.p.k., zaś postępowania sądowego – w trybie z rozdziału 56 k.p.k., wyłącznie na wniosek strony (w praktyce z reguły wskutek wniosku oskarżyciela publicznego), nigdy zaś z urzędu.

Mając na uwadze treść art. 11 § 3 k.p.k. oraz rodzaj wznowienia – na niekorzyść oskarżonego, lecz na wniosek strony – brak jest ograniczenia terminu na podjęcie tej decyzji procesowej, wyłączając ustanie karalności czynu.

W wypadku umorzenia postępowania karnego na podstawie art. 11 § 1 k.p.k., w sprawie toczącej się z oskarżenia publicznego, brak jest podstaw do zasądzenia od oskarżonego na rzecz oskarżyciela posiłkowego poniesionych przez niego wydatków z tytułu ustanowienia pełnomocnika, co jednak nie wyłącza możliwości ich zasądzenia „w uzasadnionych wypadkach” od Skarbu Państwa (analogia z art. 632 pkt 2 in fine k.p.k.) (uchwała SN z dnia 13 grudnia 2000 r., I KZP 42/00, OSNKW 2001, nr 1–2, poz. 7).

2. Wniosek o zawieszenie postępowania z uwagi na niecelowość jego prowadzenia (art. 11 § 2 k.p.k.)

Opole, 4 sierpnia 2016 r.

adw. Paweł Pietrzak

Kancelaria Adwokacka w Opolu

ul. Rybna 12

obrońca Piotra Gawiora

podejrzanego o czyn z art. 190 § 1 k.k.

Sygn. akt II K 101/12

Prokurator Rejonowy

w Opolu

Wniosek
o zawieszenie postępowania

Na podstawie art. 11 § 2 k.p.k.

wnoszę

o zawieszenie postępowania przeciwko Piotrowi Gawiorowi, oskarżonemu o czyn z art. 190 § 1 k.k.

Uzasadnienie

Nieprawomocnym wyrokiem Sądu Okręgowego w Poznaniu z dnia 13 czerwca 2016 r. (IV K 32/10) Piotr Gawior został skazany za przestępstwo z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k. na karę 5 lat pozbawienia wolności.

W przedmiotowej sprawie P. Gawior jest podejrzany o to, że w dniu 23 stycznia 2013 r. w Opolu groził pobiciem Andrzejowi Dance, przy czym groźba ta wzbudziła u pokrzywdzonego uzasadnioną obawę jej spełnienia, tj. o czyn z art. 190 § 1 k.k. W niniejszym postępowaniu P. Gawior złożył wyjaśnienia, w których przyznał się do popełnienia zarzucanego czynu, wyraził skruchę, zaś z zeznań pokrzywdzonego wynika, że było to zachowanie jednorazowe, incydentalne.

Mając na uwadze, że czyn z art. 190 § 1 k.k. zagrożony jest karą do 2 lat pozbawienia wolności, oraz uwzględniając realia sprawy, należy przypuszczać, że w stosunku do podejrzanego zostałaby orzeczona kara w granicach dolnego ustawowego zagrożenia, co skutkuje, że jej wymierzenie byłoby oczywiście niecelowe z powodu orzeczonej długoterminowej kary pozbawienia wolności w sprawie IV K 32/10. Art. 11 § 2 k.p.k. przewiduje możliwość zawieszenia postępowania do czasu uprawomocnienia się orzeczenia w sprawie, w której została wymierzona surowa kara, gdyż od tej chwili zasadne będzie rozważenie umorzenia postępowania. Dodatkowo należy zauważyć, że takiemu rozstrzygnięciu nie sprzeciwia się interes pokrzywdzonego, który wskazał, że zachowanie podejrzanego miało charakter incydentalny, a ponadto podejrzany wyraził krytyczny stosunek do popełnionego czynu.

adw. Paweł Pietrzak

Komentarz

Art. 11 § 2 k.p.k. ma zastosowanie do sytuacji, gdy przeciwko tej samej osobie toczy się więcej niż jedno postępowanie, a wymierzone ewentualnie kary mogłyby cechować się znaczną dysproporcją. Dopuszczalne jest jednak także zastosowanie tej instytucji w przypadku, gdy oskarżony stoi pod zarzutem popełnienia więcej niż jednego przestępstwa w jednym postępowaniu. Możliwe jest wówczas wyłączenie sprawy o czyn zagrożony karą łagodniejszą do odrębnego postępowania i zawieszenie go do czasu rozstrzygnięcia w zakresie czynu zagrożonego karą surowszą.

Art. 11 § 2 k.p.k. jest samoistną przesłanką zawieszenia postępowania. Postanowienie o zawieszeniu może zostać wydane w postępowaniu przygotowawczym lub sądowym.

Na postanowienie o zawieszeniu postępowania służy zażalenie (art. 22 § 2 k.p.k.).

W terminie 3 miesięcy od uprawomocnienia się orzeczenia w sprawie o inne przestępstwo postępowanie winno być umorzone albo podjęte. Termin ten nie jest ani terminem prekluzyjnym, ani zawitym, lecz odgrywa rolę gwarancyjną dla oskarżonego w przedmiocie tego, że jego sprawa zostanie podjęta do dalszego prowadzenia w określonym terminie. Termin ten może mieć znaczenie w przypadku dochodzenia odszkodowania na podstawie skargi na przewlekłość postępowania.

3. Wniosek o umorzenie postępowania z uwagi na niecelowość jego prowadzenia (art. 11 § 1 k.p.k.)

Opole, 4 sierpnia 2016 r.

adw. Marek Kondratiuk

Kancelaria Adwokacka w Opolu

ul. Rybna 12

obrońca Ariela Pazdana

podejrzanego o czyn z art. 190 § 1 k.k.

Sygn. akt II K 101/12

Prokurator Rejonowy

w Opolu

Wniosek
o umorzenie postępowania

Na podstawie art. 11 § 1 k.p.k.

wnoszę

o umorzenie postępowania przeciwko Arielowi Pazdanowi, oskarżonemu o czyn z art. 190 § 1 k.k.

Uzasadnienie

W przedmiotowej sprawie A. Pazdan jest podejrzany o to, że w dniu 23 stycznia 2013 r. w Opolu groził pobiciem Mateuszowi Bardzie, przy czym groźba ta wzbudziła u pokrzywdzonego uzasadnioną obawę jej spełnienia, tj. o czyn z art. 190 § 1 k.k. W niniejszym postępowaniu A. Pazdan złożył wyjaśnienia, w których przyznał się do popełnienia zarzucanego czynu, wyraził skruchę, zaś z zeznań pokrzywdzonego wynika, że było to zachowanie jednorazowe.

Nieprawomocnym wyrokiem Sądu Okręgowego w Lublinie z dnia 17 stycznia 2013 r. (III K 59/11) Ariel Pazdan został skazany za przestępstwo z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k. na karę 6 lat pozbawienia wolności. Wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 6 maja 2013 r. wyrok Sądu Okręgowego został utrzymany w mocy, a zatem w tym dniu stał się prawomocny.

Mając na uwadze, że czyn z art. 190 § 1 k.k. zagrożony jest karą do 2 lat pozbawienia wolności, oraz uwzględniając realia sprawy, należy przypuszczać, że w stosunku do podejrzanego zostałaby wymierzona kara w granicach dolnego ustawowego zagrożenia, co skutkuje, że jej wymierzenie byłoby oczywiście niecelowe z powodu wymierzenia długoterminowej kary pozbawienia wolności prawomocnym wyrokiem Sądu Okręgowego w Lublinie w sprawie III K 59/11.

W związku z powyższym zasadne jest umorzenie postępowania. Dodatkowo należy zauważyć, że przeciwko takiemu rozstrzygnięciu nie sprzeciwia się interes pokrzywdzonego. Mateusz Barda wskazał bowiem, że zachowanie podejrzanego miało charakter incydentalny, a ponadto podejrzany przeprosił pokrzywdzonego za swoje zachowanie, a przeprosiny zostały przyjęte.

adw. Marek Kondratiuk

Komentarz

Po uprawomocnieniu się postępowania o inne przestępstwo zasadne jest podjęcie decyzji w sprawie zawieszonego postępowania, tj. jego podjęcie i prowadzenie albo umorzenie postępowania, bez uprzedniej konieczności jego podjęcia. Po podjęciu postępowania jest możliwe jego umorzenie, ale z innej przyczyny niż wskazana w art. 11 § 1 k.p.k.

Termin 3 miesięcy na podjęcie lub umorzenie postępowania jest terminem instrukcyjnym.

Art. 11 § 3 k.p.k. daje organowi procesowemu możliwość powrotu do umorzonego postępowania. Gdy postępowanie umorzono w fazie postępowania przygotowawczego, prokurator nadrzędny może je wznowić na podstawie art. 327 § 2 k.p.k. Jeśli decyzja o umorzeniu zapadła w fazie postępowania sądowego, to stosownie do art. 540a pkt 2 k.p.k. można je wznowić na niekorzyść oskarżonego z urzędu.

Por. komentarze do wzorów 1 i 2.

4. Wniosek o ściganie (art. 12 § 1 k.p.k.)

Pabianice, 5 września 2015 r.

Anna Grzyb

ul. Pułaskiego 111/4f

95-200 Pabianice

Prokurator Rejonowy

w Pabianicach

Wniosek o ściganie

Na podstawie art. 12 § 1 k.p.k.

wnoszę

o ściganie sprawcy, który podszywając się pod moją tożsamość, zmierza do wyrządzenia mi szkody osobistej.

Uzasadnienie

W dniu 9 maja 2015 r. w Pabianicach, ok. godz. 3:30, kiedy idąc do domu po zakończonej dyskotece, znajdowałam się na ul. Zimnej, otrzymałam telefon od nieznanego mężczyzny, który powiedział, że w związku z telefonami o podtekście seksualnym, które kieruję do jego 14-letniego syna, złożył zawiadomienie o przestępstwie.

Po przyjściu do mieszkania uruchomiłam komputer i zauważyłam, że zostało do mnie skierowanych kilkanaście e-maili, w których nadawcy informowali mnie, że skierują zawiadomienie o przestępstwie w związku z moimi rzekomymi nagabywaniami chłopców poniżej 15 lat w celach seksualnych za pośrednictwem Internetu.

Oświadczam, że nigdy nie podejmowałam się opisywanych zachowań w jakichkolwiek formach i jestem gotowa udostępnić zarówno swój komputer, jak i wszelkie inne środki komunikacji w celu zweryfikowania tych twierdzeń.

Informuję, że pozostaję w konflikcie z Aliną Mikijaniec, która jest byłą dziewczyną mojego aktualnego partnera. Osoba ta wielokrotnie informowała mnie, że nie pogodziła się z utratą swego partnera, zapowiadając, że pożałuję, iż on jest aktualnie ze mną.

Domagam się ścigania i ukarania sprawcy przestępstwa na moją szkodę.

Anna Grzyb

Komentarz

Ustawodawca przewiduje ściganie niektórych przestępstw z urzędu, lecz impulsem do wszczęcia postępowania karnego musi być wniosek pokrzywdzonego lub osoby uprawnionej do działania w jego imieniu, np. przedstawiciel ustawowy, osoba pod której stałą pieczą pokrzywdzony pozostaje (art. 12 § 1 k.p.k.; art. 51 § 2 k.p.k.), a wyjątkowo przez inne podmioty, np. kurator sądowy (por. art. 209 k.k.). Mając na uwadze wnioskowy charakter czynów, wyróżnia się czyny ścigane bezwzględnie na wniosek, tj. ścigane w tym trybie niezależnie od relacji łączących sprawcę z pokrzywdzonym (np. art. 190 § 2 k.k., art. 190a § 4 k.k.), oraz czyny względnie wnioskowe, tj. takie, które są generalnie ścigane z urzędu, a na wniosek tylko wtedy, kiedy pokrzywdzonym jest osoba najbliższa (por. art. 115 § 11 k.k.) dla sprawcy (np. art. 177 § 3 k.k., art. 278 § 4 k.k., art. 279 § 2 k.k.).

Wola ścigania sprawcy może być wyrażona zarówno na piśmie, jak i np. ustnie do protokołu przesłuchania w charakterze świadka. Istotne jest, aby z takiego dokumentu procesowego w sposób wyraźny wynikało żądanie pokrzywdzonego przestępstwem ścigania sprawcy (por. postanowienie SN z dnia 16 marca 2011 r., IV KK 426/10, OSNwSK 2011, poz. 539). Po złożeniu wniosku postępowanie toczy się z urzędu.

Brak wniosku o ściganie wyklucza możliwość wszczęcia postępowania, a wszczęte podlega umorzeniu (art. 17 § 1 pkt 10 k.p.k.). Jeżeli do wydania tej decyzji doszło przed rozpoczęciem przewodu sądowego, na postanowienie to służy zażalenie; po rozpoczęciu przewodu sądowego sąd wydaje wyrok umarzający postępowanie, który podlega zaskarżeniu na zasadach ogólnych. Wniosek może być złożony na każdym etapie postępowania, w tym w postępowaniu odwoławczym, zwłaszcza w sytuacji zaskarżenia postanowienia o umorzeniu postępowania wskutek braku wniosku o ściganie.

Jeżeli dopiero po rozpoczęciu przewodu sądowego ujawni się, że czyn ścigany jest na wniosek pokrzywdzonego, wówczas konieczne jest odebranie stanowiska pokrzywdzonego w tym zakresie. Brak wniosku o ściganie, a mimo to kontynuowanie i zakończenie postępowania wyrokiem, skutkuje zaistnieniem bezwzględnej przyczyny odwoławczej (art. 439 pkt 9 k.p.k.).

W razie śmierci pokrzywdzonego wniosek o ściganie mogą złożyć osoby dla niego najbliższe lub osoby pozostające na jego utrzymaniu, a w razie ich braku lub nieujawnienia – prokurator, działając z urzędu (art. 52 § 1 k.p.k.).

W przypadku gdy organ prowadzący postępowanie dysponuje informacjami o osobach najbliższych dla pokrzywdzonego lub osobach pozostających na jego utrzymaniu, poucza o przysługujących uprawnieniach co najmniej jedną z nich (art. 52 § 2 k.p.k.).

Zmiana stosunku między oskarżonym a pokrzywdzonym i stanie się dla niego najbliższym w toku postępowania prowadzonego już in personam nie rzutuje na tryb ścigania i nie czyni przestępstwa ściganego z urzędu bez wniosku czynem wnioskowym, gdyż stosunek bliskości nie istniał ani w momencie jego popełnienia, ani przy podejmowaniu ścigania przeciwko osobie. Przy ściganiu względnie wnioskowym chodzi zaś o przestępstwo „popełnione” na szkodę osoby najbliższej, a nie o czyn popełniony wobec osoby obcej, która dopiero później, w toku procesu prowadzonego już przeciwko określonej osobie w ramach ścigania z urzędu bez potrzeby uzyskiwania wniosku, stała się najbliższą dla oskarżonego. To samo odnieść należy do możliwości wyłączania osób najbliższych spod ścigania bezwzględnie wnioskowego, gdy wniosek nie wymienił indywidualnie oznaczonych osób jako sprawców takiego czynu. Nie wyklucza to natomiast uwzględnienia owej zmiany np. przy wymiarze kary w ramach zachowania się oskarżonego już po popełnieniu przestępstwa (por. wyrok SN z dnia 3 marca 2015 r., IV KO 1/15, OSNKW 2015, nr 7, poz. 62).

Składając wniosek o ściganie, pokrzywdzony nie jest zobowiązany do imiennego wskazania sprawców, i to niezależnie od stadium postępowania, w którym ten wniosek został złożony (por. postanowienie SN z dnia 9 lipca 2013 r., II KK 169/13, OSNKW 2013, nr 11, poz. 96).

W wypadku ustalenia w toku postępowania sądowego dotyczącego przestępstw względnie wnioskowych, że sprawca przestępstwa stał się dla pokrzywdzonego osobą najbliższą, konieczne jest zwrócenie się do pokrzywdzonego o złożenie oświadczenia, czy składa wniosek o ściganie, a w razie braku wniosku postępowanie należy umorzyć. Zaniechanie tych działań prowadzi do zaistnienia bezwzględnej przyczyny odwoławczej z art. 439 § 1 pkt 9 k.p.k. w zw. z art. 17 § 1 pkt 10 k.p.k. (por. wyrok SN z dnia 27 sierpnia 2008 r., II KK 56/08, OSNKW 2008, nr 11, poz. 94).

5. Wniosek o ściganie z wyłączeniem osoby najbliższej (art. 12 § 2 k.k.)

Wałbrzych, 7 września 2016 r.

Elżbieta Zapendzińska

ul. 3 Maja 20/104

58-304 Wałbrzych

Prokurator Rejonowy

w Wałbrzychu

Wniosek
o ściganie z wyłączeniem osoby najbliższej

Na podstawie art. 12 § 2 k.p.k.

wnoszę

o ściganie Andrzeja Fibaka, sprawcy zniszczenia mojego samochodu marki Volvo w dniu 22 lipca 2016 r. w Wałbrzychu, z wyłączeniem ścigania mojego konkubenta Olafa Leńskiego.

Uzasadnienie

W dniu 22 lipca 2016 r. w godzinach wieczornych przebywałam z konkubentem u wspólnego znajomego Andrzeja Fibaka. Spożyliśmy znaczną ilość alkoholu. W pewnym momencie znajomy z moim konkubentem wyszli przed posesję i zaczęli kopać i uderzać w mój pojazd, po czym A. Fibak zaczął metalowym prętem wybijać szyby w samochodzie oraz skakać po karoserii.

Wnoszę o ściganie Andrzeja Fibaka za popełnione przestępstwo i oświadczam, że nie chcę, aby było prowadzone postępowanie przeciwko konkubentowi Olafowi Leńskiemu.

Elżbieta Zapendzińska

Komentarz

Z art. 12 § 2 k.p.k. wynika reguła niepodzielności wniosku o ściganie polegająca na tym, że złożenie wniosku o ściganie powoduje wszczęcie postępowania przeciwko wszystkim sprawcom czynu ściganego na wniosek, nawet jeżeli składający wniosek ograniczył jego zakres podmiotowy. Wyjątek od tej reguły dotyczy osoby najbliższej dla składającego wniosek, co oznacza, że w przypadku ograniczenia wniosku do ściśle określonych sprawców i ujawnienia, że czyn popełniła także osoba najbliższa dla składającego wniosek, niezbędne jest złożenie drugiego wniosku o ściganie osoby najbliższej.

Nie jest konieczne składanie dodatkowego wniosku o ściganie, jeżeli z pierwotnego wniosku o ściganie wynika wola składającego wniosek o wszczęcie postępowania karnego przeciwko wszystkim sprawcom, nie wyłączając osób najbliższych.

Jeżeli pokrzywdzonym jest ubezwłasnowolniony lub małoletni, to stosunek „najbliższości” należy odnosić zarówno do składającego wniosek, jak i samego pokrzywdzonego.

W przypadku większej liczby pokrzywdzonych złożenie wniosku o ściganie przez jednego z nich wobec wszystkich sprawców powoduje wszczęcie postępowania przeciwko wszystkim, niezależnie czy sprawca jest osobą najbliższą dla innych pokrzywdzonych, choćby oni wniosku o ściganie nie składali.

Przy przestępstwach ściganych bezwzględnie na wniosek pokrzywdzonego wola tego pokrzywdzonego jako uprawnionego do złożenia wniosku o ściganie ograniczona jest jedynie do podjęcia decyzji co do żądania ścigania sprawców czynu, który go dotknął, a nie do decydowania o tym, które z osób współuczestniczących w tym czynie mogą, a które nie mogą być ścigane. Ściganie wszystkich współuczestniczących w zdarzeniu przestępnym po złożeniu wniosku następuje już bowiem z urzędu, czyli niezależnie od woli pokrzywdzonego, a pokrzywdzony ten może jedynie wyłączyć spod ścigania osoby dlań najbliższe, gdyby na skutek złożenia wniosku bez wskazywania jakiegokolwiek sprawcy lub co do niektórych tylko imiennie określonych osób okazało się, że wśród ustalonych przez organ domniemanych sprawców znajduje się osoba dla niego najbliższa (por. postanowienie SN z dnia 25 kwietnia 2013 r., III KK 121/12, OSNKW 2013, nr 8, poz. 72).

6. Cofnięcie wniosku o ściganie w postępowaniu przygotowawczym (art. 12 § 2 k.p.k.)

Kielce, 16 maja 2016 r.

Maria Florek

ul. Kapitulna 45/32

25-011 Kielce

Sygn. akt PR 2 Ds. 432/2016

Prokurator Rejonowy

w Kielcach

Na podstawie art. 12 § 3 k.p.k.

cofam wniosek o ściganie

przeciwko sprawcy gróźb karalnych popełnionych na moją szkodę w dniach 10–15 kwietnia 2016 r. w Kielcach, tj. o czyn z art. 190 § 1 k.k.

Uzasadnienie

W dniu 20 kwietnia 2016 r. złożyłam w Prokuraturze Rejonowej w Kielcach zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa na mojej osobie przez sąsiada Marka Szymoniaka, który w dniach od 10 do 15 kwietnia 2016 r. w Kielcach groził mi pozbawieniem życia i pobiciem, czym wzbudził u mnie uzasadnione obawy spełnienia tych gróźb.

W dniu 3 maja 2016 r. M. Szymoniak przeprosił mnie za swoje zachowanie i wytłumaczył powody agresji, powodowanej uczuciem do mojej osoby i brakiem zainteresowania z mojej strony. Wobec pogodzenia się z sąsiadem wnoszę o wyrażenie zgody przez prokuratora na skuteczne cofnięcie wniosku o ściganie.

Maria Florek

Komentarz

Wniosek o ściganie może być cofnięty w postępowaniu przygotowawczym za zgodą prokuratora. W przypadku skutecznego cofnięcia wniosku prokurator wydaje postanowienie o umorzeniu postępowania, na które służy zażalenie.

Przed wydaniem decyzji o wyrażeniu zgody na cofnięcie wniosku o ściganie prokurator winien kierować się interesem publicznym, w tym celami postępowania karnego (art. 2 § 1 k.p.k.) oraz dobrem pokrzywdzonego. Wyrażenie zgody może nastąpić w formie postanowienia albo w sposób dorozumiany, tj. poprzez wydanie postanowienia o umorzeniu postępowania. Sama decyzja prokuratora o wyrażeniu zgody na cofnięcie wniosku nie jest zaskarżalna.

Jeżeli wniosek o ściganie został złożony przez osobę uprawnioną do działania za małoletniego pokrzywdzonego, to z chwilą uzyskania przez niego pełnoletniości wniosek może zostać przez niego cofnięty, jeśli będzie znajdował się jeszcze w stadium postępowania przygotowawczego lub przed rozpoczęciem przewodu sądowego na pierwszej rozprawie głównej.

Niewyrażenie zgody przez prokuratora – w postępowaniu przygotowawczym – na cofnięcie wniosku o ściganie nie rodzi obowiązku ponownego rozstrzygania tej kwestii przez sąd po wpłynięciu aktu oskarżenia (por. postanowienie SN z dnia 1 lipca 2004 r., III KK 34/04, OSNKW 2004, nr 7–8, poz. 83).

Jeżeli nie został złożony wniosek lub został on skutecznie cofnięty, to niedopuszczalne jest przyjęcie kumulatywnej kwalifikacji prawnej czynu z przepisu przewidującego ściganie z urzędu i z przepisu pozwalającego na ściganie czynu na wniosek (por. uchwała SN (7) z dnia 2 czerwca 1973 r., U 1/71, OSNKW 1973, nr 9, poz. 115).

Na podstawie przepisu art. 12 § 3 k.p.k. nie jest dopuszczalne cofnięcie wniosku o ściganie przed rozpoczęciem przewodu sądowego, ale dopiero na rozprawie głównej prowadzonej po uchyleniu poprzednio wydanego wyroku i skierowaniu sprawy do ponownego rozpoznania (por. postanowienie SN z dnia 7 marca 2013 r., V KK 481/12, LEX nr 1302184).

7. Cofnięcie wniosku o ściganie w postępowaniu sądowym (art. 12 § 3 k.p.k.)

Kielce, 22 maja 2016 r.

Ewa Szpak

ul. Kasztanowa 324

25-527 Kielce

Sąd Rejonowy

w Kielcach

Na podstawie art. 12 § 3 k.p.k.

cofam wniosek o ściganie

przeciwko Marcinowi Szczyrbie, który umieścił w Internecie nagranie video ze stosunku seksualnego, który wspólnie odbywaliśmy.

Uzasadnienie

W dniu 10 stycznia 2016 r. złożyłam zawiadomienie do prokuratury w sprawie umieszczenia bez mojej zgody w Internecie nagrania video ze stosunku seksualnego pomiędzy mną a moim chłopakiem Marcinem Szczyrbą. Po skierowaniu aktu oskarżenia do sądu w dniu 17 maja 2016 r. M. Szczyrba wyjaśnił mi motywy swojego zachowania, wskazując, że uczynił to przypadkowo, i przeprosił za ten czyn. Nie chcę, aby toczyła się sprawa przeciwko mojemu chłopakowi także dlatego, że spowodowałoby to nagłośnienie sprawy, co nie leży także w moim interesie.

Ewa Szpak

Komentarz

Zgoda sądu może zostać wydana na analogicznych zasadach i po rozważeniu analogicznych przesłanek jak w przypadku cofnięcia wniosku o ściganie w postępowaniu przygotowawczym.

Cofnięcie wniosku przed sądem jest możliwe do rozpoczęcia przewodu sądowego, tj. do chwili zwięzłego przedstawienia zarzutów oskarżenia (art. 385 § 1 k.p.k.).

Jeżeli wniosek o ściganie złożył przedstawiciel małoletniego pokrzywdzonego, to po uzyskaniu przez niego pełnoletniości wniosek ten może cofnąć wyłącznie pokrzywdzony.

Nie jest dopuszczalne cofnięcie wniosku o ściganie, jeżeli wyrok sądu pierwszej instancji został uchylony i przekazano sprawę do ponownego rozpoznania. Wówczas bowiem nie jest to już pierwsza rozprawa główna, co uniemożliwia skuteczne cofnięcie wniosku o ściganie (por. postanowienie SN z dnia 11 sierpnia 2000 r., I KZP 19/00, OSNP 2000, nr 10, poz. 6).

Ograniczenie cofnięcia wniosku, o którym mowa w art. 12 § 3 k.p.k., nie powinno mieć zastosowania, jeżeli dopiero po rozpoczęciu przewodu sądowego okaże się, iż czyn jest ścigany na wniosek albo np. małoletni pokrzywdzony do tego czasu nie był właściwie reprezentowany (np. małoletni, którego matka nie żyje, został pokrzywdzony przestępstwem wypadku komunikacyjnego, którego sprawcą jest ojciec, a kurator dla małoletniego został ustanowiony dopiero w postępowaniu odwoławczym).

W razie cofnięcia wniosku sąd może obciążyć cofającego wniosek kosztami postępowania (art. 637 § 2 k.p.k.).

8. Wniosek o umorzenie postępowania z powodu niepopełnienia czynu (art. 17 § 1 pkt 1 k.p.k.)

Gdynia, 11 sierpnia 2016 r.

adw. Zbigniew Biegaj

Kancelaria Adwokacka w Gdyni

ul. Leśna 10

obrońca Jana Kłosa

podejrzanego o czyn z art. 280 § 1 k.k.

Sygn. akt PR 1 Ds. 325.2015

Prokurator Rejonowy

w Gdyni

Wniosek
o umorzenie postępowania

Na podstawie art. 17 § 1 pkt 1 k.p.k.

wnoszę

o umorzenie postępowania przeciwko Janowi Kłosowi, podejrzanemu o czyn z art. 280 § 1 k.k., wobec niepopełnienia zarzucanego czynu.

Uzasadnienie

Prokurator Rejonowy w Gdyni wszczął przeciwko Janowi Kłosowi śledztwo o to, że w dniu 1 maja 2015 r. w Gdyni, działając wspólnie i w porozumieniu z Pawłem Pająkiem, użyli przemocy wobec Donata Truska, uderzając go pięściami po głowie, i zabrali w celu przywłaszczenia pieniądze w kwocie 5000 zł, tj. o czyn z art. 280 § 1 k.k.

Postępowanie przeciwko Janowi Kłosowi z powodu jego ukrywania się zostało zawieszone.

W dniu 13 czerwca 2016 r. zapadł wyrok przed Sądem Rejonowym w Gdyni (III K 29/15), w którym sąd uznał za winnego tegoż przestępstwa wyłącznie Pawła Pająka. Sąd oparł się na zeznaniach pokrzywdzonego, który zeznał, iż wskazał na drugiego mężczyznę (czyli Jana Kłosa) w wyniku pomyłki z innym zdarzeniem, które miało miejsce 2 lata wcześniej. Wyrok Sądu Rejonowego w Gdyni uprawomocnił się w dniu 10 lipca 2016 r.

Mając na uwadze, że przesłanka z art. 17 § 1 pkt 1 k.p.k. dotyczy zarówno sytuacji, gdy czynu w ogóle nie popełniono, jak i sytuacji, gdy czyn wprawdzie popełniono, lecz nie popełnił go konkretny podejrzany, wnoszę o umorzenie postępowania przeciwko Janowi Kłosowi wskutek niepopełnienia przez niego zarzucanego mu przestępstwa z art. 280 § 1 k.k.

adw. Zbigniew Biegaj

Komentarz

Odmowa wszczęcia lub umorzenie postępowania na podstawie art. 17 § 1 k.p.k. następuje z urzędu, zaś wniosek strony stanowić może impuls do podjęcia czynności z urzędu.

Przesłanki z art. 17 k.p.k. są uwzględniane na każdym etapie procesu i prowadzą do wydania postanowienia o odmowie wszczęcia dochodzenia lub śledztwa (art. 305 § 1 k.p.k. w zw. z art. 303 k.p.k.), umorzenia postępowania przygotowawczego (art. 322 § 1 k.p.k.) lub sądowego (art. 339 § 3 pkt 1 lub 2 k.p.k.) albo wydania wyroku uniewinniającego lub umarzającego postępowanie (art. 414 § 1 k.p.k.).

Na postanowienie o odmowie wszczęcia postępowania przygotowawczego pokrzywdzonemu, instytucji wymienionej w art. 305 § 4 k.p.k. oraz osobie wymienionej w art. 305 § 4 k.p.k., jeżeli wskutek przestępstwa doszło do naruszenia jej praw, służy zażalenie.

Instytucją, o jakiej mowa w art. 305 § 4 k.p.k., jest instytucja państwowa, samorządowa lub społeczna, która złożyła zawiadomienie o przestępstwie.

Aby wnieść zażalenie na odmowę wszczęcia dochodzenia lub śledztwa, nie jest niezbędne ustalenie faktu pokrzywdzenia w przypadku innych osób (fizycznych, prawnych), ale warunkiem jest naruszenie praw tych osób w wyniku czynu, o którym dany podmiot złożył zawiadomienie.

Na postanowienie o umorzeniu postępowania zażalenie przysługuje:

1) stronom,

2) instytucji państwowej lub samorządowej, która złożyła zawiadomienie o przestępstwie,

3) osobie, która złożyła zawiadomienie o przestępstwie określonym w art. 228–231, art. 233, art. 235, art. 236, art. 245, art. 270–277, art. 278–294 lub w art. 296–306 k.k., jeżeli postępowanie karne wszczęto w wyniku jej zawiadomienia, a wskutek tego przestępstwa doszło do naruszenia jej praw (art. 306 § 1a k.p.k.).

Sąd odwoławczy uprawniony jest w razie stwierdzenia konkurencji negatywnych przesłanek procesowych określonych w art. 17 § 1 pkt 1 i 2 k.p.k. oraz art. 17 § 1 pkt 6 k.p.k. wydać orzeczenie uniewinniające, ale takie rozstrzygnięcie może zapaść jedynie wówczas, gdy pozwalają na to zebrane w sprawie dowody (por. postanowienie SN z dnia 27 września 2012 r., SDI 27/12, LEX nr 1226774).

W doktrynie rozbieżności budzi rozumienie pojęcia „czynu nie popełniono”. Wykrystalizowały się dwa przeciwstawne stanowiska, niemniej żadne nie kwestionuje, że zakresem swoim przesłanka ta obejmuje czyn w rozumieniu prawa karnego materialnego.

Pierwszy z poglądów ogranicza wskazaną przesłankę do czynu w rozumieniu prawa karnego materialnego. Jeśli w toku postępowania przygotowawczego zostanie ustalone, że czynu nie popełniła ściśle oznaczona osoba, to podstawą prawną umorzenia postępowania powinien być art. 322 k.p.k. Oznacza to, że gdy w toku dochodzenia lub śledztwa dojdzie do przedstawienia zarzutów określonej osobie, a następnie stwierdzenia, że nie popełniła ona zarzucanego jej czynu zabronionego, nastąpi umorzenie postępowania, ale nie na podstawie art. 17 § 1 pkt 1 k.p.k., lecz właśnie na podstawie wspomnianego art. 322 k.p.k.

Większość przedstawicieli doktryny opowiada się jednak za szerokim rozumieniem tej przyczyny umorzenia. Przyjmują oni, że powinna ona obejmować nie tylko niepopełnienie czynu w rozumieniu prawa karnego, lecz także stwierdzenie, że osoba, przeciwko której skierowano postępowanie, nie jest jego sprawcą. Według szerokiego rozumienia przesłanki „czynu nie popełniono” wyróżnia się dwa jej aspekty, a więc ściśle materialny, związany z rozumieniem pojęcia „czyn”, oraz procesowy, tj. ustalenie, że czynu nie popełnił podejrzany, i wówczas podstawę prawną umorzenia stanowić będzie art. 17 § 1 pkt 1 k.p.k.

9. Wniosek o umorzenie postępowania z powodu oczywistego braku faktycznych podstaw oskarżenia (art. 17 § 1 pkt 1 k.p.k. w zw. z art. 339 § 3 pkt 2 k.p.k.)

Gdańsk, 11 sierpnia 2016 r.

adw. Piotr Majewski

Kancelaria Adwokacka w Gdańsku

ul. Polna 8

obrońca Ady Nowek

oskarżonej o czyn z art. 190a § 1 k.k.

Sygn. akt II K 199/16

Sąd Rejonowy

w Gdańsku

Wniosek
o umorzenie postępowania

Na podstawie art. 17 § 1 pkt 1 k.p.k. w zw. z art. 339 § 3 pkt 2 k.p.k.

wnoszę

o umorzenie postępowania przeciwko Adzie Nowek, oskarżonej o czyn z art. 190a § 1 k.k., z powodu oczywistego braku faktycznych podstaw oskarżenia.

Uzasadnienie

Oskarżyciel posiłkowy subsydiarny Jan Zamojski oskarżył Adę Nowek o to, że w okresie od dnia 30 grudnia 2015 r. do dnia 10 maja 2016 r. w Gdańsku uporczywie nękała Jana Zamojskiego poprzez wykonywanie licznych połączeń telefonicznych w porze dziennej i nocnej na jego numer telefonu, istotnie naruszając prywatność Jana Zamojskiego, tj. o czyn z art. 190a § 1 k.k.

Bezspornie Ada Nowek była konkubiną Jana Zamojskiego i pozostaje z nim w konflikcie od czasu jego wyprowadzki z mieszkania Ady Nowek i przeprowadzenia się do Marianny Skupień w końcu grudnia 2015 r. Brak jest dowodów, aby połączenia telefoniczne do Jana Zamojskiego były realizowane przez Adę Nowek. Z zeznań pokrzywdzonego wynika, że gdy podnosił słuchawkę, to rozmówca się rozłączał, a załączone bilingi rozmów przychodzących na telefon pokrzywdzonego nie pozwalają stwierdzić, kto wykonywał owe liczne połączenia.

W niniejszej sprawie brak jakichkolwiek dowodów na sprawstwo i winę oskarżonej, a postawiony zarzut opiera się wyłącznie na domniemaniach oskarżyciela posiłkowego, niepopartych żadnym dowodem obciążającym Adę Nowek.

Wobec powyższego wnoszę o umorzenie postępowania z przyczyny wskazanej w petitum.

adw. Piotr Majewski

Komentarz

Umorzenie postępowania z powodu wskazanej przesłanki (art. 17 § 1 pkt 1 k.p.k., art. 339 § 3 pkt 2 k.p.k.) może nastąpić wówczas, gdy w sposób wyraźny ze zgromadzonego materiału dowodowego wynika brak dowodów oskarżenia, a nie ma potrzeby przeprowadzania dodatkowych dowodów. Przesłanka ta zachodzi zwłaszcza wtedy, kiedy brak jakichkolwiek dowodów świadczących o popełnieniu przez oskarżonego zarzucanego przestępstwa, a nie może być efektem oceny istniejących dowodów (por. postanowienie SN z dnia 7 września 1994 r., III KRN 98/94, OSNKW 1994, nr 11–12, poz. 72).

Jeżeli przewodniczący wydziału na etapie wstępnej kontroli aktu oskarżenia (art. 337 k.p.k.) stwierdzi potrzebę rozważenia zaistnienia tej przesłanki, kieruje sprawę na posiedzenie, gdzie sąd wydaje postanowienie. Podejmując decyzję, sąd może umorzyć postępowanie, ale także stwierdzić brak wystąpienia przesłanki z art. 17 § 1 pkt 1 k.p.k. i skierować sprawę na rozprawę celem jej merytorycznego rozpoznania.

10. Wniosek o umorzenie postępowania z powodu braku znamion czynu zabronionego (art. 17 § 1 pkt 2 k.p.k.)

Płock, 30 sierpnia 2016 r.

adw. Marek Kubiak

Kancelaria Adwokacka w Płocku

ul. Reja 11

obrońca Edwarda Oliwy

podejrzanego o czyn z art. 209 § 1 k.k.

Sygn. akt PR 1 Ds. 647.2015

Prokurator Rejonowy

w Płocku

Wniosek
o umorzenie postępowania

Na podstawie art. 17 § 1 pkt 2 k.p.k.

wnoszę

o umorzenie postępowania przeciwko Edwardowi Oliwie, podejrzanemu o czyn z art. 209 § 1 k.k., z powodu braku wyczerpania znamion z art. 209 § 1 k.k.

Uzasadnienie

Prokurator oskarżył Edwarda Oliwę o to, że w okresie od stycznia 2014 r. do dnia 31 maja 2016 r. w Płocku uporczywie uchylał się od obowiązku alimentacyjnego wobec Piotra Oliwy poprzez niepłacenie alimentów zasądzonych wyrokiem Sądu Rejonowego VIII Wydział Rodzinny w Płocku w kwocie po 400 zł miesięcznie, czym naraził pokrzywdzonego na niemożność zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych, czyli o czyn z art. 209 § 1 k.k.

W toku dochodzenia ustalono, że Edward Oliwa jest zatrudniony jako menager w firmie Engels i zarabia miesięcznie 5000 zł, ma rodzinę składającą się z żony i dwójki dzieci i nie realizuje obowiązku alimentacyjnego na syna z pierwszego małżeństwa – Piotra Oliwę. Z zeznań matki dziecka Krystyny Skąpiec wynika, że jest ona prezesem Gryfit Menno Bank SA., osiąga wynagrodzenie w wysokości 24.000 zł miesięcznie, nie posiada żadnych zobowiązań finansowych, a dziecko ma zapewnione wszelkie potrzeby, m.in. uczęszcza do klubu jazdy konnej, klubu wspinaczkowego, uczy się prywatnie trzech języków obcych.

Mając na uwadze, że czyn z art. 209 § 1 k.k. wymaga narażenia pokrzywdzonego na niemożność zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych, zaś syn mojego klienta ma zagwarantowaną realizację wszelkich potrzeb, lokując się zdecydowanie ponad pojęciem potrzeb podstawowych, wnoszę o umorzenie postępowania.

adw. Marek Kubiak

Komentarz

Każde przestępstwo składa się ze znamion strony przedmiotowej (opisujących dane zachowanie jako zabronione m.in. w części szczególnej kodeksu karnego, ale i innych ustaw) oraz znamion strony podmiotowej (opisanych w części ogólnej kodeksu karnego). Przypisanie sprawstwa oskarżonemu wymaga wypełnienia łącznie wszystkich znamion zarówno strony przedmiotowej, jak i podmiotowej (art. 9 k.k.) danego typu rodzajowego przestępstwa.

Przestępstwo z art. 209 § 1 k.k. jest przestępstwem materialnym. Warunkiem jego dokonania jest to, żeby uchylanie się od obowiązku alimentacyjnego spowodowało skutek w postaci narażenia pokrzywdzonego na niemożność zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych (por. wyrok SN z dnia 29 maja 2012 r., II KK 106/12, OSNKW 2012, nr 10, poz. 107). Jeżeli zatem jedno z rodziców w pełni realizuje obowiązki alimentacyjne wobec dzieci, przy czym zapewnia im w całości zaspokojenie ich potrzeb życiowych, to brak realizacji obowiązku alimentacyjnego przez drugie z rodziców nie wyczerpuje znamion przestępstwa, bo takie zaniechanie nie pociąga za sobą narażenia na niemożność zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych.

W orzecznictwie SN wskazuje się, iż do przesłanki niepopełnienia przestępstwa włączyć też należy całkowity brak społecznej szkodliwości czynu, wywodząc to a fortiori z treści art. 1 § 2 k.k. (por. wyrok SN z dnia 25 stycznia 2000 r., WKN 45/99, OSNKW 2000, nr 5–6, poz. 47).

11. Wniosek o umorzenie postępowania z powodu znikomego stopnia społecznej szkodliwości czynu (art. 17 § 1 pkt 3 k.p.k.)

Rzeszów, 20 lipca 2016 r.

adw. Nina Kałuszka

Kancelaria Adwokacka w Rzeszowie

ul. Czernika 1

obrońca Mariana Lisa

podejrzanego o czyn z art. 226 § 1 k.k.

Sygn. akt PR 2 Ds. 517.2016

Prokurator Rejonowy

w Rzeszowie

Wniosek
o umorzenie postępowania

Na podstawie art. 17 § 1 pkt 3 k.p.k.

wnoszę

o umorzenie postępowania przeciwko Marianowi Lisowi, podejrzanemu o czyn z art. 226 § 1 k.k., z powodu znikomego stopnia społecznej szkodliwości zarzucanego czynu.

Uzasadnienie

Prokurator przedstawił M. Lisowi zarzut popełnienia przestępstwa z art. 226 § 1 k.k. W toku przesłuchania M. Lis przyznał się do zarzucanego czynu i złożył wyczerpujące wyjaśnienia, w których podał, że nazwanie funkcjonariusza policji „łobuzem” było efektem silnego zdenerwowania związanego z nieporozumieniami rodzinnymi, które miały miejsce chwilę przed interwencją policji. Ponadto podejrzany wyjaśnił, że po kilkudziesięciu minutach ochłonął, przeprosił policjanta w związku ze swym zachowaniem i wyraził skruchę. Marian Lis dodał, że zarzucanego czynu dopuścił się wprawdzie na ulicy, lecz w pobliżu radiowozu, gdzie nie było innych osób, a słowa nie były przez niego wypowiadane tonem donośnym i były słyszane tylko przez dwóch interweniujących policjantów.

Mając powyższe na uwadze, należy ocenić, że czyn zarzucany podejrzanemu cechuje się znikomym stopniem społecznej szkodliwości, o czym przekonują przesłanki podmiotowe w postaci braku motywacji dla dokuczenia pokrzywdzonemu i ubliżenia mu słowami wulgarnymi, jak również przedmiotowe, w tym sposób i okoliczności popełnienia czynu oraz miejsce jego popełnienia (ograniczony krąg podmiotów, które mogły usłyszeć wypowiadane słowo, brak w pobliżu miejsca zdarzenia osób postronnych).

adw. Nina Kałuszka

Komentarz

Kryteria oceny stopnia społecznej szkodliwości czynu zawarte są w art. 115 § 2 k.k. i jest to katalog zamknięty. Oznacza to, że na stopień społecznej szkodliwości czynu nie mają wpływu okoliczności dotyczące osoby sprawcy (np. dotychczasowa niekaralność, ustabilizowany tryb życia, dobra opinia), lecz wyłącznie okoliczności dotyczące samego czynu.

Warunkiem koniecznym umorzenia postępowania z tej przesłanki jest ustalenie, że oskarżony popełnił czyn zabroniony i że czyn ten jest rzeczywiście szkodliwy społecznie w stopniu znikomym.

Jeżeli podstawą umorzenia postępowania jest ustalenie znikomej szkodliwości społecznej czynu (art. 17 § 1 pkt 3 k.p.k.), to kierując się kryteriami określonymi w art. 115 § 2 k.k., należy rozważyć m.in. postać zamiaru i motywację sprawcy, a to w konsekwencji rodzi wymaganie usytuowania sprawcy w procesowym charakterze podejrzanego (por. postanowienie SN z dnia 8 stycznia 2008 r., V KK 416/07, OSNKW 2008, nr 5, poz. 36).

Umorzenie z powodu znikomej społecznej szkodliwości czynu nie stanowi przeszkody dla przekazania sprawy do określonego organu w celu zastosowania sankcji służbowych lub dyscyplinarnych, gdy czyn stanowi także przewinienie dyscyplinarne lub naruszenie obowiązków służbowych (art. 18 § 2 k.p.k.).

Umorzenie postępowania na podstawie art. 17 § 1 pkt 3 k.p.k., gdy w postanowieniu prokurator wyraźnie stwierdza fakt popełnienia czynu przez oznaczoną osobę, tyle że o znikomej szkodliwości, stwarza stan rzeczy osądzonej w rozumieniu art. 17 § 1 pkt 7 k.p.k. również wtedy, gdy przed jego wydaniem osobie tej nie przedstawiono zarzutów ani nie przesłuchano jej w charakterze podejrzanego (por. wyrok SN z dnia 15 lutego 2012 r., II KK 201/11, OSNKW 2012, nr 6, poz. 60). Wskazuje się, że skoro do umorzenia postępowania z tego powodu niezbędne jest odniesienie się m.in. do postaci zamiaru i motywacji sprawcy (por. wyrok SN z dnia 28 czerwca 2005 r., WA 14/05, OSNKW 2005, nr 10, poz. 96), rodzi to w konsekwencji potrzebę usytuowania sprawcy w procesowym charakterze podejrzanego. Jeżeli organ ścigania tego nie uczynił, choć powinien, to nie może następnie, kosztem gwarancji określonej osoby, uzyskać swoistego ułatwienia w postaci możliwości podjęcia w każdym czasie w trybie art. 327 § 1 k.p.k. umorzonego uprzednio postępowania. Staje temu na przeszkodzie wytworzenie przez takie prawomocne umorzenie stanu rzeczy osądzonej (por. postanowienie SN z dnia 8 stycznia 2008 r., V KK 416/07, OSNKW 2008, nr 5, poz. 36).

Jeżeli czyn charakteryzuje się znikomym stopniem społecznej szkodliwości w aspekcie tylko jego przedmiotowych elementów, ale brak jest osoby domniemanego sprawcy, umorzenie dochodzenia „w sprawie” powinno nastąpić z uwagi na jego niewykrycie (w tym z wpisaniem sprawy do rejestru przestępstw), gdyż nie powinno się ograniczać tylko do przedmiotowych elementów szkodliwości społecznej (np. rozmiarów szkody), albowiem istotne znaczenie ma i może mieć też np. zamiar sprawcy i jego motywacja, trudna do ustalenia bez wiedzy, kim on jest. Jeżeli sprawca jest znany, wówczas powinno dojść do przedstawienia mu zarzutów i zbadania aspektów podmiotowych wymaganych dla przyjęcia omawianego stopnia szkodliwości społecznej, a umorzenie na podstawie art. 17 § 1 pkt 3 k.p.k. będzie możliwe, gdy także i one wskażą na znikomość tej szkodliwości.

W przypadku umorzenia in rem bez ustalenia osoby domniemanego sprawcy w razie pojawienia się następnie podstaw do przedstawienia zarzutów określonej osobie możliwe będzie podjęcie dochodzenia na nowo, ponieważ nie zaistniała przesłanka powagi rzeczy osądzonej – rei iudicatae.

12. Wniosek o umorzenie postępowania z powodu przedawnienia karalności czynu (art. 17 § 1 pkt 6 k.p.k.)

Tarnów, 28 lipca 2016 r.

adw. Andrzej Wolski

Kancelaria Adwokacka w Tarnowie

ul. Piękna 9

obrońca Mariana Panka

oskarżonego o czyn z art. 190 § 1 k.k.

Sygn. akt II K 210/15

Sąd Rejonowy

w Tarnowie

Wniosek
o umorzenie postępowania

Na podstawie art. 17 § 1 pkt 6 k.p.k.

wnoszę

o umorzenie postępowania przeciwko Marianowi Pankowi, oskarżonemu o czyn z art. 190 § 1 k.k., z powodu przedawnienia karalności czynu.

Uzasadnienie

Prokurator skierował do sądu akt oskarżenia przeciwko M. Pankowi, oskarżając go o popełnienie w dniu 1 maja 2011 r. w Tarnowie czynu z art. 190 § 1 k.k.

Zgodnie z art. 101 § 1 pkt 4 k.k. karalność przestępstwa zagrożonego karą nieprzekraczającą 3 lat pozbawienia wolności wynosi 5 lat. Termin ten ulega jednak wydłużeniu o kolejne 10 lat, jeżeli w okresie przewidzianym w art. 101 § 1 pkt 4 k.k. wszczęto postępowanie (art. 102 k.k.). W przedmiotowej sprawie postępowanie przeciwko M. Pankowi wszczęte zostało w dniu 30 maja 2016 r., a zatem po upływie okresu 5 lat, o którym mowa w art. 101 § 1 pkt 4 k.k. Przyczyniło się to do przedawnienia karalności czynu i niewydłużenia tego okresu o dalsze 10 lat.

Z uwagi na wskazane okoliczności zasadne jest umorzenie postępowania.

adw. Andrzej Wolski

Komentarz

Terminy przedawnienia karalności czynów opisane są w rozdziale XI k.k., a w szczególności w art. 101 i 102 k.k.

Przedawnienie karalności czynu nie stoi na przeszkodzie wniesieniu kasacji na korzyść oskarżonego (art. 529 k.p.k.) czy wniosku o wznowienie postępowania na jego korzyść (art. 545 § 1 k.p.k. w zw. z art. 529 k.p.k.).

Umorzenie z powodu przedawnienia karalności czynu nie stanowi przeszkody do orzeczenia przepadku przedmiotów.

Z punktu widzenia biegu okresów przedawnienia karalności decydujące jest to, jakie przestępstwo oskarżony w rzeczywistości popełnił, a więc czyn przypisany, a nie, o jakie przestępstwo został oskarżony, tj. o czyn zarzucany (por. wyrok SN z dnia 9 listopada 2011 r., IV KK 338/11, LEX nr 1044060).

Ustawą z dnia 3 czerwca 2005 r. o zmianie ustawy – Kodeks karny (Dz. U. Nr 132, poz. 1109) wydłużono terminy przedawnienia karalności niektórych czynów. W art. 2 tej ustawy przyjęto, że do czynów popełnionych przed jej wejściem w życie (tj. dnia 3 sierpnia 2005 r.) stosuje się zmienione przepisy kodeksu karnego o przedawnieniu, chyba że termin przedawnienia już upłynął. Powoduje to, że jeżeli do dnia wejścia w życie noweli nie nastąpiło przedawnienie karalności czynu, to stosuje się przepisy znowelizowane, przewidujące wydłużony termin przedawnienia karalności czynów, bez potrzeby odwoływania się do reguły kolizyjnej z art. 4 § 1 k.k. (por. wyrok SN z dnia 3 października 2005 r., V KK 151/05, LEX nr 157208).

Terminy przedawnienia mają charakter materialnoprawny, a zatem nie stosuje się do ich obliczania przepisów kodeksu postępowania karnego o terminach. Ponieważ ustanie karalności następuje w rezultacie upływu czasu kalendarzowego odpowiadającego terminowi przedawnienia (czyli w dniu odpowiadającym w danym roku dacie jego popełnienia), to jeżeli przedawnienie przestępstwa prywatnoskargowego upływa w dniu wolnym w danym roku od pracy, wniesienie aktu oskarżenia w dniu następnym nie może spowodować wydłużenia tego terminu (por. postanowienie SN z dnia 18 grudnia 2000 r., III KKN 429/98, OSNKW 2001, nr 3–4, poz. 20).

Termin przedawnienia karalności czynów prywatnoskargowych (art. 101 § 2 k.p.k.) wiąże również prokuratora, jeśli chce objąć ściganiem ten rodzaj przestępstwa. Po wszczęciu postępowania, przy zachowaniu terminów określonych w art. 101 k.k., może dojść jedynie do umorzenia procesu w razie upływu w toku postępowania okresu wskazanego w art. 102 k.k.

Wydanie orzeczenia merytorycznego przy zaistniałym przedawnieniu stanowi bezwzględną przyczynę odwoławczą (art. 439 § 1 pkt 9 k.p.k.), skutkującą uchyleniem orzeczenia na korzyść oskarżonego (art. 439 § 2 k.p.k.). Jeżeli wyrok wydano, ale termin przedawnienia upływa już po jego wydaniu, to w razie jego zaskarżenia do umorzenia dochodzi na etapie postępowania przed sądem drugiej instancji. Może on wówczas uchylić zaskarżony wyrok i umorzyć postępowanie także na posiedzeniu, chyba że istniałyby powody do uniewinnienia oskarżonego po takim uchyleniu już w instancji odwoławczej. Jeżeli do przedawnienia doszło po wydaniu wyroku, ale przed jego uprawomocnieniem (np. w trakcie biegu terminu wystąpienia o uzasadnienie tegoż wyroku czy sporządzania go), to jeśli żadna strona nie zaskarży wyroku, dojdzie do uprawomocnienia się orzeczenia, od którego kasację może wnieść podmiot specjalny w trybie art. 521 k.p.k.

Termin przedawnienia odnosi się do integralnej całości czynu, mimo że różne są terminy przedawnienia poszczególnych typów przestępstw, które obejmuje kumulatywna kwalifikacja prawna. Przedmiotem przedawnienia karalności jest czyn, a nie kwalifikacja prawna (por. postanowienie SN z dnia 22 marca 2016 r., V KK 345/15, LEX nr 2015139).

Sprawca, który w warunkach art. 11 § 2 k.k. wyczerpuje swoim zachowaniem znamiona określone w dwóch lub więcej przepisach ustawy, popełnia jeden czyn, odpowiadający przestępstwu stypizowanemu przez zbiegające się przepisy, które wchodząc w skład kumulatywnej kwalifikacji, tracą swoją samodzielność. Utworzone w ten sposób przestępstwo zagrożone jest karą, której granice wyznacza ustawowe zagrożenie przepisu przewidującego najsurowszą karę. Kara ta staje się wyznacznikiem terminu przedawnienia, które ustawodawca w przepisie art. 101 § 1 k.k. wiąże z zagrożeniem karą (por. wyrok SA w Katowicach z dnia 2 sierpnia 2013 r., II AKa 480/12, Biul. SAKa 2013, nr 4, poz. 3).

Zarówno przy przestępstwach rozciągniętych w czasie, wieloczynowych, trwałych, jak i przy przestępstwach o charakterze ciągłym za czas popełnienia takich przestępstw uznać należy ostatni moment działania sprawcy, w tym czas dokonania ostatniego z czynów składających się na realizację przestępstwa ciągłego. Tym samym nie jest tu istotne, w jakim momencie pokrzywdzony powziął wiedzę o osobie sprawcy i poszczególnych zachowaniach składających się na czyn ciągły, lecz moment, kiedy przekazuje organowi ścigania informację o sprawcy ostatniego z tych zachowań wchodzących w skład czynu ciągłego (por. wyrok SN z dnia 24 października 2013 r., III KK 311/13, LEX nr 1379928).

Cechą przestępstwa wieloczynowego jest to, że przedawnia się ono w całości, a nie w zakresie poszczególnych jego elementów, i datą przedawnienia karalności jest data popełnienia ostatniego czynu wchodzącego w jego skład (por. wyrok SA w Warszawie z dnia 1 czerwca 2009 r., II AKa 98/09, Apel. W-wa 2009, z. 4, poz. 16).

13. Wniosek o umorzenie postępowania wobec prawomocnego zakończenia postępowania karnego przeciwko tej samej osobie o ten sam czyn (art. 17 § 1 pkt 7 k.p.k.)

Przemyśl, 31 sierpnia 2016 r.

adw. Anna Trela

Kancelaria Adwokacka w Przemyślu

ul. Nowa 2

obrońca Leszka Ziółka

oskarżonego o czyn z art. 284 § 2 k.k.

Sygn. akt II K 412/12

Sąd Rejonowy

w Przemyślu

Wniosek
o umorzenie postępowania

Na podstawie art. 17 § 1 pkt 7 k.p.k.

wnoszę

o umorzenie postępowania przeciwko Leszkowi Ziółkowi, oskarżonemu o czyn z art. 284 § 2 k.k., z powodu powagi rzeczy osądzonej.

Uzasadnienie

Do Sądu Rejonowego w Przemyślu został skierowany akt oskarżenia przeciwko L. Ziółkowi, w którym prokurator oskarżył go o przywłaszczenie w dniu 2 lipca 2015 r. w Przemyślu kwoty 600 zł na szkodę DHL SA, tj. o czyn z art. 284 § 2 k.k.

Wyrokiem Sądu Rejonowego w Przemyślu z dnia 11 lipca 2016 r., II K 700/16, który uprawomocnił się w dniu 19 lipca 2016 r., L. Ziółek został skazany z art. 284 § 2 k.k. w zw. z art. 12 k.k. za czyn popełniony w okresie od dnia 30 marca 2015 r. do dnia 30 września 2015 r. w Przemyślu, a polegający na przywłaszczeniu na szkodę DHL SA łącznie kwoty 27.800 zł, obejmującej m.in. kwotę 600 zł.

W związku z prawomocnym skazaniem oskarżonego w warunkach czynu ciągłego, który obejmuje swoim zakresem czasowym zachowanie objęte niniejszym postępowaniem, zaistniała powaga rzeczy osądzonej, dlatego zasadne jest umorzenie postępowania.

adw. Anna Trela

Komentarz

Instytucja z art. 17 § 1 pkt 7 k.p.k. stanowi przeszkodę do wszczęcia i prowadzenia postępowania, jeżeli o ten sam czyn, przeciwko tej samej osobie, postępowanie zostało prawomocnie zakończone (powaga rzeczy osądzonej – res iudicata). Dla tożsamości czynu zasadnicze znaczenie ma zdarzenie faktyczne będące przedmiotem postępowania, które zostało prawomocnie zakończone. Kryteriami, w oparciu o które dokonuje się ustalenia tożsamości czynów, są: tożsamość podmiotów czynów i pokrzywdzonych, tożsamość czasu i miejsca zdarzenia, przedmiotu ochrony, choć pewne różnice nie wykluczają przyjęcia tożsamości czynów. Identyczność czynu będzie wyłączona, jeżeli w porównywalnych określeniach zachodzą tak istotne różnice, że według rozsądnej życiowej oceny nie można ich uznać za określenia tego samego zdarzenia faktycznego (por. postanowienie SN z dnia 25 października 2012 r., IV KK 87/12, LEX nr 1226759).

Przesłanka powagi rzeczy osądzonej wynika z potrzeby zapewnienia stabilności prawa i orzeczeń organów procesowych w postępowaniu karnym i jest konsekwencją zasady ne bis in idem, stanowiącej gwarancję procesową, że nikt nie będzie pociągany więcej niż raz do odpowiedzialności karnej za ten sam czyn zabroniony pod groźbą kary. Stan rzeczy osądzonej stoi na przeszkodzie nie tylko prowadzeniu nowego postępowania o ten sam czyn, ale także nie pozwala na kontynuowanie postępowania po uprawomocnieniu się orzeczenia kończącego to postępowanie (por. wyrok SN z dnia 12 lutego 2014 r., V KK 407/13, LEX nr 1439399).

Umorzenie postępowania przygotowawczego w fazie in rem, czyli przed przedstawieniem zarzutów osobie podejrzanej, wyklucza zaistnienie powagi rzeczy osądzonej.

Skazanie za czyn ciągły (art. 12 k.k.) stoi na przeszkodzie, ze względu na treść art. 17 § 1 pkt 7 k.p.k., ponownemu postępowaniu o później ujawnione zachowania będące elementami tego czynu, które nie były przedmiotem wcześniejszego osądzenia (por. wyrok SN z dnia 19 lutego 2013 r., II KK 23/13, LEX nr 1277707). Powaga rzeczy osądzonej nie obejmuje zachowań wykraczających poza czas popełnienia czynu ciągłego ustalony w wyroku.

Czas popełnienia czynu ciągłego to okres obejmujący powtarzające się zachowania, od pierwszego do zakończenia ostatniego z nich. Prawomocne skazanie za przestępstwo popełnione czynem ciągłym stwarza stan materialnej prawomocności w stosunku do okresu objętego skazaniem także w odniesieniu do jednostkowych zachowań, które nie zostały objęte opisem czynu przypisanego, zatem rodzi powagę rzeczy osądzonej, co wyklucza przypisanie skazanemu kolejnych, takich samych zachowań z okresu opisanego w prawomocnym wyroku. Stan powagi rzeczy osądzonej wynikający z wyroku skazującego za czyn jednostkowy ogranicza się wyłącznie do tego czynu i nie stoi na przeszkodzie późniejszemu osądzeniu innych zachowań, choćby te później sądzone zachowania zostały uznane za czyn ciągły, obejmujący czasem trwania uprzednio osądzony czyn jednostkowy.

Wcześniejsze zakończenie postępowania innego niż karne o ten sam czyn przeciwko tej osobie (np. cywilnego) nie powoduje powagi rzeczy osądzonej.

Zakaz prowadzenia postępowania w postaci rei iudicate zachodzi wówczas, gdy uprzednio zakończone zostało prawomocnie postępowanie co do tego samego czynu tej samej osoby, nowe zaś postępowanie pokrywa się z przedmiotem postępowania w sprawie już zakończonej, a także gdy jego przedmiot jest częścią przedmiotu osądzonego w sprawie już zakończonej. Przyjęcie odmiennej kwalifikacji prawnej czynu nie otwiera możliwości ponownego postępowania. Nowe postępowanie nie jest także dopuszczalne w razie uprzedniego niepełnego rozpoznania sprawy. Powaga rzeczy osądzonej nie pozwala na ponowne prowadzenie postępowania przeciwko tej samej osobie o ten sam przedmiot odpowiedzialności prawnej, innymi słowy – o ten sam czyn w znaczeniu prawnym (por. wyrok SN z dnia 13 października 2011 r., IV KK 193/11, Prok. i Pr.-wkł. 2012, nr 3, poz. 11).

Powaga rzeczy osądzonej odnosi się zaś tylko do tych orzeczeń, które zawierają osądzenie sprawy, a więc orzeczeń merytorycznych rozstrzygających sporny stosunek prawny. Ponowne zasądzenie przez sąd procedujący w trybie wskazanym w rozdziale 58 k.p.k. tej samej należności – wcześniej już prawomocnie przyznanej w tym samym postępowaniu – dochodzonej przez wnioskodawcę w ramach roszczenia o odszkodowanie i zadośćuczynienie nie tworzy zatem przeszkody procesowej w postaci powagi rzeczy osądzonej, o ile w orzeczeniu tym powtórnie zasądzona kwota stanowiła jedynie część rozstrzygnięcia o dalszych roszczeniach wnioskodawcy wskazanych we wniosku, co do których dotychczas prawomocnie nie orzeczono (por. wyrok SN z dnia 17 listopada 2015 r., III KK 277/15, LEX nr 1925807).

Powaga rzeczy osądzonej odnosi się także do wyroku łącznego. Zachodzi ona wówczas, gdy sprawa dotyczy tej samej osoby i dokładnie tych samych wyroków jednostkowych obejmujących te same czyny. Prawomocne postanowienie o umorzeniu postępowania z powodu braku warunków do wydania wyroku łącznego (art. 572 k.p.k.) powoduje powagę rzeczy osądzonej i stanowi ujemną przesłankę procesową, przewidzianą w przepisie art. 17 § 1 pkt 7 k.p.k., do wydania kolejnego orzeczenia w tym przedmiocie w przypadku, gdyby w orzeczeniu wydawanym później miało dojść do rozstrzygnięcia tego, czy dokładnie te same skazania za czyny jednostkowe spełniają warunki do objęcia ich węzłem kary łącznej w wyroku łącznym (por. wyrok SA w Białymstoku z dnia 20 czerwca 2013 r., II AKa 93/13, LEX nr 1353601).

14. Wniosek o umorzenie postępowania wobec braku skargi uprawnionego oskarżyciela (art. 17 § 1 pkt 9 k.p.k.)

Słupsk, 1 września 2016 r.

adw. Anna Rakowska

Kancelaria Adwokacka w Słupsku

ul. Malinowa 11

obrońca Anny Szpak

oskarżonej o czyn z art. 157 § 1 k.k.

Sygn. akt II K 5/13

Sąd Rejonowy

w Słupsku

Wniosek
o umorzenie postępowania

Na podstawie art. 17 § 1 pkt 9 k.p.k.

wnoszę

o umorzenie postępowania przeciwko Annie Szpak, oskarżonej o naruszenie w dniu 1 stycznia 2016 r. w Słupsku nietykalności cielesnej Ewy Lach na okres dłuższy niż 7 dni w postaci złamania nosa i wstrząśnienia mózgu, tj. o czyn z art. 157 § 1 k.k.

Uzasadnienie

Oskarżycielka prywatna E. Lach oskarżyła A. Szpak o naruszenie jej nietykalności cielesnej w postaci uderzenia pięścią w twarz, tj. o czyn z art. 217 § 1 k.k.

W toku postępowania sądowego został dopuszczony dowód z opinii biegłego medyka sądowego. Z wydanej opinii pisemnej wynika, że w następstwie uderzenia pokrzywdzonej doznała ona złamania nosa oraz wstrząśnienia mózgu, tj. naruszenia czynności narządów ciała i rozstroju zdrowia na okres powyżej 7 dni. Oznacza to, że czyn zarzucany oskarżonej może być kwalifikowany z art. 157 § 1 k.k. i ścigany z oskarżenia publicznego, a zatem wniesienie prywatnego aktu oskarżenia nie czyni zadość prawidłowej skardze oskarżyciela, dlatego wnoszę jak we wstępie.

adw. Anna Rakowska

Komentarz

Podstawa umorzenia z uwagi na brak skargi uprawnionego oskarżyciela może mieć zastosowanie wyłącznie w postępowaniu sądowym z uwagi na obowiązywanie tu zasady skargowości (art. 14 k.p.k.).

W sprawach ściganych z oskarżenia publicznego uprawnionym oskarżycielem jest prokurator (art. 45 § 1 k.p.k.), a pokrzywdzony na zasadach opisanych w art. 330 k.p.k. Inny organ państwowy może być oskarżycielem publicznym z mocy szczególnych przepisów ustawy określających zakres jego działania (art. 45 § 2 k.p.k.).

Uprawnienia nieprokuratorskich oskarżycieli publicznych wynikają z:

– art. 47 ust. 2 pkt 7 i 8 ustawy z dnia 28 września 1991 r. o lasach (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 2100) – strażnicy leśni,

– art. 39 ust. 2 pkt 7 ustawy z dnia 13 października 1995 r. – Prawo łowieckie (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 2168 z późn. zm.) – strażnicy Państwowej Straży Łowieckiej,

– art. 17–18 k.p.w.

W sprawach karnych skarbowych uprawnienia oskarżycielskie przysługują wskazanym tam podmiotom stosownie do art. 121 i 155 k.k.s., czyli prokuratorowi lub prokuratorowi do spraw wojskowych, a także finansowym organom postępowania przygotowawczego, którymi są: naczelnik urzędu skarbowego, inspektor kontroli skarbowej i naczelnik urzędu celnego (art. 53 § 37 k.k.s.).

Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 września 2015 r. w sprawie organów uprawnionych obok Policji do prowadzenia dochodzeń oraz organów uprawnionych do wnoszenia i popierania oskarżenia przed sądem pierwszej instancji w sprawach, w których prowadzono dochodzenie, jak również zakresu spraw zleconych tym organom (Dz. U. poz. 1725), wydanym na podstawie delegacji z art. 325d k.p.k., uprawnienia oskarżyciela w sprawach przed sądem pierwszej instancji, w których prowadzone jest dochodzenie, przysługują organom Inspekcji Handlowej, Państwowej Inspekcji Sanitarnej, urzędom skarbowym i inspektorom kontroli skarbowej oraz Prezesowi Urzędu Komunikacji Elektronicznej. Uprawnienia do wnoszenia i popierania oskarżenia przed sądem pierwszej instancji przysługują również Straży Granicznej.

W sprawach ściganych z oskarżenia prywatnego akt oskarżenia mogą wnieść: pokrzywdzony (art. 59 § 1 k.p.k.), osoby dla niego najbliższe (art. 52, 61 § 1 k.p.k.) oraz prokurator (art. 52, 60 k.p.k.).

Skarga ma określać granice podmiotowe i przedmiotowe oskarżenia. Jeżeli akt oskarżenia zawiera braki i prezes sądu zwróci go do uzupełnienia oskarżycielowi, a ten złoży go ponownie w niezmienionej postaci, to albo prezes uzna, że braki te nie dyskwalifikują skargi, albo skieruje sprawę na posiedzenie, gdzie sąd może uznać, że pismo to w istocie nie odpowiada warunkom aktu oskarżenia, a zatem brak jest skargi oskarżyciela, co będzie skutkowało umorzeniem postępowania (por. uchwała SN z dnia 31 sierpnia 1994 r., I KZP 19/94, OSNKW 1994, nr 9–10, poz. 56).