Lista Olafa II. Droga do Wileni

Beata Gołembiowska

Lista Olafa

Tom 2Droga do Wileni
Podlaska Saga

© Copyright by

Beata Gołembiowska & e-bookowo

Grafika na okładce:

Małgorzata Pawelczyk

Projekt okładki:

Tina Nawrocka

ISBN e-book 978-83-7859-877-0

ISBN druk 978-83-7859-880-0

Wydawca: Wydawnictwo internetowe e-bookowo

www.e-bookowo.pl

Kontakt: wydawnictwo@e-bookowo.pl

Wszelkie prawa zastrzeżone.

Kopiowanie, rozpowszechnianie części lub całości

bez zgody wydawcy zabronione

Wydanie I 2017

Miłośnikom Podlasia oraz ludziom walczącym o ochronę przyrody tego pięknego i unikalnego zakątka Polski książkę tę dedykuję.

Składam serdecznie podziękowania polskiej aktorce, Marii Nowotarskiej, której cenne uwagi pomogły mi w pisaniu powieści. Dziękuję Małgorzacie Pawelczyk, wspaniałemu fotografikowi, za udostępnienie pięknego zdjęcia podlaskiej drogi, które zostało użyte w projekcie okładki autorstwa utalentowanego animatora i ilustratora, Tiny Nawrockiej. Dziękuję ci Tinko!

Tinie i Iwie, moim dwóm córkom oraz siostrze Joli wyrażam wdzięczność za nieustające wsparcie w mojej twórczości literackiej.

1.

Rytmiczny stukot biegunów kołyski wtórował werblowi dzięcioła, który przysiadł się na jednym z konarów starej brzozy. Olaf z zaciekawieniem obserwował ptaka.

„Skąd bierze się u niego taka energia? Aż się nie chce wierzyć, że jeszcze niedawno i ja ją miałem. A teraz? Podniesienie ręki wydaję się kolosalnym wyczynem.”

Spojrzał na dziecko starannie owinięte w różowy kocyk, tak, że wystawała z niego tylko malutka główka ubrana w bawełnianą czapeczkę. Twarz mężczyzny, wychudła i zmęczona, rozjaśniła się w czułym uśmiechu. To był dla niego najpiękniejszy na świecie obrazek – jego uśpiona córeczka. Działał tak kojąco, pozwalał na moment oderwać myśli od nieciekawej teraźniejszości, pełnej pytań, na które nie znajdował odpowiedzi. I nie tylko on je sobie zadawał. Widział je w oczach Aldony, uśmiechających się jedynie na widok Iwuni, natomiast, gdy tylko dostrzegała męża, jej spojrzenie nabierało tego nowego wyrazu, zasępionego, z głęboką zmarszczką na czole pomiędzy szerokimi, jasnymi brwiami, które również układały się w linie podobne do znaków zapytania, a może oskarżenia? Badawczy wyraz twarzy zazwyczaj pogodnej Doni peszył go niezmierne i wprawiał w pewien rodzaj zakłopotania, którego do końca nie potrafił zanalizować. Oczywiście, że pamiętał, może nie szczegółowo, ale w miarę dokładnie swój pobyt w szpitalu. Zapisane drobnym pismem karteczki były świadkiem tego okresu i Olaf co jakiś czas otwierał pudełko, w którym, po wyjściu ze szpitala, ułożył te zapiski. Wyjmował na chybi trafił jedną lub dwie i wgłębiał się w ich lekturę. Czego tam nie było?! Sam się sobie dziwił, skąd u niego wzięło się tyle pomysłów, a niektóre z nich, musiał teraz przyznać, były kompletnie szalone. Tylko jedną kartkę starannie omijał. Trafiła wprawdzie do jego rąk, raz czy dwa, ale upuszczał ją, jakby była z rozpalonego żelaza, a potem chował ją głęboko, na dnie pudełka. To była ta z listą kobiet tworzących harem. Ogarniały go mieszane uczucia, gdy wspominał tamten pobyt. Przede wszystkim był przekonany, że trafił na Sobieskiego przez pomyłkę. Owszem, był na pewno osłabiony – to naturalne po ciężkiej chorobie, jak zapalenie opon mózgowych. Ale odjazd psychiczny? Wykluczone. Miał uraz do Dagmary, że podstępem wpakowała go do szpitala. Do tej pory, a minął już miesiąc od jego wypisania, nie potrafił zadzwonić do byłej szefowej, chociaż przez Aldonę i Jankę wypytywała się o jego zdrowie. Obie tłumaczyły, że jest osłabiony i jeszcze nie może wrócić do normalnego życia. Dni biegły powoli, nikt od niego niczego nie wymagał, a i tak nie miał energii na jakiekolwiek inne zajęcia, niż opieka nad córeczką. Może dlatego, że jedynie ona traktowała go bez żadnych wyrzutów, rozjaśniała się w bezzębnym uśmiechu na jego widok i z zapałem machała maleńkimi rączynami, jakby zamierzała unieść się w powietrze. Brał ją na ręce i przytulał kruche ciałko do piersi, całując malutką główkę. To były jego chwile szczęścia. Zapominał wtedy o Warszawie, o swojej byłej pracy, o znajomych. Jego dawne życie wydawało mu się tak odległe, jakby miało miejsce sto lat temu. Nawet Wilenia, którą przecież dobrze znał i była jednym z elementów okresu „przed kleszczem”, stała się inna, obca. Nie było w niej Mirki, która go lubiła i był przekonany, że pewnie przymknęłaby oko na jego „pociąg do wielu kobiet”. Ta cała historia z haremem nie świadczyła przecież o jego złym charakterze. Przeciwnie, dowodziła, że chce stanąć na nowej drodze życia, bez ranienia nikogo i okłamywania. A tymczasem wszystkie baby się poobrażały, a najbardziej Aldona. Na szczęście tych innych nie widywał, lecz żonę miał na co dzień. Wszyscy ją chwalili, jak cudownie się nim zajęła podczas choroby, jak jemu przebaczyła i nie wyrzekła ani jednego słowa skargi. I właśnie to było najgorsze. Gdzie się podziała ta dawna Donia, do której pisał listy miłosne i jak na skrzydłach przyjeżdżał do Wileni? Tamta, opalona dziewczyna na koniu, uśmiechnięta, radosna, oddająca się mu z bezgraniczną miłością, a ta tutaj, podtyta, niedbale uczesana, z ciągle zatroskanym wyrazem oczu i zaciśniętymi ustami, z lekko przygarbionymi plecami, jakby cały czas dźwigała wielki ciężar – to były dwie kompletnie odmienne istoty. Co jakiś czas zadawał sobie pytanie, czy rzeczywiście kocha tę obecną i czy było warto odrzucać Romę i zrezygnować z Haliny. Chociaż i o nich nie myślał zbyt dużo. Po raz pierwszy w swoim życiu był wolny od ciągot w stronę płci pięknej. Wystarczała mu ta maleńka kruszynka, która właśnie otworzyła swoje cudne oczka, jeszcze trochę podpuchnięte od snu, ale już rozjaśnione radością na jego widok. Przeciągnęła się rozkosznie i ziewnęła otwierając szeroko usteczka.

– Moja ty jedyna. Jesteś dla mnie najważniejsza – szeptał czule, wyjmując niemowlę z kołyski.

Siedząca na werandzie Aldona obserwowała męża i córkę. Już, już miała się uśmiechnąć na widok drogich jej istot, ale nie potrafiła się zdobyć nawet na łagodniejszy wyraz twarzy. Od czasu powrotu Olafa do domu nie umiała odnaleźć sobie miejsca. W okresie jego pobytu w szpitalu psychiatrycznym była dzielna, nie załamywała się, marzyła tylko o tym, aby wyzdrowiał. Nawet ta historia z listą kobiet nie zburzyła doszczętnie jej wiary na powrót do normalnego życia. Wydawało się jej, że potrafi mężowi wybaczyć i zapomnieć o jego zdradach i okłamywaniach. A tymczasem mijały dni, a rana zadana jej sercu nie chciała się zagoić. Nie poruszała tego tematu z Olafem. Była przekonana, że rozmowy nic nie zmienią, a właściwie pogorszą sytuację. Jedynym lekarstwem na wyrzucenie z siebie wszystkich uraz, byłaby szczera skrucha Olafa. Gdyby padł przed nią na kolana i błagał o przebaczenie, wtedy potrafiłaby wyrzucić z siebie całą ponurą przeszłość o nazwie „harem”. Ale niestety Olaf nie zdobył się na taki gest. Może nadal uważa, że powinien mieć wiele kobiet i to jest w porządku?

Spojrzała znowu na męża trzymającego Iwunię w ramionach.

„Gdyby wymazać z pamięci tego nieszczęsnego kleszcza, byłby to najpiękniejszy widok na świecie. Podeszłabym do nich, ucałowała oboje, a potem razem odwiedzilibyśmy Sułtana.”

Usiłowała przerzucić myśli na ukochanego konia, który niegdyś był niemalże całym jej światem. A teraz i to się zmieniło. Wprawdzie z poczucia obowiązku brała araba na poranne przejażdżki, już bez Olafa doganiającego ją na pożyczonym wałachu czy klaczy, ale nawet te momenty nie cieszyły ją jak niegdyś. Wierzchowiec też to czuł i może się Aldonie tylko wydawało, ale i on był jakiś osowiały.

„Wszyscy zostaliśmy ugryzieni przez kleszcza” – myślała z goryczą.

Wyszła do ogrodu i na chwilę zapominając o urazach, zbliżyła się do męża i córeczki.

– Pewnie jest głodna – uśmiechnęła się do dziecka, a ono odwzajemniło się radosnym gaworzeniem. Olaf podał jej małą, która rozgadała się na dobre, wydając z siebie najróżniejsze dźwięki. Rozczulona Aldona przytuliła Iwunię do piersi. Rozkwitnięty schyłkiem lata ogród, brzęczące pszczoły siadające na kwiatach, leniwe ciepło otulające całe ciało i ta mała kruszyna, tak długo oczekiwana – czegóż mogła więcej żądać od losu? Mimowolnie obdarzyła męża uśmiechem, po raz pierwszy od tak długiego czasu. I jemu udzielił się nastrój tej chwili. Widok żony i córki, tak piękny, że aż nierealny, wzruszył go. Nagle uświadomił sobie, jak bardzo nie zasługuje na te dwie istoty. Zapragnął rzucić się przed Donią na kolana i całując jej bose stopy prosić o przebaczenie. W tej chwili był pewien, że może stać się innym człowiekiem, wiernym i oddanym, potrafiącym dotrzymać danego słowa.

„I ślubuję ci miłość i wierność, i że nie opuszczę cię aż do śmierci” – przypomniał sobie wiejski kościółek w Wileni i siebie, takiego młodego, wsuwającego obrączkę na palec Doni.

A jednak nie poprosił o przebaczenie. Skrucha, tak przed momentem silna, ulotniła się, a jego myśli, jak za powiewem letniego wiatru, zmąciły się, przestały być sprecyzowane i Olaf poczuł ogromne znużenie.

2.

Dagmara otworzyła jedno zaspane oko, sprawdziła, gdzie się znajduje i szybko je zamknęła. Przynajmniej jeszcze przez moment chciała trwać w świecie snu i jak najdłużej odwlec znalezienie się w ponurej rzeczywistości. A przecież dzień zapowiadał się na śliczny, ciepły i jej mieszkanie już było rozświetlone porannymi przebłyskami słońca. Niegdyś w takie dni budziła się pełna zapału do działań, związanych oczywiście z programem urządzania wnętrz, który przez tyle lat zastępował jej najpierw niespełnione marzenia o potomstwie, a potem rozgoryczenie spowodowane odejściem Tomka. Już od kilku miesięcy utraciła to swoje „dziecko”, które tyle lat starannie pielęgnowała, marząc, że wkrótce HokusPokusDagaShow urośnie do rangi międzynarodowej potęgi, a ona stanie się polską Martą Steward. Tymczasem stało się wręcz przeciwnie.

„Z HokusPokusDagaShow została tylko Daga Pokus. Czyli ja we własnej osobie, bez żadnej przyszłości, samotna, niechciana. I jeszcze do tego bez środków do życia.”

To ostatnie martwiło ją może najbardziej. Z utratą programu dawno się pogodziła. Przyznawała w duchu, że prowadziła go głównie po to, aby udowodnić eksmężowi, że bez niego świetnie daję sobie radę. A tak naprawdę programem kierował Olaf i gdy jego zabrakło, nie potrafiła dalej kontynuować show. Wszystko rozsypało się dosłownie w oka mgnieniu i decyzję TV o zlikwidowaniu DagaShow przyjęła z dobrze ukrywaną ulgą. Tylko z czego miała żyć? Mogła wprawdzie sprzedać Titanika, szmaragdowe bmw, nazwane rzeczywiście niefortunnie, bo od czasu jego kupna staczała się powoli na dno. A kiedyś przekornie myślała, że przełamie złą passę tej nazwy. Mogła też sprzedać mieszkanie i pieniędzy starczyłoby na jakieś 10 lat skromnego życia. Jednak musi mieć dach nad głową i nie będzie się poruszać wyłącznie koleją i tramwajami. Przecież samochód był częścią jej samej i nie wyobrażała sobie życia bez niego. Przewróciła się na drugi bok, z mocnym postanowieniem poleżenia w łóżku co najmniej przez dwie godziny. Bała się, że gdy wstanie, opadną ją wszystkie zmartwienia i będzie musiała łyknąć podwójną dawkę psychotropów, po których czuła się kompletnie do niczego.

Zadzwonił telefon, raz, a potem drugi i jego natarczywy dźwięk kompletnie wytrącił ją ze snu. Sięgnęła po słuchawkę, z nagłą nadzieją, że może ta rozmowa okaże się przełomową w jej życiu i rozwiąże wszystkie egzystencjalne problemy.

– Janka? Przecież jest ósma rano. Dopiero otworzyłam jedno oko – udała, że została poderwana z ciężkiego snu, a tak naprawdę niezmiernie ucieszyła się tym telefonem od byłej służącej, a obecnie najwierniejszej przyjaciółki.

– Co? Jest na sprzedaż? – usiadła gwałtownie na łóżku. Nie dowierzała własnym uszom. Dom, który zawsze chciała mieć, a nie było cienia szansy, aby właściciele mieli się go pozbyć, nagle okazało się, że może ona…? Nawet nie chciała kończyć tej myśli. Poczuła bicie serca tak gwałtowne, że aż jęknęła.

– Daga, żyjesz tam?

Zapewniła Jankę, że wszystko z nią w porządku, chociaż serce nie chciało się uspokoić. Już wyobraziła sobie przeprowadzkę do Wileni, do tego pięknego domu wśród starych drzew. Będzie mieszkała niedaleko Janki, przeprowadzi kapitalny remont, a kasę zdobędzie ze sprzedaży warszawskiego mieszkania i Titanika. Mały, tani samochód w zupełności jej wystarczy. Zamknęła oczy i zobaczyła przed sobą dom taki, jaki ujrzała po raz pierwszy. Kiedy wczesną wiosną przejeżdżała z Janką koło niego, początkowo go nie zauważyła. Był schowany w gąszczu starych drzew i nie zwróciła na niego uwagi. Janka zaproponowała przechadzkę, wysiadły z samochodu, przeszły kilkanaście kroków i zobaczyły najpierw kawałek ściany z dużym oknem, a potem wyłonił się on. Boże, jaki był piękny! To nic, że miejscami się rozpadał i dach był pokryty ohydnym eternitem, okna i okiennice zmurszały doszczętnie, ale ganek zachował się w idealnym stanie, a drzwi wejściowe mimo wielu warstw farby olejnej nie straciły swej urody, chociaż pozbawiono je oryginalnej klamki.

– Szkołę, która tu była niegdyś, zamknięto kilka lat temu. Miejscowe pijaczki lubią zaglądać w to miejsce i wynoszą z domu, co się da – objaśniała Janka.

Pchnięte drzwi ustąpiły ze zgrzytem i oczom Dagi ukazało się wnętrze noszące szczątki dawnej świetności. Drewniana mozaika pokryta warstwą błota, śmieci i gruzu wydawała się nienaruszona, a gdzieniegdzie na sufitach pozostały resztki sztukaterii. W największym pomieszczeniu zachowały się nawet kolumny. Kiedy znalazły się na zewnątrz to mimo smutku, jaki ją ogarnął, Dagmara wpadła w dziwnie podniosły nastrój, tak jakby dom był częścią jej samej. Później, po powrocie do Warszawy, myślała o nim dość często, lecz ucieszyła ją wiadomość o jego odkupieniu przez wnuczkę ostatniego właściciela.

„Dobrze, że wreszcie ktoś się nim zaopiekuje i zrobi to z sercem” – pomyślała.

– Daga, zasnęłaś?

Pytanie Janki przywróciło ją do rzeczywistości.

– Nie, tylko marzę. Słuchaj, wsiadam w samochód i jadę.

– Masz kasę?

– Najpierw trzeba pogadać z właścicielką i utargować cenę. A potem wystawię wszystkie moje dobra na sprzedaż i mogę wziąć pożyczkę. Dadzą mi w zastaw za mieszkanie na Kabatach. Najdalej za cztery godziny będę u ciebie.

Janka zaśmiała się. Nie przypuszczała, że Daga jest tak napalona na ten dom. Czyżby przyjaciółka aż tak desperacko pragnęła zmienić swoje życie? A może oczekuje, że drastyczny krok jest jedynym lekarstwem na depresję, w którą wpadła na dobre kilka miesięcy temu i tak do końca nie potrafiła się z niej wygrzebać?

„Jaki by nie był to powód, uważam, że jest to dobra decyzja. Daga będzie miała multum roboty z tą ruiną i zabraknie jej czasu na martwienie się niezliczoną ilością rzeczy. Dworek nie powinien być drogi, a za mieszkanie i samochód dostanie ładną sumkę. Wyremontuje dom na medal i zostanie jej jeszcze trochę pieniędzy na życie. Może znajdzie dorywcze zajęcie? Tylko co ona może robić w tej zapadłej dziurze? Tak naprawdę to nic nie potrafi, nawet ugotować i posprzątać. Ciekawe, czy umie oszczędnie żyć, bez wydawania astronomicznych sum na kosmetyki lub ciuchy. Pewnie nie będzie kupować „tanich Armani” w ciucholandzie w Łomży. Chociaż kto wie, może życie na wsi ją zmieni?

*

Upłynęły zaledwie cztery godziny od rozmowy, kiedy zakurzony Titanik znalazł się na Janki podwórku. Dagmara niemalże wyskoczyła z auta.

– Jestem! – krzyknęła gromkim głosem.

Po chwili w drzwiach ukazała się rzeźbiarka, cała pokryta wiórami, trzymająca w ręku duży kawałek drewna z wyraźnie zarysowaną sylwetką ptaka.

– Co ja widzę? Przerzuciłaś się na giganty? To bocian?

– Robię zamówienie dla warszawskiej galerii. Pięćdziesiąt klekotunów, duże jak prawdziwe, a w dziobach zawiniątko z dzieckiem. Podobno świetnie się sprzedają jako prezenty dla oczekujących potomstwa – artystka otrzepała z siebie pył, odłożyła kloc drewna i uściskała gościa.

Weszły do salonu zamienionego na pracownię. Pośrodku stał duży stół zawalony kawałkami drewna lipowego, a na regale wypełniającym całą ścianę umieszone były gotowe rzeźby. Wśród nich było kilka bocianów.

– Pierwszy z nich to był prezent pod choinkę dla Aldony.

Dagmara wzdrygnęła się na dźwięk tego imienia. Przypomniał się jej Olaf. Z pozornym zainteresowaniem przypatrywała się rzeźbie, a jej myśli pobiegły w stronę mężczyzny, którego niegdyś kochała, a potem uważała za przyjaciela. Po jego powrocie ze szpitala tylko raz go odwiedziła. Jechała wtedy do Wileni w podniosłym nastroju, stęskniona za byłym kochankiem, pragnąca zwierzyć się mu ze wszystkich ostatnich wydarzeń. W wychudzonym, nagle postarzałym mężczyźnie, cały czas wpatrzonym w swoją córeczkę, nie odnalazła dawnego Olafa. Z ożywieniem opowiadała mu nowinki o byłych członkach DagaShow, a on ani razu na nią nie spojrzał. Nie odezwał się też i mimo nalegać Aldony, aby została na kolacji, odmówiła, tłumacząc koniecznością powrotu do Warszawy, chociaż planowała go dopiero na następny dzień. Nie odwiedziła Olafa ponownie. Napawał ją lękiem osoby nadal psychicznie chorej. Nie po to przeszła kilka nawrotów depresji, aby ponownie się w nią pogrążyć, a to groziło nawet przy krótkich kontaktach z człowiekiem jej poddanym. W Olafie rozpoznawała wszystkie symptomy tej straszniej choroby, męczącej ją od czasu opuszczenia przez męża. Miała nadzieję, że w przeciwieństwie do jej przypadku, u niego nie będzie trwała tak długo. Na pewno leki by mu pomogły, ale Aldona pewnie wolała takiego apatycznego i spokojnego męża, niż nadpobudliwego wariata, rwącego się do wielu czynów na raz i zakładającego haremy. Dlatego nic jej nie sugerowała i miała nadzieję, że wkrótce będzie mogła tak jak dawniej odwiedzać przyjaciela i zwierzać się mu ze swoich zmartwień.

– Co u Olafa? – rzuciła grzecznościowe pytanie.

Jankę nie można było łatwo oszukać. Z miejsca wyczuła brak zainteresowania w głosie Dagi i poczuła wstyd za swoją byłą pracodawczynię. Przecież Olaf tyle dla niej zrobił, był na każde jej zawołanie, a ona teraz nie potrafiła odwzajemnić się jemu tym samym.

– Milczący taki, zapatrzony w córeczkę. Wpadłam do nich kilka razy, ale Olaf traktuje mnie zupełnie obojętnie, a Aldona jest tak odmieniona od czasu tej nieszczęsnej historii z kleszczem, że zupełnie jej nie poznaję. Z dzielnej, wesołej baby przeistoczyła się w płaksę co ślozy leje, a smutek od niej bije, jakby jedną nogą była w grobie. W żaden sposób nie potrafię jej rozruszać i już straciłam nadzieję, że kiedykolwiek to się zmieni. Chociaż zamiast się nad nią użalać, może powinnam ostro przemówić jej do rozsądku. A może powinna pójść do psychiatry?

– A Szymek? Ma na nich jakiś wpływ?

– Wpada tam od czasu do czasu, ale bez Haliny. Tak na wszelki wypadek, bo cholera wie, czy w Olafie nie odżyją dawne zapędy. Wiesz, że planują cichy ślub za dwa tygodnie, poprosili mnie i Piotrka na świadków, ale wesela nie będzie. Pewnie Szymek chucha na zimne, zanim Halina zostanie jego żoną. Myśli tak jak każdy chłop naiwnie, że poprzez nałożenie obrączki przywiąże sobie kobitę na całe życie. Chociaż w przypadku Rosjanki to może się zdarzyć. Wygląda na taką, dla której przysięga małżeńska jest święta.

– A może pokochała Szymka? To wspaniały chłopak. Oboje odwiedzali mnie w szpitalu i okazywali tyle troski. Życzę im jak najlepiej i odetchnę z ulgą, kiedy się pobiorą i przyjdą na świat ich dzieci. Tacy ludzie jak oni powinni stworzyć dużą, szczęśliwą rodzinę. Wiesz co? Pojedźmy do nich, weźmiemy Szymka ze sobą i spojrzy na dom fachowym okiem budowlańca. O której jesteśmy umówione z właścicielką? Jaka ona jest?

– Coś około pięćdziesiątki, wnuczka byłego właściciela, tego Wileńskiego, co mu było Zygmunt i to do ich rodziny w dawnych wiekach należała cała Wilenia, a potem już tylko dwór i spory szmat ziemi. Pani Beata, tak ma na imię wnuczka, wyjechała dwadzieścia lat temu do Kanady, ale zatęskniła za krajem, odkupiła dom rodzinny, no bo przecie nie oddają naszym, ponoć ustawy nie ma i chciała osiedlić się tu na stałe. Ale już nie potrafiła u nas odnaleźć się, a zresztą, dzieci chcą ją ściągnąć z powrotem. Zaczęła remont, wyczyściła w środku, zresztą sama zobaczysz. Napijemy się co chyżo herbaty, przegryziesz coś i jedziemy najpierw do Szymków, a potem do dwora.

„Dworu” – Dagmara chciała już poprawić byłą pracownicę, którą nie raz musiała korygować, gdy mieszkała z nią w Warszawie. Z czasem Janka zaczęła mówić już jak rodowita warszawianka, ale teraz, po powrocie na wieś, nie dość, że zaciągała, ale używała śmiesznie brzmiących miejscowych słów, których znaczenia Daga musiała się czasami domyślać. Niegdyś to by jej przeszkadzało i momentalnie zwróciłaby Jance uwagę, a tymczasem uśmiechnęła się tylko i nawet znalazła urok w tej „wsiowej mowie”.

– To co. Chwiluńka nam zejdzie na lunch, a potem idziem? A właściwie jadziem.

Jankę ubawiły gwarowe próby Dagmary, wypowiadane z takim namaszczeniem. Zdawała sobie sprawę, że ona sama schłopiała w tej dziurze i nie przywiązywała już wagi do używania czystej polszczyzny, tak jak niegdyś w Warszawie. Nie chciała się odróżniać od miejscowych, a zresztą, przecież pochodziła stąd i wyrosła w podlaskiej mowie.

Posiłek nie zajął im wiele czasu, niemalże go połknęły, tak Dagmarze spieszyło się do kupna domu. W drodze do Szymków nie zamieniły ze sobą ani słowa, zresztą podróż zajęła im zaledwie kilkanaście minut. Już z daleka widać było ich chatę, położoną na pagórku, otoczoną polami z dojrzałym owsem, przeplecionym tu i ówdzie makami i chabrami. Szymek wybiegł na ich spotkanie, a po chwili w drzwiach ukazała się też Halina. Uściskali się serdecznie i chociaż Daga jak najszybciej chciała zajechać do dworku, to nie wypadało nie wejść do domu, aby pochwalić wszystkich zmian i ulepszeń. Ostatnio widziała dom Szymków prawie rok temu, jeszcze przed niefortunnym ślubem i nawet była ciekawa, jak teraz wygląda wnętrze. Przez ganek – widać na nim było fachową rękę stolarza, który załatał wszystkie dziury i powymieniał zmurszałe deski, weszli najpierw do dosyć mrocznej sieni prowadzącej z lewej strony do salonu i kuchni, a z drugiej do sypialni. Salon był urządzony zupełnie nie w jej stylu, ale musiała przyznać, że wyglądał cudownie. Na kremowych ścianach wisiały oprawione w białych ramkach kurpiowskie wycinanki, białą, rozłożystą kanapę i dwa fotele ustawiono wokół niskiego stołu, zbudowanego przez Szymka ze starych desek z rozbiórki i wykończonych na wysoki połysk, tuż pod oknem stał pięknie odnowiony duży stół, wiejski antyk. Podłoga z szerokich desek, na której znać było upływ czasu została wyczyszczona prawie do białości i polakierowana, aż chciało się po niej chodzić na bosaka, aby pod stopami poczuć jej historię, budowaną przez kilka pokoleń. Naprzeciwko kanapy, zamiast telewizora stał supernowoczesny piecyk na drewno, o szklanej, frontowej ścianie. Dagmara oglądała wnętrze bez słowa, ale po jej uśmiechu można było odgadnąć, że podoba się jej ta surowość nowoczesności połączona z elementami ludowymi. Sypialnia, do której przeszli, była podobnie urządzona – tkanina kurpiowska powieszona nad łóżkiem zrobionym z prostych desek, obrazy malowane przez Halinę, białe firanki w oknach.

– O i łazienka również na biało! Wreszcie ją wykończyłeś!

– Dosłownie wczoraj. Ale nie widziałyście najważniejszej rzeczy. Musimy wyjść na zewnątrz.

Posłusznie udali się za Szymkiem, który zaprowadził ich na tył domu. W głębi ogrodu stał mały domek, spełniający niegdyś rolę szopy, a obecnie, po wstawieniu dużych okien przeistoczył się w oszkloną, wolno stojącą werandę.

– To pracownia Halszki – Szymek powiedział to z taką tkliwością, że nawet Dagmara się wzruszyła. Halina stała przy boku narzeczonego, trzymając go za rękę. Byli tacy piękni, młodzi, zakochani. Tak, teraz można było powiedzieć, że ze wzajemnością, gdyż w zachowaniu Haliny widać było zmianę. Na pełne zachwytu spojrzenia Szymka, odpowiadała może nie równymi w natężeniu, ale czuć było w nich spokojne oddanie.

„To będzie szczęśliwa para. Tyle niedobrych rzeczy zdarzyło się w tym roku, nieudany ślub Szymka i Haliny, choroba Dagi, a potem Olafa, dopiero narodziny Iwuni trochę odmieniły zły los, a teraz jest nadzieja, że tych dwoje wreszcie stworzy szczęśliwy związek. Oby Bóg dał im wszystko, co najlepsze. A ja? Nawet przestałam marzyć o rodzinie. Zostało mi tylko rzeźbienie i Daga.” – Janka nagle zmarkotniała.

Nie rozchmurzyła się nawet, gdy weszli do pracowni Haliny. W milczeniu oglądała obrazy, komentowane z zachwytem przez Dagę, błądząc myślami po swojej przeszłości. Nie było w niej tragicznych wydarzeń, przebiegała tak sobie, normalnie, w miarę szczęśliwie, szczególnie we wczesnych latach, kiedy korzystała z wiejskiej swobody, biegając na bosaka od wczesnej wiosny do późnej jesieni, za bardzo nie przejmując się biedą w domu, gdyż w prawie każdej chałupie panowały te same warunki. W szkole uczyła się średnio i nie była zauważana przez chłopaków. Wyjazd do Warszawy, gdzie początkowo cały swój dochód przeznaczyła na ciuchy i kosmetyki, też niewiele zmienił, nie przyciągnął ani jednego absztyfikanta. Atrakcyjna i sławna Daga miała tłumy wielbicieli, a ona ani jednego. Nie raz myślała o tym z goryczą, ale na szczęście los obdarzył ją pogodną naturą. Spełniała się w pracy służącej, a z czasem powiernicy swojej pani, dowartościowywał ją fakt, że była jedyną przyjaciółką celebrytki. Nie zazdrościła jej urody, sławy, bogactwa. Zazdrościła jej Tomka. Jego odejście przyjęła niemalże z radością.

„Taka piękna, a jednak ją zdradził. Nie ma dobrych związków. Każdy chłop jest taki sam, zdradza albo odchodzi do młodszej.”

Samotna Dagmara wyzwoliła w Jance jeszcze większe pokłady oddania. I nagle wszystko prysło jak bańka mydlana, kiedy pracodawczyni wezwała ją na szczerą rozmowę, podczas której oznajmiła swojej wiernej służącej, że nie potrzebuje już jej usług. Na szczęście Janka miała trochę odłożonych pieniędzy, a dach nad głową znalazła w domu rodzinnym. Ale i tak na początku było niezmiernie ciężko i gdyby nie Aldona i Olaf, to nie wie, czy by wytrzymała. Dzięki pomocy tych dwojga szybko stanęła na nogi. Doszła do tego pasja do rzeźbienia i Janka po roku czasu poczuła się na nowo szczęśliwą osobą, w pełni zadomowioną w swojej rodzinnej wsi. A jednak co jakiś czas odzywało się w jej sercu bolesne ukłucie na widok zakochanych par, całujących się, czy trzymających się za ręce. Po powrocie do domu stawała przed lustrem i wnikliwie analizowała swoją powierzchowność. Widok płaskiej, szerokiej twarzy o perkatym nosie, wąskich ustach i małych oczkach o nieciekawym, burym kolorycie nie zostawiał złudzeń. A do tego ta nieszczęsna postura.

– Jestem szersza niż dłuższa. Z wiekiem jest z tym coraz gorzej. Jedynie włosy mam ładne – mimowolnie pogładziła ręką gęstwinę jasnych loków, jakby na koniec chciała się pocieszyć. W takich chwilach to jednak niewiele pomagało. Na szczęście szybko przezwyciężała tego typu kryzysy.

– Daga, musimy już iść – spojrzała z paniką na zegarek. – Szymek, pojedziesz z nami? Przyda się męskie, fachowe oko.

– A ja mogu? – Halina spojrzała prosząco i złożyła ręce jak do modlitwy. Mimo usilnych starań nadal wtrącała rosyjskie słowa.

– Nie „mogu”, lecz „mogę”, kochanie – Szymek objął narzeczoną i złożył na jej czole ojcowski pocałunek. – Pewnie, że możesz. To co, jedziemy jednym samochodem? Weźmy mój, bo jak zobaczą Titanika, to podwyższą cenę.

3.

Stara szkoła leżała na skraju wsi. Już w drodze do niej Dagmara zaczęła z trudem oddychać. Były to tak dobrze znane jej symptomy przybliżającego się ataku paniki. Ale tym razem, zamiast trwogi, ogarniała ją niezmierna radość, jakby za ścianą wysokich drzew czekała ją brama do raju. Na schodkach ganku siedziała drobna, szczupła kobieta, o prostych, sięgających do ramion blond włosach. Powstała na widok gości i kolejno podała im rękę. – A więc pani jest tą słynną Dagą Pokus? Oglądałam kilka pani programów. Niezwykle ciekawe.

Dagmara pokraśniała z zadowolenia. Nadal lubiła być zauważana jako była gwiazda, chociaż już od kilku miesięcy program nie istniał.

– Cieszę się, że ktoś taki jak pani jest zainteresowany kupnem mojej ruiny. Jestem przekonana, że pani urządzi ten dom z niezwykłym smakiem. Muszę tylko uprzedzić, że niewiele zdążyłam w nim wyremontować. Dach jest zmieniony, pewnie zdążyła już to pani zauważyć, ściany zewnętrzne czekają na odnowienie, ale najpierw muszą dobrze wyschnąć. Przez lata lała się na nie woda z zepsutych rynien i dziurawego dachu. Dopiero od niedawna pozbyłam się w nich grzyba. Zapraszam do środka, to wszystko pokażę.

Weszli do salonu. Dagmara z ciekawością rozglądała się po znajomym wnętrzu. Rzeczywiście, niewiele się zmieniło od czasu jej i Janki ostatniej wizyty, lecz już samo uprzątnięcie wywoływało wrażenie. Dębowa, ułożona w mozaikę podłoga była w niemalże idealnym stanie, niektóre ściany zastały już połatane, lecz większość straszyła dziurami i obłażącą farbą. Wykończony sufit jaśniał bielą, a gipsowe sztukaterie zostały pracowicie odrestaurowane. Wchodzili do kolejnych pomieszczeń, kuchni i czterech pokoi.

– Mam przedwojenne plany domu. Dziadek je przechował. Ten pokój był jego gabinetem, a ten malutki obok kuchni – to tzw. kredens. Stały w nim właśnie kredensy z naczyniami, porcelaną, obrusami. Połączony był z jadalnią. Na parterze była też duża sypialnia moich dziadków, a na górze mieścił się pokój dziecinny, dwa gościnne i sypialnia ciotki – rezydentki. Służba mieszkała w wysokiej piwnicy, nawet dość dobrze zachowanej. Zaraz do niej zaprowadzę.

Dagmara, mimo, że obiecywała sobie nie okazywać entuzjazmu, tak niepożądanego przy zakupie czegokolwiek i uniemożliwiającego targowanie, nie potrafiła się powstrzymać od okrzyków zachwytu na widok dobrze zachowanego pieca, mosiężnych klamek, solidnych drzwi pokrytych wieloma warstwami farby olejnej, czy widoku wiekowych drzew za oknami. Wtórowała jej Halina, ze wzruszeniem dotykająca starych murów, pieszczotliwie błądząc opuszkami palców po popękanych framugach okiennych.

– Cudowny. Dawno takowo nie widiała. Szymek, ty byś zrobił z tego cacko. Tak jak z naszej chałupy, ale z tego to można pałac zdjełat.

Janka nie podzielała zachwytów, z dezaprobatą oglądając zacieki na ścianach. Szymek okiem fachowca zauważał każdy szczegół i obliczał w notesie, ile remont może kosztować.

– Wieś należała do Wileńskich już w szesnastym wieku, ale stary dwór kilka razy został zniszczony. W osiemnastym wieku zbudowali nowy, z obszerną piwnicą i ona się zachowała do dzisiaj. Góra była kilkakrotnie przebudowywana. W okresie międzywojennym mój dziadek, Zygmunt Wileński, doprowadził majątek do rozkwitu, założył tartak, młyn, był też społecznikiem i pomagał ludziom. Babcia również. Oboje kochali ziemię i niezmiernie ciężko przeżyli wygonienie z majątku. Nigdy nie mogli się z tym pogodzić. Mój ojciec wychował się w atmosferze wspomnień. Dziadkowie po wojnie nie mogli nawet popatrzyć na dwór, rozrabowany przez Rosjan, a potem przez naszych. Był zakaz zbliżania się byłych właścicieli w promieniu 50 kilometrów od ich dawnych domów. Przed śmiercią dziadek przekazał ojcu wszystkie papiery, a on z kolei mnie. Z nimi, jedyną pozostałością po danej świetności wyjechałam do Kanady, zamykając – tak mi się wtedy zdawało, polski rozdział w moim życiu. A jednak, gdy znajoma przysłała mi wycinek z gazety z ogłoszeniem przetargu na dwór i z dopiskiem malutkimi literami, że byli właściciele mają prawo pierwokupu, zebrałam wszystkie oszczędności i zakupiłam tę ruinę, płacąc słony podatek. Do tej pory nie potrafię sobie wytłumaczyć, dlaczego to zrobiłam. Nie mam przecież pieniędzy na remont, bez którego nie można w domu mieszkać i nie odnalazłam się na nowo w ojczyźnie. Córka spodziewa się dziecka, druga też wyszła za mąż i moje miejsce już jest tam, w Kanadzie. A jednak z żalem opuszczam ten dom. Coś mnie w nim trzyma, może zasłyszane od dziadka, a potem od ojca historie, które wrosły w te mury, czy nawet w drzewa w parku?

– Ja to ponimaju. Rozumiem, kochana. Stare domy są jak ludzie, mają tak dużo do powiedzenia. Można kniżku napisać. – Halina podeszła do pani Beaty i z uniesieniem złapała ją za rękę. Daga również wzruszyła się opowiadaniem. Utwierdziła się w przekonaniu kupna domu.

– Co sądzisz, Szymek? Ile remont będzie kosztować? – chciała jeszcze zasięgnąć opinii fachowca.

Szymek odciągnął ją na stronę.

– Przynajmniej sto tysięcy. I to licząc bardzo skromnie. Całą elektryka do wymiany, okna, remont elewacji, założenie łazienek – wszystko zależy, w jakim standardzie chcesz to wykończyć. Ale jeśli masz zamiar stworzyć prawdziwą rezydencję, to musisz się liczyć z kosztami. No i trzeba ten dom też kupić. Masz na to kasę?

Dagmara w myślach zaczęła podsumowywać swoje zasoby.

„Mieszkanie w Warszawie – akurat na remont wystarczy i jeszcze dużo zostanie, Titanik – część ceny kupna, oszczędności – to pozostała, jest jeszcze działka pod Warszawą – to na przeżycie pierwszych lat. A potem? Co się będę martwić. Jakoś dam sobie radę” – sama się zdziwiła, skąd u niej bierze się tyle optymizmu.

– W porządku, kupuję. Pani Beato, można będzie się trochę potargować?

Właścicielka uważnie przyjrzała się Dagmarze. Podobała się jej ta kobieta. Była pewna, że dzięki niej dom odzyska dawną świetność. A jednak poczuła, że tak łatwo nie potrafi się z nim rozstać. Ogarnęła wzrokiem stare mury, które niemalże przemawiały do niej.

„Jak możesz nas oddawać w obce ręce? Tyle lat przecierpieliśmy czekając na ciebie, a ty nas zdradzasz.”

– Mam pomysł! – wykrzyknęła. – Pani Dagmaro, jeśli pani przeznaczy dla mnie jeden pokój, abym mogła tu co jakiś czas przyjeżdżać i zatrzymać się na powiedzmy miesiąc czy dwa, to mogę cenę bardzo obniżyć. Zgadza się pani?

Dagmara kiwnęła głową potakująco.

– To co? Ile?

– Trzysta pięćdziesiąt tysięcy. Zgoda?

– Zgoda – Dagmara nie chciała się dalej targować. – I może będziemy po imieniu? Jeśli mamy żyć co jakiś czas pod jednym dachem.

– Z przyjemnością. Tak będzie łatwiej. Beata.

– Daga – kobiety podały sobie ręce. Obie poczuły, że ten dom połączył je mocnym węzłem.

*

Jeszcze tego samego dnia Dagmara wróciła do Warszawy. Z niezwykłą energią rzuciła się do załatwiania sprzedaży mieszkania. Wynajęła najlepszego agenta zaznaczając, że zależy jej na czasie i jest gotowa do negocjacji, jeśli chodzi o cenę. Żyła jak w gorączce, nieustannie myśląc o domu. Oglądała zdjęcia, które zrobiła podczas jego oględzin i w marzeniach snuła plany, jak ma go urządzić, kiedy już wszystkie remonty będą zakończone. Z dezaprobatą rozglądała się po swoim mieszkaniu i nabierała pewności, że w nowym domu nie powieli tego stylu.

„Ale jaki? Antyki są drogie, może będzie mnie stać na kilka egzemplarzy, ale nie zapełnię nimi całego domu. Oj, przydałby się Olaf, on mógłby mi doradzić.”

Przypomniała się jej ostatnia wizyta w Wileni. Tuż po decyzji kupna dworu zajechała z Janką do Olafów. Halina z Szymkiem też zgodzili się im towarzyszyć, chociaż czynili to z ociąganiem. Aldonę wyraźnie ucieszyła ich wizyta i bardzo entuzjastycznie zareagowała na wieści o kupnie.

– Coraz więcej mieszczuchów sprowadza się na Podlasie. Niedawno nabyli dom bardzo fajni biolodzy z Poznania. Para bez dzieci, oboje będą pracować w WWF-ie – Dominik ich zatrudnił. Ma też przyjechać jakaś biolożka z Krakowa.

Wywiązała się rozmowa o domach, zmianie życia, Unii, funduszach na rozwój regionu. Przez ten czas Olaf nie odezwał się ani słowem. Opuścił towarzystwo na chwilę, aby przynieść malutką Iwę i dopiero ożywił się, gdy wszyscy pochylili się nad dzieckiem, obsypując je komplementami. Widać było, jaki jest dumny z córeczki i przez moment stał się tym dawnym Olafem, pełnym energii, uśmiechniętym, ciekawym nowinek. Jednak szybko przygasł, gdy rozmowa ponownie zeszła na nowy nabytek Dagi. Po dwóch godzinach goście zaczęli się żegnać z gospodarzami, tłumacząc, że Dagmara jeszcze tego samego dnia pragnie wrócić do Warszawy.

– Naprawdę chcesz jechać o tak późnej porze? Przecież możesz ruszyć wcześnie rano. Koguty cię obudzą – nalegała Janka.