Książka opowiada o dwu środowiskach, jakby dwu światach. Jednym z nich jest środowisko rzemieślnicze, drugim zaś owe „wyższe sfery” szlachecko-urzędnicze. Jest w powieści i wątek patriotyczny, jest wątek miłosny. Fragment: „— Romualdzie, więc twoja siostra mnie kocha? — wyjąknęłem stłumionym od wzru...

„Poganka” to opowieść o dziejach Beniamina, który zakochawszy się pozostał w zamku pogańskiej Aspazji. Podjąwszy taką decyzję zdecydował, że porzuci dla niej dom, rodzinę, ojczyznę. „Poganka” to powieść romantyczna o cechach moralitetu z elementami fantastycznymi. Dość trudna do jednoznacznego sklas...