Podstawy prawa i wiedzy o społeczeństwie w pigułce

Stan prawny: styczeń 2016 r.

Książka została przygotowana z myślą o uczniach przystępujących do egzaminu maturalnego z wiedzy o społeczeństwie oraz o studentach kierunków, na których omawiane są podstawy prawa. Stanowi źródło wiedzy o podstawowych instytucjach polskiego systemu prawnego, a także zawiera elementy wiedzy o społeczeństwie.

W opracowaniu uwzględniono następujące zagadnienia z zakresu:

Podstaw prawa:

• Konstytucja RP – pojęcie prawa konstytucyjnego,
  zasady oraz podstawowe pojęcia oraz wolności,
  prawa i obowiązki człowieka i obywatela,
  hierarchia aktów prawnych,
  stany nadzwyczajne, procedura zmiany konstytucji,
• Parlament RP – Sejm, Senat, Zgromadzenie Narodowe,
  tryb opracowywania i uchwalania budżetu państwa,
• Prezydent RP – wybór, przejściowa przeszkoda
  w sprawowaniu urzędu, złożenie z urzędu,
  odpowiedzialność, kompetencje, prerogatywy,
• Rada Ministrów – domniemanie właściwości,
  kompetencje, struktura, Prezes Rady Ministrów,
  Ministrowie, odpowiedzialność, dymisja, wojewoda,
  administracja zespolona i niezespolona,
• Organy kontroli państwowej, ochrony prawa
  i zaufania publicznego – Najwyższa Izba Kontroli,
  Rzecznik Praw Obywatelskich, postępowanie lustracyjne,
  Instytut Pamięci Narodowej, Krajowa Rada Radiofonii
  i Telewizji, Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów,
  Urząd Komunikacji Elektronicznej,
• Samorząd terytorialny w Polsce – zadania i struktura,
  dochody jednostek, samorząd gminny, powiatowy, województwa,
• Sądy i Trybunały – struktura sądownictwa w Polsce,
  Sąd Najwyższy,  Trybunał Konstytucyjny, Trybunał
  Stanu, Krajowa Rada Sądownictwa,
• Prawo cywilne i rodzinne – podział prawa cywilnego,
  podstawowe pojęcia prawa cywilnego, czynności prawne,
  pojęcie i treść prawa własności, odpowiedzialność
  za zobowiązania, prawo spadkowe, prawo rodzinne,
• Prawo karne – zasady odpowiedzialności karnej,
  wiek sprawcy, kary i środki karne, postępowanie karne,
• Prawo administracyjne – akt administracyjny,
  uznanie administracyjne, ugoda administracyjna,
  decyzja administracyjna, struktura sądownictwa
  administracyjnego, przebieg postępowania
  administracyjnego, odwołania, zażalenia, skarga, s
  karga kasacyjna do NSA i zażalenie do sądu administracyjnego,
• Integracja europejska – proces integracji, Plan Marschalla,
  Deklaracja Schumana, Traktat o Europejskiej Wspólnocie
  Węgla i Stali, Traktat ustanawiający Europejską
  Wspólnotę Gospodarczą, Traktat ustanawiający
  Europejską Wspólnotę Energii Atomowej, Jednolity
  Akt Europejski, utworzenie Europejskiego Obszaru Gospodarczego,
• Polska w Unii Europejskiej – geneza procesu
  integracji, droga Polski do UE, bilans korzyści
  wynikających z wstąpienia do UE..

Podstaw wiedzy o społeczeństwie:

• Społeczeństwo – socjologia i pojęcia
  z nią związane, formy społeczeństw,
• Kultura, media i edukacja – kultura, opinia
  publiczna i massmedia, środki masowego przekazu,
  współczesne spory światopoglądowe, edukacja
  w Polsce, globalizacja,
• Państwo – definicja, geneza, legitymizacja
  władzy wg Maxa Webera – historyczne
  i współczesne przykłady, ustrój, typy państw
  – podział ze względu na ustrój terytorialny,
  funkcje państwa, systemy rządów, autonomie
  i języki lokalne w Europie,
• Naród – definicja, naród bez państwa,
  tożsamość narodowa i postawy z nią związane,
  mniejszość narodowa a mniejszość etniczna,
  polityka państw wobec imigrantów i emigrantów,
• Demokracja – zasady i procedury – geneza, zasady
  współczesnej demokracji, mechanizmy niezbędne
  do funkcjonowania demokracji, współczesna
  demokracja w Polsce i na świecie – problemy i zagrożenia,
• Instytucje i ruchy społeczne – organizacje
  pozarządowe i pożytku publicznego, organizacje
  międzynarodowe,
• Terroryzm,
• Konflikty międzynarodowe po II wojnie
  światowej – przyczyny i najważniejsze konflikty,
• Polityka, ideologie, doktryny i partie polityczne.