Żółty Długopis

Gdyby efekt pierwszego wrażenia zastosować do książek, to „Żółty Długopis” autorstwa Tomasza Wandzela może się podobać. Okładka książki przyciąga spojrzenia i potrafi zaistnieć w tłumie projektów, które nie mają w sobie żadnego przekazu. Ta okładka mówi, że zwyczajne przedmioty jak zapomniana przez wielu maszyna do pisania, okulary czy nawet szyszka tworzą naszą codzienność. Ktoś bardziej nowoczesny mógłby poczuć zawód z powodu braku na tej okładce smartfona, ale nie ja. Ale jak nie warto sądzić człowieka po sposobie ubierania, tak książki nie należy oceniać po okładce. Zajrzyjmy zatem do środka. Po przeczytaniu wstępniaka próbowałam sobie przypomnieć, kiedy po raz ostatni miałam w ręku zbiór opowiadań i jakoś nie mogłam. Pisarze coraz rzadziej sięgają do tej formuły. Napisanie udanego opowiadania nie jest rzeczą łatwą. Oto mając do dyspozycji 60000 znaków autor musi stworzyć esencjonalną historię z fabułą, bohaterami, początkiem i końcem. Tomasz Wandzel nie dość, że podejmuje takie wyzwanie to jeszcze tworzy z siedmiu opowiadań spójną całość z kilkoma wspólnymi elementami. Pierwszy z nich to tytułowy Żółty Długopis, który jako przedmiot codziennego użytku występuje w każdym opowiadaniu i to on niby czarodziejska różdżka przenosi czytelnika z jednej opowieści do drugiej. Następnym wspólnym elementem jest osadzenie akcji opowiadań w autentycznym miejscu, a nie przestrzeni sztucznie wymyślonej dla potrzeb książki. Dzięki temu bardzo dokładnie poznajemy Prabuty. Małe prowincjonalne miasteczko, gdzie czas płynie jakby inaczej. Brak pośpiechu jest wyczuwalny nie tylko w fabule, ale również w stylu jakim operuje autor. Dzięki temu czytanie książki można porównać do spaceru, który choć wolny wcale nie nudzi. Ale tym co najbardziej łączy opowiadania są ucieczki i powroty interpretowane na wiele sposobów. Bohaterowie to w dużej mierze osoby, które kiedyś opuściły Prabuty w poszukiwaniu tego lepszego życia. Ambitna kobieta, która rezygnuje z kariery, ucieka od męża pijaka i powraca do rodzinnych Prabut. Malarz, który w dalekim świecie zdobywa sławę powraca do Prabut by rozliczyć się z przeszłością. Młoda zakonnica powracająca do Prabut by rozwiązać rodzinną tajemnicę. Staruszka, która odmierza dni odwiedzinami na grobie męża, pisaniem listów do dzieci mieszkających za granicą i nadzieją, że kiedyś powrócą. To tylko kilku przykładowych bohaterów. Odnoszę wrażenie, że tą książką również autor chce do czegoś wrócić, a mianowicie do formy, od której zaczynał swoją literacką drogę. Czy jest to udany powrót? Sądzę, że tak. Czytelnik otrzymuje historie, mogące wydarzyć się nie tylko w Prabutach. Mimo ograniczeń formalnych Tomasz Wandzel nie oszczędza na odtwarzaniu postaci i miejsc. Bohaterowie nakreśleni bardzo wyraźnie, choć w kilku przypadkach chyba przejaskrawieni. Podczas lektury można poczuć autentyczną atmosferę małego miasteczka, gdzie wszyscy się znają. Mimo, że opowiadania dają do myślenia nie brakuje w nich humoru.